Dagur - 04.05.1944, Side 2

2
DAOTJR
Fimmtudagur 4. .maí 1944
Framsóknarflokkurinn mark-
ar stefnu sina í þfóðm&lum
sem frjálslyndur miðflokkur
Andstæðingamlr til beggfa handa eru þögulir
og horfa í gaupnir sér.
Andstœðingar Framsóknar-
flokksins til hægri og vinstri
tala fátt um flokksþing Fram-
sóknarmanna og gjörðir þess, en
það litla, sem þeir segja, bendir
á sár vonbrigði. Þeir höfðu talið
sjálfum sér trú um, að Fram-
sóknarflokkurinn myndi klofna
í tvær fylkingar í sambandi við
flokksþingið, í arinari fylking-
unni yrðu þeir, sem vildu sam-
vinnu til „hægri“, en 1 hinni
þeir, er hefðu tilhneigingu til
samstarfs við kommúnista. —
Þessi tvö sjónarmið væru ríkj-
andi í flokknum og á milli
þeirra væri óbrúanlegt djúp.
Bæði sjálfstæðismenn og
kommúnistar óskuðu sárt eftir
svona löguðum klofningi. Hina
ímynduðu fylkingu til „hægri“
kenndu sjálfstæðismenn við
Jónas Jónsson, en fylkinguna til
„vinstri" við þá Hermann Jón-
asson og Eystein Jónsson.
Sjálfstæðismenn óskuðu, að
„sjónarmið Jónasar", er þeir svo
kölluðu, yrði í meiri hluta á
flokksþinginu, og eftir þingið
kemur það í ljós, að þeir eru
stúmir yfir því, að þetta hafi
brugðizt og að J. J. sé ekki leng-
ur í formannssæti í flokki sín-
um. Einhvern tíma hefði það
þótt saga til næsta bæjar, að
íhaldið harmaði pólitískan ósig-
ur J. J. En það voru ekki sjálf-
stæðismenn einir, sem ætluðu
að fagna yfir sigri J. J., komm-
únistar voru við sama hey-
garðshomið, en af öðrum ástæð-
um. Þeir hafa að undanförnu
reynt að sverta J. J. með því að
bendla hann við afturhaldsöflin
í landinu, af því að hann hefir
allra manna mest barizt á móti
niðunifsstefnu kommúnista. —
Kommúnistar litu svo á, ef hlut-
ur J. J. yrði ofan á, þá yrði hæg-
ara fyrir þá að stimpla Fram-
sóknarflokkinn sem afturhalds-
flokk.
En allt þetta hugarsmíð and-
stæðinganna til beggja handa
hrundi til gmnna á flokksþingi
Framsóknarmanna. Einumrómi
samþykkti flokksþingið stjórn-
málayfirlýsingu þá, er birt var í
síðasta blaði, þar sem Fram-
sóknarflokkurinn er lýstur sem
frjálslyndur miðflokkur, er
starfar að alhliða þjóðfélagsum-
bótum og hvers konar framför-
um í menningu og lífskjörum
þjóðarinnar, en gmndvöllur
allra þjóðfélagsumbóta eigi að
vera samvinna og samhjálp og
því beri að setja svipmót sam-
vinnunnar á þær umbætur, sem
komið er í framkvæmd. Fram-
sóknarflokkurinn er eindregið
andvígur því, að að óhæfilega
mikill auður safnist á hendur
fárra einstaklinga og beitir sér
gegn öfga- og ofbeldisstefnum
frá hægri og vinstri og telur það
eitt höfuðverkefni sitt að koma
í veg fyrir, að þjóðin skiptist í
tvser öfgafylkingar, er beiti hvor
aðra ofbeldi, er leiða myndi
ófrið og ófrelsi yfir þjóðina.
Þetta er í sem fæstum orðum
kjarninn úr stjómmálayfirlýs-
ingu flokksþingsins, og um
þessa flokksstefnu er enginn
ágreiningur á þinginu. Allt er
þetta ótvíræð sönnun þess, að
Framsóknarflokkurinn er stað-
ráðinn í því að vera áfram eins
og hingað til frjálslyndur mið-
flokkur, er sé reiðubúinn til
samstarfs við aðra flokka eða
menn úr öðrum flokkum, er
vinna vilja að alhliða þjóðfé-
lagsumbótum, er byggðar séu á
lýðræðisgrundvelli. Og þessi
samþykkt er ekki verk fá-
mennrar „klíku“ í Reykjavík,
eins og andstæðingamir vilja
vera láta, heldur er hún fram
komin samkvæmt sameiginleg-
um vilja allt að 300 kjörinna
fulltrúa Framsóknarfélaga um
allt land.
Eins og áður er að-vikið, féll
andstæðingunum allur ketill í
eld við tíðindin af flokksþing-
inu. Þeir sitja því hnípnir og
þögulir. Vitanlega ber þó
flokksþingið á góma meðal
þeirra innbyrðis og þá helzt á
þessa leið:
Við áttum von á klofningi á
þinginu vegna sundmnar og óá-
nægju. En í stað þess hefir allt
fallið í ljúfa löð um framtíðar-
stefnu flokksiris. Þetta er ólukk-
ans klúður fyrir okkur. Við
treystum því að fá góða
skemmtun í sambandi við
flokksþingið, en þegar til kem-
ur, er ekkert gaman að þessu.
Framsóknarflokkurinn er óklof-
inn og sýnist ætla að halda fast
saman. Við héldum, að Jónas
yrði rekinn eða segði sig úr
flokknum, en í þess stað er hann
kosinn í miðstjórn flokksins og
í fleiri trúnaðarstöður. Alveg
sýnilegt, að hann verður kyrr í
flokknum og starfar þar áfram
að áhugamálum sínum. Fari
það allt í hoppandi!
3$$5$Í$$$S$$5«$$5$$$5$$$$$$$$$$$$$$$$$S5$$5$$«$5$«$$5$$$5$$$$5$5$$$$55$$5$$$$S
| UPPB0DSAUCLÝSIN6 [
:i: Samkvæmt beiðni Árna Guðjónssonar verður upp- [í:
. boð haldið að Kaupangi í Öngulsstaðahreppi, föstu- ■;
daginn 12. maí næstk. og hefst kl. 1 e. h. jí;
■: Selt verður: innanstokksmunir, skepnur, svo sem :;
kýr, hross og kindur, verkfæri og áhöld.
Staðgreiðsla eða innskrift hjá Kaupfélagi Eyfirð- jj.
:j: inga. jjj
:j: Skrifstofu Eyjafjarðarsýslu og Akureyrar, j;j
26. apríl 1944.
I G. EGGERZ jíj
jjjj settur. ijj
SOGN OG SAGA
-------Þjóðfræðaþættir „Dags“----------------
ÞÁTTUR AF ÞÓRÐI SÝSLUAÍANNI í GARÐI.
5. Getið Drauga-Brands.
Guðbrandur Einarsson, er kallaður var Drauga-Brandur, faðir
Bóthildar og þeirra systra mun eitthvað hafa búið á Fljótsbakka
í Helgastaðahreppi. Talið er í ættartölum, að hann væri bróðir
Jóns Einarssonar á Bjarnarstöðum í Bárðardal, er Bjarnarstaða-
ættin er frá komin, (t. d. Jón Marteinsson nú bóndi á Bjarnar-
stöðum, Halldór Jónsson bankagjaldkeri og synir hans o. m. m.
fl.j). Hann var kunnur að kveðskap og galdra-orði. Smiður var
liann og talinn. Eftir hann er kvæðið Hrafnabrekkur, (prentað í
„Fróðlegu ljóðasafni" á Akureyri), Hvalbragur, Rímur af Eber-
ard prinz af Westfalen og fleira í handritum.
Langafi minn, Guðmundur Stefánsson á Sílalæk (f. 1793, d.
1874) mundi Guðbrand frá unglingsárum sínum. Réru þeir þá
saman af Sílalækjarreka (Sjávarsandi) því að þar var þá útræði
nokkurt. Hafði það verið háttur Guðbrands, er hann fór með Ijóð
sín eða eitthvað gamansamt bar á góma, að reka upp skellihlátra
og reigðist þá mjög afturábak á þóftunni. -
Sú var sögn manna um Guðbrand, að á yngri árum hefði hann
beðið sér stúlku í Reykjadal, en hún neitað honum. Hefði hann
þá í hefndar skyni leitazt við að vekja upp draug, til að sendi
stúlkunni. I þeim tilgangi átti hann að hafa farið í Einarsstaða-

Framsóknarfélag Akureyrar:
FUNDUR í Skjaldborg í kvöld (fimmtudag) kl. 8.30 e. h.
D A G S K R Á:
Flokksþingið. — Kvikmyndasýning (ný mynd).
Félagar fjölmehnið!
Verið stundvísir!
S t j ó r n i n.

AVARP
frá Akureyrarnefnd
lýðveldiskosninganna
Akureyringar! Allir þið, sem komnir eruð til vits og ára! Hafið
þið hugleitt, hver tímamót í sögu íslenzku þjóðarinnar standa
fyrir dyrum? Hafið þið gert ykkur ljósa sögulega þýðingu þjóðar-
atkvæðagreiðslunnar, sem fram á að fara 20.—23. maí næstk.P
Fyrir nærri sjö öldum leið undir lok hið fornfræga lýðveldi,
sem íslenzkir landnámsmenn og fyrstu afkomendur þeirra settu
hér á laggirnar—en landsmenn gengu á hönd erlendumkonungi.
Allar þessar aldir hefir íslenzka þjóðin verið sem ófrjáls mað-
ur — ofurseld duttlungum, harðneskju eða „náð“ húsbónda síns,
hins erlenda valds. Öldum saman vorum við að örmagnast undir
fargi erlendrar valdstjórnar.
Alla þessa stund hefir íslenzka þjóðin þráð frelsi — svo sem
hverjum ánauðugum er í brjóst borið — þó vanmáttarkenndin
og niðurlægingin hafi stundum stungið frelsisþránni svefriþorni
um sinn. Og ávallt múnu þeir íslendingar mest dáðir, meðal landa
sinna, sem djarflegast hafa gengið fram, hverju sinni, í sjálfstæð-
isbaráttu þjóðarinnar. Eða hverjir muna ekki Baldvin Einarsson,
Fjölnismenn, Jón Sigurðsson og Skúla Thoroddsen, svo nefnd
séu glæsilegustu dæmin frá sjálfstæðisbaráttunni á síðustu öld.
Starf þessara manna, og annarra slíkra, hefir borið góðan ávöxt.
Stjómarskráin 1874 og sambandslagasamningurinn 1918 em
mikilvægir áfangar í sókn íslenzku þjóðarinnar til fulls stjómar-
farslegs sjálfstæðis. En síðasta áfanganum er enn ekki að fullu
lokið:
Þjóðin sjáli á að svara því 20.—23. maí næstk., hvort hún vill,
að þeim áíanga verði lokið á þesSu ári.
Og hver er sá íslendingur, sem ekki vill það?
Væntanlega engirm.
En það er ekki nóg að vera með því, í sínu góða hjarta, að
þjóðin stígi þetta þýðingarmikla spor. Enginn íslendingur getur
látið sér á sama standa um þennan sögulega atburð:
Allir, sem til þess haia rétt að landslögum, verða að svara því,
við þjóðaratkvæðagreiðsluna í vor, hvort þeir vilji, að íslenzka
þjóðin slíti að iullu stjórnarfarsleg tengsl við erlent ríki og stofni
að nýju irjálst lýðveldi.
Enginn má sitja hjá.
Og hvers vegna ætti nokkur að draga sig í hlé?
Uti í heimi berjast þjóðimar, unnvörpum, blóðugri baráttu
fyrir frelsi sínu. Milljónir manna láta lífið á vígvöllunum. Konur,
börn og gamalmenni farast í rústum hrynjandi húsa, eða flýja
slypp og snauð, heldur en láta hefta frelsi sitt og þjóðar sinnar.
Engin fórn þykir þar of stór, á altari frelsis einstaklinga og þjóða.
Er þá nokkmm vöxnum íslendingi ofætlun að heimta aftur
fullt frelsi þjóðar sinnar, með því einu að setja tvo blýantskrossa
á blað, sem honum er fengið upp í hendurnar?
Hver vill bera þjóð sinni svo ömurlegt vitni, að hann láti þetta
undir höfuð leggjast?
Og hvað er þá um minningu íslenzku sjálfstæðishetjanna?
Það hefir verið ráðgert, að stofnun hins íslenzka lýðveldis fari
fram 17. júní — til heiðurs minningu Jóns Sigurðssonar.
Það er mjög æskilegt.
En því aðeins er minningu hans verðugur heiður gerr, ef
ákvörðun þjóðarinnar um sambandsslitin og stofnun lýðveldisins
er tekin í anda hans: Með þeim einhug, áhuga, testu og glæsileik,
sem einkenndi baráttu hans fyrir sjálfstæði íslenzku þjóðarinnar.
Þess vegna, góðir Akureyringar!
Látið ekki ykkar eftir liggja, til að þjóðaratkvæðagreiðslan
verði samboðin frjálshuga þjóð og minningu þeirra manna, sem
djarfast hafa sótt að því marki, sem okkur er nú svoauðveltaðná.
Greiðið allir atkvæði með sambandsslitunum og stofnun lýð-
veldis á íslandi. — Það sæmir engum íslendingi að sitja hjá. —
í Akureyrarnefnd lýðveldiskosninganna:
Steingr. Aðalsteinsson, Guðm. Guðlaugsson, Jens Eyjólfsson,
t. h. Sósíalistaíl. i. h. Framsóknarfl. f. h. Sjálfst.fl.
Jón Hinriksson, Steinn Steinsen,
f. h. Alþýðufi. btej&rstjóri.