Dagur - 04.05.1944, Qupperneq 3

Fimmtudagur 4. maí 1944
DAOUR
3
\
(Framhald).
ST JÓRNSKIPUNARMÁL.
1. Flokksþingið lýsir ánægju
sinni yfir ákvörðun Alþingis um
stofnun lýðveldis á komandi
sumri, enda er sú ákvörðun í
fullu samræmi við ályktanir 6.
flokksþings Framsóknarflokks-
ins árið 1941.
Jafnframt skorar flokksþing-
ið á Framsóknarmenn um land
allt að vinna að því, að þátttak-1
an í þjóðaratkvæðagreiðslurmi
um skilnaðinn við Dani og lýð- ^
veldisstjórnarskrána verði. al-
menn og einhuga.
2f. Flokksþingið telur það
brýna nauðsyn, að stjórnarskrá-
in verði tekin til endurskoðunar |
svo fljótt sem því verður við
komið eftir stofnun lýðveldisins.!
Við þá endurskoðun vill
flokksþingið leggja áherzla á *
það, að eftirtalin atriði komi til
sérstakrar athugunar:
a. Að forseti verði þjóðkjör-
inn.
b. Að gefa forseta vald til
þess að skipa ríkisstjórn með.
sérstöku valdi, ef ókleift hefir
reynzt að mynda þingræðislega
stjórn, enda víki hún fyrir
stjóm, er styðst við meiri hluta
Alþingis.
c. Að forseti hafi frestandi
synjunarvald. Lagafrumvarp, er
forseti synjar staðfestingar ,skal
borið undir þjóðáratkvæði, og
gengur fyrst í gildi, er það hefir
náð samþykki meiri hluta al-
þingiskjósenda, er mætt- hafa
við atkvæðagreiðsluna.
d. Að ^takmarkaður verði
réttur einstakra þingmanna til
þess að bera fram hækkunartil-
lögur við fjárlög.
3. Flokksþingið leggur sér-
staka áherzlu á:
a. Að öllu landinu verði skipt
í einmenningskjördæmi.
b. Að allir þingmenn verði
k j ördæmak j örnir.
c. Að þingmönnum verði
fækkað.
d. Að sett verði ýtarleg
ákvæði um ýms þegnréttindi,
t. d. um eignarrétt, tryggingar
og félagslegt öryggi.
FJÁRMÁL OG VIÐSKIPTA-
MÁL.
Sjöunda flokksþing F ram-
sóknramnna lýsir óánægju sinni
yfir þeirri fjármálastefnu, sem
fylgt hefir verið nú síðustu ár-
in, þar sem ekki hefir tekizt að
safni hæfilegum hluta ' striðs-
gróðans í eigu ríkisins, til þess
að standa straum af kostnaði
við nauðsynlegar framkvæmdir
eftir styrjöldina. Flokksþingið
telur óbætanlegt þjóðartjón, að
verðbólgunni skyldi vera sleppt
lausri á árinu 1942 og bendir á,
að ef farið hefði verið að tillög-
um Framsóknarmanna, stæði
fjárhagur ríkisins nú með mikl-
um blóma og horfur í atvinnu-
málum þjóðarinnar væru glæsi-
legar, í stað þess að nú blasir
við geigvænleg atvinnukreppa,
nema gagngerðar breytingar
verði gerðar á stefnu í atvinnu-
og fjármálurp.
Framsóknarflokkupitín ákveð-
ur þessa stefnuskrá í fjármálum
og skattamálum:
A. Fjármál.
1. Ríkið haldi uppi veruleg-
um, verklegum framkvæmdum
og framlögum til atvinnuveg-
anna eftir því, sem nánar er
ákveðið í ályktunum flokks-
þingsins um atvinnumál. Verði
þessum framlögum þannig hátt-
að, að þau verði fyrst og fremst
til eflingar sjálfri framleiðslu-
starfsemi landsmanna og geri
sem flestum kleift að taka bein-
an þátt í framleiðslunni.
2. Keppt verði að því að hafa
tekjuafgang ríkissjóðs sem
mestan meðan þjóðartekjurnar
haldast ríflegar og sé tekjuaf-
gangi varið til þess að efla
Framkvæmdasjóð ríkisins, sem
stofnaður hefir verið í samræmi
við ályktanir 6. flokksþings
Framsóknarmanna um stefnu
floSksins í fjármálum.
3. Fé úr Framkvæmdasjóði,
Raforkusjóði og öðrum sjóðum
til verklegra framkvæmda, sem
stofnaðir hafa verið, sé varið til
framkvæmda, þegar vinnuafl og
efni verður fyrir hendi og þann-
ig unnið að framförum og trygg-
ingu atvinnu í landinu.
4. Þau vinnubrögð, sem við
voru höfð um afgreiðslu fjár-
laga árin 1935—1938, verði
aftur tekin upp, einkum með
því:
a) að þau ein lög eða álykt-
anir séu samþykkt um útgjöld
úr ríkissjóði, sem gert er ráð
fyrir í f járlögum og tekjur áætl-
aðar á móti,
b) að ábyrgðir ríkisins séu
takmarkaðar og sú regla tekin
upp aftur, sem nú hefir verið
niðurfejld úm sinn, að ábyrgjast
ekki lán til mannvirkja eða fyr-
irtækja, nema áhættufé sé lagt
fram af þeim, sem lán taka til
framkvæmdanna,
c) að starfsmannaskrá sé lát-
in fylgja fjárlögum, til þess að
Alþingi fái yfirlit um starfs-
mannahald ogJaunagreiðslur og
geti komið við nauðsynlegu að-
haldi.
5. Ný launalög verði sett. —
Laun opinberra starfsmanna
verði ákveðin í sem nánustu
samræmi við framleiðslutekjur
landsmanna og hækki og lækki
eins og þær, eftir árferði og af-
komu framleiðslunnar. Laun
séu hin sömu fyrir hliðstæð
störf, hvar sem er á landinu.
Ennfr. verði unnið að því, að
aðrar launa- og kaupgreiðslur í
landinu verði samræmdar á
sama hátt.
B. Skattamál.
1. Gerðar verði ráðstafanir til
þess að tryggja réttláta fram-
kvæmd skattalöggjafarinnar
með því m. a. að setja á stofn
skattadómstól með víðtæku
valdi í stað skattdómaraem-
bættisins.
2. Skattalöggjöfin sé miðuð
við að í landinu verði sem flest-
ir efnalega sjálfstæðir, en óeðli-
leg auðsöfnun eigi sér ekki stað.
Sérstaklega verði tryggt með
skattalöggjöfinni, að stríðsgróð-
inn verði notaður til þess að
efla framleiðslustarfsemi og al-
mennar umbætur í landinu og
stuðli þannig að bættum lífs-
kjörum þjóðarinnar í framtíð-
inni.
3. Öruggt eftirlit verði haft
með því að nýbyggingarsjóðir,
sem safnað hefir verið á stríðs-
árunum, verði notaðir til þess
,að koma upp nýjum atvinnu-
tækjum. ‘ Skattfrjáls sjóðatillög
verði afnumin hjá þeim hlutafé-
lögum, sem safnað hafa hæfi-
legum varasjóðum, og afnumin
að fullu hjá þeim hlutafélögum,
er éigi reka framleiðslustarf-
semi, sem áhætta fylgir, en fé
því, sem þannig rennur til ríkis-
ins, varið til þess að styðja
aukningu framleiðslunnar^
4. Eignaaukaskattur verði á
lagður, samanber einnig E-lið
þessara tillagna.
C. Bankamál.
1. 7. flokksþing Framsóknar-
manna leggur áherzlu á, að
rekin verði gætileg útlánastarf-
semi. Einstökum mönnum, eða
fyrirtækjum, séu ekki veitt
ógætileg áhættulán né óeðlilega
mikið af veltufé þjóðarinnar
bundið hjá einstökum mönnum
eða fyrirtækjum fárra einstakl-
inga. — Fé lánsstofnana verði
fyrst og fremst veitt til þeirra
sem framleiðslustörfin vinna
oænda, útvegsmanna, sjó-
manna, iðnaðarmanna og félaga
þeirra.
2. Flokksþingið telur að
sparifjáreigendur, er innstæður
áttu, er styrjöldin hófst, haf
orðið fyrir svo miklum skakka-
föllum af völdum dýrtíðarinnar,
bæði í eigna- og tekjurýrnun
að full nauðsyn beri til að at-
huga, hversu bezt og hagkvæm
ast verði bætt úr því misrétti.
sem þar hefir skapazt.
D. Verzlunar- og gjaldeyrismál.
7. flokksþing Framsóknar-
manna lýsir fylgi sínu við sam-
vinnustefnuna og ályktar, að
flokkurinn beiti sér af alefli fyr-
ir því, að sem mest af verzlun
landsmanna fari um hendur
Sambands ísl. samvinnufélaga
og samvinnufélaga landsins.
Flokksþingið telur rétt að
dregið sé úr inngflutriingshöml-
um, jafnótt og hægt er, vegna
aukins skiprúms og rýmkunar á
erlendum útflutningshömlum.
En meðan innflutningshöft eru
óhjákvæmileg, sé samyinnufé-
lögum tryggður réttur til vöru-
innflutnings í réttu hlutfalli við
tölu félagsmanna á hverjum
tíma, miðað við þarfir þeirra og
annarra landsmanna og leyfðan
innflutning. Auk þess leyfi fyrir
vörur til sölu utanfélagsmönn-
um eftir sömu reglum og aðrar
verzlanir. Samvinnufélög, sem
útvega bændum, útvegs- og
fiskimönnum og öðrum fram-
leiðendum nauðsynjavöru til
framleiðslu, sitji fyrir innflutn-
ingsleyfum fyrir þeim vörum.
Gjaldeyrisverzluninni verði
þannig hagað, að komið sé í veg
fyrir sviksamlegan fjárflutning
úr landinu.
E. Dýrtíðarmál.
Sjöunda flokksþing Fram-
sóknarmanna harmar það, að
þær tilraunir, sem Framsóknar-
flokkurinn hefir gert til stöðv-
unar dýrtíðinni, hafa eigi feng-
ið nægan stuðning annarra
flokka, enda eru þær afleiðing-
ar þess, sem þeir spáðu, er beittu
sér fyrir að fá þeim framgengt,
stöðugt að koma betur í Ijós.
Undanbrögð og ábyrgðar-
leysi annarra flokka í barátt-
unni gegn dýrtíðinni hafa þegar
skapað þá upplausn og óvissu
um framtíð allra atvinnuvega
landsmanna og þjóðlífsins í
heild, að flestum hrýs hugur
við.
Þær bráðabirgðaráðstafanir,
sem gerðar hafa verið, og enn
eru framkvæmdar með fram-
lögum úr ríkissjóði til niður-
greiðslu dýrtíðarinnar, telur
flokksþingið að hafi verið og
séu óumflýjanlegar, eins og sak-
ir standa, meðan einingu vantar
um úrræði til varanlegrar lausn-
ar, þótt fyrirsjáanlegt sé, að
slíkt getur ekki staðið nema um
stundarsakir. Fram til þessa
munu bráðabirgðaúrræði þessi
þó hafa megnað að halda þeim
atvinnuvegum landsmanna
uppi, sem fyrst og fremst eiga
afkomu sína undir erlendum
mörkuðum, og verður ekki séð,
áð hjá því verði komizt að veita
beim þann stuðning að óbreytt-
um ástæðum. Útflutningsverð-
mæti landsmanna, einkum
sjávarútvegsins ,eru svo mikil
nú, að tæpast verður þvi haldið
fram, að þeim’ milljónum króna
hafi verið eða sé illa varið, sem
farið hafa til þess að tryggja
það að framleiðsla þeirra og út-
flutningur stöðvist ekki, meðan
önnur haldkvæmari og skyn-
samlegri úrræði eru ekki fram-
kvæmanleg eða fáanleg í því
skyni. 1
Hið íslenzka ríki hefir meiri
utanríkisviðskipti en nokkur
önnur þjóð, miðað við fólks-
fjölda. Til þess að heilbrigt at-
vinnulíf geti verið í landinu
verða allar útflutningsvörur
landsmanna að vera samkeppn-
isfærar á erlendum mörkuðum,
og mun þjóðin bezt finna nauð-
syn þess, er eðlileg viðskipti
milli þjóða hef jast á ný. Flokþs-
þingið telur því auðsætt, að þar
sem verðlagsvísitalan hefir stig-
ið hærra en hjá nokkurri þjóð í
löndunum umhverfis hana, þá
hljóti það að verða höfuðverk-
efni næstu framtíðár að draga
úr verðbólgu þeirri, er nú ógnar
öllu atvinnulxfi þjóðarinnar. —
Með því einu móti mun hægt að
halda uppi framleiðslu og við-
skiptum þjóðarinnar, er frjáls
samskipti hefjast aftur þjóða í
milli.
Fyrir því telur flokksþingið,
að Framsóknarflokkurinn eigi
óhikað og einart að heyja áfram
baráttu um varanlega lausn
dýrtíðarmálanna, og gera þann-
ig sitt til að tryggja framtíð og
öryggi heilbrigðs atvinnulífs í
landinu og til að koma í veg fyr-
ir það, að þau miklu verðmæti,
sem nú hafa borizt þjóðinni í
hendur, verði að engu.
Allar slíkar dýrtíðarráðstaf-
anir álítur flokksþingið* að
verði að byggjast á því, að
eðlileg hlutföll verði milli af-
urðaverðs, kaupgjalds og eigpa,
er þær eru framkvæmdar. Telur
það því að niðurfærslu afurða-
verðs og kaupgjalds, sem miðist
hvert sinn einkum við það, að
útflutningur landsmanna stöðv-
ist ekki, verði að fylgja ráðstaf-
anir til hlutfallslegrar skattlagn-
ingar eignaauka yfir visst lág-
mark eigna, sem myndazt hafa
á styrjaldartímanum. Tekjum
þeim, sem þannig fást, sé varið
til að greiða skuldir ríkisins,
tryggja fjárhag þess og atvinnu-
vegi landsmanna og til aukins
félagslegs öryggis að styrjöld-
inni lokinni, en verði ekki gert
að eyðslufé.
(Framhald).
D Ó M U R.
£FTIR BEIÐNI Stefáns Nikó-
demussonar, bónda, Gloppu, birt-
ist eftirfarandi dómur:
„Ár 1943, laugardaginn 27. febrú-
ar, var bæjarþing Akureyrar sett á
skirfstofu embættisins og haldið af
hinum reglulega dómara, Sig. Eggerz,
með undirrituðum vottum.
Fyrir tekið málið 31/1942. Stefán
Nikódemusson gegn Ásgrími Halldórs-
syni, og i því kveðinn upp svohljóð-
andi dómur:
Mál þetta hefir höfðað Stefán Nikó-
demusson, bóndi í Gloppu í Öxnadal,
eftir árarigurslausa sáttatilraun með
stefnu, dags. 7. ágúst siðastliðinn, fyr-
ir bæjarþingi Akureyrar, á hendur
Ásgrími Halldórssyni, bónda á Hálsi
í Óxnadalshreppi.
Málið segist stefnandinn hafa höfð-
að í tilefni af sauðaþjófnaðarákæru,
sem stefndur bar fram é hendur hon-
um með kæru, dags. 19. ág. 1940.
Lýsir stefnandinn kæru þessa að
öllu leyti tilefnislausa og telur hana
fram komna eingöngu af óvild stefnda
og illfýsi til sín.
Stefnandinn gerir þær kröfur í mál-
inu, að aðdróttun sú um sauðaþjófn-
að, sem að honum er beind með
kærunni, verði dæmd dauð og ómerk,
eða nánarr tiltekin orð: „í maímánuði
1929 tók Stefán Nikódemusson,
Blopu, Öxnadal, þá að Bessahlöðum
í Öxnadal, yeturgamlan hrút, er eg
átti. Lét hann hrútinn inn í fjós á
Bessahlöðum og geymdi hann, þar til
seint í júnímánuði. Markaði hann síð-
an hrútinn með marki tengdaföður
síns, Jónasar Einarssonar, Gloppu, og
seldi hann síðan Jóhannesi Sigurðs-
syni, Vindheimum, Þelamörk11, og
ennfremur orðin: „Snemma morguns
22. ágúst 1939 fór Stefén út á Þver-
brekkunes, og tók þar kindur, rak
þær að eyðibýli sínu, Bessahlöðum
og slátraði þar einum lambhrút frá
mér“. Þá krefst stefnandinn, að
stefndur verði dæmdur til hæstu
hegningar, sem lög leyfa, fyrir þá árás
! á mannorð hans og heiður, sem gerð
er með kærunni, og loks krefst stefn-
andinn að stefndur verði dæmdur til
að greiða sér kr. 1000.00 í skaðabæt-
(Framhald á 6. síðu).