Dagur - 07.09.1944, Blaðsíða 4

4
DAGUR
Fimmtudaginn 7. september 1944
DAGUR
Rit3tjóm: Ingimar Eydal.
Jóhann Frímann.
Haukur Snorraaon.
Aígreiðslu og innheimtu annast:
Sigfús Sigvarðsson.
Skrifstofa viö Kaupvangstorg. — Sími 96.
BleSiS kemur út á hverjum fimmtudegi.
Árgangurinn kostar kr. 15.00.
Prentverk Odds Björnssonar.
Hverjir hafa [svikið?
^ yERKAMAÐURINN“ FjARGVIÐRAST
mjög út af drætti þeim, sem orðið hefir á
framkvæmd fyrirhugaðra hafnarmannvirkja á
Oddeyrartanga, vitnar ákaflega í ummæli og
hvatningar „Dags“ um þetta efni frá upphafi og
dróttar því óspart að „Framsóknargörpunum", —
eins og blaðið orðar það, — að þeir muni sitja á
svikráðum við málið. „Verkamaðurinn" ætti
hvorki að þurfa að spyrja „Dag“ né fulltrúa
Framsóknarflokksins í bæjarstjórn hér um ástæð-
una fyrir því, að vinna við lrafnargerðina nýju
hefir að nokkru leyti legið niðri nú um hríð.
Heimskuleg togstreita — þar sem ekki var deilt
um kaupgjald almennt, heldur óeðlilegar og
ósanngjarnar sérkröfur einstakra manna eða
vinnuflokka — olli þeirri stöðvun, sem varð á
verkinu í vor. Það verkfall var hvorki runnið
undan rifjum „Dags“ né Framsóknarflokksins,
heldur eigin heimilisiðnaður þeirra kommúnist-
anna, sem að „Verkamanninum" standa, enda var
sá afspringur feðrum sínum líkastur frá upphafi
og líklegast, að afleiðingarnar verði einnig þeim
skyldastar. Það situr því sízt á „Verkam.“ að tala
digurbarkalega um þetta efni nú eða brigzla öðr-
um mönnum um svik og óþarfar tafir við fram-
kvæmd þessara nauðsynlegu mannvirkja.
^LLSNARPAR KAPPRÆÐUR hafa nú að
undanförnu farið fram í blöðum bæjarins
um það, hvort nokkurt vit eða ekkert sé í ráða-
gerðum um hin miklu og dýru, nýju hafnar-
mannvirki hér. „Dagur“ hefir ekki lagt orð í belg
við þær umræður. Blaðið hafði — fyrst allra
blaða hér — rætt málið og lagt á það dóm frá sínu
sjónarmiði, áður en verkfallið hófst. Sfðan hafa
bæði „Verkamaðurinn" og „Alþýðumaðurinn"
aðallega sótt málið á þeim grundvelli, að verkið
veiti svo mikla atvinnuaukningu hér, á meðan á
því stendur, að ekki sé í miljónirnar horfandi.
Slfkt eru falsrök eða réttara sagt engin rök: Hafn-
armannvirkin nýju eru alltof dýrt og umfangs-
mikið fyrirtæki til þess, að nokkurt vit sé í þvf að
láta tillit til stundaratvinnu nokkurra manna
ráða neinu um það, hvort í slíkt stórvirki skuli
ráðizt eða ekki. „Dagur" hefir heldur aldrei sótt
málið á þeim grundvelli, heldur fyrst og fremst
bent á þá þýðingu, sem vér teljum, að ný höfn og
tilheyrandi mannvirki og aðstaða muni geta haft
fyrir atvinnulíf hér í bænum um alia framtíð.
Fyrir þessu hafa nefnd blöð aldrei reynt að færa
' nein gild eða frambærileg rök, og hefir þó „ís-
lendingur" reynt að hamla gegn málinu aðallega
á þeim grundvelli, að fjárhagsleg afkoma og þýð-
ing fyrirtækisins í framtíðinni sé ekki nægilega
tryggð í hlutfalli við þann gífurlega kostnað, sem
framkvæmd verksins hefir vafalaust í för með sér.
Á þeim grundvelli — og þeim grundvelli einum
- er fært fyrir menn með nokkra fyrirhyggju og
ábyrgðarkennd gagnvart framtíð bæjarfélagsins
að ræða málið og leita raka og gagnraka. En með-
an sýnt er, að þeir, sem verkinu er þó aðallega
ætlað að koma að haldi, bæði í nútíð og framtíð,
hugsa fyrst og fremst til þess að gera framkvæmd
þess að ófriðarefni og spilla þannig sem rækileg-
ast fyrir því á þeim tímum, þegar mest reið þó á
að skapa frið, áhuga og eindrægni um þetta stór-
mál — þykir oss ekki ástæða til að ganga mjög
fram fyrir skjöldu til þess að verja þennan mál-
stað eða hvetja meira en þegar er orðið til þessara
framkvæmda. Hin blöðin mega gjarnan halda
áfram illdeilum sínum og kappræðum um þetta
efni — rökraeður eru það ekki, a. m. k. enn sem
keraið *r.
SPEKINGURINN „FJÖLLYNDI" í REYKJAHOLTI.
ódiC
ko0me<tta
Hér birtist mynd af hinu ágæta málverki (hugmynd) Hauks Stef-
ánssonar málara af Snorra Sturlusyni. Málverk þetta hefir vakið I
mikla athygli allra, er séð hafa, og var m. a. gert að umræðuefni
hér í blaðinu sl. vetur. Myndin hefir áður birzt í tímaritinu „Stíg-1
andi“, og er prentuð hér með góðfúslegu leyfi útg. ritsins.
(Framhald).
Fordæmi Reykjavíkur.
J^EYKJAVÍK hefir til skamms tíma
haft sömu stefnu í þessum mál-
um og bæjarstjórn Akureyrar, þ. e.
að gera ekkert En nú er þetta við-
horf að breytast þar syðra, gjörbreyt-
ast, og óska margir eftir, að það hefði
orðið fyrr. Ferðamaður, sem kemur
til Reykjavíkur nú, rekur augun í
litla, mjög snotra og vel hirta bama-
leikvelli víðsvegar um nýrri hverfi
bæjarins. Þetta eru ekki stór svæði,
heldur litlir, h,aganlega gerðir blettir
og er þar jafnan fjöldi barna að leik.
Fljótt á litið a. m. k., og eg hefi ekki
önnur kynni af þessum framkvæmd-
um syðra, virðist ætlunin vera þar, að
koma upp mörgum slíkum smávöll-
um, svo að börnin úr 2—3 götum eigi
aðgang að leikvelli.
Rétt stefna.
TjETTA SÝNIST VERA skynsam-
legasta og bezta Ieiðin. í skipu-
lagi Akureyrar er ennþá a. m. k. lítt
gert ráð fyrir samastað fyrir börnin.
En er ekki kominn tími til að yfir-
völd bæjarins fari að hafa hönd í
bagga með skipulagsmálunum? Er
ekki nóg komið af því, að eitthvert
„almáttugt vald“ í Reykjavík ráði
því algjörlega, hvernig bærinn á að
líta út og þröngvi vilja sínum upp á
bæjarbúa, þegar því sýnist? — Eg
beini þessu máli öllu til athugunar
bæjarfulltrúa og annarra þeirra, sem
láta sig framtíð bæjarins miklu
skipta".
Bæjarbúi.
Fuglagarður í Laugarskarði.
DÆJARSTJÓRN AKUREYRAR
samþykkti á síðasta fundi sínum
að leggja fram nokkurt fé sem byrj-
unarframlag til fyrirhugaðs fugla-
garðs í Laugarskarði (Grófargili of-
anverðu). Byggingafulltrúi hefir þeg-
ar gert uppdrátt að fuglatjörninni, og
mun ætlunin að hefja framkvæmdir
þegar í haust. Þetta er þarft verk og
gott, og er óskandi, að því verði sem
fyrst hrundið í fulla framkvæmd og
að það heppnist vel. Eg hefi áður hér
í þessum pistlum mínum, skrifað um
þennan ljómandi fallega stað, og hve
sjálfsagt er að koma þar upp sér-
ænnilegum og fögrum lystigarði fyriij
ilmenning. Stakk eg upp á því, atf
verði lokaS «8 ofsn me8 stll-
hreinni byggingu, er í senn myndi
göngubrú yfir gilið og rúmi innisund-
laug til kennslu að vetrinum og nauð-
synlega baðklefa og baðstofu í sam-
bandi við sundstæði bæjarins. Er
vonandi, að það komi fyrr eða síðar
til framkvæmda.
jþAÐ MUN HAFA verið Kristján
Geirmundsson — fuglafræðingur-
inn okkar og dýravinurinn góðkunni,
— sem fyrstur stakk upp á því að
nota volga afrennslið frá sundlauginni
til þess að mynda þarna dálitla tjörn
og halda henni opinni að vetrarlagi,
svo að sundfuglar gætu hafzt þar við
árið um kring. Það er ágæt hugmynd
og mjög gleðilegt, að útlit er fyrir, að
hún komi svo skjótt til framkvæmda.
Sjálfur hefir Kristján gert nokkrar
tilraunir með uppeldi og tamningu
slíkra fugla undanfarin ár og hefir
margt fróðlegt og skemmtilegt um
það að segja. Eg hefi alltaf ætlað að
hafa tal af honum í sumar og biðja
hann að segja lesc-ndum blaðsins eitt-
hvað um þessa reynslu sína og hug-
myndir um fyrirhugaðan fuglagarð á
þessum stað, en því miður hefir það
farizt fyrir fram að þessu. En e. t. v.
kemst það síðar í verk fyrir mér.
Nafngiftir fyrr óg nú.
TSLENZKIR LANDNÁMSMENN í
fyrri daga kunnu að velja bæjum
sínum nöfn óg öllum fyrirbærum
náttúrunnar í byggðum og óbyggðum.
Það er hljómur og kraftur, líf og saga
í næstum öllum örnefnum frá þeirra
dögum, en engin andlaus tilgerð eða
flíruháttur. Flestar nafngiftir þeirra
voru dregnar af sérkennum landslags-
ins eða atburðum, sem gerzt höfðu á
staðnum. Það er fyrst á síðari öldum
— eða jafnvel síðustu árum, eftir að
opinberar skipulagsnefndir og önnur
slík menningarfyrirbæri nútimans
koma til skjalanna — að andleysi og
uppskafningsháttur gera vart við sig
í þessum efnum. Lind hinnar frjóu og
upprunalegu sköpunargáfu virðist
þorrin. Ýmis nýbýli frá seinni árum
eru heitin skrumkenndum og tildurs-
legum nöfnum: Fagrihvarpmur, Fagra-
nes, Grænihvammur, Grænidalur o.
s. frv., þar sem hvorki er sérlega fag-
urt né sérlega grænt, og e. t .v. hvorki
hvammur, nes né dalur frá náttúr-
unnar hendi. Klessumálverk eða
(Framhald á 6. *íðu).
HALDIÐ YKKUR TIL, HÚSFREYJUR!
- Hefir þú nokkurn tíma orðið fyrir því, að vill-
ast á húsfreyju og vinnukonu? En sú spurning! —
Eg á við, hvort þú hafir nokkupn tíma spurt
frúna eftir frúnni, af því að þú hél.zt, að hún væri
vinnustúlkan, eða, hvort þú hafir heilsað vinnu-
stúlkunni með brosi á vör: „Sælar, frú!“
Væri það nokkuð merkilegt, þó að svo væri?
Væri það ekki ánægjulegt, ef vinnustúlkur væru
svona frúarlegar? Jú, það væri það. En væri það
eins ánægjulegt, að húsfrevjur litu út sem vinnu-
stúlkur?
Nú má enginn halda, að mér geðjist illa að
vinnustúlkúm og þeirra stöðu, og að þetta sé
sagt þeim til óvirðingar, síður en svo. En eg ber
aftur á móti svo mikla virðingu fyrir húsmóður-
stöðunni, og mér finnst húsfreyja í heimili vera
svo „stórt og mikið", að ekki komi til mála að
villast á henni og nokkurri annarri manneskju!
En húsmúðirin verður að vera vel á verði.
Það væri heimskulegt að ætlast. til þess, að hús-
freyjan væri „fín“ við fiin daglegu störf heima.
En hún á aftur á mótr að vera snyrtileg, greidd
fog þvegin, lilifðarfötin sn#kkleg og morgun*
’kjólarnir „skemmtilegir", að minnsta kosti á
þeim ungu. *
Mörgum finnst þetta engu máli skipta og mesti
hégómaskapur að hugsa um slíkt, en það er ekki
rétt. Mennirnir vilja hafa konur sínar snyrtileg-
ar, og enda þótt þeir tali ekki um það, þá mun
þeim falla miður að hitta þær ógreiddar og illa
búnar, þegar þeir konia heim, að miinnsta kosti
mörgum hverjum.
Það er sorgleg staðreynd, að margar konur
hætta „að halda sér til“, sem kallað er, þegar þær
giftast..
Hvílíkur misskilningur! Þá er einmitt hinn
rétti tími kominn! Þá fyrst á allt slíkt rétt á sér.
En sumum gleymist þetta, aðrar gefa sér ekki
tíma til slíks, og enn aðrar láta sér nægja að
„pússa sig“, þegar þær fara í boð, eða eiga von á
gestum. Það er gott og blessað að svo sé, en það
er bara ekki nóg.
í huga húsfreyjunnar hlýtur eiginmaðurinn að
vera öllum gestum ofar, og ef hún vill, halda sér
til“ fyrir gestum, því þá ekki fyrir æiginmannin-
um?
Og með því „að halda sér til“ á eg ekki ein-
göngu við að vera „fín“, eins og við segjum, held-
ur fyrst og fremst snyrtileg og þokkaleg heima,
og „fín“, þegar við á. Eg held að mörg hjónabönd
myndu ekki „ryðga" eins fljótt, ef konan hugsaði
oftar um þessi efni. — Það kostar ekki mikið: að
sauma sér hvítan kappa á morgunkjólinn,
„applikera" rauða rós í svuntuhornið, greiða hár-
ið og binda um það silkislaufu, hreimsa og bursta
neglurnar, púðra nefið o. s. frv., o. s. frv„ — en
það borgar sig, — það hlýtur að borga sig, og því
segi eg: Haldið ykkur til, Húsfreyjur!
„Puella".
GAMLIR SILKISOKKAR.
Fleygið ekki gömlum silkisokkum, því að þeir
eru til margra hluta nytsamlegir. Tilvalið er að
vefa úr þeim gólfmottur, og þeir, sem ekki vefa,
geta hekklað mottur úr þeim. Einnig er prýði-
legt að nota þá til þess að pakka inn skó. Rennið
fyrst öðrum skónum á tá ofan í sokkinn niður að
hæl (á sokknum), snúið síðan upp á sokkinn og
látið hinn skóinn ofan í (einnig á tá), að snún-
ingnum og hnýtið svo saman sokktána og fitina.
Þá er hægt að hafa pakkann hvar sem er í tösk-
unni.
RÁÐ.
Gott ráð til þess að halda franskbrauði og rúg-
brauði frá því að harðna, er að geyma það inni í
bökunarofninum (á rafvélum).
Betri er mánudagshnerri en
móðurkoss.
(Ísleníjtur t»l*hátíur).