Dagur - 30.11.1944, Qupperneq 1

ANNALL
DAGS
Frá ræðismanni fslands í Edin-
borg hefir borizt fregn um, að
Valgarð Ólafsson, hálfbróðir
Ragnars heit. Ólafssonar kon-
súls, hafi farizt í umferðarslysi
þar í borginni. Valgarð var
fæddur á Akureyri 1897 og hafða
verið búsettur í Edinborg um 20
ár. Hann var ókvæntur.
★
Ritstjóinin hefir ákveðið að
birta ekki, að svo stöddu, meira
af Strandamannasögu Gísla Kon-
ráðssonar. Fellur birting sög-
unnar því niður með þessu tbl.
0
AGLR
XXVII. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 30. nóvember 1944.
44. tbl.
Nauðsynlegar umbætur á póstllutningakerfi landsins
Vikulegar póstferðir árið um kring um öll héruð landsins. Daglegar póstferðir
Smjörskömmtun og mjólkurhækkun
um greiðfær byggðarlög. Póststjórnin komi upp póstkössum við hvern bæ við
þjóðbraut.
Álit milliþinganefndar í póstmálum.
„Dagur“ hefir orðið þess var,
að Mjólkursamlag K. E. A. hefir
a'úglýst skömmtun á smjöri og
verðhækkun á mjólk hér á Ak-
ureyri frá 1. des. næstk. Þar sem
þessar ráðstafanir varða mjög
allan almenning í bænum, liefir
blaðið snúið sér til Jónasar
Kristjánssonar forstj. Mjólkur-
samlagsins og hefir hann góðfús-
lega látið blaðinu í té eftirfar-
andi upplýsingar hér að lútandi:
Smjörskömmtunin.
Eins og flestir Akureyringar
hafa orðið varir við að undan-
förnu hefir eftirspurn eftir
smjöri verið mjög míkil, og
miklu meiri en hægt hefir verið
að fullnægja. Þó hefir Mjólkur
samlagið selt meira smjör hér í
bæinn að undanförnu æn nokk-
urn tíma áður, auk þess sem
nokkuð af heimagerðu smjöri
liefir komiðj verzlanir eða verið
selt af einstaklingúm. — Srnjör-
inu hefir verið dreift í 4—5 út-
sölustaði í bænum og það selt
einu sinni eða tvisvar í viku og
aðeins J/2 kg .á mann í einu, í
þeim tilgangi, að láta sem flesta
fá einhverja úrlausn. Þrátt fyrir
þetta hefir safnazt sívaxandi
mannfjöldi að smjörútsölunum
og troðningur þar orðið svo mik-
ill, að ,-við slysum hefir legið.
Menn hafa veitt því athygli, að
sumar fjölskyldur hafa teflt fram
allmiklu liði í hverjum „smjör-
slag“ og hjá þeim hefir fengur-
inn orðið að sama skapi stór sem
fleiri fóru. Önnur heimili í bæn-
um liafa aftur á móti ekki haft
mannafla eða aðrar ástæður til
þess að geta gengið hart fram á
þessum stöðum og hafa þá orðið
frá að hverfa án þess að fá nokk-
urn smjörbita. Dreifing smjörs-
ins á þennan hátt hefir því ekki
gengið jafnt yfir, svo sem ætlazt
var til, og það er því miður ekki
útlit fyrir að þetta ástand breyt-
ist neitt til batnaðar í nánustu
framtíð, ef ekki er tekin upp ný
aðferð við úthlutun smjörsins,
einkum þar sem framleiðsla þess
er mjög minnkandi á þessum
tíma árs.
Af framangreindum ástæðum
liefir nú verið ákveðið, að hefja
almenna smjörskömmtun til
neytenda á Akureyri frá 1. des.
næstk. Ætlast er til að hver mað-
ur í bænum geti fengið 250 gr.
af smjöri á mánuði fyrst um
sinn, hvort sá skammtur hækkar
eða lækkar þegar fram í sækir,
verður tíminn að leiða í ljós.
Fyrirkomulag skömmtunar
þessarar verður með mjög svip-
uðum hætti og verið hefir með
hinar almennu skömmtunarvör-
ur. Gefnir verða út smjör-
skömmtunarseðlar, senr eiga að
gilda fyrir 6—7 rnánaða tímabil.
Skömmtunarskrifstofa Akureyr-
arkaupstaðar annast úthlutun
skömmtunarseðlanna gegn því
að sýndir séu stofnmiðar mat-
vælaskömmtunarinnar. — Eftir
þessum smjörmiðum verður svo
smjörið afhent alla daga á hin-
um venjulegu útsölustöðum.
Með þessu fyrirkomulagi mun
smjörið dreifist jafnara en áður
og allur troðningur við smjörút-
sölurnar hverfa úr sögunni.
Gert er ráð fyrir að fólk vitji
smjörskammtar -síns á tímabil-
inu frá 1. til 20. hvers mánaðar.
•
Nýmjólkurverðið liækkar.
Sanrkvæmt auglýsingum, er
festar hafa verið upp í öllum
mjólkur- og brauðútsölum bæj-
arins er ákveðið, að útsöluverð
m jólkur á Akureyri hækki frá E
des. næstk. um 5 aura á lítra og
verði kr. E45, eða með sama
verði og verið hefir á mjólk í
öllum kaupstöðum landsins síð-
an 15. september í fyrra. Mjólk-
urverðlagsnefndir landsins
ákváðu þá, að útsöluverð á
mjólk skyldi vera kr. 1.65—1.70
á lítra. Hins vegar hafði ríkis-
stjórnin mælt svo fyrir, að út-
söluverðið skyldi vera kr. 1.45 á'
lítra og verðmismunurinn greið-
ast bændum úr ríkissójði. Þó því
aðeins fá bændur þessa uppbót
úr ríkissjóði greidda að fullu, að
útsöluverði mjólkurinnar sé
haldið í hámarksverði. En þetta
hafa eyfirzkir hændur ekki gert
að undanförnu. Mjólkin hefir
verið seld hér á kr. 1.40 og af
þessum ástæðum fá þeir ekki
fulla uppbót úr ríkissjóði og fá
þannig lægra heildarverð en áðr-
ir bændur.
Þetta kann sumum mönnum
að þykja næsta einkennilegt, að
bændur skuli ekki hafa selt
mjólk sína hér á Akureyri með
hámarksverði á sama hátt og
gert hefir verið í öðrum kaup-
stöðum landsins, en skýringin á
þessu er sú, að bændum hér í
Eyjafirði hefir alltaf staðið ógn
(Framhald á 8. sfðu).
Milliþinganefnd í póstmálum hefir gert ýtarlegar tillögur um
nauðsynlegar umbætur á póstflutningakerfi landsins. Eru umbæt-
urnar miðaðar við daglegar póstferðir um byggðalög, eins og
Eyjafjarðarsýslu, þar sem góðir vegir eru greiðfærir að kalla allt ár-
ið, — en vikulegar ferðir mlinnst til afskekktari byggðarlaga. Er
ætlunin, að pósti verði skilað í póstkassa, sem póststjórnin láti
koma upp við alla bæi, sem liggja váð þjóðbraut, og mjólkurbílar
og önnur flutningatæki, sem daglega fara um þessi svæði, skilji
eftir póst í pósthylkjum þessum.
Af þeim nýmælum, sem felast
í • tillögum nefndarinnar, mun
ráðagerðin um þessa póstkassa
við þjóðvegi vekja mesta athýgli
hér um slóðir. Eins og nú standa
sakir er póstflutningum hér í
sýslunni og nálægum sveitum
mjög ábótavant. Þótt samgöngur
séu tíðar til bréfhirðingastöðv-
anna í einstökum hreppum
skortir á,. að póstur berist þaðan
greiðlega til viðtakenda á ein-
stökum bæjum. Liggur póstur-
inn oft dögum saman, jafnvel
vikum saman, á bréfhirðinga-
stöðunum. Þetta hefir ekki sízt
komið niður á blöðunum. Má
nefna þar um mörg dæmi. Ef
horfið verður að því ráði, að
koma upp „vatiisheldum, og
traustum kössum, tvíhólfuðum",
þar sem bæir eiga sameiginlega
viðkomustaði við vegina með
mjólk sína, mundi stórlega úr
þessu vandræðaástandi bætt, því
að svo er ráð fyrir gert, að
mjólkurbílstjórar afhendi póst-
inn í kassa þessa jafnframt því er
þeir skila mjólkurdunkum, en
áður hafi pósturinn verið lesinn
sundur og knippaður með tilliti
til þessarar afgreiðslu, á aðal-
bréf h irðingas töðvum.
Þá gerir nefndin ráð fyiir því,
að póstflutningar með sérleyfis-
bifreiðum verði auknar frá því
sem nú er, sérstaklega með tilliti
til afgreiðslu póstsins á fleiri
staði frá langferðabifreiðum. Má
telja að nokkur nauðsyn sé á
því, enda þótt erfitt nmni reyn-
ast að samræma slíkt löngu og
ærið erfiðu ferðalagi og nauðsyn
farþega að komast fljótt og tafa-
lítið á ákvörðunarstað.
Nefndin ráðgerir, að aukinn
kostnaður ríkisins af þessum
umbótum muni nema rösklega
hálfri milljón króna áilega. Enn-
fremur ráðgerir nefndin, að
kosta muni um 225000 krónur
að koma upp nægilega mörgum
póstkössum meðfram aðalvegum
landsins.
Frá nánari tilhögun póstflutn-
inga í einstaka hreppa Eyjafjarð-
arsýslu og nærliggjandi héraða,
samkvæmt tillögu nefndarinnar,
er greint á 3. síðu blaðsins í dag.
Póstleiðin Akureyri—Reykjavík.
Nefndin lítur svo á, að þann
• ‘
tíma, sem ekki er hægt að hafa
daglegt samband með* bílum
milli Reykjavíkur og Akureyrar,
þá megi alls ekki minna vera en
að tvær fastar ferðir verði á
hverri viku milli þessara staða.
Auk þess verði stuðlað að reglu-
bundnum flugferðum; þegar
veður leyfir, eigi sjaldnar en
tvisvar til þrisvar í viku.
Eins og sjá má af þessu leggur
nefndin næsta lítið til málanna
um bættar samgöngur milli Ak-
ureyrar og Reykjavíkur. Því að í
ofangreindri ályktun nefndar-
innar felst ekkert nema almenn
vitneskja og engin breyting á nú-
verandi ásigkomulagi. Hins veg-
ar er núverandi ástand ekki
þannig, að ekki verði á betra
kosið. Má þar fyrst til nefna, að
ekkert fast skipulag virðist vera
ríkjandi um flutning pósts með
flugvélum, þegar aðstæður leyfa.
Það ber oft við að vetrinum, að
daglegar flugferðir eru hingað,
stundum samfleytt í viku og
lengur. Reynslan hefir sýnt, að
þessar flugferðir eru ekki notað-
ar eins og skyldi til þess að koma
póstinum hingað. Sökin liggur
hjá forráðamönnum póstmál-
anna í Reykajvík. Þrátt fyrir yf-
irlýsingar um að flugvélarnar
skuli notaðar, eftir því sem fært
er fil póstflutninga, kemur að-
eins örsjaldan fyrir að t. d.
blaðapóstur sé fluttur með þeim,
þótt rúm væri fyrir hann. Nefnd-
in nefnir bág afgreiðsluskilyrði
við pósthúsið í Reykjavík og tef-
ur að umbætur á því séu raunar
undirstaða þess, að tillögur
hennar nái tilætluðum árangri.
Telja verður líklegt, aðíþrengsl-
um á aðalpósthúsi landsins
sé að finna lykilinn að ýmsu þvf,
er miður fer í póstflutningum
landsins, og er vitaskuld bráð
nauðsyn að kippa því í lag. Virð-
ist þó auðsafett, að fastara skipu-
lagi mætti koma á flutning pósts
með flugvélum milli höfuð-
póststöðva eins og Reykjavíkur
og Akureyrar nú þegar, þótt
húsakynnum póstafgreiðslunn-
ar syðra sé mjög áfátt og þrengsli
þar úrLiófi fram.
Póststjórnin hefir nýlpkið við
myndarlegt átak til bættra skil-
yrða fyrir póstafgreiðslu hér,
með byggingu hins veglega póst-
og símahúss hér í bænum, sem
þegar er tekið í notkun. Slíkt
átak ætti einmitt að verða til
þess, að enn meiri áherzla en áð-
ur sé lögð á bættar póstsam-
göngur. Vissulega verður ekki
komizt hjá því, að reisa hús fyrir
afgreiðslu pósthússins í Reykja-
vík, svo veglegt og rúmgott, sem
hæfir aðalpósthúsi landsins og
undirstöðu bættra póstsam-
gangna, eins og segir í áliti
nefndarinnar. En misráðið væri,
að láta þær umbætur, sem þegar
er mögulegt að gera, bíða þeirrar
framkvæmdar.
Ef tillögur nefndarinnar ná
fram að ganga í höfuðatriðum er
stórt spor stigið í framfara- og
menningarátt.
.
Iðnaðarmannafél.
Akureyrar
minntist 40 ára afmælis síns
með fjölmennu og veglegu hófi,
er haldið var að Hótel Norður-
landi sl. laugardag. Undir boið-
um um kvöldið minntist formað-
ur félagsins, Indriði Helgason
rafvirkjameistari, félagsins og
rakti sögu þess frá upphafi til
þessa dags í allítarlegri ræðu. Jó-
hann Frímann skólastjóri flutti
ræðu fyrir minni Iðnskólans, er
nú hefir starfað á vegum félags-
ins í 39 ár. Stefán Árnason for-
stjóri, gjaldkeri félagsins, minnt-
ist fósturjarðarinnar og Kristján
S. Sigurðsson trésmíðaameistari
talaði fyrir minni Akureyrar. Þá
fluttu þeir ræður Sigurður Egg-
erz bæjarfógeti og Vigfús Friið-
riksson Ijósmyndameistari, ritari
Iðnaðarmannafélags Akureyrar,
en að lokum söng „Smára-kvart-
ettinn“ nokkur lög við ágætar
undirtektir og hrifningu veizlu-
gesta. Eftir að borð voru upp
tekin,- stigu menn dans af miklu
fjöri, unz skammt lifði enn næt-
ur. Talsvert á 3. hundrað
manns sat hóf þetta, og fór það
hið bezta fram.