Dagur - 07.12.1944, Blaðsíða 4
4
D A G U R
Fimmtudaginn 7. desember 1944
DAGUR
Ritstjórn: Ingimar Eydal.
Jóhann Frímann.
Haukur Snorrason.
Aígreiðslu og innheimtu annast:
Marinó H. Pétursson.
Skrifstofa við Kaupvangstorg. — Sími 96.
Blaðið kemur út á hverjum fimmtudegi.
Árgangurinn kostar kr. 15.00.
Prentverk Odds Bjömssonar.
„Sameiningin" í sjón og raun
þAÐ ER MISSKILNINGUR - eða þó miklu
fremur vísvitandi tilraun til lýðblekkingar —
þegar stjórnarliðar halda því fram, að Framsókn-
armenn vilji skerða lífskjör og afkomu verka-
manna og annarra launþega frá því, sem nú er.
Þeir vilja auðvitað þvert á móti tryggja afkomu
þeirra og bæta kjör þeirra, svo sem framast er
unnt á hverjum tíma. Hitt ætla þeir verkamönn-
um og öllum launþegum að skilja, að hagur alls
landslýðsins byggist á afkomu atvinnuveganna,
og því vilja þeir tryggja gengi þeirra og framtíð
með því m. a. og ekki sízt að færa niður dýitíðina
— þar með talið kaupgjald og afurðaverð — svo
að íslendingar geti gert sér einhverjar vonir um
að geta selt afurðir sínar á erlendum markaði við
samkeppnishæfu verði á eðlilegum tímum. — Af
sömu rótum er það runnið, þegar stjórnarliðar
leitast við að telja ahnenningi trú um, að Fram-
sóknarmenn séu á móti nýsköpun atvinnuveg-
anna. Þeir hafa raunar fyrr en nokkur annar
flokkur bent á þýðingu hennar og nauðsyn, og
þeir reistu á sínum tíma skorður þær við óhæfi-
legum og ótímabærum flutningi stríðsgróðans
inn í landið til brasks og gegndarleysis á inn-
lendum markaði, sem hin fyrri stjórn Ólafs
Thors lét verða sitt fyrsta verk að rífa niður —
samkvæmt kröfum braskaraliðgins, en þvert á
móti vilja og ráðum gætinna og liygginna manna.
— Þangað er ekki hvað sízt að leita skýringa og
orsaka verðbólgu þeirrar, sem síðan hefir dunið
yfir þjóðina. — Og Framsóknarmenn eru enn
fylgjandi eðlilegri og stórtækri þróun og nýsköp-
un atvinnuveganna, þótt þeir hins vegar telji
glögg takmörk fyrir því sdft, hve háa’n turn sé
mögulegt að reisa á botnlausu feni.
gíZT AF ÖLLU trúa Framsóknarmenn því, að
nokkur „þjóðleg eining“ urn nýsköpun at-
vinnuveganna, né nokkuð annað, er til heil-
brigðrar þróunar geti talizt, muni takast í sam-
vinnu við — eða jafnvel undir forystu þeirra
manna, sem þekktastir eru að fjandskap við at-
vinnulífið og alla eðlilega þróun — kunnastir
að ófriði, skemmdarverkum og sundrungarstarfi
hvarvetna þar, sem þeir koma nokkuð við sögu. —
Kommúnistar hafa jafnan hrópað hátt um „sam-
einingu verkalýðsins" og nauðsyn þess, að Al-
þýðusambandið yrði losað úr tengslum við hina
pólitísku flokka í landinu. Nú er Ijóst orðið,
hvað fyrir þeim hefir vakað með þessu fagra frið-
artali. Alþýðusambandið hefir nýskeð verið soðið
upp eftir þeirra eigin kokkabók, og þrír flokkar
— allir núverandi stjórnarflokkarnir — gengið til
samstarfs um stjórn þess. Nú s'kyldu menn halda,
að kommúnistar hefðu gengið ötullega að því
verki að treysta þessa sameiningu og auka sant-
starfið og bróðurþelið. En viti mennl Nýaf-
stöðnu sambandsþingi breyttu þeir í harðvítugri
og illvígari pólitíska orrustu en um getur nokkru
sinni fyrr í sögu nokkurra samtaka á íslandi.
Þeir undirbjuggu þá orrustu með því að svíkjast
aftan að sínum kæru samstarfsmönnum — póli-
tískurn andstæðingum, sem þeir höfðu áður
ginnt í flatsængina til sín — nreð því að dreifa út
ógeðslegu leynibréfi og launráðum gegn þeim
um land allt. Ekki var samkunda þessi heldur
fyrr sett en kommúnistar hófu þar magnaðar
pólitískar deilur og árásir á Alþýðuflokkinn.
Þeir náðu undirtökunum á þinginu með fá-
heyrðum ójöfnuði, ofbeldi ög lögleysum. — Sú
Krónprinsessa Norðmanna í U. S. A.
Myndin sýnir Mörtu, krónprinsessu Norðmanna, ásamt norskum
og amerískum ílotaforingjum við skóla hins útlæga, norska ílota
í Travers Island í Bandaríkjunum. Norskir flotaliðar hafa verið
þjálfaðir þar undaníarin ár.
Jónas Jónsson frá Brekknakoti
sendi blaðinu eftirfarandi pistil
fyrir skemmstu:
„Vinsamlegast, — lokið
útvarpinu!
IKIÐ var um dýrðir hjá mörgum
Islendingi, þegar fyrst var opnað
útvarpstækið á heimilinu. Viðbrigðin
voru gleðileg og undramikil: horfið
frá heimi þagnar og fásinnis til þessa
dásamlega sambands við ólgandi líf
umheimsins, og fá þannig notið
furðu margs, bæði til fróðleiks og
skemmtunar.
Útvarpsráði o. fl. hefir orðið það
ærið áhyggjuefni, hvemig til skuli
hagað dagskrá, svo að allir hlustend-
ur séu ánægðir. Það er náttúrlega
vonlaust mál að ná því marki ,allra
sízt er von um það nú á dögum, þeg-
ar skemmtana-úrvalið er víðast
mjög mikið, og peningar nógir til þess
að nota tækifærin, þótt fjárfrekari
séu en það, að opna útvarpið sitt.
Allsnægtir skapa oft vanmat á verð-
mætum.
Útvarpið er áreiðanlega tvíeggjað
sverð, á bæði möguleika til að bæta
og skaða, byggja upp og brjóta niður,
jafnvel þótt 'þaðan heyrðist aldrei
saga er fróðleg, þótt ófögur sé,
en of löng'til þess að rekja hana
hér nánar að sinni. — Og að lok-
um klykktu þeir út með því að
kjósa gamlan nazista-Iiðþjálfa og
sundrungar-postula sem forseta
alþýðusamtakanna á íslandi! —
Karl gamli Marx skaut ekki
Ijarri markinu forðum, þegar
hann sagði: „Þeir, sem hæst gala
um einingu, eru sjálfir oft örg-
ustu sundrurigarsveppirnir."
QG SVO ER þessum ntönnum
— sem ekki reynast færir um
að ráða sínum eigin málum til
lykta á annan veg en þennan —
ætlað að taka höndum sarnan og
mynda „þjóðlega einingu" um
stórfellda nýsköpun og friðsam-
lega þróun atvinnuveganna^og
forystu allra þjóðmála á íslandi.
Trúi þeim hver, sem vill, til
góðra og happasælla verka.
Framsóknarmenn treysta þeim
ekki.
annað en það, sem gott mætti teljast.
Skaðsemin liggur í því, að við, sem
„eyrum höfum, heyrum ekki“, þótt
útvarpið sé í gangi (hér er notað hið
daglega mál) rétt hjá okkur.
Það er víst næsta algengt, að út-
varpið flytur okkur fréttir, erindi,
söngva, aríur og hljómkviður, meðan
við mösum og hlæjum — höfum hátt
— og vitum lítið og ekkert hvað um
er að vera í útvarpinu.
AÐ ERU sennilega fleiri en við_
kennararnir, sem veitum því at-
hygli, að það er oft næsta erfitt að
vekja áhuga og eftirtekt barnanna á
því, sem verið er að segja þeim,
biðja þau eða kenna þeim. Gildir ekki
nokkuð það sama um unglinganá —
og jafnvel fullorðna? Erum við ekki
mörg farin að heyra án þess að taka
eftir, — láta okkur á sama standa
hvað sagt er í útvarpinu og svo líka
annars staðar? Er ekki algengt að
börnin og unglingarnir fari — alveg
ósjálfrátt — að masa sín á milli i
kennslustundinni? Má ekki og heyra
málanda og klið í fundarsalnum með-
al fullorðinna, þótt ræðumaður
rembist í stólnum? Úrræði kennarans
er að þagna sjálfur, láta nem. átta sig
við þá breytingu. En ræðumaðurinn
vill ógjarna hætta — og fólkið hlust-
ar — sumt vel, — en sumt með öðru
eyranu aðeins — eins og á útvarpið.
Er hér ekki um breytingu að ræða,
afturför frá því, sem áður var, — og
að einhverju leyti útvarpinu að
kenna? Eg álít það.
Þó ekki þannig að skilja, að útvarp
og dagskrá geti ekki verið í bezta
lagi, heldur hitt, að við mörg kunnum
ekki að notfæra okkur þessi ágæti.
Við skrúíum of sjaldan iyrir’. Engir
endist til að hlusta að gagni á allt
saman, en það er mannskemmandi að
hafa útvarpið í gangi og hlusta ekki,
‘en reyna ósjálfrátt að yfirgnæfa það
með masi eða öðru. Það sljóvgar eft-
irtektina, venur á skeytingarleysi,
ókurteisi og hávaða.
þAÐ ER MJÖG eftirtektarvert, hve
mikið af undraverðum uppgötv-
unum snillinga síðustu tíma miða að
því — beint éða óbeint — að brjóta
niður, gjöreyða efnislegum og and-
legum verðmætum.
Menning, sem við enn fáum varla
skilið, hefir fyrir árþúsundum ríkt í
heiminum og um hana byggst stór-
veldi mikil. En hvort tveggja, þessi
menning og stórveldin, hafa hrunið til
(Framhald á 6. síðu).
„Hver maður sinn skammt“
Nýlega hefir verið tilkynnt að alger smjör-
skömmtun yrði sett á laggirnar hér á Akureyri.
Sumir hafa beðið fyrir sér og barmað sér á alla
lund, en aðrir hafa tekið þessum tíðindum með
karlmennsku, eins og norrænum hetjum sæmir,
og ekki látið á neinu bera!
Þessi ráðstöfun er tvímælalaust til bóta, því að
með henni er tryggt,. að hver fái sinn skammt og
það er það, sem þarf að tryggja.
Að vísu er skammturinn lítill og mun eflaust
víða reynast ónógur, en mér finnst það ekki vera
til þess að gera veður út af, eða ákalla hina
heilögu guðsmóður.
Því miður veit eg ekki live stór smjörskamnrt-
urinn er í Englandi eða nágrannalöndunum hin-
um, en eg gæti bezt trúað, að okkar myndi ekki
reynast minristur. — Eg veit að einhver mur
segja, að ekki tjói að bera okkur saman við þjóð-
ir, sem eigi í styrjöld. Það kann rétt að vera. —
En það getur samt sem áður, oft verið lærdóms-
ríkt að bera hagi sína saman við annarra manna
á:stæður, og okkur ætti sannarlega ekki að vera
vandara um en öðrum.
Annars voru þessar línur ritaðar til þess. að
gefa ykkur ráð, hvernig þessi skammtur verð-
ur drýgður á sem beztan hátt.
Húsfreyja nokkur hér í bæ var svo elskuleg
að gefa mér þessa uppskrift á dögunum, og leyfi
eg mér að senda hana áleiðis til ykkar.
Smjör og plöntufeiti er blandað til helminga
þanmg:
Eitt stykki (J4 kg.j af plöntufeiti er sett í skál og
skálin látin ofan í pott með heitu vatni í. Þannig
er plöntufeitin brædd. — Þá er skálin tekin af og
látið rjúka um stund. Síðan er feitin þeytt (með
venjulegum rjómaþeytara) og !4 bolla af heitri
mjólk bætt út í smám-saman.
Þegar feitin er vel þeytt, er eitt stykki (}/•> kg.)
af smjöri hnoðað sérstaklega. Þá er feitinni og
smjörinu blandað saman og hnoðað þar til það
er vel jafnt. — Betra er að salta þetta örlítið.
Þakka eg svo frúnnu, er ráðið gaf, hjartanlega
og vona, að sem flestar ykkar megið af þessu gagn
hafa.
„Puella“.
★
Þessi mynd er af ofnurn munum á handavinnu-
sýningunni í Laugalandsskóla sl. vor.
Myndina tók E. Sigurgeirsson ljósmyndari.
★
Ráð.
Haltu saman telaufum í eina viku. Láttu þau
í skál og heltu á þau ca. Y> lítra af sjóðandr vjtni.
Þetta á svo að standa í eina klst. Síaðu laufin frá,
og héltu síðan vökvanum í flösku. Þessi lögur
er ágætur til þess að gljáfægja spegla, glugga og
annað gler.
Einnig er mjög gott að þvo barnavagna, reið-
hjól, bíla o. s. frv. upp úr þessum lög.
★
Langar ermar eru óhentugar
. fyrir hendurnar og auðæfin fyr-
^ ir sálina.
(Sókrates).