Dagur - 14.12.1944, Blaðsíða 1

12 síður.
ANNÁLL
DAGS
BréfkafLi úr Fnjóskadal.
. . Héðan úr sveit er fremur fátt
að frétta. Það er jafnan tíðinda-
lítið á þessum vígstöðvum. Það
má að vissu leyti telja gott, því
að stórtíðindi eru oft voðatíð
indii. Er þess skemmst að minn-
ast, er E. s. „Goðafoss“ fórst. —
Þau tíðýidi ollU þjóðarsorg og
eru raunar „þyngni en svo, að
tárum taki“.
Tíðarfar hefir mátt telja mjög
gott sl. sumar og haust og það
sem af er vetrinum. Margir heyj-
uðu mjög vel, þrátt fyiir lítið lið
og nýting heyja var yíirleitt góð.
Fé var vænt í liaust og fallegt
undan sumrinu. í stórhríð þedrri
er gjörði aðfaranótt 27. okt.
fennti fé allvíða hór um slóðir,
meginið af því fannst þó með lífi
næstu daga á eftir, en allmargar
kindur mun þó hafa fennt til
lauða. Góð hláka kom strax á
eftir þessum hríðarhvelli, svo að
jörð kom upp og er nú víða bú-
in að vera góð jörð um lengri
tíma, annars staðar sæmileg og
all sstaðar eitthvert bragð. Mild
staðviiðri hafa verið liér nú dög-
um saman, til óþæginda og ang-
urs þeim er hafa vindrafstöðvar
á heimilum sínum, — en hinum
þykir lognið gott og aldrei um
of. Vindrafstöðvar eru hér nú
víða; komu margar í haust, þ. á.
meðal ein til notkunar fyrir
barnaskóla sveitarinnar. „Breta
skúrar“ hafa þotið upp eins og
górkúlur sl. sumar og haust
Þykist nú sá bóndi vart með
bændum geta talizt, sem ekki
liefir slíkan kumbalda á bæ sín-
um. Er vafalaust ekki nema gott
um það að segja á margan hátt,
en ekki er hægt að segja, að þetta
setji neinn fegurðarsvip á
„bændabýlin þekku“, né fari vel
í íslenzku landslagi. Sími kom á
fimm bæi hór í haust, er nú orð-
iinn sími á flestum bæjum hér og
er hann alveg ómetanlegur
strjálbýlinu.
Skólabörn á Akur-
eyri gefa 10.000 kr.
til hjálpar norskum
börnum
Hátíðleg afhending gjaf-
arinnar s. 1. mánudag
gARNASKÓLI AKUREYRAR
lióf í fyrrahaust fjársöfnun
til styrktar börnum á Norður-
löndum, er síðar Varð að al-
mennri söfnun um land allt sxð
ari liluta vetrar. Nú fyrir nokkr
um dögum hófu skólabörn á Ak
ureyri söfnun á ný, sem stóð yfir
í þrjá daga. Var fyrirfram ákveð-
ið að fé því, sem safnaðist, skyldi
varið til styrktar norskum börn-
(Framhald á .4. siðu).
JL
AGUR
XXVII. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 14. desember 1944.
46. tbl.
Reykjavíkurvaldið í þinginu stöðvar áburðar-
verksmiðjumálið
Norðlenzkir leikarar búa yfir
miklum hæfileikum
Samtal við frú Gerd Grieg um sýningar
Brúðuheimilisins" og önnur störf hennar
hér á íslandi
Hin glæsilega, norska leik-
kona, frú Gerd Grieg, sem hér
hefir dvalið að undanförnu og
haft á hendi leikstjóm „Brúðu-
heimilisins" fyrir Leikfélag Ak-
ureýrar, er nú á förum héðan. —
„Eg bíð eftir feiðaleyfi til Eng-
lands,“ sagði frúin, er Dagur
kom að máli við hana fyrir
skemmstu. — „Einhverjir erfið-
leikar eru á jrví, að ferðaleyfi séu
yfirleitt veitt til Englands um
þessar mundir, af hverju sem
Jjað kann nú að stafa, en eg bíð
eftir að úr rætist. — Annars er
langt frá því, að mér leiðist hér á
Fatnaðarsöfnun til
handa íbúum Norð-
ur-Noregs
Akureyrardeildir Rauða-
krossins og Norræna fé-
lagsins láta húsvitja í
bænum n.k. sunnudag
Akureýrardeild Rauðakrossins
og Noii'æna félagsin§ hafa gefið
út svohljóðandi ávarp til bæjar-
búa:
— Vegna Jress neyðarástands,
sem nú ríkir í Noregi, hefir
Rauðikross Noregs snúið sér til
Rauðakross íslands og tjáð hon-
um, að mjög tilfinnanlegur fata-
skortur sé nú í Noregi. Hefir Jwí
Rauðikross íslands, ásamt
Norræna félaginu, hafizt þegar
ltanda um frekari söfnun á fatn-
aði handa hinu klæðlausa fólki.
Leyfum vér oss hér með að
leita til yðar, góðir Ákureyring-
ar, í því skyni, að þér lájtið af
hendi rakna það af fatnaði, er
þér sjáið yður fært. Einkum er
brýn þörf alls konar ullarfatn-
aðar og skjólfatnaðar, notaðra
sem nýrra, hverrar tegundar sem
er, en þarf að vera hreinlegt og
sæmilega- útlítandi og vel frá
gengið.
Ákveðið er, að sunnudaginn
17. þ .m. verði menn sendir um
bæinn til að safna saman fatnaði.
Er því mælst til þess, að menn
hafi fatabögglana til — þegar
(Framhald á 4. síðu).
Akureyri," bætti frúin við bros-
andi. — „Mér finnst Akureyri
indæll bær, minnir mig
skemmtilega á heimabyggð
mína í Tromsö. Norðmenn kö 11 -
uðu Tiomsö París norðurvegá,
— og jDað sama mætti segja um
ykkar bæ. — Svo er og hitt, að sú
vinsemd og samúð sem við Norð-
menn og hinn norski málstaður
hefir átt að mæta hér í bænum
hefir snortið mig mjög. — í
morgun var mér afhent banka-
ávísun, að upphæð 10.000 krón-
ur, sem gjöf frá skólabörnum á
Akureyri til norskra barna. —
Áður hafði mér borizt 4000
króna ávísun frá Menntaskóla-
nemendum og kennurum á Ak-
ureyri, sem er gjöf til Noregs-
hjálparinnar. Þessi vinsemd og
hc'ifðingsskapur er þó ekki nýr.
Við höfum fyrr hlotið héðan góð-
an stuðning og mikla samúð.“
Talið berst að störfum frúar-
innar hér á landi. — Hvemig
atvikaðist Jrað, að þér tókuð fyrir
hendur að kynna norska leiklist
á íslandi?
„Starf mitt í Bretlandi var í
(Framhald á‘ 4. síðu).
Fullyrðingar Morgunblaðsins um lélegan
undirbúning málsins fyrirsláttur einn.
Málið er rækilega undirbúið af færustu
mönnum í þessari grein
Hin raunverulega ástæða stöðvunarinnar
er sú, að hlutlaust álit sérfræðings gefur
til kynna, að verksmiðjan verði bezt sett
hér á Norðulandi
þAU TÍÐINDI hafa nú gerzt á þingi, að Reykjavíkurvaldinu
hefir tekist að stöðva framgang áburðarverksmiðjufrumvarps
fyrrv. atvinnumálaráðherra. Meiri liluti landbúnaðamefndar Nd.
Aljringis, sem liafði málið til meðferðar, hefir lagt til, að núverandi
ríkisstjóm sé falið að gera nýja áætlun um stofn- og reksturskostn-
að fyrirtækisins, og ætlast til að framkvæmdum verði slegið á frest.
Fulltrúi Framsóknarflokksins í nefndinni, Bjami Ásgeirsson, svo
og Jón Sigurðsson á Reýnistað, hafa snúizt gegn þessari stöðvunar-
tilraun stjórnarflokkanna og leggja til að frumvarpið verði sam-
þykkt og framkvæmdum í málinu hraðað.
eyddi talsverðu af tíma þeim,
sem honum var fyrir skemmstu
ætlaður til þess að tala um fjár-
lög ríkisins og nýjar skattaálögur
á þegnana í útvarpi, til þess að
ófiægja fyrrv. atvinnumálaráð-
herra fyrir þátt hans í undirbún-
ingi málsins og fara með stað-
lausa stafi urú málið í heild, og
verður síðar vikið að því.
Stjórnarflokkarnir hafa það að
yfirskyni, að málið sé lélega und-
irbúið. Morgunblaðið liefir lagt
mjög mikla áherzlu á að út-
breiða þessa kenningu, án Jjess
þó) að birta nokkurt orð úr
greinargerð frumvarpsins, eða
álitsgerðum innlendra og er-
lendra sérfræðinga, sem fylgja
bví. Fjánnálaráðherra ríkisins
Fyrsta umræða m fjárhagsáætlun
kaupstaðarins fyrir 1945
Hækka útsvörin um ca. 15%
Uppkast að fjárhagsáætlun fyr-
ir Akuieyrarkaupstað var til 1.
umræðu á bæjarstjérnarfundin-
um sl. þriðjudag. Samkvæmt
uppkastinu eru tekjur og gjöld
bæjarfélagsins áætlaðar 3.071.-
700.00. Er Jjá gert ráð fyrir, að
jafnað verði niður eftir efnum
og ástæðum kr. 2.094.700.00, eða
ujn það bil 15% hærri upphæð
en í fyri-a. Þess ber þó að geta, að
þótt endanleg niðurstaða fjár-
hagsáætlunar verði svipuð
þesssu, er ekki þar með sagt, að
útsvör einstaklinga hækki yfir-
leitt um 15%. Gjaldendum hefir
fjölgáð og mun það vega eitt-
hvað gegn hækkuninni. Þá er og
þess að geta, að í fyrra voru út-
svörin lækkuð um rösklega 10%
frá því sem var 1943.
Við samning áætlunarinnar
hefir fjárhagsnefnd lagt til
grundvallar vísitölu 300 og jafn-
framt reiknað með núverandi
grunnlaunum bæjarstarfsmanna.
He.fir því ekki Verið tekið tillit
til væntanlegra grunnkaups-
hækkana, er leiða af launalaga-
frumvarpi því, sem nú er fyrir
Alþingi og samið hefir verið um
samþykki á, af núverandi stjórn-
arflokkum.
Helztu gjaldaliðir eru þessir:
Vextir og afb. af lánum kr.
56.600. — Stjórn kaupstaðarins
178.400. — Löggæzla 80.000. —
Heilbrigðismál 28.700. — Þrifn-
aður 107.200. — Vegir og bygg-
ingamál 194.800. — Nýir vegir
kr. 300.000. — Kostnaður við
fasteignir 86.700. — Eldvarnir
57.000. — Framfærslumál 370.-
(Framhald á 4. síðu).
Ofurkapp í málaflutningnum.
Það er augljóst orðið, að
stjórnarflokkarnir leggja mjög
ríka áherzlu á að útbreiða þá
trú, að áburðarverksmiðja ríkis-
ins, eins og gert er ráð fyrir að
hún verði í eist samkv. frumvarp-
inu, sé hið mesta glæfrafyrirtæki.
Skrif Mbl. og ræður fjármála- og
forsætisráðherra í eldhúsumiæð-
unum um daginn, sanna þetta.
Þessi málflutningur allur á það
sameiginlegt,' að forðast. er að
koma að kjarna málsins, — birta
niðurstöður og rökstuðning sér-
fræðinganna sem um málið hafa
fjallað. Það eitt látið nægja, að
fullyrða, að málið hafi hlotið lé-
legan undirbúning.
Hvað veldur því, að sókninni
gegn málinu er svo hagað? Það er
ekki erfitt að geTra sér grein fyrir
því.
„ Ú tskækla“sjónarmiðið.
Það vakti nokkra athygli hér
fyrir norðan fyrir einum tveimur
árum, er Morgunblaðið kornst
svo að orði, að brátt mundi „rísa
upp í nágrenni Reykjavíkur
(Franyhald 6 7. siðu).