Dagur - 27.08.1947, Side 2

2
D A G U R
Miðviku.dagur 27. ágúst 1947
STOLNAR FJAÐRIR
Yfirboð kommúnista
„En hitt er jafnvíst, að því
lengur sem slegið verður á frest
að stinga við fæti og reyna að
sporna við dvrtíðarflóðinu, því
erfiðara verður að finna úrræði
til úrbóta.“
Þessi var kenning aðalmál-
gagns Sjálfstæðisflokksins 29. maí
°941.
Hefði Sjálfstæðisflokkurinn
þá fylgt þessari kenningu Mbl. í
verki, væri hagur 'íslenzku þjóð-
arinnar annar og betri en hann
nú er. En það var síður en svo, að
flokkurinn færi þannig að ráði
sínu.
Á þessu sama ári, 1941, gerði
Framsóknarflokkurinn tvær at-
rennur til að sporna við dýrtíðar-
flóðinu, og í bæði skiptin brugð-
ust Sjálfstæðismenn þegar á
reynúi og til alvörunnar kom.
í síðara skiptið, á aukaþinginu
1941, þegar Eysteinn Jónsson bar
fram tillögur sínar um stöðvun
dýrtíðarinnar, fundu Sjálfstæðis-
rnenn upp það herbragð að eigna
sér tillögurnar. Á þenna hátt
flugu þeir um tírna á stolnum
fjöðrum. Framsóknarmenn létu
sig þetta .litlu skipta. Þeim var
efst í hug stöðvun dýrtíðarinnar,
en eikki hitt, hvaða lof hvorflokk-
anna ætti skilið fyrir það.
Allir vita, hvernig þessar stöðv-'
unartilraunir Framsóknarmanna
enduðu að lokum. Eftir að gerð-
ardómslögin voru sett, og eftir að
Ólafur Tliors hafði haldið hverja
ræðuna á fætur annarri um ágæti
og þjóðarnauðsyn þeirra laga, og
eftir að Mbl. hafði kveðið fast að
orði um það, að hverjir þeir
stjórnmálaflokkar, sem snerust á
móti jramkvæmd gerðardóms-
laganna, væru „gersneyddir allri
ábyrgðartilfinningu" og ættu
engan tilverurétt," báru Alþýðu-
flokksmenn á Alþingi fram
breytingu á stjórnarskránni
(kjördæmamálið), sem gaf Sjálf-
stæðisflokknum von um sex þing
manna aukningu vegna hlutfalls-
kosninga í tvímenningskjördæm-
um (,,sex steiktar gæsir“) .Við
þetta girnilegg tilboð töpuðu
Sjálfstæðismenn fluginu. Þeir
mátu meira vonina um fjölgun
þingmanna í flokki sínum en að
firra atvinnuvegi þjóðarinnar
bölvun dýrtíðgrinnar, sem Ólaf-
ur Thors og Mbl. höfðu þó lýst
mjög átakanlega skömmu áður.
T. d. sagði Mbl. 20. febr. 1942:
„Kommúnistum er Jjað ljóst
ekki áíður en öðrum, að því meiri
sem dýrtíðin verður í landinu,
því erfiðara verður björgunar-
starfið, og ef ekkert er aðgert, er
allsherjarhrun óumflýjanlegt. En
það er einmitt það, sem komm-
únistar isækjast eftir, því að þá er.
von- til þess, að jarðvegur fáist
fyrir undirróðurs- og byltinga-
starf þeiraa.“
Allt var þetta rétt séð af Mbl.
Engu að síður myndar Ólafur
Thors ríkisBtjórn með hlutleysi
íkommúnista nokkrum vikum síð-
ar gegn því, að ekkert verði gert
til stöðvunar dýrtíðinni og því
„allsherjarhrun óumflýpanlegt"
að dómi Morgunblaðsins. Að
vísu sagði Ólafur síðar, eða í eld-
húsumræðum á Alþingi .3. febr.
1943, að kommúnistar hefðu
blátt áfram nauðgað sér til þess
að hafast ekkert að í dýrt'íðarmál-
unum, og laun þeirra væru svo
skammir og brigzlyrði fyrir úr-
ræða- og athafnaleysi í dýrtíðar-
málunum. Það þótti honum að
vonum ódrengilegt af kommún-
istum að fremja fyrst pólitíska
nauðgun og brígzla sgr svo á eftir
um, að hann hali látið nauðg-
ast.
Þó gerði Ólafur Tltors enn bet.
ur síðar, ef hann tók nauðgunar-
mennina með sér í ríkisstjórn og
myndaði með þeim reglulegt
dýrtíðarbandalag með þeim af-
leiðingum, að nú sjá allir flokkar
meira eða minna hr.un óumflýj-
anlegt framundan.
*
Eins og fyrr er að vikið reyndu
Sjálfstæðismenn árið 1941 að
fleyta sér í dýrtíðarmálunum á
stolnunr fjöðrum, en það flug
stóð aðeins skamma stund, því
miður, frá sjónarmiði Framsókn-
armanna, því reiðilaust var það
frá þeirra liendi, þó að Sjálistæð-
ismenn notuðu lánaðar fjaðrir,
ef það gæti orðið nauðsynjamál-
þjóðarinnar til gagns, en því mið-
ur varð það ekki, En þess hefir
oftar orðið vart, að Sjálfstæðis-
menn hafa tilhneigingu til að
skreyta sig með annarra fjöðrum.
Síðasta dæmið um slíkt málefna-
hnupl Sjálfstæðismanna er það,
að þeir eigna sér forustu fyrir
löggjöfinni um félagsheimili.
Upphaflega var það íþrótta-
nefnd ríkisins, sem hratt á stað
vakningu og umræðum um þörf-
ina á auknum stuðningi ríkisins
við samkomulnvsbyggingar, er
hún nefndi félagsheimili. Ung-
mennafélögin tóku málinu tveim
höndum og snerust til fylgis við
það.
Flok,ksj)ing Framsóknarmanna
gerði eftirlarandi samþykkt 17.
apríl 1944:
„FlokksJhngið tdlur að efla
beri skilyrði til heilbrigðs félags-
l'ífs æskulýðsins og sjá honum
fyrir bættum húsakosti í því
Fjörið, snerpan og áhuginn
endist Karli frá Veisu betur en
flestum öðrum samferðamönn-
um okkar. Það er alltaf hressandi
og örvandi að spjalla við hann,
og við gripum tækifærið, þegar
hann átti erindi inn í skrifstofu
Dags nú um helgina, og spurð-
um hann frétta.
— Það er orðið býsna langt
síðan, að þú hefir sézt á þesSÚm
slóðum. Hvar hefir þú alið mann
inn í sumar?
— Ég er nýkominn heim eftir
8 vikna dvöl vestur á Hólum. Ég
hefi haft þar eins konar leiðsögu-
mannsstarf á hendi í sumar —
sýnt ferðafólki staðinn og skýrt
fyrir því sögu hans eftir beztu
getu. Þetta starf, og öll þau
mörgu ómök, sem því hljóti að
skyni, bæði í sveitum og kaup-
stöðum, meðal annars með bygg-
ingu æskulýðsha'llar í Reykja-
vík.“
Þingflokkur Framsóknar-
manna tók síðan að sér að flytja
málið á Alþingi 1946. Var Páli
Þorstein'ssyni alþm. falið að
semja firumvarp til laga um fé-
lagsheimili, sein hann og gerði
og flutti síðan ásamt Bjarna Ás-
geirssyni á því sama þingi. Þar
með var lagður grundvöllur að
málinu á þinginu. Á þessu þingi
dagaði frumvarpið uppi. Engu
að síður vakti Jrað mikla áhuga-
öldu og áskoranir bárust víða að
frá ungmennafélögum um að
samþykkja frumvarpið. Engar
undirtektir fékk málið hjá Sjálf-
stæðismönnum á þingi né í blöð-
um þeirra. Það var fyrst seint í
maí 1946 að fulltrúaráð .Samb.
ungra Sjájfstæðismanna lét frá
sér heyra um málið og taldi nauð-
synlegt, að hið opinbera styrki fé-
lög og félagasamtök æskunnar til
að koma sér upp félagsheimilum
til afnota fyrir starfsemi sína. En
þá var málið líka komið á þann
rekspöl, að sýnilegt var að það
yrði ekki stöðvað. Mátti því hér
um segja við unga sjálfstæðis-
menn: Þið komið seint til þessa
móts, litlu sveinar. En auðvitað
er seint betra en aldrei, Hitt er
ekki annað'en sögufals og tilraun
til að fljúga á stolnum fjöðrum,
þegar Sjálfstæðismenn eigna sér
forustu málsins.
Þangað til núverandi ríkis-
stjórn tók við völdum, gerðist
ekkert til framkvæmda málinu.
En strax og Eysteinn Jónsson
\arð menntamálaráðherra, tók
hann málið upp og að sér, jók við
frv. þeirra Páls og Bjarna og
gerði það að stjórnarfrumvarpi.
Þar nreð var mál þetta lagalega
séð komið í höfn ,undir foruistu
Eysteins Jónssonar. Nú er eftir að
vita hvort fjárhagurinn er orð-
inn svo bágur eftir eyðslu og
sukk fyrrverandi stjórnar, að
hann leyfi ekki verklegar fram-
ikvæmdir málsins um sinn, svo að
Jrær strandi á því skeri. Annað
verður því ekki til trafala úr
þessu. En við skulum vona að
svo illa sé ekki komið.
fylgja, hefir aðundanförnu mætt
mest á Kristjáni syni mínum sem
skólastjóra og húsráðanda stað-
arins, og hefir hann þó illa mátt
vera að því að sinna slíku, sök-
um alira annarra starfa, og marg-
háttaðra umsvifa, sem að honum
kalla. En í sumar hefir hann dval-
izt erlendis, og varð það því að
ráði með okkur feðgunum, að
ég tæki að mér í sumar þennan
þátt starfs lians. Og satt að segja
hefir mér ekki fundizt af veita,
að einhver væri Jaarna til leið-
beiningar fyrir ferðafólk, svo
stríður sent ferðamannastraum-
urinn hefir verið „heim að Hól-
um“ í sumar.
— Já, það mun hafa verið gest-
kvæmt á Jressum forna höfuðstað
(Framhald á 3. síðu).
„Verkamaðurinn" er kom út
15. þ. m„ læzt vera mjög hneyksl-
aður yfir því, hvað Framsóknar-'
flokkurinn isé lítilþægur fyrir
liönd kaupfélaganna, þegar um
innflutningsleyfi til þeirra er að
ræða. Blað íkommúnista heldur
Jrví fram, að þetta hafí berlega
komið í ljós í því, að Framsókn-
arflokkurinn á þingi hafi fellt
þá tillögu Sigfúsar Sigurhjartar-
sonar, sem hér fer á eftir:
„Samvinnufélögin skulu eiga
kost á að fá að minnsta kosti
sömu hlutdeild í heildarinnflutn-
ingi vefnaðarvöru, búsáhalda,
skófatnaðar og byggingarefnis,
sem þau þurfa í matvöruinn-
flutningi á hverjum tíma, enda
séu engar hömlur lagðar á mat-
vörukaup þeirra.“
Ástæðan til þess, að Framsókn-
armenn greiddu atkvæði á móti
þessari tillögu Sigfúsar, var sú, að
í lögunum um fjárhagisráð var
búið að tryggja kauplfélögunum
réttlátan innflutning á fyrr-
greindum vörum og öðrum fleiri
með eftirfarandi grein:.
Reynt verði, eftir því sem frek-
SVALBARÐS -
KIRKJA
atfhent söfnuðinum til eignar og
yíirráða 13. júlí síðastliðinn. —
Hafizt handa með að afla fjár til
nýrrar kirkjubyggingar.
Rausnarlegar gjafir hafa þegar
borizt.
Sunnudaginn 13. júlí sl. var
haldinn safnaðarfundur Sval-
barðskirkjusóknar á Svalbarði og
þar endanlega samþykkt, að söfn-
uðurinn tæki við Svalbarðskirkju
til eignar og úmráða ásamt sjóði
og öðrum eignum kirkjunnar. —
Sama dag og á sama stað var hald-
inn héraðsfundur presta og safn-
aðarfulltrúa Suður-Þingeyjar-
prófastsdæmis, og samþykkti sá
fundur eigendaskipti -kirkjunn-
ar. Svalbarðskirkja er orðin
fullra 100 ára görnul og mjög
hrörleg, er því óhjákvæmilegt að
byggja hana upp hið fyrsta, en
sjóður kirkjunnar lítill og aðrar
eignir. í tiiefni af þessu lagði
sóknarnefndin til á áðurnefnd-
um safnaðarfundi að kjósa 4
menn í »fjársöfnunarnefnd, sem
inni með sóknarnefndinni að því
að afla fjár til væntanlegrar
kirkjubyggingar. Brást fundur-
inn vel við þeim tilmælum og
íkaus þá Jón Laxdal, oddvita,
Meðalheimi, Finn Kristjánsson,
kaupfélagsstj., Svalbarðseyri, Sig-
mar Benediktsson, vélstjóra,
Svalbarðseyri og Halldór Al-
bertsson, bónda, Neðri-Dálks-
stöðum til að vinna með sóknar-
nefndinni að þessum málum, en
sóknarnefndina skipa: Jóhannes
Árnason, bóndi, Jarlsstöðum,
formaður, Benedikt Baldvinsson,
bóndi, Efri-Dálksstöðum oíí
Kjaytan Magnússon, bóndi, Mó-
gili.
Sunnudaginn 10. ágúst sl.
sendu Jrau hjónin, Ingibjörg
Ágústsdóttir og Sigmar Bene-
diktsson, Svalbarðseyri, forrn.
ast er unnt, að íáta þá sitja í fyr-
jjrnimi fyrir innflutningi, sem
bezt og hagkvæmust innkaup
gera og sýna fram á það, að þeir
selji vörur sínar ódýr'ast í land-
inu.“
Tillaga Sigfúsar var Jjví ekkert
annað en yifirboð, sem kommún-
istar eru fyrir löngu orðnir al-
ræmdir fyrir, tilraun til þeiss að
koma sér í mjúkinn ltjá sant-
vinnumönnum og rægja um leið
Framsóknarflokkinn.
„Verkamaðurinn" skopast að
lagagreininni, en þykir Sigftis
hrækja hrauistlega, þar sem hann
heimtar hömluláusan innflutn-
ing fyrir samvinnufélögin. Hins
vegar vissu Framsóknarmeim
jtað, að hömlur yrði að leggja al-
mennt á innflutninginn í náinni
Iramtíð vegna eindæma eyðslu
og óstjórnar kommúnista á síð-
iasta stjórnartímabili. Almenn-
ingur fær nú að kenna á- óstjórn
og sukki fyrrv. stjórnar, þar sem
táka verður upp ví$tækt skömrnt-
unarfyrirkomtilag og strangai
innflutningshömlur vegna gjald-
eyrisskorts. Þetta er iil nauðsyn,
en óh jákvæmileg, til Jress að
reyna að bjarga því, sem bjargað
verður.Hróp Sigfúsar Sigurhjart-
arsonar og annarra kommtinista
um hömlulausan innflutning er
ekki bjargráð, heldur Lokaráð
og tylliboð til að sýnast.
Sammvinnumenn skorast ekki
undan að taka á sig óþægindi um
stundarsakir, ef það getur orðið
til bjargráða fjárhag dg atvinnu-
•vegum þjóðarinnar. En þeir
krel jaist jafnréttis, en ekki s.ér-
réttinda.
GEIR G. ÞORMAR
kennari og tréskurðarmeistari, varð
fimmtugur sl. laugardag. Fjöldi vina
hans og kunningja heimsótti hann í til-
efni þessa merkisdags, ennfremur bár-
ust honum góðar gjafir og hlýjar kveðj-
ur úr öllum áttum. Geir Þormar er sér-
lega vinsæll og vel látinn, enda ávallt
glaður og reifur og fús til að leysa
hvers manns vanda, ef hann getur.
Hann hefir lengi stundað listgrein sína
hér í bænum og kennslu bæði hér og
víða annars staðar. Nú er hanndastur
kennari í smíðum og teikningu við
Gagnfræðaskólann hér, en liefir auk
Jjess um langt skeið kennt fríhendis-
teikningu í Iðnskólanum. Þormar er
kvæntur færeyskri konu ágætri, Hanne
að nafni, og eiga þau hjón þrjú mann-
vænleg börn.
sóknarnefndar kr. 1000.00 til
kirkjubyggingarsjóðs til minn-
ingar um 80 ára afmæli Ses'selju
Jónatamsdóttur móður Sigmars.
Höfðu þau hjón áður gefið kr.
1000.00 og þannig orðið fyrst til
að stofna sjóð til að endurbyggja
'kirkjuna á sínum tíma, til minn-
ingar um 80 ára afrnæli Bene-
dikts sál. Jónssonar á Breiðabóli,
Siumarið 1944. Síðan hafa nokkrir
sent þésisum sjóði smá gjafir.
Sömuleiðis tilkynntu þau
hjón, Ihgibjörg og Sigmar, að
Joan lofiuðu að gefa altaristöflu í
Svalbarðskirkju, Jregar hún yrði
byggð. Þykir þetta rausnarlega af
stað farið 'og lofa góðu um það,
að velunnarar kirkjunnar, nær
og fjær, minnist hennar á svipað-
an hátt og þessi rausnarhjón hafa
gert.
Mikill straumur innlendra og er-
lendra ferðamanna "heim að
Hólum