Dagur - 21.01.1948, Side 8

8
Baguk
Miðvikudaginn 21. janúar 1948
Brefar bjóða íslenzkan saltfisk
Suður-Ameríku
i
Norðmenn búast við harðri samkeppni
I desemberlok kom fulltrúi frá
Norsk Klipfisk Export Co. heim-
til Noregs eftir þriggja mánaða
ferðalag og markaðsleit í Suður-
Ameríkulöndum.
Heimsótti hann í ferð sinni
helztu staði Brazilíu og Argen-
tínu, sem líklegir eru til þess að
kaupa og veita viðtöku norskum
saltfiski. í viðtali við norsk blöð
hefir fulltrúinn látið svo ummælt,
að markaður fyrir saltfisk í þess-
um löndum sé ágætur um þessar
mundir. Allt til þessa dags hafi
Norðmenn verið því sem næst
einráðir á þessum saltfiskmark-
aði, en nú séu keppinautar komn-
ir á vettvang ,og séu þar fremstir
í flokki Bretar, sem bjóði fyrsta
flokks saltfisk, sem kominn sé frá
fslandi. Aftur á móti sé Ný-
fundnalandsfiskur ekki eins
hættulegur keppinautur vegna
þess að hann sé ekki jafngóð vara.
á árinu 1946, en sú hefir ekki orð-
ið reyndin á, vegna mikils inn-
flutnings fyrri hluta ársins 1947,
áður en hinar nýju gjaldeyris-
Dollaragreiðslur.
Norðmaðurinn leggur áherzlu á
það, að mikil nauðsyn sé á því
fyrir norska útflytjendur, að
reyna að tryggja markaðinn fyrir
sinn fisk nú með öflugum ráð-
stöfunum.
Samkvæmt þessari frásögn eiga
Suður-Ameríkuríkin í nokkrum
Skákþing Norðlendinga
15. febrúar
Skákfélag Akureyrar gengst
fyrir skákþingi Norðlendinga,
sem verður háð hér í bænum í
næsta mánuði og hefst 15. þ. m.
Keppt verður í meistaraflokki,
1. fl. og 2. fl. Keppnin í meistara-
flokki er um titilinn Skákmeistari
Norðurlands og öðlast hann rétt
til þess að keppa í landsliðinu um
skákmeistaratign íslands. Upp-
lýsingar um nánari tilhögun
þessa móts gefur Guðbr. Hlíðar,
dýralæknir hér í bænum. Þátt-
tökufrestur er til 14. febrúar. —
Nýlega er lokið innanfélags-
keppni í Skákfélagi Akureyrar,
og varð Júlíus Boagson efstur í
meistaraflokki. í 1. fl. urðu efstir
Guðbr. Hlíðar og Haraldur Boga-
son. Félagið er nú að hefja gagn-
kvæmar bréfaskákir við önnur
skákfélög úti á landi og mun tefla
eitthvað af símakappskákum á
næstunni.
erfiðleikum með greiðslur um
þessar mundir. Dollaraskortur er
þar, sem víða annars staðar, en
hinn norski fulltrúi telur, að
semja megi við þessi lönd um
nokkur vöruskipti, og greiðslu á
afgangi í dollurum Margar þær
vörur, sem þörf sé á í Noregi, séu
fáanlegar í þessum löndum við
sæmilegu verði.
Þessar fregnir norskra blaða
virðast mjög athyglisverðar fyrir
íslenzka fiskframleiðendur. Sýn-
ist það óþarfi, að hafa milligöngu
Breta til þess að bjóða fram ís-
lenzkan saltfisk á þessum mark-
aði. Augljóst er, að íslenzki fisk-
urinn er samkeppnisfær um gæði
og Norðmenn óttast þá sam-
keppni. Ennfremur virðist af
þessum skrifum mega ráða það,
að nokkur von sé um verulegar
dollaragreiðslur frá þessum lönd-
um, ásamt gagnlegum vörum.
Gandhi má sín mikik
við fyrstu umræðu fjárhagsáætl-
unar Ákureyrarbæjar
Rösklega 100 þús. kr. lækkun miðað við fyrra ár
Gandhi má sín mikils 123 49 8777
Síðastliðinn sunnudagsmorgun
lét hinn aldni Hindúaleiðtogi,
Mahatma Gandhi, af föstu þeirri,
er hann hafði
tekið upp fimm
sólarhringum
áður, til þess að
reyna að sefa
ofsa Hindúa og
Múhameðstrú-
armanna í
Hindústan, en
m j ö g óeirða-
samt hefir ver-
ið þar að und-
a n f ö r n u, o g
hafa báðir trúflokkar unnið fjöl-
mörg óhæfuverk síðustu vikurn-
ar. Þegar sýnt þótti að Gandhi
mundi ætla að gera alvöru úr
hótun sinni, ef ekki yrði hugar-
farsbreyting hjá löndum hans,
tóku báðir flokkar að efna til
friðargangna um götur höfuð-
borgar Hindústan, og fór svo, eft-
ir fimm sólarhringa föstu, að
kyrrð var komin á í þessum
landshluta. Var þá mjög af
Gandhi dregið.
- Vei'/liinai umselning Kea
Skipskoma eftir
47 daga
í gær kom e/s Lyngaa hingað
að sunnan og vestan. Skip þetta
er eitt af leiguskipum Eimskipa-
félags fslands. Síðast kom Eim-
skipafélagsskip hingað 4. desem-
ber sl. Hafa því liðið 47 dagar í
milli komu skipa Eimskipafélags-
skipanna hingað að þessu sinni.
(Framhald af 1. síðu).
ey og Dalvík um 600 smálestir.
Frystar voru 2343 tunnur beitu-
síldar á Akureyri og í Dalvík,
saltfiskframleiðsla varð 770 smá-
lestir og lýsisbræðsla í lifrar-
bræðslum félagsins 570 föt, að
verðmæti 650 þús. kr. Síldarsölt-
un fór eingöngu fram í Siglufirði
og voru saltaðar 3625 tunnur á
vegum félagsins. Félagið greiddi
lifrareigendum kr. 56000 kr. upp-
bót á árinu. Yfirleitt má segja að
sala innlendra afurða gengi greið-
lega sl. ár Landbúnaðarafurðir
eru að mestu seldar, að undan-
skildum gærum, sjávarafurðir
voru að mestu seldar um áramót.
Verklegar framkvæmdir.
Helztu framkvæmdir félagsins
á árinu voru þessar: Haldið áfram
byggingu verzlunarhússins Hafn-
arstr. 93 og er kjallari og önnur
hæð tekin í notkun. Lokið við
viðbótarbyggingu smjörlíkrsverk-
smiðjunnar og nýjar vélar upp-
settar. Lokið að mestu við bygg-
ingu hraðfrystihúsanna í Dalvík
og Hrísey. Stórt vörugeymsluhús
byggt á frystihúslóðinni á Odd-
eyri og hafin verkstæðisbygging
fyrir bílayfirbyggingu, málmhúð-
un o. fl. sunnan sláturhússins á
Oddeyri. Verzlunarhús í Grenivík
stækkað. Tala félagsmanna í árs-
lok var 4650.
Ovissar horfur.
Framkvæmdastjórinn taldi í
skýrslu sinni, að verzlunarhorfur
þessa árs væru mjög óvissar, inn-
flutningsverzlunin mundi fyrir-
sjáanlega dragast stórkostlega
saman og mundi árið á margan
hátt reynast erfitt verzlunarár.
Hvatti hann að lokum félagsmenn
í KEA til samheldni og trausts
samstarfs við sína eigin verzlun.
Allmiklar umræður urðu á
fundinum um ýms atriði í skýrslu
framkvæmdastjóra og önnur fé-
lagsmál.
Félagsstarf kvenna.
Á fundinum flutti frk. Anna
Snorradóttir erindi um félags-
starfsemi kvenna innan kaupfé-
laganna í Bretlandi og á Norður-
löndum og skýrði frá tilhögun
þeirra mála þar. Hún hefir nú
verið ráðin til þess af stjórn^KEA
að vinna að skipulagningu slíkra
málefna hér, og er hún nú um það
bil að hefja það starf.
Fjárhagsáætlun bæjarsjóðs Ak-
ureyrar var til fyrstu umræðu í
bæjarstjórninni sl. þriðjudag. —
Samkvæmt áætluninni á að jafna
niður á borgarana kr. 4.354.350.00
að þessu sinni. Er hér um 129 þús.
kr. lækkun að ræða frá því sem
útsvörin voru sl. ár og er þctta í
fyrsta sinn í mörg ár, sem gert er
ráð fyrir lækkun á heildarupp-
hæðinni.
Útsvarsálögurnar hér hafa sí-
fellt farið hækkandi frá ári til
Sextugur:
Guiml. Tr. Jónsson
Síðastl. sunnudag átti Gunn-
laugur Tr. Jónsson bóksali hér í
bænum sextugsafmæli. Hann er
Akureyringur og hefir dvalið hér
í bænum alla ævi, að undanskild-
um þeim tíma, er hann var bú-
settur í Ameríku, árin 1908-—
1921. Vestan hafs gerðist hann
blaðamaður við Heimskringlu og
var ritstjóri þess blaðs árin 19Í3
—1919. Eftir heimkomuna tók
hann við ritstjórn íslendings og
gegndi því starfi árin 1922—1936,
en þá stofnaði hann bókaverzlun
sína og hefir starfrækt hana síð-
an. Gunnlaugur er í hópi vinsæl-
ustu borgara bæjarins, enda
drengur góður, hjálpfús og góð-
hjartaður. Dagur sendir honum
beztu kveðjur á þessum tímamót-
um í ævi hans.
Bæjarstjórn samþykkir að leyfa
Landsbankanum að hefja bygg-
ingu við Ráðhústorg
Ráðhúsinu ætlaður staður á bókasafnslóðinni
eða á Eiðsvelli
götu nyrzt við
Á sameiginlegum fundi bæjar-
ráðs og bygginganefndar, sem
haklinn var sl. mánudag, var rætt
um beiðni Landsbankans hér um
að fá að liefja byggingu stórhýsis
á lóðum bankans við Strandgötu
1 og Brekkugötu 2. Þessar lóðir
voru upphaflega ætlaðar undir
ráðhús bæjarins og hlaut torgið
nafn sitt af þeim ráðagerðum.
Bærinn hefir hins vegar aldrei
lagt neitt kapp á að eignast þessar
lóðir og virðist því ekki hafa ver-
ið mikil alvara í hugmyndunum
um ráðhús þarna.
Á þessum fundi var lagt til, að
bæjarstjórnin heimilaði bankan-
um að byggja á þessum lóðum, og
fellur bærinn þá um leið frá
ráðhúsbyggingu á þessum stað,
en samþykki bæjarstjórnar yrði
bundið þeim skilyrðum, að bygg-
ingaframkvæmdir hefjist á þessu
eða næsta ári, að bankinn sjái
íbúum þeirra húsa, er rífa þarf,
fyrir húsnæði, leyfð verði nokk-
ur breikkun
torgið.
Jafnframt samþykktu nefndirn-
ar að leggja til, að bæjarstjórnin
samþykki að halda opnum fyrst
um sinn Ióðunum á mótum
Brekkugötu og Oddeyrargötu,
þar sem ætlunin var að reisa
Matthíasarbókhlöðu, lóðunum a
Eiðsvelii og ennfremur Sam-
komuhússlóðinni, með það fyrir
augum, að ráðhús yrði í framtíð-
inni byggt á einhverjum þessara
staða. Þótt ráðhúsmálið hafi
þannig verið mjög á döfinni að
undanförnu, er langt í land að
það verði að veruleika. Umræð-
urnar nú hafa fyrst og fremst
sprottið af málaleitun Lands-
bankans um byggingu stórhýsis
fyrir starfsemi sína. Þótt sam-
þykki bæjarstjórnar sé fengið
fyrir þessum fyrirætlunum, taka
þær ekki gildi fyrr en samþykki
skipulagsnefndar ríkisins er feng-
ið, og mun sú nefnd eiga eftir að
taka ákvörðun fyrir sitt leyti.
árs, þar til nú. Vel má vera að
þessi áætlun breytist eitthvað er
bæjarstjórnin hefir endanlega
gengið frá henni.
Tekjurnar.
Samkvæmt áætluninni eru
helztu aðrar tekjur bæjarins
þessar: Skattar af fasteignum
238 þús. kr., tekjur af fasteignum
115 þús., endurgreiddir fátækra-
styrkir 100 þús., hluti bæjarsjóðs
af stríðsgróðaskatti 112 þús.,
tekjur af vatnsveitunni 170 þús.,
skattur af ríkisverzlun og óvissar
tekjur 160 þús. Heildarniðurstaða
tekjumegin er kr. 5.528.800.00.
Gjöldin.
Helztu gjaldaliðirnh' eru þessir:
Stjórn kaupstaðarins 256 þús.,
löggæzla 166 þús., heilbrigðisráð-
stafanir 63 þús., þrifnaður 238
þús., vegir og byggingamál 259
þús., til nýrra vega 550 þús.,
kostnaður við fasteignir 205 þús.,
eldvarnir 120 þús., framfærslumál
460 þús., lýðtrygging 870 þús. og
er það langhæsti liðurinn. í þess-
um lið er 600 þús. kr. framlag til
almannatrygginganna og 230 þús.
kr. framlag til sjúkratrygging-
anna. Menntamál kosta 641 þús.
Af ýmsum útgjöldum má nefna:
Til verkamannabústaða samkv.
lögum, 115 þús., til sjúkrahússins
150 þús., til íþróttavalla 50 þús.,
vegna reksturshalla sjúkrahúss-
ins 80 þús., framlag til nýbygg-
ingar barnaskólans 50 þús., fram-
lag til Matthíasarbókhlöðu 50
þús., til nýbygginga við sund-
stæðið 100 þús., rekstursútgjöld
vatnsveitunnar 170 þús., framlag
til byggingasjóðs Akureyrar 200
þús., til verkafærakaupa 100 þús.
og til togarakaupa 200 þús. kr.
Vísitölulækkunin og útsvörin.
Fjárhagsáætlun þessi er miðuð
við 300 vísitölustig, en í fyrra við
310 stig. Ef tekst að lækka útsvör-
in um þessi 129 þús. er það því af-
leiðing af þeim ráðstöfunum, sem
gerðar hafa verið af ríkisstjórn-
inni, til þess að lækka dýrtíðina.
Hins vegar er það fullkomið
áhyggjuefni, og hefir verið lengi,
hversu allur reksturskostnaður
bæjarfélaganna er orðinn hár. —
Lögboðin útgjöld fara sífellt
hækkandi't. d. er allur kostnað-
urinn við almannatryggingakerfið
gífurlegur. Löggjafinn ætlast sí-
fellt til aukinna útgjalda bæjarfé-
laganna, en gerir ekkert til þess
að tryggja þeim auknar tekjur, t.
d. með meiri hlutdeild í skatt-
greiðslum borgaranna. Fjáraust-
urinn úr bæjum og byggðum í
ríkissjóðinn er gífurlegur og lam-
ar gjaldþol borgaranna að því
marki, að auknar álögur til sveit-
ar- og bæjarfélaga eru tæpast
framkvæmanlegar. Mun þetta
sérstaklega eiga við um sl. ár.