Dagur - 11.02.1948, Blaðsíða 2

2
D AGUR
Miðvikudaginn 11. febrúar 1948
Arfur fyrrverandi sfjórnarstefnu
70 millj. kr. syndabaggi
Málgögn Sjálfstæðisflokksins
reyna að halda þeirri blekkingu
fram, að þróun dýrtíðarinnar sé
engu síður að kenna stefnu
Framsóknaflokksins en hinna
flokkanna, því að Framsóknar-
menn hafi aldrei haft neina sér-
stöðu í dýrtíðarmálunum, og
verði því ábyrgðin af vexti dýr-
tíðarinnar ekki síður að koma
niður á þeim en öðrum.
Jafnframt halda þessi sömu
málgögn því fram, að Framsókn-
arflokkurinn hafi komið fram sem
óábyrgur flokkur, er hann vildi
ekki taka þátt í stjórnarmyndun-
inni 1944, þegar Ólafur Thors
myndaði stjói-n með kommúnist-
um og Alþýðuflokknum.
Það vill nú svo til a^ð hægt er að
leiða vitni að því, að allt þetta er
eintómt bull. Það vitni er sjálft
Morgunblaðið. Þann 17. febr.
1946 viðurkenndi Mbl. hispurs-
laust, hvernig afstaða Framsókn-
arflokksins var í dýrtíðarmálun-
um. Mbl. segir:
„Ríkisstjórnin og stuðnings-
flokkar hennar töldu málefna-
samninginn, sem samkomulag
náðist um, svo þýðingarmikinn,
að ekki væri forsvaranlegt að láta
stjórnarmyndunina stranda á
dýrtíðarmálunum. En þetta varð
til ■ þess, að Framsókn skarst úr
leik. Hún neitaði allri samvinnu
i ríkisstjórn, ef ekki yrði byrjað á
því að leysa dýrtíðarmálin.“
Með þessari tilvitnun er það
sannað, svo að ekki þarf um að
deila, að stefna Framsóknar-
flokksins var sú að leysa dýrtíð-
armálin, en stefna hinna flokk-
anna þriggja var að leysa þau
ekki.
Afleiðing þessarar stjórnar-
stefnu hefir nú komið átakanlega
í ljós í atvinnu- og fjálmálalífi
þjóðarinnar. — Atvinnuvegirnir
geta ekki staðið á eigin fótum og
utanríkisverzlunin ekki sam-
keppnisfær.
Þessi er arfurinn frá fyrrver-
andi stjórnarstefnu. Ekki aðeins
aftók hún að taka nokkurt tillit
til viðvarana Framsóknarmanna,
er sáu og sögðu fyrir, hver enda-
lok dýrtíðarstefnunnar hlytu að
verða, heldur voru gerð hróp að
þeim og þeim brigzlað um aftur-
haldssemi og ástæðulausa svart-
sýni.
Arfur fyrrverandi stjórnar er
alltaf að koma skýrar og skýrar
í Ijós, meðal annars í fjárlaga-
frumvarpi því, sem fjármálaráð-
herrann hefir nýlega lagt fyrir
Alþingi. Á rekstraryfirliti er gert
ráð fyrir 210 millj. kr. tekjum og
hálfrar millj. kr. halla. Á sjóð-
reikningi eru áætluð 244 millj.
kr. útgjöld og 27. millj. kr.
greiðsluhalli.
Mjög gumaði fyrrv. stjórn og
talsmenn hennar af því, hvað
hagur ríkissjóðs væri blómlegur.
Það mætti því ætla, að ríkið væri
skuldlaust eftir allt gumið og fyr-
irfarandi veltiár. Fjárlagafrum-
varpið ber þó vott um annað.
Vaxtagreiðslur einar af skuldum
ríkisins eru 5.4 millj. kr. og af-
borganir 11.3 millj. Samtals eru
þessi útgjöld nær 17 millj. kr. Það
eru gjaldabyrðarnar af skuldum,
sem fyrrv. ríkisstjórn lét eftir sig.
Bein framlög vegna verðbólg-
unnar eru áætluð 55 millj. kr.,
þar af beinar niðurgreiðslur rúm-
ar 35 millj. og ábyrgðargjöld
vegna útflutningsafurða allt að
20 millj. kr. Þessi 55 millj. kr. út-
gjöld til dýrtíðarráðstafana eru
fjórði hluti allra ríkisútgjaldanna,
og þegar útgjöldum vegna xúkis-
skulda er bætt við, þá nemur það
þriðjungi allra ríkisútgjaldanna.
Þessi rúmlega 70 millj. kr. út-
gjaldabaggi er sá syndabaggi, sem
dýrtíðax-stjórn Ólafs Thors og
kommúnista hefir lagt á herðar
þjóðax-innar. FyrrV. stjórn getur
því xneð sanni sagt til íslenzku
þjóðai-innar eins og forðum var
kveðið: „Bind ég ó bak þér bagga
örlaga þungan“, því að Vissulega
er þetta þungur örlagabaggi
Mikið vei-kefni á núverandi
stjórn og flokkar hennar fyrir
höndum að létta þenna synda-
bagga fyrrv. stjói-nar. Hans vegna
geta fjárlögin ekki verið lægri
nema með gagngerðri stéfnu-
breytingu, en hún getur tæplega
orðið gerð í snöggu bili. Fyi-st er
að sýna viðnárri ' gegn 'hinni
ge'gndarlausu óstjórn undanfar-
inrra ára í fjármálalífi þjóðarinn-
ar, og hefir það á ýmsan hátt ver-
ið gert nú þegar. En betur má ef
duga skal. Það verður að smá-
færa sig upp á skaftið og koma
þjóðarskútunni aftur á réttan
kjöl. Að því vei-ða •allir réttsýnir
og æflegir di-érigii- að vinria.
í fjórlagaræðti sinni minntist
fjái-málaráðhéxi-a á „fyrirhyggju-
leysi og fui-ðuleg'an skilnings-
skort" síðustu þinga „á því á-
standi, sem var að skapast í land-
inu“. Taki þeir sneið, sem eiga.
Vitanlega hlaut þessu að vera
beint til hinna í-áðandi flokka á
Alþingi og þeirrar stjórnar, er
þessir flokkar studdu. Á þessum
sama tíma höfðu Framsóknar-
menn oft og mai-gsinnis bent á
fyrirhyggjuleysi og fui-ðulegan
skilningsskort stjórnarinnar og
flokka hennar og varað við því
óstandi, er var að skapast, en þá
var það kallað „aumasta barlóms-
væl“ aftui-haldsaflanna í landinu,
sem „verkamenn og sjómenn fyr-
irlitu." Þá var mikið talað um
„blessun" dýrtíðar og vei-ðbólgu,
blómlegt atvinnulíf og glæsilegan
hag x-íkissjóðs.
í fyrrnefndri ræðu fjármála-
ráðherra komst hann svo að orði
um þá öfugþróun, er skapaðist í
skjóli fyn-verandi stjórnarstefnu:
„Verðbólgan og afleiðingar
hennar eru framleiðslunni alls
staðar til trafala. Sú meinsemd
getur, ef ekki fæst bót á, eyðilagt
það starf til uppbyggingar og at-
vinnuöryggis, sem með öflun
nýrra framleiðslutækja og fyrir-
greiðslu í þeim efnum hefir átt
sér stað. Vegna verðbólgunnar og
afleiðinga hennar inanlands, hafa
öi-ðugleikai-nir skapazt, sem út-
flutningsverzlunin á í ýmsum
greinum við að búa . . .
En vei-ðbólgan gerir það líka
AÐALFUNDUR
Iðnnemafélags
Akureyrar
Sunundaginn 8. febrúar var
haldinn 4. aðalfundur Iðnnema-
félags Akureyrar. Á aðalfundi í
fyi-ra voru félagar 37. Á árinu
hafa tekið sveinspróf eða hætt
námi 18 félagar. Nýir félagar á
árinu voru 40 og eru því meðlimir
félagsins nú 59. — Félagið
vinnur að því að fá lágmai-kskaup
iðnnema hækkað frá því sem nú
er, en það er nú:
Á 1. námsái-i 25% af sveina-
kaupi,2. námsái’i 30% af sveina-
kaupa. 3. námsói-i 40% af sveina-
kaupi, 4. námsái-i 45% af sveinak.
Stjórnax-kosning fór þannig:
Formaður Árni Árnason féndur-
kjörinn), Ritai-i Valgarður Frí-
mann. Gjaldkei’i Bjai-ni Sveinss.
Varamenn: Jakob Bjai-nason og
Benjamín Jósefsson. Endurskoð-
endur: Birgir Stefánsson og Jón-
as Bjarnason. Form. skemmti-
nefndar Baldur Aspar. Foi-mað-
ur dreifingarnefndar Iðnnemans
Friðrik Ki-istjánsson. Foi-maður
kjai-abótanefndar Lýður Bogason.
Stórliríðarmótið
hófst s.l. sunmidag
Stói-hríðarmótið svokalle.ða
hófst í indælis veði-i sl. sunnud.
með stökki í Miðhúsaklöppum.
Keppendur voru 12 og áhorf-
endur talsvert fleiri! Brekkan var
bæði hörð og ónotaleg — a. m. k.
fyrir þá, sem snertu hana með
nefinu. Stórmeiðsli urðu þó ekki,
— en vafasamt verður að teljast
að boða til stökkkeppni í þessu
fæi-i — ekki vanari menn en
þarna var um að gera. Annars fór
mótið vel og rösklega fi-am. Ur-
slit ui-ðu þessi, A- og B-fl.:
1. Abert Þorkelsson, K. A„
stökk 2x26 m. 197.4 stig.
2. Pétur Þorgeirsson, K. A„
stökk 25 og 26 m. 193.8 stig.
3. Björn Halldóx-sson, Þór,
stökk 21V2 og 25 m. 180.8 stig.
Lengsta stökk staðið: Þórarinn
Guðmundsson, M. A„ 30 m.
Sig. Þórðarson, K. A. stökk
29 V2 og 30 m„ en féll í öðru
stökki.
Yngri flokkur:
1. Jón Ki\ Vilhjálmss., Þór,
stökk 24 og 26 m. 194 stig
2. Bergur Eiríksson, K. A„ 28V2
og 29 m. (fall) 154 stig.
3. Baldvin Har., Þór, (fall) 26.5
m. 141.5 stig.
að verkum meðal annars, að út-
gjöld hins opinbei-a eru að vaxa
þjóðinni yfir höfuð. Það er ekki
neinum til góðs að það ástand
haldist, sem nú er í þeim efnum“.
Mikið mega Sjálfstæðisflokks-
menn iði-ast þess að hafa ekki far-
ið að ráðum Framsóknarmanna
strax 1944 og lofa kommúnistum
að sigla sinn sjó. Ef þeir hefðu þá
tekið höndum saman við Fi'am-
sóknarmenn og snúizt gegn dýr-
tíð og verðbólgu í stað þess að
sleppa þeim meinsemdum laus-
um að vilja kommúnista, þá hefðu
þær ekki vei-ið til ti-afala fram-
leiðslunni, og þá hefðu útgjöld
hins opinbei-a ekki vei-ið að vaxa
þjóðinni yfir höfuð.
Og þá hefðu Sjálfstæðismenn
haft hreinni samvizku, en þeir
hafa nú.
SUNNAN
Svcinn suðræni
Ævintýraleikurinn „Einu sinni
var“ eftir H. Di-achmann, er enn
sýndur í Reykjavík og fyrir fullu
húsi. Leikdómendur voru ekki
á einu máli um val leikritsins, en
almenningur hefur tekið leikn-
um mjög vel. Einkum er í-ómuð
meðferð Haraldar Björnssonar á
hlutverki konungsins, og einnig
skemmta menn sér vel, þegar
Lárus Pálsson, sem leikur spila-
gosann Kaspar Reykholt, er á
leiksviðinu. Svið og búningar eru
hið mesta augnayndi, eins og líka
á að vera í ævintýraleikjum.
Næsta leiðritið, sem Leikfélag
Rvíkur tekur til meðferðar, verð-
ur „Endui'skoðandinn1'. (Revis-
oi-en), hið heimskunna gaman-
leikrit eftir rússneska skáldið
Gogöl.
Ævintýraleikurinn „Síldveiðin
í Hvalfirði", er og enn í „fullum
gangi“ og aldrei meira fjör þar en
einmitt nú. Er mönnum nú æ að
verða Ijósara, að fundur þessarar
gullnámu, er eitthvert hið mesta
ævintýi-i, sem gei’zt hefur með
þjóð vorri. Og, — fróðir menn
telja, að þai-na hafi síldin verið á
verti hvei-jum um mai-gra ára
skeið. Sagan um „tvöfaldabotn-
inn“ í Hvalfirði, er enginn upp-
spuni. Eg hefi sjálfur talað við
brezka sjómenn, er höfðu þar við-
legu og kunnu þessa sögu að
segja.
Þá hefði samt þessi sjónleikur
fyrst fengið hinn í-eglulega ævin-
týi-ablæ, ef leyft hefði verið til-
i-aunin með „sogveiðamar", sem
til umræðu kom í haust. En af
bví varð ekki, og fyrir bá sök cru
Norðmenn oi-ðnir þar á undan
okkur; ekki veit ég með vissu um
afköstin, — en þeir eru harðá-
nægðir, svo mikið er víst.
Og nú ætla eg að bjóða lesend-
um Dags upp í Hvalfjörð á frum-
sýningu að nýjum æfintýraleik.
Vélbátarnir eru allir horfnir það-
an, og þar sézt ekki annar skipa-
kostur en dæluskip eitt mikið,
flatbotna prammar allstórir og
einn dróttarbátur. Dregur hann
prammana að vei’ksmiðjubryggj-
unni, þegar dæluskipið hefur sog-
að í þá fullfei-mi hins syndandi
silfui-s úr fjarðarmiðunum. Og
þegar prömmunum hefur verið
skrifar blaðinu:
lagt að bx-yggjunni, eru þeir dx-egn
ir á rennibraut, að þró einni geysi
víðri, en þar hvolfa þeir sjálf-
krafa úr sér farminum. Ur þrónni
er síldinni sogáð með aflmiklum
dælum í bi-æðsluna,-------og, já,
ég er ekki viss um hvenær frum-
sýningin hefst, en það er ekki víst,
að þess vex-ði svo ýkjalangt að
bíða.
Vöruskortur er allmjög farinn
að segja til sín í verzlunum í
Reykjavík, einkum þó vefnaðar-
vöruverzlunum. Fyrir kemur, að
þeir, sem leið eiga um aðalgötur
snemma sjá allstóran söfnuð
kvenna fyrir framan einhverjar
búðai-dyr. Þá má telja víst, að þar
sé léi-eft á boðstólum, —eða nýjir
skór. Þó eru og ýmsar iðnaðar-
vörur þrotnar í verzlunum eða á
þrotum. Smjörlíki er fyrir nokkru
ófáanlegt með öllu, og smjör fæst
ekki á fi-jálsum markaði fremur
en bandarískir dollarar.
Dómurinn í máli þeix-ra brennu
manna vekur að vonum mikla at-
hygli í Reykjavík. Réttara væri
ef til vill að segja, að dómsorðin
sjálf veki ekki mesta athygli,
enda þótt þau séu markverð, rétt-
arsögulega séð, — heldur dóms-
íorsendurnar. Sú staðreynd, að
menn, sem í daglegi-i framkomu
og viðskiptum við meðbi-æður
sína, hafa ekki reynst öðrum ó-
líkir svo á bæi-i, skuli um langt
skeið reka slíka glæpastarfsemi
að tjaldabaki, og þrátt fyrir al-
menna siðfágun, — suma þeirra
að minnsta kosti, meta nokkurra
þúsunda gróða meira en líf sam-
borgara sinna. Það fer vart hjá
því, að traust manna og trú á
menntun og menningu og fram-
förum í siðgæði, bíði nokkurn
hnekki er slíkar staðreyndir eru
dregnar fram í dagsljósið. — Er
þá þróun sú mest ó yfirborðinu?
Glæpir þeir, sem dómsorðin
leggja í forsendur, eru ekki að-
eins einstaklingsafbrot. Þeir eru
ekki óskildir að eðli, setningunni,
sem höndin reit forðum daga á
vegginn í höll Nebukadnesar
konungs, þegar sukkið og svall-
ið stóð sem hæst í óhófsbrjálæði
veizlumunaðarins: „Mene, mene,
tekel!“
Sveinn suðræni.
Er Álþýðuflokkuriiin
stoltur af Braga
Sigurjónssyni?
Ritstj. Alþýðumannsins sendi
mér kveðju í blaði sínu i gær,
með því ættarmótinu, sem al-
kunnugt er orðið hér um slóðir
síðan Bragi hóf ritstörfin fyrir al-
vöru. Eg mun síðar ræða það
nónar, hvernig gagnfræðaskóla-
kennarinn og skrifstofustjórinn
brást við, þegar rætt var um það
hér í blaðinu, að betra skipulagi
þyrfti að koma á starfsmanna-
hald ríkisins. En það var málefn-
ið, sem um var deilt. Virðist
Braga vera um megn, að ræða
opinber mál án þess að narta um
leið í mannorð samborgara sinna.
En eg vil nú þegar lýsa hann op-
inberan ósannindamann að þeim
ummælum, í nefndri grein, að
KEA hafi útvegað mér bíl, látið
mig fá sumarbústað, byggt yfir
mig, látið mér í té 3—4 menn til
þess að snúast í kringum mig, að
laun þau, er Dagur og Samvinnan
greiða mér og afgreiðslufólki
þessara blaða, séu tekin af al-
mannafé eða sjóðum kaupfélags-
ins. Mér blöskrar sú óskamm-
feilni Braga Sigurjónssonar, að
ljúga þannig upp á samborgara
og stofnanir, í sömu andránni og
hann vitnar til heiðarleika, víð-
sýni og félagsþroska þeirra
manna, er Alþýðuflokkurinn hef-
ir valið í trúnaðarstöður og
flokkurinn sé stoltur af. Mér
þykir ósennilegt, að þessir víð-
sýnu og sómakæru menn séu
stoltir af frammistöðu Braga Sig-
urjónssonar.
Haukur Snorrason.