Dagur - 17.03.1948, Síða 8

8
Miðvikudaginn 17. marz 1948
Dagur
Hlðupið í Skjðifandafljóti á dög-
unum eyðilagði brfr og vegi
Bærinn Húsabakki var í mikilli hættu
Vegasamband við Kalda-Kinn og Skriðuliverfi
rofið
Óljósar fregnir hafa til þessa
borizt af hlaupinu í Skjálfanda-
fljóti á dögunum, en nú hefir
Baldur Baldvinsson, bóndi á
Ófeigsstöðum, sent Degi ýtarlega
frásögn um hlaupið. Er af henni
Ijóst, að þetta lilaup er það mesta,
sem orðið hefir í manna minnum
■og hefir það valdið mikilli eyði-
leggingu. Frásögn Baldurs fer
hér á eftir:
— Fyrri hluta þessa vetrar hlóð
niður mikilli fanndyngju hér í
Suður-Þingeyjarsýslu. Var um-
fei'ð teppt svo mánuðum skipti.
Laust fyrir síðustu mánaðamót
brá til sunnanáttar með geysileg-
um leysingum, er stóðu á aðra
viku. Tók snjóalög svo ört, að ná-
lega varð alautt í byggð.
Að kvöldi fimmtudagsins 4.
marz flæddi Skjálfandafljót úr
farvegi sínum, nokkuð sunnan
við brúna, austur frá Ofeigsstöð-
um. Braut það ísinn fljótlega
norður að brúnni og hlóð þar upp
stórfenglegri jakahrönn, sem tók
allt að brúarpalli og lagðist með
feiknaþunga á brúna. Við jaka-
stífluna óx flóðið hröðum skref-
um og vall kolmórauð jökulelfan,
austur og vestur yfir Fljótsbakk-
ana.
Um kl. 11 að kveldi var undir-
lendið, sunnan akvegarins, allt
undir vatni og steyptist vatns-
flaumurinn þá með fullum þunga
norður yfir veginn og fylgdi hon-
um ægilegt ísrek og þungur nið-
ur. Fór þá nóttin í hönd og ekki
hægt að fylgjast með hamförum
flóðsins vegna myrkurs. Sýnilegt
er þó, að um nóttina hefur stífl-
an við Fljótsbrúna brostið og
sprengt ísinn norður að eyju í
Fljótinu, er Staðarbakki nefnist.
Hefur þar stífla myndazt að
nýju og ausið jakaspýjum á báða
bóga.
Uinflotinn bær.
Bærinn Húsabakki, er stendur
á sléttunni, vestan við Garðsnúp,
en austan Skjálfandafljóts, var í
mikilli hættu. Bóndinn þai', Ing-
ólfur Indi'iðason, vai'ð flóðsins
var fyrir háttatíma og fór ekki úr
fötum um nóttina. Svall flóðið við
bæjarhlað, hlóð þar upp fei'legum
jakahrönnum og vatnaði að hús-
ti'öppum. Var túnið allt undir
vatni. Fór vatn inn í peningshús
og hlöður, en þó ekki til stór-
skaða, þar sem bóndinn gei'ði sitt
til vai'nar. Túngirðing, er stóð
austan bæjai', -sópaðist á burt.
Að moi-gni föstudagsins 5.
marz var stói'fenglegt um að lit-
ast. Allt láglendið, milli Gai'ðs-
núps og Kinnarfjalla, einn vatns-
fjörður, það sem augað eygði. ís-
boi-gir, hx-ó og hey, stóðu eins og
strönduð skip upp úr flóðinu. —
Um hádegi tók að fjara og „setti
niður“ mjög ört, en mikill vöxtur
var þó í Fljótinu.
Laugardaginn 6. mai'z gekk
veður til norðanáttar með nokkru
frosti og mikilli fannkomu, er
stóð fram á næsta dag. Við hríð
þessa krapaði Skjálfandafljót all-
mjög. Vai'ð ki'ap-stappan svo
þykk, að hefti eðlilega frami-ás
vatnsins.
Aðfai-anótt mánudags 8. marz,
flæddi Fljótið að nýju og beljaði
yfir akveginn beggja megin
Fljótsins. Steig Fljótið nú fullt
eins hátt og í fyrra hlaupinu. Tók
það þá yfir minna svæði, þar sem
hinn nýfallni snjór hlóðzt í garða
og hefti frami-ás þess verulega.
Ekki var þá heldur um ísrek að
ræða.
Fyx-ra hlaupið varaði í ca. 20
klukkustundir, en það seinna litlu
skemur.
Miklar skemmdir.
í flóðum þessum ui'ðu að sjálf-
sögðu miklar skemmdir á svæði
því, er þau náðu yfir. Á ríkisveg-
inum frá Ofeigsstöðum að Húsa-
bakka löskuðust verxilega tvær
bi'ýr og þriðja brúin flaut af
stöplum, en náðist, án mikilla
skemmda. Slitlag þvoði gei'sam-
lega af veginum á all-löngum
kafla og víða ui'ðu meh'i og minni
skemmdir á undii'byggingu.
Fljótsbi'úna sjálfa sakaði ekki.
Hefur hún nú staðizt þá prófi'aun,
sem skapa mun henni, Ái-na Páls-
syni verkfræðing og Sigui'ði
Björnssyni bi'úasmið, langan ald-
ur.
Sýsluvegurinn í Ut-Kinn galt
mikið afhroð í flóðinu. Reif það
með sér nýbyggða brú, af Polla-
kíl, og fæi'ði á sæ út. Auk þess
urðu gífurlegar skemmdir á veg-
inum, sem var ungur og illa gró-
inn. Hefur síðasta ái'sfi'amlag til
vegarins algei'lega runnið hér út
í sandinn.
Sauðfjái’veikivai’nagii'ðingin, er
liggur með Skjálfandafljóti, vai'ð
fyrir stói-um áföllum. Er hún ger-
eyðilögð frá Fljótsbrú norður
undir Húsabakka. Mun það vera
allt að þriggja km. vegalengd.
Víða annai’s staðar hefur hún
orðið fyrir smáskemmdum.
Til viðbótar því, sem hér hefur
vei'ið frá skýrt, hafa ýmsir bænd-
ur orðið fyrii' meira og minna
tjóni, á heyjum og girðingum og
misst brýr af ám og lækjum.
Vegasamband rofið.
Bændur í Kalda-Knin og
Skriðuhverfi eru nú vegalausir í
bráð. Kemur það sér mjög illa,
þar sem nú er rofið sambandið
við nýju mjólkurstöðina í Húsa-
vík, en þangað var flutt mjólk
áður annan hvorn dag. Skemmd-
ir á vegi og brúm væri að vísu
hægt að bæta fljótlega ef tíðarfar
yrði hagstætt. En á stórum hluta
vegarins, er flóðið gekk yfir, rísa
nú mannháar ísborgir, sem ekki
Flytur mikilvægan
boðskap
Truman Bandaríkjaforseti mun
ávarpa báðar deildir Kongressins
í dag og flytja þingheimi mikil-
vægan boðskap. Það er aðeins
þegar um mikilvægustu atburði
er að ræða, sem forsetar Banda-
ríkjanna flytja þinginu boðskap á
þennan hátt. Almennt er talið að
forsetinn muni ræða síðustu við-
burði í Evrópu og hið liættulega
ástand.
verður eytt í snöggu áhlaupi,
nema jarðýta kynni að leysa þann
vanda.
Skjálfandafljót hefur slitið
fjötra sína fyrr, og síðast 11. marz
árið 1945 og þá eftir viku leys-
ingar. En eigi muna menn áður
jafn tröllslegt hlaup sem þetta
síðasta".
FjárveitingavaSdlð skilningssljóft
á málefni Akureyrarkaupstaðar
Engin fjárveiting til sjálfvirku símastöðvar-
innar - aðeins 75 þús. kr. til liafnarendurbóta
Lítill skilningur virðist ríkja
hjá fjárveitingavaldinu á þörfum
Akureyrarkaupstaðar iyrir fé til
aðkallandi framkvæmda í bæn-
um. Virðist bærinn verða mjög
útundan um fjárframlög ríkisins
til aðkallandi, verklegra fram-
kvæmda, enda málefnum hanslítt
sinnt á Alþingi og linlega haidið
á héðan af framkvæmdastjóra
bæjarins.
Það er nú vitað, að fjárveit-
inganefnd Alþingis leggur til að
fjárveiting til hafnarendurbóta
hér verði aðeins 75 þúsund krón-
ur í stað 800 þús. króna, er bærinn
sótti um til nýbygginga og end-
urbóta við höfnina. Er þessi lága
fjárveiting, miðað við aðrar hafn-
ir, réttlætt með því, að bærinn
hafi ekki látið vinna fyrir allt það
framlag, er höfninni hér var ætl-
að á síðustu fjárlögum, en ýmsar
aðrar hafnir hafi farið fram úr
áætlun um framkvæmdir og séu
því í meiri fjárþörf en Akureyr-
arhöfn á þessu ári. Ástæðan til
þess að ekki hefir verið hafizt
handa um þær hafnarendurbætur
hér, sem lengi hafa verið á döf-
Forustumenn lýðræðisins í Tékkóslóvakíu:
Annar pólitískur fangi - hinn
fremur sjálfsmorð
Síðastliðinn miðvikudag spurðust þau tíðindi um heim allan
að Jan Masaryk, utanríkisráðherra Tékka, sonur Tómasar
Masaryk, hefði framið sjálfsmorð með því
að kasta sér út um glugga á skrifstofu sinni
í Prag, aðeins nokkrum dögum eftir að
kommúnistar höfðu með ofbeldi hrifsað
völdin í sínar hendur. Masaryk varð 62 ára
gamall og naut alla ævi mikils álits sem víð-
sýnn og drenglyndur stjórnmálamaður. —
Fullvíst er talið að ástæðan til hinna liömru-
legu afdrifa hans sé sú, að hann hafi ekki
treyst sér til þess að lifa lengur við andlega
kúgun kommúnista, og þá staðreynd, að
land hans, sem hlaut sjálfstæði fyrir glæsi-
lega baráttu föður hans, væri gert að mátt-
lausu leppríki rússnesku stjórnarinnar. —
Kommúnistar hvarvetna hafa reynt að halda
því fram, að Masaryk hefði tekið sér svo nærri aðfinnslur vina
sinna erlendis vegna þátttöku hans í stjórn Gottwalds, að
hann hafi sturlast af þeim sökum og ráðið
sér bana. Það er eftirtektarvert að íslenzku
kommúnistablöðin eru engir eftirbátar ann-
arra kommúnistamálgagna, að bera slíkar
fjarstæður á borð fyrir lesendur sína. Er
það ennþá ein ábending um niðurlægingu
og andlega formyrkvun íslenzkra kommún-
istaforsprakka. Með Masaryk er fallinn í
valinn einn af öruggustu stuðningsmönnum
lýðræðis og frelsis í Tékkóslóvakíu, en hinn
aðalleiðtogi þjóðarinnar um áratugi, Euard
Benes forseti, er pólitískur fangi kommún-
ista og hefir livergi komið fram opinberlega
eða látið til sín heyra, síðan valdarán
kommúnista hófst. — Margir sendiherrar
Tékkóslóvakíu, svo og aðalfulltrúi landsins hjá Samcinuðu
þjóðunum, haía sagt af sér og fardæma ofbeldi kommúnista.
Jan Masaryk.
Euard Benes.
inni, er hins vegar sú, að Vita-
málaskrifstofan, sem á að hafa
yfirumsjón með endurbótum og
nýbyggingum og útvegun efnis,
hefir haldið mjög slælega á mál-
unum fyrir hönd bæjarins og lítt
eða ekkert aðhafst til þess að
hefja fyrirhugaða viðgerð Torfu-
nefsbryggjunnar. Virðist fram-
kvæmdastjóri bæjarins hafa ver-
ið þolinmóður við þessa ríkis-
stofnun og lítið hafa gert til þess
að halda málinu vakandi. Þá
verður heldur ekki séð að hafn-
arnefndin hafi gengið eins ríkt
eftir því að framkvæmdir væru
hafnar, og nauðsynlegt var til
þess að koma málinu fram. —
Kommúnistar hafa enga sérstöðu
í þessu efni, eins og „Verkam.“
vill vera láta. Fulltrúar þess
flokks hafa enga sérstaka rögg-
semi sýnt af sér í þessum málum,
hvorki í bæjarstjórn né hafnar-
nefnd. Sú tilraun, sem gerð hefir
verið til þess að koma einum
þæt.ti hafnarmálanna é rekspöl —
þ. e. byggingu dráttarbrautarinn-
ar — var gerð að forgöngu Fram-
sóknarmanna. Afdrif málaleitun-
ar bæjarins í höndum fjárveit-
ingavaldsins mætti nú e. t. v.
vei’ða til þess, að framkvæmda-
stjórn bæjarins rumskaði og
krefðist þess af Vitamálaskrif-
stofunni, að hún hæfist þegar
handa eða skilaði málinu af sér
til framkvæmdastjóra eða nefnd-
ar, er falið væri að hafa umsjón
verksins á hendi. Augljóst er, að
núverandi aðgerðarleysi í mál-
efnum hafnarinnar er stórhættu-
legt öllu athafnalífi bæjarins.
Símastöðin.
Þá vekur það sérstaka athygli,
að engin fjárveiting er ráðgerð
til þess að koma upp sjálfvirku
símastöðinni hér, sem nú er full-
smíðuð í Svíþjóð og tilbúin til út-
flutnings ef ekki stendur á leyf-
um stjórnarvalda hér. Hins vegar
er áætluð rífleg fjárveiting til
ennþá einnar stækkunar Reykja-
víkurstöðvarinnar. Er þessi af-
greiðsla algjörlega óþolandi og
óréttlætanleg, en jafnframt
áminning.til bæjarmanna um það,
liyað það getur kostað að senda
úrræðalitla menn á þing.
Meistarakeppni
í bridge lokið
Meistaraflokkskeppni í brids
lauk hér á Akureyri síðastliðir
sunnudag, meistarar að þess
sinni er- sveit Svavars Zóphonía!
sonai', aðrir í sveitinni eru: Jc
Stemgrímssorn. Björn Einarssc
og Jónas Stefánsson, þeir unr
einnig.. ,JVIorgunblaðsskjöklint
fyrir þetta- ár. sem er farandgrij
,uir ag-ekkr vTnnst tii.eignar.