Dagur - 07.04.1948, Síða 1

Finimta síðan:
Sagt frá sýningum Skag-
firðinga á „Gullna hlið-
inu“. Átök austurs og
vesturs á ítalíu.
AGUR
i
Forystugreinin:
Tíðindi, sem varpa skugga
á daginn og veginn. Hafís-
fregnir og skemmdarstörf
kommúnista.
XXXI. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 7. aprí!1948
14. tbl.
DEILAN UM TOGVEIDIKJÖRIN:
Útvegsmenn
sömu
Ingimar Eydal,
fyrrv. ritstjóri,
er 75 ára í dag
Ingimar Eyc’ol, fyrsti ritstjóri
Dags, ekti og einn gagnmerk-
asti blaðamaður landsins, á 75
ára afmæli í dag.
Þegar Ingimar lét af ritstjórn-
inni í ársbyrjun 1945, var starfa
hans minnzt ýtarlega hér í blað-
inu. Samherjar hans og vinir
sendu honum og kveðjur hér í
blaðinu á 70 ára afmæli hans.
Æviatriði hans og helztu störf
eru því lesendum kunn og fæst af
því endurtekið hér að þessu sinni.
Ingimar Eydal og Dagur hafa
átt samleið um 30 ára skeið. Hann
var fyrsti ritstjóri blaðsins og
fóstri þess og allt æviskeið þess
hefur hann ýmist verið ritstjóri
þess eða náinn samstarfsmaður.
Hefui’ enginn íslenzkur blaða-
maður fyrr né síðar starfað jafn-
lengi við sama blaðið og hann.
Ingimar Eydal er fyrir löngu
þjóðkunnur maður fyrir ritstörf
sín. Dómbærir menn telja hann
hiklaust í hópi merkustu blaða-
manna landsins fyrr og síðar.
Honum tókst snemma að gera
Dag að áhrifaríku málgagni sam-
vinnustefnunnar og Framsóknar-
flokksins, þrótt fyrir fátækleg
skilyrði, sem blaðið átti við að
búa hið ytra. Ingimar átti þess
aldrei kost, að gera blaða-
mennsku að ævistarfi sínu. Blað
hans gat ekki boðið honum líf—
vænleg kjör og sjálfur varð hann
að sinna öðrum umfangsmiklum
störfum til þess að sjá sér og
sínum farborða. En þótt blaða-
mennskan hafi verið hjáverka-
starf Ingimars, hefur hann átt
verulegan þátt í því að skapa
Aðalfundur Félags
ungra Framsóknar-
manna
Félag ungra Framsóknarmanna
hélt aðalfund fyrra sunnudag.
Fundurinn var vel sóttur.
Ný stjórn var kjörin og skipa
hana: Valdimar Jónsson, form.,
Valgarður Frímann, ritari og
Valdimar Baldvinsson, gjaldkeri.
Meðstjói'nendur Björgvin Sæ-
mundsson og Sigurjón Einarsson.
Varaformaður er Richard Þór-
ólfsson.
í fulltrúaráð félagsins voru
kjörnir: Halldór Helgason, Ás-
geir Halldórsson, Jón Kristinsson
og Valdimar Baldvinsson.
bætt skilyrði fyrir eftirkomendur
sína á blaðamennskubraútinni,
gera blöðin áhrifameiri og mátt-
ugri en áður var. Hæfileikar
Ingimars og mannkostir hafa því
vissulega rutt brautina fyrir þá
þróun í blaðaútgáfu og tilhögun,
sem hér er nú orðin, jafnframt
því sem þeir hafa skipað honum
hinn virðulegasta sess í hópi ís-
lenzkra blaðamanna og stjórn-
málamanna. Mun hann njóta
virðingar og vinsælda sam-
borgara sinna langt út fyrir raðir
floksmanna sinna Og það mun
mála sannast, að ekki mun hann
sízt njóta virðingar í hópi þeirra
manna, sem átt hafa vopnavið-
skipti við hann á ritvellinum.
Slíkur er drengskapur hans.
Þegar Ingimar lét af ritstjórn
Dags, í ársbyrjun 1945, hét hann
því að styðja blaðið áfram eftir
því sem kraftar leyfðu. Það heit
hefir hann efnt. Stjórnmálagrem
ar þær, sem hann að jafnaði ritar
hér í blaðið, bera þess vott, að
hann heldur andlegum kröftum
óskertum, þrátt fyrir háan aldur.
Dagur telur það happ fyrir sig
og þau málefni, er hann ber fyrir
brjósti, að fá að njóta hæfileika
hans enn um sinn. Vinir hans og
samherjar, fjær og nær, senda
honum hlýjar árnaðaróskir á
þessum tímamótum í ævi hans, og
flytja honum þakkir fyrir langt
og gifturíkt starf.
Norðlenzkt söng-
mót á Akiireyri
í sinnar
Hekla, Samband norð-
lenzkra karlakóra, minn-
ist hundrað ára afmælis
Magnúsar Einarssonar
organista
í sumar er aldarafmæli Magnús-
ar Einarssonar organista og hefir
„Hekla“, Samband norðlenzkra
kaiiakórg, ákveðið að minnast
þess með söngmóti hér á Akur-
eyri dagana 12. og 13. júnf n.k.
Eru æfingar undir mót þetta þeg-
ar hafnar og annar undirbúning-
ur. Er m. a. verið að undirbúa
veglega söngslcrá, þar sem Magn-
úsar Einarssonar og brautryðj-
andastarfs hans verður rækilega
minnzt. Þá mun söngskráin og
flytja myndir af öllum kórunum,
sem þátt taka í mótinu. Þegar er
kunnugt um þessa kóra: Karla-
kór Mývatnssveitar, Karlakór
Reykdæla, Karlakórinn ,,Þrym“
í Húsavík, Karlakórinn Heimi í
Skagafirði, Karlakór Bólstaðar-
hlíðarhrepps og svo kórana hér á
Akureyri, Geysi og Karlakór
Akureyrar.
Skorað á ríkisst jói niiia
að fresta afnámi gagn-
fræðaáeildarinnar
Á síðasta bæjarstjómarfundi
var til umræðu tillaga þess efnis,
að skora á menntamálaráðherra
að fresta afnámi gagnfræða-
deildar Menntaskólans ó Akur-
eyri. — Tillögu þessari var
vísað til bæjarráðs og á fundi 30.
f. m. var þessi áskorun sam-
þykkt einróma í bæjarráðinu. —
Tillaga þessi var tekin til með-
ferðar á bæjarstjórnarfundi í
gær, en afgreiðslu ekki lokið, er
gengið- var frá blaðinu í gær-
kveldi í pressuna.
Leitað kaupa á 500 tonna
drátfarbraut
Akureyri býður 335 þús. kr. í braut
Slippfélagsins í Reykjavík
í sambandi við fyrirællanir
bæjarins að koma upp dráttar-
braut norðan á Oddeyri, hafa að
undanförnu verið gerðar athug-
anir um kaup á hæfilegum
brautum til þess að' geta tekið
upp allt að 500 tonna skip.
Bærinn hefir nú ákveðið að
gera 335 þús. kr. boð í 500 smá-
lesta drátlarbi’aut, sem er í eigu
Slippfélagsins í Reykjavík. Braut
þessi er notuð, en talin í styrk-
hæfu ásigkamulagi, Fleiri aðilar
en Akureyri munu hafa hug á að
kaupa braut þessa, og er því
ekki víst að tilboði baejarins
verði telcið. Var frestur til að
skila tilboðum útrunninn í gær.
ogin
Kröfur koramúnista liér óbilgjarnar
og hættnlegar fyrir atvinnulíf bæjar
og héraðs. - Stjórn Útgerðarmanna-
félags Akureyrar hrekur blekkingar
kommúnistaliðsins
Deila sú, sem kommúnistaforsprakkarnir í Sjómannafélagi Akur-
eyrar efndu til í sambandi við kjör siómanna á togveiðibátum, hefir
nú komið fyrirhuguðum togveiðum hér í strand. Ekkert samkomu-
leg hefir náðst um málamiðlun sáttasemjara. Felldu báðir aðilar
miðlunartillögu hans sl. fimmtudag, sjómenn 53 : 8 atkv., en útgerð-
armenn með öllum greiddum atkvæðum, 17 talsins.
Þess ber þó að geta, að sjómenn
í Hrísey hafa samþykkt tlliögu
um að leyfa togbátum að fara á
veiðar fyrir sömu prósentukjör
og giltu í fyrra, en með nokkr-
um öðrum breytingum.
Rangfærslur kommúnistablaðs.
Kommúnistablaðið hér birti
grein um kjaradeilu þessa sl.
föstudag og var þar að venju
flestu öfugt snúið. Nú hefir stjórn
Útgerðarmannafélags Akureyrar
sent . Degi greinargerð «m málið,
Eru rangfærslur kommúnista-
blaðsins hraktar þar lið fyrir lið.
í greinargerð Útgerðarmannafé-
lagsins segir svo:
„Hinn 2. apríl síðastliðinn
skrifar Vei’kamaðurinn grein um
sjómannadeiluna. Blaðið fer með
svo miklar blekkingar og hrein
ósannindi, að útgerðarmenn sjá
sér ekki annað fært en benda
almenningi á hið sanna í þessu
máli.
í fyrirsögn greinar blaðsins
segir með stóru letri: „Hvers
vegna vilja útgerðarmenn ekki
miða kröfur sínar við ísafjöi’ð og
Reykjavik."
Hér er reynt að blekkja sjó-
menn á hinn herfilegasta hátt,
með því að gefa í skyn, að út-
gerðai'menn vilji ekki semja um
sörnu kjör og í Reykjavík, en það
er einmitt það sem útgei’ðarmenn
við Eyjafjöi’ð vilja. Þeir vilja
semja uin, sörnu kjör og stærstu
sjómannafélög landsins hafa.
Þá segir einnig í fyi'ii'sagnar-
kafla, að útgerðarmenn hafi nú
undanfarið ekki mátt heyra
nefndar kjai-abætur sjómönnum
til handa. Þetta staðhæfir blaðið
jafnvel þótt Vitað sé, að um stór-
ar kjarabætur er að ræða frá því,
sem áður var. í fyri'a var háset-
um á togbátum, sem fiska í ís,
tryggðar 325, krónur auk vei'ð-
lagsuppbótar. á mánuði, en nú er
samið í Reýkjavík um 578 krón-
ur ,auk vei'ðlagsuppbótar.
Hafa útgerðann. hér boðist til
þess að greiða þá tryggingu. Hér
er sjómönnum tryggt sama kaup
og sumum fagmönnum er greitt
í landi (t. d. bílstjórum).
Þetta kallar Verkamaðurinn
engar kjarabætur.
X þessu sambandi má taka það
fram, að útgerðaxmenn eru stöð-
ugt að ganga inn á kjarabætur
við sjómenn, og hafa gert það nú
síðastliðin 17 ár. Má til dæmis
nefna að í fyrra höfðu hásetar á
flutningabátum innanlands 500
kr. á mánuði auk verðlagsupp-
bótar, en samkvæmt þeim kjör-
um, sem gilt hafa hér síðan um
síðastliðin áramót og skráð hefir
verið eftir, þó ekki sé þar um
samningsbundin kjör að ræða, er
kaupið 620 krónur á mánuði auk
vei'ðlagsuppbótar og 4% orlofsfé,
ofan á allt saman.
Er hér nm stór stökk að ræða
til hagsbóta fyrir sjómenn, bæði
á flutningaskipum og togbátum
(hin hækkaða trygging).
Hins vegar vilja útgerðarmenn
ekki hækka pi'ósentukjörin. Eru
þau nú farin að kosta útgerðar-
menn svo stóran hluta af aflan-
um, að engum heilvita manni
dettur í hug að þau geti hækkað
með nokkurri sanngirni.
39% kosta 70%!
Þessi 39% kjör, sem sjómanna-
félagið hér fer fram á mundu til
dæmis í sumum tilfellum (ef tog-
bátar sigla með afla sinn sjálfir)
kosta útgerðarmenn um 70%, og
skal það skýrt nánar:
Ef togbátur selur afla sinn í
Englandi fyrir 3000 pund, þá fær
skipið 2400 pund fyrir aflann
(20% í toll og löndun) þá fá skip-
verjar af þessu 1500 pund (um
50% af 3000 pundum) en skipið
það sem eftir er, 900 pund, eða
ca. 30%. Hér er fai'ið fram á að
skipvei'jar taki hlut úr því, sem
skipið aldrei fær, því að vitað er,
að, þegar skip selur í Englandi
fyrir 3000 pund, þá fær það í
raun og veru aðeins 2400 pund
fyrii'. aflann. Þessi . úbilgjarna
ki'afa gerir auðvitað ekki annað
en að útiLoka að togbátar sigli
með afla sinn. (Framh. á 3. síðu).