Dagur - 20.05.1948, Blaðsíða 8

8
Baguk
Fimmtudaginn 20. maí 1948
790 börn í Barnaskóla Akureyrar
síðastliðinn vetur
Tannskemffldir barna alvarlegt íhugunarefni
Eimskipafélagið birtir greinargerð
um strandsiglingar sínar
Hefur flntt 83-92% af innfluttum vörum
til Reykjavíkur
Barnaskóla Akureyrar var slit-
ið föstudaginn 14. þ. m. Skóla-
stjóri, Hannes J. Magnússon,
ílutti ræðu við það tækifæri, á-
varpaði skólanemendur og gesti
og flutti skýrslu um starfsemi
skólans síðastliðið skólaár. Skól-
inn starfaði í 25 deildum með
samtals 682 börnum. En auk þess
starfaði á vegum skólans smá-
barnabekkur í 4 deildum með
108 börnum. Nemendur skólans
voru því samtals 790.
Fullnaðarprófi luku 39 13 ára
börn, en auk þess 59 12 ára börn
með aldursleyfi, eða samtals 98
börn. Þar af fengu 12 ágætis-
einkunn, 70 1. einkun og 16 2.
einkunn.
Um 80 stúlkur stunduðu mat-
reiðslunám í skólaeldhúsinu og
luku 19 þeirra fullnaðarprófi
í lesbókasafni skólans eru um
6000 bindi og í lesstofusafninu um
450 bindi valdra barna- og ungl-
ingabóka, auk nokkurra fræði-
bóka og handbóka. í vetur var
tekin upp skipuleg fræðsla með'
kvikmyndum, og nutu hennar
allar deildir skólans. Var venju-
lega ein sýning á viku fyrir hvern
bekk.
Barnaskólinn tók þátt í fjár-
sofnun til bágstaddra barna í
Evrópu og söfnuðust á vegum
skólans rúmar 20 þús. kr., og
auk þess mikið af fatnaði. Tveir
foreldrafundir voru haldnir á
vetrinum.
Heilsufar í skólanum var mjög
slæmt fyrir áramótin, en annars
sæmilegt. Stafaði það af illkynj-
aðri kvefpest, svo og mislingum,
sem þá gengu í bænum. Af 129
Samkvæmt upplýsingum Fiski-
féálags ísiands nam afli íslenzku
togaranna á tímabilinu frá 1. jan-
úar til 30. apríl 1948 samtals 37
þús. smálestum. Er það miðað við
slægðan fisk með haus.
Á tímabilinu hafa alls 39 þús.
lestir af ísfiski verið fluttar á er-
lendan markað, þar af um 2000
smál. af bátafiski. Hefir allur
þessi fiskur verið fluttur til Bret-
lands, að tveim förmum undan-
teknum, sem fóru til Þýzkalands.
Auk þessa voru fluttar til Þýzka-
lands 3000 smálestir af ísaðri síld.
Fyrir ísfiskinn, sem fluttur var
til Bretlands og Þýzkalands,
fengust alls 26,2 millj. kr. Fyrir
síldina, sem flutt var til Þýzka-
lands, fengust 1,1 millj. kr.
Til samanburðar má geta þess,
að á sama tíma í fyrra, frá 1. jan.
til 30. apríl, nam afli togaranna
börnum í fyrsta bekk reyndust
við berklaprófun aðeins 3 börn
berklajákvæð, og hefur tala
þeirra barna sjaldan eða aldrei
verið svo lág við haustskoðun.
Oll börn, sem það vildu, fengu
lýsi og gulrófur í skólanum á
hverjum degi, en þegar gulróf-
ur þrutu, fengu börnin rúgbrauð
með lýsinu. Alls eyddust um 240
lítrar af lýsi og 7 tunnur af gul-
rófum.
Þá fengu 66 börn ókeypis ljós-
böð í skólanum.
Miklar tannskemmdir.
Tannlækningar fóru fram í
skólanum frá áramótum til apríl-
loka, og næsta haust verður kom-
ið upp fullkominni tannlækn-
ingastofu í hinum nýju húsa-
kynnum skólans. í sambandi við
skýrslu tannlækna vakti skóla-
stjóri sérstaklega athygli á hversu
hinar sívaxandi tannskemmdir
væru alvarlegar og benti á, að
samkvæmt áliti margi'a lækna
ættu þær mjög rót sína að rekja
til óhóflegrar sælgætisneyzlu
barna, auk þess, sem þær stöfuðu
af óhollu mataræði.
Þanh 9. maí var sýning á hand-
iðju og teikningum skólabarna
og sótti ha.na mikill fjöldi bæjar-
búa.
VÍSITALAN LÆKKAR UM
3 STIG-
Kauplagsnefnd og Iýagstofan hafa
reiknað út vísitölu framfærslu-
kostnaðar fyrir maímánuð, og
reyndist hún vera 320 stig, eða
þremur stigum lægri frá því í
mánuðinum næsta á undan.
22 þús. smál. af ísyöum fiski,
slægðum með haus, og auk þess
1422 smál. af fiski, sem var salt-
aður. Fvrir það fiskmagn feng-
ust 14,8 millj. kr. Aflinn er því
um 70% meiri nú en í fyrra, enda
gætir afla nýju togaranna nú
fyrst að ráði. Fiskverðið hefir
líka verið hagstæðara en í fyrra.
30 ára afmæli Si«lu-
C
f jarðarkaupstaðar
í dag á Sigiufjarðarkaupstaður
30 ára afmæli og 130 ára afmæli
sem löggilt verzlunarhöfn. Bæj-
arstjórn Siglufjarðar gengst fyrir
hátíðahöldum í dag í tilefni þessa
afmælis. Lúðrasveit Akureyrar
fór til Siglufjarðar í morgun til
þess að leika á hátiðinni.
Sendiherra í Moskvu
Bedell-Smith, sendiherra Banda-
ríkjanna í Moskvu, ræddi nýlega
við Molotoff utanríkisráðherra
um sambúð Bandaríkjamanna og
Rússa og endurtók stefnuyfirlýs-
ingu stjórnar sinnar. — Molotoff
birti þegar efni viðræðnanna og
lét skína í að Bandarikjamenn
hefðu beiðst sætta. Bandaríkja-
stjórn tilkynnti þegar, að við-
ræður þessar hefðu verið mis-
túlkaðar, stjórnin vildi vinsam-
lega sambúð við Rússa, enda
mætti jafna öll ágreiningsmál
innan Sameinuðu þjóðanna, en
Rússar hefðu staðið í vegi fyrir
því hingað til. Kommúnistablöð
um allar jarðir liafa gert þessi
samskipti að áróðursefni gegn
Bandaríkjunum og er líklegt að
leikur Molotoffs hafi verið til
þess gerður.
Bakaraverkfallið
stendur enn
Verkfall bakarasveina, sem
hófst 1. maí sí., stendur enn. Við-
ræður fóru fram í Reykjavík um
miðjan mánuðinn, en báru ekki
árangui'. Bakarar krefjast all-
mikillar kauphækkunar, sem
mundi leiða af sér verðhækkun á
brauðum. — Verðlagsyfirvöldin
munu alls ekki vilja fallast á slík-
ar verðhækkanir og brauðgerðar-
húsin telja að ekki sé hægt að
framleiða brauð við aukinn til-
kostnað nema hækka verðið. —
Hveitilaust var í Reykjavík um
það bil er verkfallið hófst, en nú
er hveiti komið til landsins fyrir
nokkru.
Lítið heju'ist um verkfall þetta
talað. Virðist almenningur sætta
sig við að taka upp heimabakstur.
En óánægja ríkir yfir því, að syk-
urskammtur skuli ekki aukinn,
a. m. k. sem nemur notkun
brauðgerðarhúsanna á sykri
meðan verkfallið stendur.
25 vélstjórar
litskrifaðir
Hinn 14. þ. m. lauk hér í bæn-
um minna vélstjóranámskeiði,
sem haldið var á vegum Fiskifé-
lags íslands. Hófst það hinn 9. fe-
brúar í vetur. Námskeiðið sóttu
24 nemendur og veitir prófrétt-
indi til þes sað stjórna allt að 250
ha. vélum. Allir nemendur og
einn utannámskeiðs gengu undir
próf og stóðust það allir. Þrír
nemendur fengu ágætiseinkunn,
Þorsteinn Guðmundsson, Más-
stöðum í Húnaþingi, 45 Vs stig.
Þorvaldur Guðmundsson, Borg-
arnesi, 45 stig, og Brynjóifur
Kristinsson, Harðangri í Glerár-
þorpi 42 M: stlg.
Eimskipaféiag íslands hefir sent
blöðunum og fleiri aðilum fjöl-
ritaðan bækling, sem nefnist
Greinargerð um strandsiglingar
h.f. Eimskipafélags íslands. Eru
þar rakin afskipti félagsins af
strandsigiingum síðan í ófriðar-
byrjun og fyrirkomulag innflutn-
ingsins til landsins, frá sjónarhóli
forráðamanna féiagsins.
Efni þessarar greinai'gerðar er
að mestu samhljóða greinum
þeim, sem Guðm. Vilhjálmsson
forstjóri félagsins hefir ritað hér í
blaði, undanfarin ár til andsvara
við ádeilum Dags á siglingafyrir-
komulag félagsins. Er lesendum
Dags því kunnugt um skoðanir
félagsstjórnarinnar á þessum
málum.
Meginröksemdin er nú, sem
fyrr, að innflytjendur ráði því,
hvert skipin sigla. Séu vörurnar
skráðar til Reykjavíkur, sigli
skipin þangað, sé nægilegt magn
ski-áð á aðrai' hafnir, muni sigl-
ingar þangað teknar upp. í þessu
sambandi er rétt að endurtaka
það, sem hér hefir áðui' verið sagt
um þessi mál, að enda þótt nokk-
ur sannleikur felist í þessu, er liitt
augljóst, að vörur verða ekki að
jafnaði skráðar á hafnir, sem
samkvæmt siglingaáætlunum
eiga engra beinna siglinga völ.
Fram hjá þessari staðreynd geng-
ur félagið í greinargerð sinni.
Bandaríska stórblaðið New
York Times telur í ritstjórnar-
grein 15. þ. m., að viðurkenning
sú, er Truman forseti veitti hinu
nýja Israelsríki Gyðinga þegar
eftir stofnun þess hafi verið einn
þáttur í átökum austurs og vest-
urs, þar sem viíað var að rúss-
nesk viðurkenning var á næstu
grösum.
Ymsii’ áhrifamenn í stjórnmál-
um Bandaríkjanna höfðu ein-
dregið hvatt forsetann til þess að
taka skjótar ákvarðanir í málinu,
þar sem vitað væri að rússneska
stjórnin mundi viðurkenna ísra-
elsstjórnina. Ef Vesturveldin
neituðu að viðurkenna hið nýja
ríki á sama tíma og Ráðstjórnin
veitti því fulla viðurkenningu,
mundi kommúnismanum greidd
gatan til áhrifa í landinu og víðar
í löndum við botn Miðjarðarhafs-
ins. Svo fór, sem spáð var, að
Rússar mundu viðurkenna hið
nýja ríki. Kom viðm'kenning
83% vörumagnsins til Rvíkur
og nágrennis.
Fróðlegasti hluti greinargerðar
félagsins fjallar um skiptingu
innflutningsvörunnar á hafnir og
landsfjórðunga. Samkvæmt henni
hefir Reykjavík og nágrenni
hlotið þenna skerf innflutningsins
að undanförnu: Árið 1945 92,6%,
árið 1946 88,8% og árið 1947
83%. Akureyri og hafnirnar við
Eyjafjörð hafa hlotið 5,2%, Siglu-
fjörður 4,8%, Húnaflói og Skaga-
fjörður 1,7%, ísafjörður og ná-
grenni 0,2%, Vestfirðii' og
Breiðafjörður 1,2%, Húsavík
1,1%, Austfirðii' og Norðurland
til Húsavíkur 2,4%, Suðurlands-
hafnir ekkert, en Vestmannaeyj-
ar 0,4%. Sýna þessai' tölur ljós-
lega nauðsyn þess að koma á end-
urbótum í gjörvöllum innflutn-
ings- og siglingamálum landsins.
Greinargerð félagsins verður
nánar rædd hér í blaðinu síðar.
Erfitt bílfæri
á Yaðlaheiði
Bílstjórar segja að vegurinn um
Vaðlaheiði sé nær ófær í vestur-
brún heiðarinnar, þar sem skafl-
inn var, vegna auvbleytu. — Var
snjónum fyrst ýtt af veginum í sl.
viku. Þá er Fljótsheiði að kalla
ófær litlum bílum vegna aur-
bleytu.
þeirra í kjölfar hinnar amerísku.
Búizt er- við því vestan hafs, að
ýms Suður-Ameríkuríki, og e. t.
v. Kanada, muni viðurkenna það,
svo og leppríki Rússa.
Styrjöld geisar.
Jafnsnemma og Gyðingar lýstu
yfir stofnun ísraelsríkis, og um-
boðsstjórn Breta í Palestínu lauk,
í'éðust herir nágrannaríkja lands-
ins inn fyrir landamærin og hef-
ir styrjöld geisað þar síðan. Sækja
herir Egypta, Sýrlendinga, Tran-
sjórdaníu, Lebanon og íran að
Gyðingum og eru bardagar víða
harðir. Gyðingar virðast verjast
öfluglega og telja fréttamenn
Haganah-her þeirra velbúinn og
skipulagðan. Það virðist ætla að
koma á daginn, að Sameinuðu
þjóðunum ætli ekki að takast að
stöðva styrjöldina, og að þessi
stofnun sé jafnmáttlaus og gamla
Þjóðabandalagið var.
Afli togaranna 70% meiri nú
en á sama fíma í fyrra
Verðið á ísfiskiimm er lika hagstæðara nú
Styrjöldin í Palestínu:
Yiðurkenning Ísraelsríkis þáffur
í áfökum stórveldanna