Dagur - 01.09.1948, Síða 1

Forustugreinin:
Skýrsla um starfshætti
finnsku lögreglunnar
undir stjórn kommúnista.
Fimmta síðan:
Haukur Snorrason bregð-
ur upp skyndimyndum úr
Finnlandsferð.
XXXI. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 1. september 1948

Krossanes fengið fæp 12000 mál
- 43000 mál á sama tíma í fyrra
Verksmiðjan getur nú brætt 3500 mál
á sólarhring
í gær höfðu borizt samtals
11.789 mál síldar til Krossaness-
verksmiðjunnar og 100 mál af
ufsa. Á sama tíma í fyrra, en þá
voru vertíðarlok, hafði verk-
smiðjan fengið samtals 43.526
mál. Þar að auki var síldin í fyrra
miklu feitari en sú síld, sem nú
hefir veiðzt. Fengust þá að að
meðaltali 27 kg. af lýsi úr síldar-
máli, en nú ekki nema 20 kg., að
því er Hallgrímur Björnsson
verksmiðjustjóri sagði í viðtali
við blaðið í gær.
Endurbætur verksmiðjunnar
hafa reynst vel.
Verksmiðjustjórinn sagði, að
| Mjölskemman mikla ]
| endurbyggð {
í Járn til endurbygg- =;
i ingarinnar vegur nær I
600 smálestir i
] Vinna er fyrir nokkru hafin :
I við endurbyggingu mjöl- i
i skemmunnar miklu í Siglu- i
i firði, sem hrundi í fyrravetur. i
i Er það Hamar h.f. í Reykjavík i
1 sem sér um verkið fyrir Síld- i
i arverksmiðjur ríkisins. Efni til i
I endurbyggingarinnar er kom- i
i ið til Siglufjarðar og er það i
i geysimikið, t. d. vcgur járnið i
i á sjötta hundrað smálestir. i
i Revnt er að ganga tryggilega i
] frá undirstöðum skemmunnar, i
i en hún er, sem kunnugt er, i
i byggð á fúamýri, cins og lýsis- j
i geymarnir, sem reistir voru í i
i sambandi við „nýsköpunina“. i
i Vinnan hófst með því að i
i rammaðir voru niður staurar :
i undir máttarstoðirnar. Voru i
] reknir niður fjórir 9 m. langir i
i staurar, 30—40 cm. í þvermál, ]
i undir hverja súlu og síðan i
i steypt járnbent undirstaða um i
i IV2 m. á dýpt, 2 m. breið og 3 i
] m. löng. Máttarstoðirnar voru i
i síðan reistar, en þær eru 24 ]
] þuml. í þvermál og vega rúm ]
] tvö tonn hver. Þessum nýju ]
] burðarsúlum, ásamt grind og i
] sperrum, er ætlað að bera alla i
i áreynslu vinda og vcðráttu. ]
] Aliur þcssi. umbúnaður er i
i stórum tryggilegri en sá, sem ]
] flaustrað var upp um árið í i
i „nýsköpunar“ óðagotinu, enda ]
I lirundi mannvirkið, sem kunn- :
i ugt er. Hafa Síldarverksmiðj- i
] ur ríkisins orðið fyrir mill- \
i jónatjóni af þessum fram- i
i kvæmdum öllum.
miklum mun betur gengi rní að
bræða síldina en í fyrra. Eins og
kunnugt er lét verksmiðjustjórn-
in gera allmiklar endurbætur á
verksmiðjunni í vetur og hefir
það verk allt reynst ágætlega í
sumar og verksmiðjan var þess
megnuð að bræða miklu meira
síldarmagn nú en nokkru sinni
fyrr. Verksmiðjustjórinn sagði að
afköstin á einni vaktinni í gær
hefðu jafngilt 3600 mála bræðslu
á sólarhring og taldi hann vanda-
laust að bræða að jafnaði 3500
mál á sólarhring. í fyrra mun
verksmiðjan aldrei hafa afkastað
meiru en 3000 málum á sólar-
hring. Síðustu dagana hafa þessi
skip landað í Krossanesi: 28/8,
Auður 315 mál. 29/8, Pólstjarnan
870 mál, Snæfell 36 mál (afg. frá
söltun). 30/8, Kristján 317 mál.
31/8, Straumey 605 mál og Pól-
stjarnan 526 mál. í gær var bræla
á miðunum og höfðu verksmiðj-
unni ekki borizt fregnir um síld
er blaðið átti tal við verksmiðju-
stjórann síðdegis í gær.
Vænar kindur
Á sláturhúsi KEA hér á Akur-
eyri var 27. f. m. lógað tvílembdri
á ásamt lömbum hennar og
reyndust þau öll þrjú óvanalega
frálagsgóð, sérstaklega þegar
miðað er við að um þrjár vikur
eru til gangna. Kjötþungi þeirra
var: ærin 32'/2 kg.,þyngralambið,
hrútur, 24 kg. og hitt, gimbur, 22
kg. Mör var tæplega eins mikill
miðað við kjötþunga, 9 kg., enda
aðal mörsöfnunaj-tími þeii'ra eft-
ir. Eigandi kindanna var Bene-
dikt Júlíusson bóndi í Iivassafelli
í Saurbæjarhreppi.
Maður verður úti
á Holtavörðuheiði
Sviplegt slys varð um helgina á
Holtavörðuheiði, er Jón Jónsson
stúdent úr Reykjavík varð úti á
heiðinni eftir að hafa villzt í
þoku. Tildrög slyssins eru þau, að
Jón og kunningi hans frá
Hvammstanga fóru að veiða á
vatni á heiðinni. Á laugardaginn
skall á niðaþoka og villtist Jón þá
frá félaga sínum. Var þegar hafin
leit og fannst Jón daginn eftir í
mýrarfláka á heiðinni og var þá
meðvitundarlaus og nokkuð
skaddaðux'. Var hann fluttur til
Hvamsstanga, en þar andaðist
hann nokkru síðar. Eigi er Ijóst
með hverjum hætti slys þetta
hefir orðið, því að veður var milt
þótt dimmt væri.
egar framkvæmdir I þorpunum
á Ausfurlands
Laugt komið að teygja akvega-
kerfið hriíigiun í kring um íandið
Golfmeistari 1948
Meistaramót Akureyrar í golfi er
nýlokið. Keppendur voru átta. —
Akureyrarmeistari 1948 — eftir
harða keppni við Tryggva Júlíus-
son rakara og Jóhann Þorkelsson
lækni — varð Jón Egils kaupm.
Minningarsjóður
stofnaður við
Möðruvallakirkju
Síðastliðinn sunnudag vai'
kirkjunni á Möðruvöllum í Hörg-
árdal færð myndarleg minningar-
gjöf. Var það sjóður, að upphæð
kr. 6000.00 — sex þúsund — til
eflingar kii'kjusöngnum þar á
staðnum, gefin af bi'æðrunum Ól-
afi Tr. Ólafssyni, bónda í Dag-
verðartungu, og Jóm Ólafssyni,
bifreiðaeftii'litsmanni í Rvík til
minningar um föður þeirra, Ólaf
Tr. Ólafsson, fyrsta oxganista
kix-kjunnar, og Gísla Ólafsson,
oi'ganista, sem lézt á unga aldx-i
fyrir tæpum tveim árum. Vax-
sjóðui'inn stofnaður í tilefni af
aldarafmæli Ólafs, en hann var
fæddui 30. ágúst 1848 og tók viö
organistastai'fi á Möðruvöllum
haustið 1875.
Ungi píanósnill-
ingurinn leikur
hér í kvöld
Þórunn litla Jóhannsdóttir,
píanósnillingurinn ungi, sem vak-
ið hefir svo mikla hrifningu í höf-
uðstaðnum að undanförnu, er nú
komin hingað norður og mun
halda hér tvenna.hljómleika. —
Hinir fyrri verða í kvöld í Nýja-
Bíó, kl. 6.30 e .h. Eru þeir fyrir
meðlimi Tónlistai'félagsins og
geta þeir vitjað aðgöngumiða í
Hljóðfæraverzlun Akureyrar í
dag'. Þar verða ennfremur seldir
aðgöngumiðar að þessurn hljórn-
leikum meðan húsrúm leyfir. —
Síðari hljómleikai'nir vei'ða fyrir
almenning anuað kvökl, á sama
stað, kl. 9 e. h. Þórunn litla mun
ekki halda flciri hljómleika hér
að sinni.
Eftir EIRÍK SIGURÐSSON.
Ritstjóri „Dags“ hefir farið þess
á leit við mig að segja blaðinu
eitthvað úr ferð, er eg fór nýlega
um Austurland. Eg vil ekki með
öllu skorast undan þessu, þótt eg
viti vel, að heimsóknii' á gamlar
æskuslóðir, til ættingja og vina,
er þess eðlis, að ekki verður skýrt
frá þeim í blaðagrein. Þetta vei'ð-
ur því engin ferðasaga, heldur að-
eins ofui'lítið, almennt rabb um
ýmislegt, sem fyrir augun bar á
þessu fei'ðalagi.
Samgöngur.
í sveitunum frá Álftafirði til
Fáski’úðsfjarðar hafa til skamms
tírna aðalsamgöngur vei'ið á sjó,
en slæmar samgöngur á landi. Nú
hef eg ekki komið á þessar slóðir
í 20 ár, og fannst mér margt hafa
breytzt, þar á meðal samgöng-
urnar. Nú er kominn akvegur úr
Ski-iðdalnum yfir Breiðdalsheiði
og um Breiðdalinn suður á Beru-
fjarðarströnd. Og svo aftur frá
Djúpavogi inn fyrir Hamrsfjörð
urn Álftafjörð og suður í Lón.
Það vantar því aðeins akveg í
kringum Berufjöi'ðinn, og hefir
þó vei'ið farið með jeppa þá leið
í sumar. Mikil áherzla er lögð á
það af þeim ,sem þarna búa, að
flýta þessari vegagei’ð, og heyrði
eg sagt, að einstaklingar hefðu
jafnvel lagt fram fé x því skyni.
Vei'ður veguiinn sennilega kom-
inn inn með firðinum norðan
megin inn að Berufirði í haust.
Upphaflega hafði vei'ið gert ráð
fyrir að hafa bílferju á Berufirð-
inum, en nú mun vera horfið frá
því í'áði.
Akvegur liefir verið ruddur inn
á innstu bæi í þessum sveitum, t.
d. að Kambseli í Geitbellnadal og
Hamai'seli í Hamai-sdal, og er það
mikill hægðarauki fyi'ir þá, sem
þar búa, að þurfa nú ekki lengur
að flytja að sér á hestum. Hins
vegar eru Vestuihús, innsti bær í
Ilamarsdal, nýlega komin í eyði,
þó að hús séu þar enn öll uppi-
standandi, en þangað er mjþg erf-
itt að leggja veg. Síðasti bóndinn
á Vesturhúsum. Snjólfui' Stef-
ánsson, liafði búið þar í 38 ár og
komið þar upp sex mannvænleg'-
um börnum. Nú er mest ferðast á
bílum og jeppum urn þessar
sveitir, en hestar lítið notaðir.
Stöðvarfjörður er hins vegar
enn alveg einangraður, lxvað
snertir sanxgöngur á landi. Þar er
sjórinn því aðalsamgönguleiðin
eins og fyi'i'. En verið er að leggja
veg þangað sunnan megin
Fáskrúðsfjarðai', þótt þar sé enn
mikið óunnið. Fáskrúðsfjörður er
í vegai'sambandi, því að bíll
gengur þaðan norður í Hafranes,
og þaðan bátur til Reyðai'fjarðar.
En vei-ið er að ryðja veg út
ströndina sunnan megin Reyðar-
fjai'ðar.
Aukin*jarðrækt og vélavinna.
Víða hefur fólki faekkað mjög
á sveitabæjum, og víðast hvar eru
það aðeins hjón með börn sín. En
ýmsar framfarir í búnaðarháttum
gera það að verkunx, að hægt er
að komast af með fæx-ra fólki en
áður. Þeir bændur, sem hafa vél-
tæk tún, og hafi þeim tekist að
eignast sláttuvél og rakstravél, þá
er heyskapui'imx hjá þeim nxiklu
auðveldari en áður var. En því
nxiður gengur bændur erfiðlega
að fá þessar nauðsyxxlegu vélar.
Þá hefir mikið verið ræktað með
vélavinnu hin síðari ár, og eru
bæixdur nú að byi'ja að njóta
ávaxtanna af þessum nýræktum
sínum. Dráttarvélar og jeppar,
sem bændur hafa fengið, veita
þeim ómetanlega hjálp og eru að
gjöi'breyta öllum vinnubröðum í
sveitunum. Þeir hafa bara of lítið
af þessum tækjum. Jepparnir,
sem áttu að réttu lagi að fara í
sveitirnar til hjálpar við fram-
leiðslustöi'fin, eru margir hverjir
í bæjunum, án þess að þeirra sé
þar nokkur brýn þörf. Á einum
sveitabæ sá eg drátarvél, sláttu-
vél, rakstrai'vél og heysleða
standa í-étt við bæinn á renni-
sléttu túni. Ekki verður heyskap-
urixxxx erfiður þar, e£ sæmilega
gengur að þurrka heyið. En oft
gengur það erfiðlega í þessum
sveitum, og' var júlímánuður í
sumar mjög óþui'rkasamui'. Og
enn er súgþurrkunixx skammt á
veg komin, en þeir fyi'stu að
reyna hana. Eix mig uixdrar, hve
lítið bændur hafa af súi'heys-
gi yfjum, og skil ekki hvers vegna
því er þannig fai'ið.
(Framhald á 7. síðu).
Reykvíkingar íslands-
meistarar í knattspyrnu
í II. flokki.
Nýlega er lokið hér íslands-
meistaramóti í knattspyrnu í II.
flokki. Keppendur voru Reykvík-
ingar, Akueryrixxgar og Siglfirð-
ingar. Urslit ux'ðu þau, að Reyk-
víkiixgar sigruðu, hlutu 4 stig,
ÍBA 2 stig og K. S. 0 stig. Nánar
verður greint frá mótinu í
íþi'óttaþætti, í næsta blaði.