Dagur - 01.09.1948, Side 2

2
DAGUR
Miðvikudaginn 1. september 1948
Sfórþvoitur rrlslendin§s''
JON ÞORSTEINSSON
skáld á Arnarvatni
„íslendingur var í þvottahús-
inu í síðustu viku. Og' það var
enginn smáræðis þvottur, sem
blaðið hafði með höndum. Þvott-
urinn var hvorki meira né minna
en fyrrv. forsœtisráðhcrra í „ný-
sköpunarstjórninni". Gallinn var
bara sá, að þó að stofnað væri til
mikillar hreingerningar og þvott-
urinn væri mikill fyrirferðar, þá
kom hann ekkert lireinni úr
þvottahúsi „íslendings“, en hann
var áður.
ísl .hyggst að þvo Ólaf Thors
hreinan af öllum stjórnmála-
syndum með því að beina árásum
á núverandi stjórn. Blaðið vill
hreinsa fyrrv. stjórn á þann hátt
að halda því fram, að núverandi
ríkisstjórn hafi tekist stjórnar-
störfin miklu miður en stjórn Ól-
afs Thors og kommúnista. í þess-
ari aðferð er fólgin meinleg rök-
villa. Jafnvel þó að ritstjóra ísl.
tækist að sýna fram á, að önnur
stjórn væri ennþá verri en stjórn
Ólafs og kommúnista, þá sannar
það ekkert um það, ao sú síðar-
nefnda hafi ekki getað verið
meingölluð axarskaftastjórn.
Synd Péturs verður ekki afmáð
með annarri stærri synd, sem Páll
drýgir. Þetta ætti hinu unga
Akrablómi að vera vorkunnar-
laust að skilja.
ísl. heldur því fram, að stjórnin
hafi stórversnað, síðan Ólafur
Thoi’s og kommúnistar hurfu
þaðan. Verðbólgan hafi farið
hraðvaxandi, heildarupphæÖ
fjárlaganna hækkað og gjaldeyr-
iseyðsian augizt. Svona talar eitt
af stuðningsblöðum núverandi
stjórnar. En það er eins og hvarfl-
að haíi að ritstjóra blaðsins, að
þessi vitnisburður hans um auma
frammistöðu núverandi ríkis-
stjórnar mundi mælast misjafn-
lega fyrir meðal flokksmanna
hans, og því tekur hann það ráð
að kenna ráðherra Framsóknar-
flokksins um allar misfellumar.
Þeir hafi aukið verðbólguna og
þeir hafi sóað gjaldeyrinum. Það
ei- helzt svo að heyra, að ráðherr-
ar Framsóknarflokksins séu allt
í öllu í ríkisstjórninni, en hinir
ráðherrarnir bara núil. Þó segir
ritstjcri ísl., að Framsóknarráð-
herrarnir hafi vandalítil og
óverpuleg embætti í ríkisstjórn-
inni og raunar bara hvennaverk
og það sé þetta, sem Óiafur Thors
hafi átt við, þegar hann talaði um
„þröngu dyrnar“. Fj-amsóknar-
. ráðherrarnir hafi hvorki með
höndum fjármál né viðskiptamál,
og þó er allt, sem aflaga fer í
þessum málum, þeim að kenna,
að því er ísl. segist frá. Ósköp
gerir íslending'sritstjórinn lítið úr
fjármálaráðherra Sjálfstæðis-
flokksins, Jóhanni úr Eyjum,
sjálfsagt miklu minna en hann á
skilið.
Það má mikið vera, ef hinir
hyggnari menn í Sjálfstæðis-
flokknum líta ekki svo á, að með
þessum heimskuvaðli hafi ísl.
slegið vopnið úr hendi sér.
í hreingerningarskrifi sínu
mínnist ritstjóri ísl. ekkert á við-
skiínað stjórnar Ólafs Thors. En
hann var á þá lejð, sem öllum er
kunnugt, að gjaldeyrissjþðir voru
gjöreyddir, og lausaskuldir höfðu
hrúgast upp, að ógleymdum
ógrynni af gjaldeyrisleyíum, sem
enginn gjaldeyrir var til fyrir.
Ekki minnist Isl. heldur á ýms
konar löggjöf, sem ekki var kom-
in til framkvæmda við stjórnar-
skiptin, en höfðu gífurleg útgjöld
í för með sér, og sem kom í hlut
núverandi stjórnar að fram-
kvæma. Allur þessi arfur frá
fyrrv. stjórn hefir valdið gífurleg-
um örðugleikum, sem erfitt er að
sigrast á, þó að sízt skuli því neit-
að, að í endurreisnarsiarfinu hafi
ríkisstjórninni verið mislagðar
hendur. Eftir óstjórn Ólafs Thors
og kommúnista verðum við að
kenna á ofstjórn eins og jafnan
vill verða, þegar svo stendur á.
Eitt af því, sem fsl. ber á borð
fyrir lesendur sína, er það, að öll
ádeila Framsóknarblaðanna um
fjársóun og verðbólgu í stjórnar-
tíð Ólafs Thoi's sé „ábyrgðarlaus
þvættingur", og að Framsóknar-
menn hafi orðið oð „kingja" öll-
um ummælum sínum um fjársó-
un og verðbólgu á sama tíma.
Hvenær hefir það gerzt, ritstjóri
sæll?
Þetta verður ekki skilið öðru-
vísi en svo, að engin tjársóun né
verðbólga hafi átt sér stað í
stjórnartíð Ólafs og kommúnista.
Það sé.bai'a „ábyrgðarlaus þvætt-
ingur“ að halda slíku íram. Þetta
þykist ritstjóri ísl. sanna með því,
að Framsóknarmenn hafi ,,ekki'
lcomið með nein frambæi'ileg ráð
til úrbóta sjálfir.“
Hvað er nú að tarna? Ritstjór-
inn er búin nað verja allmiklu af
rúmi blaðs síns til þess að halda
því fram, að allt hafi verið með
himnalagi í stjórnartíð Ólafs
Thors og kommúnista. Úndir lok
greinar sinnar ámælir hann
Framsóknarmönnum fyrir að
hafa eklci komið fram með ráð til
úibóta. En úrbóta á hverju, úr
því að allt var í bezta lagi, eins og
Ólafur skildi við það að hans
dómi?
Ritstjóra ísl. er ef til vill annað
betur gefið en skýr mólafærsla.
Tilgangurinn með skrifum rit-
stjórans hefir sýnilega verið só að
gera Ólaf Thors að leiftrandi
stjörnu á stjórnmálahimninum.
Þetta hefir mistekist. Ólafur er
þegar hröpuð stjarna.
Pallbíll
til sö]u.
Afgr. vísar á.
Ferðaritvél
til SÖltl.
Afgr. vísar á.
Daglega
Sömuleiðis nýsaltað og
nýreykt.
Reykhúsi ð,
Norðurgötu 2.
Steingr. Matthíasson
læknir
MINNINGARORÐ
„— Til þess tók eg fari,
til þess flaut minn knör,
til þess er eg kominn af hafi“.
Sunnudag einn í' maímánuði
1933 gekk eg upp breþkuna til
bústaðar Steingríms Matthíasson-
ar læknis á Akureyri. Við höfð-
um mælt okkur mót. Gengið
skyldi til fjalla. Á þessari göngu
fannst mér eg finna hann sjálfan
í fyrsta sinn. Þá kynntist eg
barni íslenzkrar náttúru, fagn-
andi fegurð útsýnis og blíðu
dagsins. — Eg kynntist íþrótta-
unnandanum, er lét hlaupagarpa,
valda hesta og hunda þreyta þol-
rifin inn Eyjafjarðarbraut, en
færustu sundmenn synda í braut-
arskurðinum barmafullum af
vatni.
Af sjónarhól okkar sáum við í
anda hvar þessi var síaddur eða
hinn eftir tiltekinn tíma, og
liversu líklegur hver vai' til að
þreyta skeiðið lengra.
Þarna horfði eg á sporléttan,
frækinn íþróttamann. Við geng-
um yfir forblautt flag. Ökladjúp
eðja var ofan á, háll klakinn
undir. — Flagið var í halla. Við
gengur undan brekku. Allt í einu
rann Steingrímur og svignaði til
falls. Mér verður æ í minni af
hversu mikilli stælingu og fimi
hann varðist fallinu, ei' sýndist
óumflýjanlegt, og hafði hann þó,
er þetta gerðist, hátt á sjötta tug
ára að baki.
Og þarna kynntist eg alvöru-
manninum, sem þekkti vel:
Hættuna að ganga hála spöng
sem höll yfir djúpi bungar.“
Rætt var um:
„— Upphaf og endi, um Guð og
mann“.
En aldrei kom talið svo alvar-
lega niður, að ekki biygði fyrir,
æ ofan í æ, hnittinni ívndni, sem
lýsti framundan, eins og Ijósrák,
er sker húmið.
Við komum í lítinn hvamm við
Glerá, þai'.sem hún brýzt fram
úr gljúfrinu. „Hér er tjaldstaður
minn,“ sagði Steingrímur. „Hér
skrifaði eg Hjúkrun sjúkra að
mestu. — Þegar eg ha;tti læknis-
störfum, ætla eg að koma til
Grímseyjai'. Þar fæ eg næði til
að skrifa.11
Mér fannst þetta í gamni mælt.
Nú er eitt ór liðið, síðan eg var
staddur inni í Kelduhvei'fi. Mér
var harmui' í hug. Eg stóð þar yf-
ir moldum sonar mms, 17 ára
gamals ,sem miklar vonir voru
tengdar við. — Þá barst mér
kveðja frá Steingrími Matthías-
syni og það með, að nú færi hann
bráðum að koma til Grimseyjar
til að setjast þar að.
Mér birti fyrir augum. Nú
fannst mér þetta alvara.
Nú hefir hann tekið sér fari yf-
ir hafið, og er kominn. En ekki til
Grímseyjar, heldur til að sofna
síðasta blundinn heinia á fslandi,
undir geislum rísand isólar.
Vertu velkominn heim.
„— Breiddu nú ofan á barnið þitt
brekánið græna, fóstra góð“.
Kristjón Eggertsson.
Eg skyldi öllum gera gott og rótt,
scm ganga og mæðast undir
liugar þröng,
og kalla á glugga og segja:
sól í nótt!
og senda geisla sína í krókótt
gönr-
Eg held, að Jón hafi, með þessu
erindi, lýst sjálfum sér bezt, svo
sem hann var lifandi kominn. Og
nú er hann ekki í lifenda tölu
lengui'.
Við Jón sáust fyrst fyrir rösk-
lega 25 árum. Dvaldi hann þá hér
á Akureyri samfellt nokkuð á
annað missii'i. Enda þótt það
væri honum heldur daprir dag-
ar„ sá liann þó við og við „sól-
skinsblett í heiði“ og settist þá
þar, hvenær sem hann mátti og
kom því við, og þar var gott og
gaman með honum að vera. Hann
var þá tæplega hálfsjötugur, en
eg rúmlega þrítugur. En allt um
það eru mér kynni mín við hann,
bæði þá og upp frá því, svo kær,
að þai' á eg ei orð yfir. Hann var
listamaður, óvenju skyggn á allt,
sem fyrir augu bar, dautt og lif-
andi, og óvenju næmur á allt, sem
hann heyrði, ekki sízt. ef það var
gamansamt og glettið. Ef hann
hefði haft aðstæður til að sýna
mönnum allt slíkt, eins og það
kom honum fyrir sjónir, eða segja
frá, svo sem hann nam, væru ís-
lenzkai' bókmenntir stórum auð-
ugri, því að skáldmæltur var
hann í bezta lagi, orðhagur og
orðheppinn með afbrigðum. Árið
1933 kom út eftir hann dálítið
ljóðakver, sem sannar, að eigi er
héf ofmælt. Mun þó, við útgáfu
þess kvers, hafa undan dregist
ýmislegt, líklega meira en lítið,
hvort sem það kemur nokkru
sinni í leitirnar eða ei. Jón mun
verið hafa dului' maður og við-
kvæmur í lund, en annars í sín-
um hóp kátur og kíminn og
mjúkfyndinn, svo að af bar. Og
ógleymanlegur mun bann verða
öllum þeim, sem áttu því láni að
fagna að kynnast .bonum að
nokkru ráði. Og á meðan létt ljóð
og lausar vísur eru nokkurs
metnarmetnar á landi hér, mun
hans minnzt af alþjóð.
Jón Þorsteinsson var fæddur á
Grænavatni í Mývatnssveit 22.
september 1859, sonur séra Þor-
steins Jónssonar, pi'ests Þor-
steinssonar í Reykjahiíð, og konu
lians, Guðbjargar Aradóttur. —
Hann missti föður sinn átta ára
gamall, og ólst upp með móður
sinni eftir það. Hann kvæntist
1891 Halldóru Metúsaiemsdóttur,
Húfuprjónar
töpuðust hér í bæniim s. 1.
föstudag. — Finnandi geri
góðfúslega aðvart á afgr.
Dags.
Norðurlandsmót í knattspyrnu
hefst á Akureyri 23. þ. mT Til-
kynningai' um þátttöku skulu
sendar Knattspyi'nufél. Akureyr-
ar fyrii' 18. þ. m.
bónda að Arnarvatni, og þar
reistu þau hjónin bú. Halldóra er
látin fyi’ir fáum árum. Þau hjón
eignuðust tvær dætur, Þorbjörgu,
fyrri konu Jónasar Þorbergssonar
útvarpsstjóra, en hú.n lézt 1923,
og Karolínu Soffíu, sem ávallt
dvaldi með foreldrum sínum.
24. ágúst 1948.
Sv. B.
75 ára:
Sigtr. Þorsteinsson
deildarstjóri
Einn hinna kunnustu og merk-
ustu borgara bæjarins Sigtryggur
Þorsteinsson deildarstjóri og
fyrrv. kjötyfirmatsmaður, varð 75
ára sl. sunnudag. Sigtryggur ev
eyfirzkrar ættar, fæddur að Ein-
arsstöðum í Kræklingahlíð, og
voru foreldrar hans Þorgerður
Sigfúsdóttir frá Ytri-Bakka í
Arnarneshreppi og Þorsteinn
Þorsteinsson bóndi og bókbindai'i
í Hvassafelli, en Þorsteinn afi
Sigtryggs var Hallgrímsson og
bróðir Jónasar skálds. Mun Sig-
tryggur nánasti ættingi Jónasar,
sem nú er á lífi. Sigtryggur átti
þess ekki kost að komast til
mennta, varð snemma að vinna
fyrir sér. Var hann um hríð ráðs-
maður á Möðruvöllum, hjá Stef-
áni skólameistara, og þar fékk
hann að nokkru svalað löngun
sinni til mennta með lestri í tóm-
stundum sínum og varð brátt
ágætlega vel að séi'. Árið 1911
gerðist hann starfsmaðui' KEA og
stýrði hinu nýja sláturhúsi fé-
lagsins um langt skeið. Yfirkjöt-
matsmaður í Norðlendingafjórð-
ungi var hann árin 1919—1932. —
Eftir að Sig'tryggur fluttist til
bæjarins, tók .hann brátt mikinn
þátt í félagslífi bæjarmanna.
Hann var hvatamaður að stofnun
sjúkrasamlags hér árið 1921 og
hefir unnið ósleitilega að þeim
málum alla tíð síðan og verið for-
maður sjúkrasamlagsstjórnarinn-
ar frá 1938. Hann gerðist deildar-
stjóri Akureyrardeildar KEA ár-
ið 1924 og hefir verið það síðan.
Sigtryggui' hefir alla ævi verið
áhugasamur samvinnumaður og
hefir. innt af höndum mikið starf
innan deildarinnar og utan fyrir
framgangi samvinnufélagsskap-
arins hér. Þá hefir Sigtryggur
tekið mikinn þátt í leikstarfsemi
bæjarmanna og var um langt
skeið einn af glæsilegustu og
kunnustu leikurum hér um slóð-
ii'. Þá hefir hann og verið virkur
þátttakandi í starfi goodtempl-
ara hér.
Sigtryggur hefir notið mikils
traust samborgara sinna, enda er
hann ágætur starfsmaður, hug-
sjónamaður og' áhugamaður, þétt-
ur á velli og þéttur í lund, góður
drengui' í samskiptum öllum,
hjartahlýr og vinfastur. Fjöl-
margir vinir og yenzlamenn
minntust hins aldraða sæmdar-
manns á sunnudaginn var með
skeytum, gjöfum og hiýjum
handtökum. Dagui' sendir honum
alúðai’kveðjur á þessum tíma-
mótum og þakkar honum .langa
og ánægjuiega samvinnu.