Dagur - 22.09.1948, Blaðsíða 1

Forustugreinin:
Sýning kommúnista á
starfsaðferðum og
sannleiksást.
Dagur
Fimmta síðan:
Sagt frá merkilegri nýj -
ung: fiskirækt með til-
búnum áburði.
XXXI. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 22. september 1948
37. tbl.
Akureyringur ferst
í sprengingu
Á föstudagskvöldið varð
hörmulegt slys í Hvalfirði. Varð
sprenging í olíugeymi olíuflutn-
ingaskipsins Þyrils við bryggju
þar, er verið var að undirbúa
móttöku hvallýsis í einn olíu-
geyminn. Við sprenginguna biðu
þrír menn bana, tveir skips-
menn, úr Reykjavík, og einn
Akureyringur, sem var staddur
um borð í skipinu, var það Sig-
þór~ Ingimarsson, bifreiðarstjóri,
23 ára gamall, sonur Ingimars
Sigurjónssonar verkamanns í
Aðalstræti 12 hér í bæ og Rósu
Kristjánsdóttur konu hans. Lík
Sigþórs mun verða flutt hingað
til greftrunar. Reykvíkingarnir
sem fórust, hétu Jón Bjarnason,
hóseti og Skarph. F. Jónsson.
Kristján Karlsson bóka-
vörður við Fiske-safnið
Kristján Karlsson bókmennta-
fræðingur frá Húsavík, er nýlega
farinn vestur um haf, ásamt frú
sinni, þar sem hann mun taka við
bókavarðarstarfinu við Fiske-
safnið í Cornellháskóla af Hall-
dóri Hermannssyni prófessor,
■' 1 .............. ........
Önniun kafnir við
undirbúning
allsherjarþings
Allsherjarþing Sameinuðu
þjóðanna var sett í París í
gær. Voru þá
komnir þang
að
58 þjóða.
Miirg
eru á
þingsins,
mun standa
a. m. k.
vikur, m.
nýlendur í
tala, P a 1 e
stínumálin,
kjarnorkumálin og e. t. v.
Berlínardeilan. Tryggvi Lie
(áð ofan) og starfslið hans er
f y r i r all-
löngu kom-
inn til Par-
ísar til þess
að undirbúa
þingið. Ör-
yggisráð S.
Þ. s i t u r
e i n n i g í
P a r í s u m
þessar
mundir. —
Núverandi
formaður ráðsins, Sir Alex-
ander Cadogan (að neöan)
boðaði ráðið til fundar í gær
vegna morðsins á Bernadotte
greifa í Jerúsalem í sl. viku.
Mun ráðið ræða hin nýju við-
horí í Palesíínumálinu eftir
morð greifans.
Líklegt að Fisksölusamlag Eyfirðinga hefji ísfiskúfflutning á ný
Hefur þegar ákveðið að greiða
Kommúnisíar föpuðu 40% þing-
sæfa í kosningunum í S#jél
Jafnaðarmenn eru stærsti flokkurinn
Þjóðflokkurinn tvöfaldaði fylgi sitt
litgerðarmommm 95% af ábyrgðar-
verði fiskútflutningsins í vor
Þingkosningunum í Svíþjóð cr
lokið og er stjórnarflokkurinn,
Jafnaðarmenn, ennþá stærsti
flokkurinn, þótt hann hafi tapað
þrem þingsætum. Kommúnistar
töpuðu 6 þingsætum af 15.
Frjálslyndi þjóðflokkurinn hef-
ir unnið mest á og meir en tvö-
faldað þingmannatölu sína á
kostnað íhaldsmanna og bænda-
flokksins.
Staða flokkanna.
Jafnaðmenn eru ennþá fjöl-
mennastir í þinginu og hafa nú
112 þingsæti og hafa því tapað 3.
Frjálslyndi þjóðflokkurinn fékk
57 þingmenn kjörna og hefir
unnið 31 þingsæti. Hægrimenn
fengu 22 þingmenn og töpuðu 17.
Bændaflokkurinn 30 þingsæti,
tapaði 5 þingsætum. í þinginu
verða því 112 Jafnaðarmenn gegn
109 þingmönnum annarra flokka
auk 9 kommúnista.
Fylgishrun kommúnista.
Sá flokkurinn, er mest afhroð
Hin nýja klnkka í Akureyrar-
kirkju, sem Kristján Halldórsson
úrsmíðameistari hefur útvegað
frá firmanu Westerstrand & Son
í Toreboda í Svíþjóð, kom hing-
að til bæjarins með Reykjafossi í
sl. viku, og er nú unnið að því að
setja klukltuna upp í kirkjuna.
Erfiðlega gekk að fá gjaldeyris-
og innflutningsleyfi fyrir gripn-
um, en það mál leystist þó í sum-
ar, og nú geta Akureyringar
vænzt þess að heyra fagra hljóma
frá kirkjunni fjórum sinnum á
hverjum klukkutíma innan
skamms.
Klukka þessi er hinn vandað-
asti gripur og niun endast í
hundruð ára, að því er Ki'istján
Halldórsson sagði í viðtali við
blaðið í gær. Klukkuskífan er að-
eins ein, og mun verða fyrir
komið í gati á stafni kirkjunnar.
Klukkulagið er eftir Bjöi'g-
vin Guðmundsson tónskáld, og
leikur klukkan fyrstu hending-
una á fyrsta kortér-slagi, tvær
hendingar á hálftíma-slagi, þrjár
hendingar á þi'iggja kortéra-
slagi og allt lagið á klukkutíma-
hefir beðið í kosningunum að til-
tölu við þingmannafjölda sinn
eru kommúnistar. Þeir höfðu áð-
ur 15 þingsæti, en fengu nú að-
eins 9 þingmenn. Flokkur þeirra
er í mikilli hnignun í Svíþjóð,
ekkert líklegra en að hann verði
með öllu þurrkaður út við næstu
þingkosningar þar.
Ekki samsteypustjórn.
Það er skoðun stjónrmála-
manna, að Erlander muni ekki
kæra sig um að mynda stjórn á
breiðari grundvelli, þótt Jafnað-
armenn hafi tapað þrem þingsæt-
um og hafi tæpan meirihluta
þing'sins. Talið er að Erlander
forsætisi'áðherra og sljárn hans
sitji áfram við völd um sinn.
Kjörfylgi flokkanna varð sem
hér segir: Jafnaðarmenn
1.749.672, Þjóðflokkurinn (frjáls-
lyndir) 846.335, Bændaflokkur-
inn 474.075, íhaldsmenn 448.308,
kommúnistar 241.178 og vinstri
jafnaðarmenn 2924 atkvæði.
slaginu. Klukkuslátturinn mun
heyrast um allan bæinn, að því
talið er, eða í eins kílómetra
fjarlægð frá kirkjunni a. m. k.
Nokkurn tíma mun taka að koma
klukkunni fyrir. Mun því verki
vart verða lokið fyrr en seint í
næsta mánuði.
Norðmenn selja
íiraðfrysian fisk
til USA
Um mánaðarmótin síðustu
sendu Norðmenn 200 smálestii'
af hraðfrystum íiskflökum til
New York, að því er segir í
noi'sku fiskveiðablaði. Þetta er
fyrsta sendingin af slíkum fiski
til Bandaríkjanna og gera Norð-
menn sér miklar vonir um sölu-
möguleika þar. Norðmenn hafa
hafið mikla auglýsinga- og áróð-
ursherferð í New York til þess
að kynna þessa norsku fram-
leiðslu og telja norsk blöð væn-
legar hoi'fur um aukinn markað
í Bandaríkjunum fyrir þessa
vöru.
Stjórn Fisksölusamlags Eyfirð-
inga, sem stofnað var hér á sl.
vori til þess að ananst fisksölu og
fiskútflutning á samvinnugrund-
velli hér við Eyljafjörð, ákvað
nýlega á fundi sínum að athuga
möguleika á því að hefja á ný
ísfiskútflutning í haust. Hefir
Samlagið snúið sér til útvegs-
manna og fiskimanna hér við
fjörðinn og spurzt fyrir um þátt-
töku þeirra.
Ennþá er of snemmt að full-
yrða, hvort úr þessari starfsemi
getur orðið að sinni, en miklar
líkur eru þó til þess.
Góður afli.
Um þessar mundir er góður afli
á línubáta hér og' veiðist mikið af
ýsu. Flest hraðfrystihúsanna eru
full og geta ekki veitt fiski mót-
töku. Einnig skortir geymslu-
pláss yfrir saltfisk. Augljóst er að
róðrar hefjast ekki almennt hér
við fjörðinn nema tryggt sé að
hægt sé að koma fiskinum í verð.
Líklegasta leiðin til þess, eins og
á stendur, er að flytja hann ís-
varinn á markað erlendis. Eftir-
grennslanir Fisksölusamlagsins
miða að því.
95% af ábyrgðarverði •verður
greitt.
Ennþá er ekki að fullu lokið
fjárhagsuppgjöri á fiskflutning-
unum í fyrra, þar sem Fisksölu-
samlagið á ennþá nokkuð af salt-
fiski, sem er óútfluttur. Verður
ekki hægt að ljúka uppgjörinu
fyrr en þessi fiskur er seldur.
Hins vegar eru ekki horfur á að
fullt ábyrgðarverð náist fyrii'
fiskinn, enda þótt ríkissjóður hafi
IMaður stórslasast
við bifreiðar-
árekstur
Laust eftir kl. 8 sl. laugardags-
kvöld varð árekstur milli manns
á reiðhjóli og fólksbifreiðarinnar
A-266 norðan við gatnamót Odd-
eyrargötu og Brekkugötu. Kast-
aðist maðurinn af hjólinu í göt-
una og slasaðist. Maðurinn, sem
vai' á reiðhjólinu var Jón Jósefs-
son vélsmiður hér í bæ. Var hon-
um ekið í sjúkrahúsið, en síðan
heim til sín. Á sunnudaginn var
hann aftur fluttur í sjúkrahúsið
og hefur legið þar síðan, þungt
haldinn. Engir sjónarvottar munu
hafa verið að slysi þessu. Málið
ei' í rannsókn.
greitt uppbót á hvert útflutt fisk-
kíló. Samlagið hefir þegar greitt
85% af ábyrgðarverðinu og
stjórn þess ákvað á fundi nú fyr-
ir skemmstu að gi'eiða 10% til
viðbótar. Eru þá greidd 95% af
ábyrgðarverði, en ákvörðun um
frekari greiðslu mun bíða unz
saltfiskurinn er farinn.
Samvimiuleiðin bezt.
Ósennilegt er að fiskútflutn-
ingur héðan hefði hafizt á sl. vori
ef ekki hefði verið hafizt handa
um að leysa málið á samvinnu-
grundvelli með stofnun Fisksölu-
samlagsins. Svipaðar aðstæður
eru nú fyrir hendi. Áframhald-
andi framleiðsla og gjaldeyrisöfl-
un er nauðsyn fyrir þjóðarbú-
skapinn. Með því að skapa mark-
aðsmöguleika fyrir bátaflotann
hér og koma framleiðslu hans á
erlendan max'kað, vinnur Sam-
lagið þjóðnýtt starf. Fiskimenn
og flutningaskipaeigendui' bera
það úr býtum, sem framleiðslan
þolir. Starf Fisksölusamlagsins er
ábending um starfshætti við
framleiðsluna, sem landsmenn
þurfa að gefa meiri gaum hér
eftir en hingað til.
r
Anægjulegir tónleikar
frk. Ruth Hermanns
Það hefði mátt vera fjölmenn-
ara á tónleikum frk. Ruth Her-
manns í Nýja Bíó á mánudags-
kvöldið. Frökenin flutti þar á-
gæta tónlist, með aðstoð Wilhelm
Lanzky-Otto og vakti leikur
hennar óskipta hrifningu áheyr-
enda.
Á efnisskránni voru tvö stór
verk, Sónata í d-moll, óp. 108
eftir Brahms og fiðlukonsert í g-
moll op. 26 eftir Max Bruch.
Ungfrú Hermanns flutti bæði
þessi verk af mikilli kunnáttu og
smekkvísi, hið sama má og raun-
ar segja um undirleikarann
Lanzky-Otto. Auk þessara aðal-
verka lék ungfrúin tvo spánska
dansa og hið undui'fagra La Fo-
lia eftir Coi'elli. Að lokum tvö
aukalög. Það dylst engum, sem
hlýðir á leik frk. Hermanns, að
hún er mikilhæfur fiðluleikari,
ræður yfir mjög mikilli tækni og'
fögrum tón. Það er óefað mikill
fengur fyrir tónlistai'líf bæjarins
að hún skuli dvelja hér og gefa
bæjai búum kost á slíkum hljóm-
leikum annað slagið. Er vissulega
miður farið að hún skuli þurfa
að leika fyrir hálfu húsi.
Klukkan í Ákureyrarkirkju komin
íílukkuslátturiim mmi heyrast um allau bæinn