Dagur - 06.10.1948, Page 1

Forusíugreinin:
Orð og athafnir Sjálfstæð-
isflokksins í sambandi við
verzlunarmálin.
Dagu
Sunnudagaskóli Akureyrar-
kirkju byrjar næstk. sunnud.
Nánar auglýst í bamaskólan-
um á laugardaginn.
XXXI. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 6. september 1948
tbl.
Ríkisstjórnm öll ákvað
niðurgreiðslu kjötsins
frá 1. október
í tilefni af grein um verðlagn-
ingu landbúnaðarafurða í síðasta
tbl., hefir Dagur fengið tilkynn-
ingu frá ríkisstjórninni þess efn-
is, að stjórnin öll hafi ákveðið að
niðurgreiðsla á dilkakjötinu
skyldi hefjast 1. október.
Þessar upplýsingar hagga
naumast gagnrýni þeirri, sem
kom fram í síðasta tbl., á aðferð
þeirri, sem ríkisvaldið hefir notað
að þessu sinni, ,og raunar undan-
farin ár einnig, um afskipti af
verðlagi í haustkauptíð. Það er
óviðunandi, að tvenns konar verð
gildi á kjöti í haustkauptíðinni,
einkum þó þegar þess er gætt, að
ummæli ráðherra liggja fyrir um
aðra tilhögun, sbr. viðtal forsæt-
isráðherrans við Alþýðublaðið.
Fyrir bændur jafnt sem neytend-
ui' er tvenns konar verð óhag-
kvæmt. Ákvörðunin um niður-
greiðslu frá fyrsta okt., en ekki
frá sláturtíðarbyrjun, er miðuð
við vísitöluna, en ekki hag al-
mennings. Þess vegna ber að
gagnrýna harðlega þessa aðferð.
Bæjarkeppni í bridge
á sunnudaginn
Ákveðið hefir verið að hafa
bæjarkeppni í bridge næstkom-
andi sunnudag, milli hábæinga
og lábæinga, þannig að þeir, sem
búa við Brekkugötu, Hafnar-
stræti, Aðalstræti, í Gilinu og á
Oddeyrinni, teljast til lábæinga,
en allir, sem búa þar fyrir ofan
teljast til hábæinga.
Spiluð verða 32 spil á 10 borð-
um, ef næg þátttaka fæst. Þátt-
takendur gefi sig fram við hr.
Þórð Sveinsson eða hr. Karl
Friðrikssen.
Þetta er í fyrsta sinn, sem bæj-
arkeppni verður háð hér á Akur-
eyri og er vonast eftil góðri þátt-
töku.
Keppni þessi verður háð á
Hótel Noi'ðurland og byrjar
stundvislega kl. 1 e. h. — Seldur
verður aðgangur meðan húsrúm
leyfir á kr. 5.00 fyrir mann-
íslenzk áhöfn
á „Gollfaxa44
Að undanförnu hafa tveir
amerískir flugkapteinar stýrt
Gullfaxa, hinni nýju Skymaster-
langferðaflugvél Flugfél. íslands
h.f. í millilandaferðum, en nú um
helgina lét annar þeirra af starfi
og fór Gullfaxi fyrstu ferðina
með alíslenzka áhöfn sl. laugar-
dag til Kaupmannah. Flugstjóri
var Jóhannes R. Snorrason. Mun
hann verða flugstjóri á Gullfaxa
framvegis.
Kommúnisfar verSa í minnihluta á Alþýðusambandsþinginu
Lýðræðissinnar hafa nú fengið 113
fulltrúa kjörua en kommúnistar 96
Eftir er að kjósa 33 fulltrúa
Nýtízkulegt, biezkt fiskiskip
Bretar eru nú farnir að nota alúminíum miög til skinasmíða, sér-
staklega í yfirbyggingar og innréttingar skipa. Þykir efnið gefast vel
til þessara hluta, vera sterkt en þó létt og fáanlegt á hagfelldu verði.
Þessu skipi var nýlega hleypt af stokkunum í brezkri skipasmíða-
stöð. Yfirbygging þess er úr alúminíum. Þykir þetta skip í hópi
hinna nýtízkulegustu í fiskiskipaflota Breta.
Fyrsti votheysturninn norðanlands
reistur á Grund í Eyjafirði
Bæudur biuda miklar voeir við |>essa
Þeir, sem aita fram hjá Grund
í Eyjafirði þessa dagana, veita
athygli nýstárlegu mannvirki,
sem búið er að reisa þar sunnan
við bæjarhíisin. Þetta er turn all-
mikill, með hvolfþaki, sem set-
ur sérkennilegan og geðfelldan
svip á húsaþyrpinguna.
Líklegt má telja, að þess verði
ekki mjög langt að bíða, áð turn-
ar þessir rísi við marga sveitabæi
hér á landi, því að þetta eru vot-
heysturnar, sem vænta má að
ryðji sér til rúms hér á landi. —
Margir bændur binda miklar
vonir við þessa Iieyverkunarað-
ferð, þótt engin reynsla sé fengin
af notkun hennar hér á landi til
þessa.
Fimm turnar komnir til landsins.
Það er Samband ísl. samvinnu-
félaga, sem hefir flutt þessa
turna til landsins, að frumkvæði
Gísla Kristjánssonar ritstjóra
Freys. Eru fimm þeirra þegar
komnir hingað frá Svíþjóð, þar
af eru fjórir uppsettir sunnan-
lands, en hinn fimmti er eign
Ragnars Davíðssonar bónda að
Grund í Eyjafirði og er uppsetn-
ingu hans lokið. Tíðindamaður
blaðsins skrapp fram að Grund í
gær til þess að skoða hið nýja
mannvirki og ræddi þá jafnframt
við Ragnar bónda. Ragnar skýrði
frá því, að greiðlega hefði gengið
að setja turninn upp. Unnu að
því tveir menn aðallega, sænskur
maður, frá verksmiðjunni, og
maður frá Sambandinu. Turninn
kom svo seint hingað norður, að
ekki urðu not af honum til hey-
verkunar á þessu hausti, enda
eigi fullgengið frá honum ennþá.
Turhinn er 12 metra hár og 4
metrar að þvermáli. Hann er
byggður úr timbri, sem sérstak-
lega er ætlað til þessara nota og á
að endast í a. m. k. 15 ár. Heyið
er tekið af túninu jafnótt og það
er slegið, sett í söxunarvél og
síðan er því blásið í gegnum rör
upp í turntoppinn og þaðan fell-
ur það niður í geymsluna. Alls á
turninn að taka um 10 kýrfóður
og á heyið að geymast grænt all-
an veturinn, jafnvel þótt hitinn í
því verði um 15 stig. Þægilegt er
að ná heyinu úr turninum aftur,
til gjafar. Söxunarvélin og blást-
urinn er drifið af traktorvél. Má
nota venjulega Farmalltraktora
til þess. Er þetta mikill kostur.
Um kostnaðarhliðina sagði Ragn-
ar á Grund að hann vissi ekki
nákvæmlega, hvað turninn
kostaði fullbúinn, en það mundi
að líkindum verða svipað verð og
á súgþurrkunartækjum þeim,
sem sett hafa verið upp hér að
undanförnu.
Athyglicverð nýjung.
Heyverkunaraðferð þessi hefir
þegar hlotið langa reynslu í
Bandaríkjunum og á Norður-
löndum og hefir þótt gefast
ágætlega. Eru slíkir turnar mjög
víða við sveitabæi erlendis. Er
ekkert talið því til fyrirstöðu, að
þessi aðferð gefizt vel einnig hér
og binda bændur þeir, sem þegar
hafa fengið turna þessa miklar
vonir við þessa nýjung. Verður
mjög fróðlegt að sjá reynsluna,
sem fæst næsta sumar hjá þeim
bændum, sem þegar liafa keypt
turna þessa og tæki.
Stóru fyrirsagnimar um „sigra
einingarmanna“, en svo kalla
kommúnistar sjálfa sig, eru nú
horfnar úr kommúnistablöðun-
um. Ástæðan er sú, að kommún-
istar sjá nú fram á, að þeir muni
tapa meiri híuta sínum í Alþýðu-
sambandniu, þrátt fyrir öll stór-
yrðin og öll bolabrögðin, sem þeir
hafa beitt í kosningum þessum.
Eru þetta ein hin merkustu
tíðindi, sem hér hafa gerzt lengi,
að íslenzkt verkafólk skuli nú
svipta ofbeldismennina því um-
boði, sem þeir hafa farið með um
hríð í samtökum verkalýðsins. —
Kosningarnar benda til minnk-
andi fylgis kommúnista með
þjóðinni og aukinnar einingar
meðal lýðræðissinna.
Aðstaðan í gær.
í gær vai' búið að kjósa í 101
verklýðsfélagi, samtals 213 full-
trúa. Eru þá ekki meðtaldir full-
trúar frá Hlíf í Hafnarfirði, en sú
kosning er ólögleg fyrir tilverkn-
að kommúnista sjálfra. Urslitin í
þessum félögum eru þau, að lýð-
í'æðissinnar hafa hlotið 113 full-
trúa en kommúnistar 96, eru full-
trúar Hlífai' þá heldur ekki með-
taldir, ella væru tölur þessar 114
og 101. Um helgina voru kjörnir
23 fulltrúar, og hlutu kommún-
istar aðeins 4 þeirra. Mestur ó-
sigur kommúnista í sl. viku vai'ð
í Húsavík, er þeir töpuðu félag-
inu þar. Hlutu frambjóðendur
þeirra 126 atkv., en lýðræðissinn-
ar 149 atkv., og að auki 12 atkv.
manna, er kommúnistar höfðu
með ofbeldi rekið úr félaginu. —
Hlutu kommúnistar andúð fjöl-
margra manna fyrir það tiltæki
og mun það hafa komið þeim í
koll í kosningunum.
Telja má fullvíst að lýðræðis-
sinnar auki meiri hluta sinn í
þeim kosningum, sem eftir eru,
svo að þeir hafi verulegan meiri
hluta fulltrúa er á Alþýðusam-
bandsþing kemur.
„SnæfeHu selur
í Rretlandi í dag
í dag mun m.s. Snæfell vænt-
anlega selja fyrsta fiskfarminn,
sem fluttur er út á vegum Fisk-
sölusamlags Eyfirðinga á þessu
hausti. Skipið selur í Fleetwood.
M.s. Straumey tekur nú fisk hér
við Eyjafjörð og í Húsavík, til út-
flutnings á vegum Samlagsins, en
næsta fisktökuskip mun verða
m.s. Pólstjarnan.
Iðnaðarmenn óánægðir með
framkvæmd gjaldeyris-
og innflutningsmála
10. þing Iðnþing íslendinga var haldið dagana 25. til 29. septern -
ber sl. í Baðstofu iðnaðarmanna í Reykjavík. 63 fulltrúar víðast
hvar af landinu sátu þingið. Stjóm Landssambands iðnaðarmanna
lagði 16 mál fyrir þingið og voru þau öll afgreidd.
í sambandið gengu 2 ný félög,
Klæðskerameistarafélag Reykja-
víkur og nágrennis og félag
prentmyndameistara, eru því
sambandsfélögin 54 að tölu með
2345 meðlimum.
Hér fara á eftir nokkrar sam-
þykktir og ályktanir þingsins.
Gjaldeyris- og innflutningsmál.
10. Iðnþing íslendinga lýsir yfir
óánægju sinni á framkvæmd
gjaldeyris- og innflutningsmál-
anna eins og skipan þeirra mála
er nú háttað. Orsakir þessarar
óánægju munu að verulegu leyti
vera þær, hve framkvæmd þess-
ara mála er í margra höndum.
Leggur þingið því til, að hér
verði gjörðar breytingar á, þann-
ig, að gjaldeyris- og innflutn-
ingsmálin í framtíðinni verði í
höndum eins og sama aðila, eða
nefndar, sem skipuð sé fyrst og
fremst einum fulltrúa frá hverri
af 4 höfuð atvinnugreinum þjóð-
arinnar, sjávarútvegi, iðnaði,
landbúnaði og verzlun, og skulu
fulltrúarnir valdir með hliðsjón
af því, að þeir séu kunnugir at-
vinnu- og framleiðsluháttum
landsmanna. Þingið leggur sér-
staka áherzlu á, að fulltrúi iðn-
aðarins verði valinn í samráði við
stjórn Landssambands iðnaðar-
manna og Félags íslenzkra iðn-
rekenda og verði þessir aðilar
ráðunautar fulltrúans.
Þingið beinir þeim eindregnu
tilmælum til gjaldeyris- og inn-
flutningsyfirvaldanna, að gæta
þess er innflutningsáætlun fyrir
árið 1949 verður samin, að þá
(Framhald á bls. 8.)