Dagur - 24.12.1948, Blaðsíða 21

JÓLABLAÐ DAGS
Þá heíur fyrir rúmum tveimur
árum verið borið irarn á Alþingi
frumvarp ]ress efnis, að vígslubisk-
up Hólastiptis skuli sitja á Ilólum
og honum fengið allmjög aukið
verksvið frá þvi sem nú er.
Allt miðar þetta í rétta átt, þó að
enn haii ekki verið tekið á þessum
málum af þeini myndarskap og hag-
sýni, sem nauðsyn kirkjunnar lilýt-
ur að krefjast á vorum dögunr.
Endurreisn Hólastóls.
Ilugmyndin um vígsfubiskuj) á
Hólum liefur lengið frcmur daufar
uhdirtektir, enda er sú hugmyhd
alls ekki fullnægjandi írá kirkju-
legu sjónarmiði.
Við Norðlendingar eigurn að
vinna að þvi markvisst og ákveðið,
að hinn forni Hólastóll x.erði end-
urreislur og Norðlendingafjórð-
ungur verði eins og áður sérstakt
biskupsdœmi.
Frá kirkjulegu sjónarmiði er hér
um nauðsynjamál að ræða, sem
hlýtur að komast í framkvæmd fyrr
eða síðar og því er sjálfsagt að fara
að undirbúa þetta mál í fullri al-
vöru.
Þegar rætt cr um endurreisn
Hólastóls,- yrði að sjálfsögðu við-
kvæmasta málið, hvar hinn nýi
Hólabiskuj) skyldi sitja. Mörgum
nryndi finnast það alveg sjálfsagt,
að el biskujrsembættið yrði á annað
borð endurreist, þá ætti biskupinn
yað sitja á Hólum í Hjaltadal og
hvergi annars staðar og vera sem
lyrr liöfuðjrrýði staðarins.
Eg skal játa, að hér er um atriði
að ræða, sem þarf rækilegrar atlnig-
unar við og ýms rök hníga þar bæði
nteð og móti. Það, sem við verðum
iyrst að hal'a í huga er að hið nýja
biskujrsémbætti á ekki að vera nein
skrautfjöður, heldur hagnýtt til-
sjónarmannsstarf í þjónustu kirkj-
unnar. Hólastól á ekki að endur-
reisa, vegna Hólastaðar fyrst og
l'remst, Iieldur vegna kristni og
kirkjulífs í Norðlendingafjórðungi
og um leið allrar þjóðarinnar.
Hinn nýi biskuj) á að vcra kirkju-
höfðingi og andlegur leiðtogi kirkj-
unnar á Norðurlandi og hann þarf
að hafa sem be/.ta aðstöðu lil þess að
starfa og til álnifa í biskupsdæmi
sínu.
Hinn nýi biskup á því að sitja á
Akureyri, þó að hann kallist I lóla-
biskuj), því að biskuj)sdæmið heitir
eftir sem áður Hólastóll, cu um leið
á kirkjan að eignast veglegán sum-
arbústað á Hólunr í Hjaltaclal, þar
sem biskup gæti setið einn til tvo
mánuði á hverju sumri. þegar sam-
gcjngur eru greiðastar unr landið og
unrferðin þar nrest. Gætu þá Hólar,
á lrverju sunrri, orðið kirkjuleg
miðstöð fyrir Norðurland, þar senr
halda nrætti prestastefnur og kirkju-
lega fundi, enda eru þar liinar
ákjósanlegustu aðstæður til slíkra
mairnfunda í sambandi við hið
nryndarlega skólasetur.
Höfuðrökin gegn því að Hóla-
biskuj) sæti á Hólum allt árið, eru
einkunr þau, lrve staðurinn er af-
skekktur og einangraður, nrestan
hluta ársins. Akureyri er aftur á
nróti höfuðstaður Norðurlands og
menningarmiðstöð og nrunu nrenn-
ingaráhrif þaðan fara vaxandi er
tímar líða. Þá er Akureyri í þjóð-
braut og þar getur biskup lraft sanr-
band við jrresta stiptisins árið um
kring og nána samvinnu við þá
jrresta, 501) næstir eru. Þar eru því
öll skilyrði til kirkjulegs starls og
álirifa bezt á Norðurlandi.
Eg hygg, að nreð þessari hugnrynd
um endurreisn Hólastóls, nreð bisk-
ujrssetri á Akureyri, og að nokkru
leyti á Hólunr í Hjaltadal, sé tengd
saman á ákjósanlegasta hátt iortíð
og nútíð og stigið nrerkilegt spor í
kirkjumálum Norðurlands og allr-
ar þjóðarinnar, eins og gert var á
simri tíð, þegar biskirjrsstól l var sett-
ur að Hcjlunr.
Við getunr ekki búizt við því, að
21
geta endurreist hin gönrlu biskups-
setur að öllu í sinni forn.u mynd,
svo mjög sem allar aðstæður eru nú
breyttar í þjóðlífinu. Við verðunr
að fylgjast með þróun túnans, og
kirkjan verður að starfa, þar senr
fólkið er og þar sem skilyrðin eru
be/.t tii álrrifa á starfslíf og nrenn-
ingu þjóðarinnar, og hún á að nota
þær starlsaðferðir, senr bezt lienta á
lrverjum tíma.
Þeir menn, senr vanmeta starf
kirkjunnar í þjóðlítinu, eða err
andvígir kristinni lífsskoðun yfir
leitt, þeir óska ekki eftir vaxand
áhrifum kristindómsins og þei
nrunu þess sízt fýsandi, að hinn
forni Hólastóll verði endurreistur.
Þeir óska ekki eftir neinni ræktar-
senri við nrinningu Hólastaðar, eða
annarra kirkjulegra sögustaða lrér á
landi. En eiga þessir nrenn að ráða
stefnunni? Væri ])að ekki eðlilegra,
að ajlir, senr unna kirkjulegu starfi
og þjóðlegri nrenningu, tækju
höndunr sanran og bærtt þetta mál
fram til sigurs, en alveg sérstaklega
ætti endurreisn Hólastóls, að vera
áhuganrál okkar Norðlendinga og
yfirleitt að ldúa sem bezt að kirkju
legunr minningum Hcjlastaðar.
lárdurreisn Hólastóls nrætti gjarn
an haldast í lrendur við 400 ára ár
tíð Jóns Arasonar og vera komin til
lramkvænrda 1951, þegar 150 ár eru
liðiir frá því að Hólastóll var lagður
niður, senr ])á var eitt af augljósunr
merkjum eymdar og volæðis í ís-
lenzku þjóðlífi. En nú er tækifæri,
að bæta fyrir gamlar syndir og lrefja
altur uj)j) nrerki menningar og
nranndónrs.
Til Jress að vinna að framgangi
þessa ináls, þarf að ræða það á hér-
aðsfundunr og’öðrunr kirkjulegun
fiindunr norðahlands og vekj;
áhuga almennings fyrir þessu nráli
Takizt þáð, þá munu allir þing
nrenn Norðlendingafjórðungs taka
Iröndum sanran og bera franr á Al-
þingi frumvarp um endurreisn