Dagur - 09.03.1949, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 9. marz 1949
D AGUK
S
iverjtr
í varnarskrifi fyrir úrræðaleysi
Sjálfstæðisflokksins í dýrtíðar-
málunum farast Morgunblaðinu
m. a. orð á þessa leið fyrir
skömmu:
„Sjálfstæðisflokkurinn hefur
aldrei sagt, að hann kynni óbrigð-
ul ráð gegn verðbólgunni. En
hann hefur þó haft forystu um
einu raunhæfu ráðstöfunina, sem
gerð hefur verið gegn henni,
gerðardómslögin frá 1942. Fram-
sóknarflokkurinn sveik þá til-
raun, strax og hann var farinn
stæðisflokknum byðust „6 steikt-
ar gæsir“ til að gæða sér á.
Upp úr þessu voru forvígis-
menn Sjálfstæðisflokksins í póli-
tískum faðmlögum við kommún-
ista. Svik Sjálfstæðismanna
mörkuðu þáttaskipti í þessum
málum. Viðnámið gegn dýrtíð-
inni var brotið á bak aftur með
samstarfi Sjálfstæðism. og komm-
únista. Afleiðingar þessa sam-
starfs birtast í þeim erfiðleikum
og fjármálaöngþveiti, sem þjóðin
á nú við að stríða.
Formaður Sjálfstæðisflokksin?
upplýsti á sínum tíma, að komm-
únistar hefðu sett það ófrávíkj-
anlega skilyrði fyrir samstarfinu,
að ekkert yrði gert í dýrtíðar-
málunum gegn vilja þeirra, þar á
meðal vildu þeir, að gerðardóms-
lögin yrðu gerð að dauðum bók-
staf, sem og var gert.
Mikið rná það vera, ef greinar-
höfundur Mbl. hefir ekki verið
litverpur í framan, þegar hann
var bera Framsóknarflokknum á
brýn svik við gerðardómslögin og
það með svikasögu Sjálfstæðis-
flokksins í baksýn.
úr ríkisstjórn. Fortíð lians í þess-
um málum er þess vegna svört
eins og skammdegisnótt, og hjal-
ið um „úrræðin" fær aldrei varp-
að yfir hana minnstu glætu.“
Hér við er nú fyrst það að at-
huga, að ekki hefur Sjálfstæðis-
flokkurinn ætíð viljað eigna sér
frumkvæðið að gerðardómslög-
unum. Á stjórnarárum Ól. Thors
og kommúnista kölluðu þeir og
hjálparflokkar þeirra Framsókn-
armenn ,,gerðardómshöfunda,“ af
því að þá var það talið láta vel í
eyrum verkamanna. Nú er það
hins vegar komið í ljós, að gerð-
ardómslögin voru mikil nauðsyn,
og þá vill Mbl. eigna sínum flokki
þau.
En þetta er nú aukaatriði. Hitt
er meira um vert að gera sér
grein fyrir því, hvers vegna gerð-
ardómslögin komu ekki að haldi.
Hverjir voru það, sem sviku hug-
myndina?
a® ií aæfflistaiKa'ÆjS'aisFis^ia
e
I heldur AÐALFUND sinn í kvöld kl. 8.30 í Rotarysal i
{ Hótel KEA. \
\ 1. Venjuleg aðalfundarstörf. i
| 2. Önnnur mál. \
\ Stjórnin. i
Mllllllllllllllllllllllllllllllllll|llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll||llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|llllllll
Þessari löggjöf var komið á
með samverknaði Framsóknar-
flokksins og Sjálfstæðisflokksins,
eftir að „frjálsa leiðin“ reyndist
engan árangur bera. Sjálfstæðis-
flokkurinn var svo hrifinn af
þessari löggjöf, að hann féllst á
að láta aðaldeilumálin bíða með-
an verið væri að koma henni í
framkvæmd. Formaður Sjálf-
stæðisflokksins sór við drengskap
sinn, að kjördæmamálinu skyldi
ekki hreyft á meðan.
Mbl. taldi lögin „hin þörfustu
fyrir alþýðu manna, sem sett hafa
verið, síðan styrjöldin hófst,“ og
dæmdi þá flokka, sem skárust úr
leik, „gersneydda allri ábyrgðar-
tilfinningu.“
Þá tóku verkalýðsflokkarnir
það til bragðs að bjóða Sjálfstæð-
isfl. upp á kjördæmabreytingu er
veita myndi flokknum fáein þing-
sæti frá Framsóknarflokknum. Þá
var forkólfum Sj álfstæðisflokks-
ins öllum lokið. Þeir vildu fói-na
„þörfustu lögunum fyrir alþýðu
manna“ til þess að ná í „steiktu
gæsirnar“ sex. Þeir vildu vinna
það til fyrir vonina um nýju þing-
sætin að komast undir dómsorð
Mbl. að vera „gersneyddir allri
ábyrgðartilfinningu.“ Loks vildu
forkólfar Sjálfstæðisfl. vinna það
til að festa við sig nafnbót, sem
allir ærlegii' menn vilja vera
lausir við, til þess að geta stækk-
að þingflokk sinn ofurlítið.
Þegar Sjálfstæðismönnum var
borið á brýn brigðmæli í sam-
bandi við þessi mál, reyndu þeir
ekki að verja sig, en sögðu aðsins
og brostu í kampinn, að það væri
ekki á hverjum degi, að Sjálf-
\ Hin vinsæla j
F ramsóknarvist |
\ verður spiluð að Hótel KEA, uæskomandi limmtudag, \
1 kl. 9 e. h. — DANS á eltir. i
Framsóknarnrenn, eldri og yngri, fjölmennið og i
\ takið með ykkur gesti. i
| Nefndin. i
7ii ■ 1111111111111 ■ i■ ■ 111111111■ 11■ 111• ■ 11111■ 11111111 • 11 • 111111111111■ 111■ 111111111111■ 1111ii1111111111ii■ iii■ 1111'.
• iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiMII
Tilkynning
Þeir, sem ætla að sækja urn lán úr Byggingasjóði |
i Akureyrarkaupstaðar til liúsagerðar á þessu ári, sendi i
i umsóknir á skrifstofu bæjarstjóra fyrir 16. þ. m.
i Umsóknum þurfa að fylgja ýtarlegar upplýsingar um i
i fjárhag unrsækjanda, lreimilisástæður, lántökunrögu- i
j leika, fjárfestingarleyfi og annað, senr máli skiptir.
Akureyri, 7. marz 1949.
i Bæjarstjóri. i
, iiiiiiiiiiiii.iniitiiiiiiiirsiii 1111111111111111111111111111111111111111111 n ii«iiiiii|iiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil,i,ii,,,lill|il|llliÍ
yiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii,.,,.
Árshátíð
heldur SKIPSTJÓRAFÉLA G NORÐLENDINGA
1 að Hótel Norðurland, fyrir félaga og gesti, fimmtudag- i
i inn 10. nrarz næstk. kl. 7 síðd. — Aðgöngunriðar seldir á i
Í sama stað, miðvikudag kl. 4—7 og limmtudag kl. 1—4. i
i Klæðnaður: Dökk föt og síðir kjólar.
\ SKEMMTINEFNDIN. \
l>l llllllllll(l|llllllllllllllllllIIllllllllllllll 11llllIII11111111111111111111111111111111111111111111111,111111,11,,,,„|„|||„|„,||„,III,7
Gróandi jörð:
era nvergi nærn
* iiógu miklar
Eftir JÓN H. ÞORBERGSSON
UM SÍÐUSTU aldamót höfðu 29% af þjóðinni búsetu í kaup-
stöðum Iándsins og þorpum með yfir 300 íbúa. Við manntalið
1947 cr sú breyting orðin á, að í bcssum stöðum er nú sezt að
um 70% af þjóðinni. Sveitafóikið, að meðtöldu því, sem býr
í þorpum með færri en 300 íbúmn, hefir á 47 árum fækkað úr
80% ofan í 30%. í*að er ckki hægt að benda ó liliðstætí dæmi
um vöxt kaupstaða á kostnað sveitanna hjá nokkurri þjóð, ó
svona skömmum tíma. Fjöldi fólks, sem hefir yfirgefið byggð-
ir og bu í sveitunuhi ög flutt í kauþsíaðina, hefir gert það í
von um hægari daga og meiri tekjur. Nær allí þetta fóik hefir
orðið fyrir hinum herfilegusíu vonbrigðum, þar eð síórbæjar-
-lífið sníður ailri alþýðu manna það þröngan síakk fjórhags-
lega, að vonlaust er með öllu að komast „í álnir“ eða vera um-
vafinn ánægjunni vegna bæjarlífs. Þetta blessað fólk í kaup-
stöðunum — sem hefir óneitanlega, töluvert margt, lítið
merkifegt fyrir stafni — er nú farið að vanta sveitamatinn,
sem það hefir vilízt frá að framleiða sjáíft, líka klæði og skæði,
sem framleiða má í sveitinni. Þetta getiu-, innan tíðar, orðið
svo alvarlegt, að sultur sverfi að í þéttbýlinu, og fólk þar verði
að „nauðlenda“ í sveitunum og afla sér þar fæðis, klæða og
annars, sem bað barf með.
HVERT MANNTAL í landinu sýnir fækkun fóiksins í
sveitunum; öll viðkoman, og meira en þáð, lendir í stærstu
kaupstöðunum, einkum í Reykjavík. Ttilfinnanlegust er
vöntunin á mjólkurvörum og garðamat. Og með
sam.a áframhaldi er þess ekki langt að bíða, að í þéttbýlinu
verði vöntun á öllu því, sem sveitirnar framleiða og hafa á
boðstólum. Því að þótt firámleiðslan aukizt í landbúnaðinum
hefir sú aukning ekki við að fullnægja hinum ört vaxandi
kaupstöðum, svo sem komið er á daginn. Þetta má athuga
nánar.
Samkvæmt landbúnaðarskýrslum Hagtíðindanna árið 1945
eru mjólkandi kýr í landinu 27 þúsundir, þar með taldar kvíg-
ur, sem ekki cru komnar í fullt gagn. Segjum að fjölgun kúima
síðan nemi því, að þær séu nú 30 þúsundir. Ef fólksfjölgun er
svipuð 1948 og 1947, eru landsmenn nú allir um 140 þúsundir
manns. Eru þá nærri 5 manns um kúna (4,7). Þáð er marg-
reynt að 5—6 manna fjölskylda í sveitmni þarf tvær kýr til
þess að hafa nægilegan mjólkurmat, og er þó enginn ostur bú-
inn til, en hann er mjólkurfrckur. Ef því landsmenn allir eiga
að fá nóga neyzlumjólk og aðrar mjólkurvörur (ost, skyr og
rjóma), verður að vera ein kýr fyrir hverja 3 landsbúa. Ann-
ars verður sultarbúskapur, og gott og nauðsynlegt er að neyta
innlendu fæðunnar. Þetta verður uxn 2V2 lítri á mann á dag.
Það er sannarlega ekki of mikið í mjólk og mjólkurafurðum.
Til þess að hægt væri að fullnægja þessari mjólkurþörf lands-
manna vantar nú, um þessi síðustu áramót, nálægt 17 þúsund
mjólkandi kýr til viðbótar þeim 30 þús. kúa, sem gert er ráð
fyrir að séu til í landinu. Mcð öðrmn orðum það þarf 47 þús.
mjólkandi kýr til að fullnægja pauðsynlegri mjólkurþörf
landsmanna. Og svo þarf mjólkurkúnum að f jölga um eitt þús-
und á móti hverjum þrem þúsund manns, sem bætast við til
fjölgunar í landinu, í framtíðinni, samkvæmt þeirri áætlun um
mjólkurþörf fólks, sem hér er gerð. — Árið 1950 þurfa mjólk-
andi kýr í landinu að vera komnar á fimmtugasta þúsundið
að tölu, með líkri fjölgun íbúanna og árið 1947, ef fullnægja á
framansögðu.
Eins og er, þá koma um 5 kýr á hvern bónda í landinu, og ef
þau hlutföll héldust þarf 10 þúsund bændur til að kýrnar
verði 50 þúsundir, en nú eru bændur í landinu ekki fleiri en
um 6300. En þessi hlutfallstala er engin regla. Eg þekki bónda
sem hefir 10 kýr, og dóttir hans, sem hefir fengið land til tún-
ræktar á sömu jörð, og er nýgift, sagði mér á síðastliðnu sumri,
að hún og maður henna rætluðu áð rækta út tún fyrir 10 kýr.
Mörg fleiri dæmi má nefna, er sýna það, að kúm fjölgar tölu-
vert í mörgum héruðum, þar sem mjólkurbú eru starfandi og
mjólkursala. En ef gert er ráð fyrir að kúnum þurfi að f jölga ?í
um 20 þúsundir nú á þrem árum, að árið 1951 verði mjólkandi
kýr í landinu orðnar 50 þúsundir, svo áð landsmenn hafi nóga
mjólk og mjólkurafurðir, þá þarf þjóðin sannarlega að halda
sig betur að landbúnaðarstörfunum heldur en nú, þrátt fyrir
(Framhald á 9. síðu).
£SSS5SÍ.SS5S55SSÍÍÍSÍS$SÍSS$SSSSÍ5SSS5SÝSS5SSS5S55SSSS5SÍ$SSSÍ5Í5SSSS53:' ’