Dagur - 10.08.1949, Blaðsíða 4

4
D AGUR
Miðvikudaginn 10. ágúst 1949
DAGUR
Ritstjóri: Haukur Snorrason.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimla:
Marínó H. Pétursson
Skrifstofa í Hafnarstræti 87 — Sími ÍGG
Blaðið kemur út á hverjum íniðvikudegi
Árgangurinn kostar kr. 25.00
Gjálddagi er 1. júlí.
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.
L

* ** -t
Hin nýja breiðfylking
ÞAÐ BER SJALÐAN við, að erjur séu með
blöðum Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins.
Með blöðunum ríkir svipað bræðralag og gerizt
með ráðherrum þessara flokka í ríkisstjórninni.
Þegar krafist er afnáms forréttindaskipulagsins í
verzlunarmálunum, snúast ráðherrar „alþýðunn
ar“ óg burgeisanna einhuga til varnar málstað for-
réttindmannanna. Þegar manndómsleysi þessara
ráðamanna hefir leitt nýja dýrtíðaröldu yfir þjóð-
ina og mjög aukið á erfiðleika atvinnuveganna,
standa blöð flokkanna saman að því að brígsla
Framsóknarmönnum um ábyrgðarleysi og sundr-
ungaráróður, af því að Framsóknarmenn vilja ekki
una því að þjóðarbúið fljóti sofandi að feigðar-
ósi fjárhagslegs hruns, heldur krefjast þeir skyn-
samlegra aðgerða nú þegar og eru fúsir að látá
dóm kjósendanna í landinu ganga um stefnur
flokkanna ef hinir flokkarnir vilja heldur halda
áfram værðarsvefninum. Ekki verður úr því skor-
ið af skrifum blaðanna, hvort Alþýðuflokknum og
Sjálfstæðisflokknum er verr við kosningar í haust.
Báðir láta sem kosningar séu bein árás á kjósend-
urna í landinu og pólitískt herbragð Framsóknar-
flokksins. Sjálfum finnst þeim engin ástæða til
kosninga, lítur helzt út fyrir að þeir telji ástandið
í fjárhags- og atvinnumálum í frægasta lagi. A.
m. k. hafa þeir ekkert tekið undir tillögur þær, sem
Framsóknarflokkurinn hefir borið fram til þess að
afstýra vandræðunum, og er það þó lakara, að
þeir hafa heldur engar gagntillögur flutt. Báðir
flokkarnir hafa lagt meginkapp á að ófrægja til-
lögur Framsóknarmanna og brígsla þeim um að
x-júfa borgaralega samvinnu. Loks láta þessir
fyrrverandi samstarfsmenn kommúnista, sem
Framsóknarmenn bíði þess eins að hefja samstarf
við hinn landlausa lýð um landsmál.
1 ÚTVARPSUMRÆÐUNUM um fjárlagafrum-
varpið í maímánuði sl., lét Eysteinn Jónsson í'áð-
herra svo ummælt af hálfu Framsóknarflokksins,
að flokkurinn mundi ekki una því lengur en fram
á sumarið, að ekkert væri gert í dýrtíðar- og fjár
hagsmálum af hálfu ríkisvaldsins, enda væri fyrir
sjáanlegt, að fjárlög yrðu ekki afgreidd á næsta
þingi nema gripið væri til sérstakra ráðstafana.
Þar með var því yfii'lýst þegar á sl. vori af hálfu
Framsóknarflokksins, að hann væri ófús að halda
áfram núverandi stjórnarsamstai'fi, nema veruleg
lífsvenjubi-eyting yrði meðal ráðamanna Alþýðu-
flokksins og Sjálfstæðisflokksins. Þessi lífsvenju-
breyting er ókomin enn. Fyrir aðgerðir þessara
flokka, var nýrri dýrtíðaröldu hleypt af stað. Allar
tillögur er stefndu að því að auka kaupmátt pen-
inganna voru ýmist svæfðar eða felldar, í þess
stað var ný kauphækkunarskriða sett af stað, að
verulegu leyti beinlínis fyrir tilverknað þessara
floklca. Um þær aðgerðir var ekki nein eining
meðal stjórnarflokkanna. Framsóknai-flokkurinn
stóð allur á móti þeim. Tveir stjórnarflokkanna
unnu saraan að því að fella og svæfa mai'gs konar
tillögur Framsóknarmanna til lagfæringar á verzl-
unaimálum, húsnæðismálum, verðlagsmálum o. s.
frv. Og þeir fluttu sjálfir engar tillögur í staðinn.
Af þessu má vera augljóst, að það er ekkert nema
lágkúrulegur rógur þegar blöð Sjálfstæðisflokks
ins og Alþýðuflokksins reyna að telja kjósendum
trú um að aflabresturinn á síldarmiðunum hafi
orðið til þess að Fi-amsóknarflokkurinn hafi sett
dýrtíðarmálin á oddinn nú og
krefjist aðgerða í þeim en kosn-
inga ella. Bi'eiðfylkingin í ríkis-
stjói-ninni vissi það þegar fyrir
þinglokin, að ■ í'eikningsskil
mundu verða í sumar. Aflaleysið
nú í sumar gerir slík í-eiknings-
skil vitaskuld meira aðkallandi,
en þau hefðu ekki verið umflúin
þótt síldin hefði veiðzt. Það er
ennfremur augljóst, að ski-af
þessara flokka um það, að Fram-
sóknarmenn séu að rjúfa eining-
una meðal borgaraflokkanna, er
úr lausu lofti gripið. Sartispil Al-
þýðuflokksins og Sjálfstæðis-
flokksins er fyrir alllöngu komið
á það stig, að eining um hin mik-
ilsvei'ðustu mál er ekki fyrir
hendi innan ríkisstjórnarinnar
og borgaralegu flokkanna. Þegar
þannig er ástatt, er það vitaskuld
heiðarlegast og mest í anda lýð-
ræðisins, að skjóta ágreiningnum
til kjósendanna í landinu. Hitt
væri óheiðarlegt, að breiða yfir
ági-eininginn, aðhafast ekkert og
reyna að telja þjóðinni trú um
að allt sé „með blóma“ í atvinnu-
málum og fjármálum. Framsókn-
armenn vilja engan hlut eiga að
slíkum fortölum. Sjálfstæðis-
flokkurinn og aðstoðarlið hans
geta þar einir að verið.
LOKS ER það samstarfið við
hinn landlausa lýð. Það er næsta
spáúgilegt áð heyra þá menn, sem
hörmuðu það sárlega 1947 að
kommúnistar skyldu þá vera
ófáanlegir til þess að sitja lengur
í ríkisstjórn með þeim, brígsla
þeim flokki, sem aldrei hefir haft
haft neitt samneyti við kommún-
ista, um löngun til samstarfs við
þá. Nokkrir þingmenn Sjálfstæð-
isflokksins lýstu því yfir að sam-
starfið við kommúnista 1944—
1947, hefði verið „kollsteypa" í
stefnu flokksins. Hver veit hve-
nær sagan endurtekur sig? Sjálf-
stæðisblöðin höfðu margsinnis
lýst landráðaeðli kommúnista
skömmu fyrir faðmlögin 1944.
Þau tala digurt nú, en sömu
mennirnír, sem réðu kollsteyp-
unni miklu 1944, eru enn í dag
valdamestu menn Sjálfstæðis-
flokksins. Blöð þeii'ra lýsa ekki
innstu hugrenningum þeirra í
dag. Framsóknarmenn hafa aldr-
ei starfað með kommúnistum og
munu aldrei gera það. Sjálfstæð-
isfíokkui'inn hefir leitt þá upp í
ráðherrastólana og leyft þeim að
vinna margvísleg óhæfuverk í
skjóli valdanna. Enn í dag sitja
kommúnistar og Sjálfstæðismenn
í bróðurlegri einingu í bæjar-
stjói'n ísafjarðar. Þeii-ri sam-
vinnu í'æður maðurinn, sem
skrifar innfjálgu leiðarana í
Morgunblaðið um kommúnista-
hættuna.
ÞAÐ ER nauðsynlegt fyrir
kjósendur að hoi-fa fi-am á veginn
og gera sér grein fyrir því, með
hvaða í'áðum þjóðai'búskapnum
verði aftur komið á réttan kjöl.
Fi-amsóknarflokkurinn hefir gert
sínar tillögur og er þess albúinn
að leggja þær undir dóm þjóðar-
innar. Hinir flokkarnir hafa engar
tillögur gert, þeir hafa gefizt upp
við að standa gegn dýrtíðinni,
virðast helzt hafa áhuga fyrir því
um þessar mundir að róla sem
lengst í ráðhei'rastólunum. Blöð
þeirra bera vott um áhugann fyr
ir því að sitja. Ábyi'gir kjósendur
munu naumast telja setuna það
bjargi'áðið, sem koma skal. Fyrir
því munu þeir fylkja sér um til-
lögur Fi-amsóknarmanna og gefa
fyi'rverandi samstarfsmönnum
kommúnista hæfilega og nauð
synlega ráðningu.
FOKDREIFAR
Mjór vísir — mikið framhald?
SÍÐASTLIÐINN föstudag — á
milli klukkan átta og ellefu um
kvöldið — gat að líta dálítið
óvenjulega mannaferð á óbyggða
svæðinu milli Hamarstígs og
Bjarkastígs hér í bæ. Þegar flest
var munu um 15 manns — ungl-
ingar og fulloi'ðnir — hafa verið
þar að störfum, og víst var rösk-
lega tekið til höndum að jafna og
lagfæra þetta svæði, sem hið svo-
‘nefnda „Fegrunarfélag" bæjarins
hefir tekið sérstaklega að sér og
mun ætla að breyta í skemmti-
garð, trjágarð eða skrúðgai’ð með
tíð og tíma. Jarðýta var þar á
ferli nú fyi’ir skömmu, bylti gras-
sverðinum og annaðist nauðsyn-
lega tilfærslu á jarðveginum
þai'na á holtinu. Og nú tók
mannshöndin við, þar sem tönn
vélarinnar hafði látið staðar num-
ið. Skóflur, gafflar og garðhrífur
voru þar á lofti fram undir mið-
nætti, en glaðar raddir og rösk-
legar hreyfingar báru vott um
starfsáhuga og vinnugleði sjálf-
boðaliðanna, sem voru þarna að
verki og hlýtt höfðu kallinu að
bæta og fegra umhvei'fi sitt með
eigin höndum og fói'nfúsu stax'fi.
EN SAGAN er ekki öll sögð með
þessu, og vissulega hefir hér að-
eins verið lýst annari'i hlið þessa
máls, og raunar þeim kantinum,
sem sléttari er og fallegri. —
Bæjai-blöðin höfðu þó í vikunni
birt áskorun frá Fegrunai-félag-
inu til allra félagsmanna, sem
vettlingi geta valdið og tök hefðu
á, að mæta þarna til stai'fa með
nauðsynleg vei’kfæi'i. Eins og áð-
ur er sagt mættu aðeins 15
manns, að börnum og unglingum
meðtöldum, til sjálfboðastai'fsins,
þegar flestir voru þar. Og ekki
mun það fjarri lagi að áætla, að
af þeim hafi allt að því helmingur
alls ekki vei'ið í félaginu. Útkoma
þessa reikningsdæmis er því í
stuttu máli sú, að aðeins svo sem
sjö eða átta meðlimir Fegrunar-
félagsins hafa séð sér fært að
hlýða kalli þess, þegar á reyndi
annað og raunhæfara stai-f en
skraf og skeggræður, og munu þó
skrásettir félagar skipta mörgum
hundruðum. Þéss skal getið, að
formaður félagsirts mætti þarna
fyrstur manna með reku í hönd
og gekk flestum öðrum vasklegar
fram í bardaganum við moldina,
En hitt skal ósagt látið, hvort
nokkur annar stjórnaimeðlimui',
hvex'fisstjóri eða embættismaður
félagsins hafi gripið til vopna
þessari fyrstu, beinu og r-aunhæfu
atlögu þess gegn óræktinni og
hirðuleysinu. Ekki skal hér fjöl-
(Framhald á 7. síðu).
/wta, ///&//<&
Nauðsynlegt fæði fyrir erfiðismann
Dnir leggja áherzlu á hollustu sOdarinnar.
HIÐ ÁGÆTA DANSKA samvinnutímarit Sam-
virke, flutti nú nýlega greinargerð, sem samin hefir
verið að tilhlutan manneldisfræðinga, um hvað telja
beri nauðsynlega fæðu fyrir fólk, sem hefir erfiðis-
vinnu með höndúm. Samkvæmt skýrslu blaðsins
þurfa hjón, sem ei-fiðisvinnu stunda, þetta til vik-
unnar, ef þau eiga að geta haldið heilsu og kröftum:
1 kg. hafragrjón, Vz kg. bygggrjón eða önnur grjón,
6 kg. rúgbrauð, 2 kg. hveiti- eða sigtimjöl, Vz kg.
sykur, 125 gr. kartöflumjöl, 8 lítrar nýmjólk, 2 1.
súi-mjólk, 10 stk .egg, Vt kg. ostur, 125 gr. smjör, 375
gr. smjörlíki, 250 gr. önnur fita, 1—V2 kg. kjöt (þar
með taldar pylsur, álegg o. s. fi'v.), 3 kg. fiskur, (þar
með .talið a. m. k. 1 kg. síld, n’ý, í-eykt eða söltuð), 5
kg. kartöflur, 2 kg. annar jarðarávöxtur, 2 kg.græn-
meti (grænkál og annað kál, spínat, púrrur, persille
o. s. frv.), 2 kg. ávextir, þar með talinn rabarbari,
2 kg. marmelade.
Þessi skýi'sla er um margt athyglisverð fyrir okk-
ur. E grak fyrst augun í það, að af 3 kg. af fiski, sem
hjónunum eru ætluð til vikunnar, er lögð áherzla á
að 1 kg. þurfi að vera síld. Mér er nær að halda, að
enda þótt við íslendingar borðum mikið af fiski,
muni flestar fjölskyldur hvergi komast nálægt þessu
danska takmarki og æði margar helzt aldrei borða
síld. Ekki skortir þó á að prédikað hafi verið, að
síldin sé holl og heilnæm fæða. Um það hefir mikið
verið skrifað. Samt er það svo, að allajafna er erfitt
að ná í síld í verzlunum hér. Fæst hún helzt ekki
nema niðursoðin og mikið skortir á að hér sé hægt
að fá síld margvíslega tilreidda, eins og algengt er
á Norðurlöndum.
Þá er það athyglisvert í skýrslu þessari, hver
áherzla er lögð á grænmeti og ávexti. Um ávexti. er
tilgangslaust að tala hér. Hitt er lakara, að fyrir
ráðstafanir stjómarvaldanna, geta húsmæður ekki
nýtt í’abarbara og ber, en Danirnir segja að rabar-
bari geti að verulejfu leyti komið í stað ávaxtanna.
Enda má sjá rabarbarann blómstrandi og ónýtan
við marga sveitabæi og víða í kaupstöðum. Græn-
metisi-ækt er hér lítil, sennilega alltof lítil. Þeir, sem
kunna til garðyrkju, geta ræktað margar grænmet-
istegundir í bakgörðum sínum ,en hinir eru fleiri,
sem ekki nenna að fást við það og láta sér nægja
tómat og salatblað úr búð endrum og eins, og vita-
skuld verður slíkt aðeins endrum og eins meðan
verðlagi á þessum varningi er eins háttað og nú er
hér. Þá er það sultan. Danir telja hæfilegan skainmt
2 kg. af marmelade á tveggja manna fjölskyldu á
viku. Hér er þetta víst talin lúxusvara. A. m. k.
sést húún helzt aldrei í verzlunum. í ávaxtaleysinu
þyrfti hæfilegt magn af góðri sultu jafnan að vera
til. Mikið af góðri sultu má búa til úr berjum ög
í-abarbara, en því er nú ekki einu sinni að heilsa.
Skömmtunaryfirvöldin sjá fyrir því, en innflutn-
ingsyfirvöldin fyrir því að erlend sulta sést hér
aðeins öi-sjaldan. Fleira mætti tína til úr þessari
dönsku skýrslu, sem athyglisvert er, en hér skal
staðar numið. En úr því eg hefi gerzt svo fjölorður
um sultu og sykur, læt eg fljóta hér með eina upp-
skrift úr þessu sama blaði. Hún fjallar einmitt um
sultu.
RABARBARA-MARMELADE.
1. kg. rabarbari, 1 kg. sykur, ofurlítið vanille.
Rabarbarinn er þveginn og skorinn í örþunnar
sneiðar. Sykri er stráð á sneiðarnar og síðan látið
standa, unz saft kemur í ljós. Þá er allt sana sett í
pott og láti ðsjóða við hæðan straum í klukkutíma.
Lok er ekki haft á pottinum. Gott að sjóða eina van-
illustöng með. Síðan síað og látið á glös. Hægt er að
komast af með 400 gr. sykur, en þá verður að sjóða
lengur og nota 1 teskeið af benzosýru eftir að suð-
unni er lokið. En aumast verður það eins góð sulta
og hin.