Dagur - 22.10.1949, Blaðsíða 3

Laugardaginn 22. október 1949
D'A'GUR
3
UNGA FÓLIÍIÐ
Á þessari síðu ræða ungir Framsóknarmenn stjórnmála-
viðhorfið og kosningabaráttuna
HKH3«»»»»»iKHKHKHKHKHKK bKhKhKbKHKhKhKHKHKhKbK
Æskufólk á Ákureyri skipar sér um fram-
boð dr. Kristins Guðmundssonar
Vísar ákveðið á bug blíðmælum íhalds- og
sérhagsmunastefnu Sjálfstæðisflokksins
Félag ungra Framsóknarmanna hélt
almennan stjórnmálafund í gær. Ræður
fluttu þar: Valdimar Jónsson, Sveinn
Skorri Flöskuldsson, Björgvin Sæmunds-
son og Tómas Arnason. Voru allir
ræðumenn bjartsýnir um úrslit kosning-
anna hér á Akureyri. Var ræðunum
ákaft fagnað af fundarmönnum og allir,
bæði framsögumenn og aðrir, sem tóku
til máls, ásamt fundarmönnum, ákveðn-
ir í að vinna af alefli að fullum sigri
dr. Kristins á sunnudaginn.
Ávarp Sjálfstæðisflokksins, sem á að
heita stefnuskrá flokksins í kösningun-
um, cr furðulegt plagg.
Þar segir, að það þurfi að afnema höft,
lækka reksturskostnað ríkisins, koma á
verzlunarfrelsi o. s. frv. En alltaf vantar
botninn. Hann er ekki einu sinni suður
í Borgarfirði. Þeir hafa ekki svarað
þeirri spurningu ennþá: Hvernig ætlar
Sjálfstæðisflokkurinn að koma þessu í
fra.mkvæmd?
Ávarpið er ekki ólíkt tómri tunnu,
sem botninn vantar í. í þessa tunnu
liafa þeir sett bjargráðin, og hverníg
lialdið þið að tunna sú haldi!
Sjálfstæðisflokkurinn hefir verið and-
varalaus í dýrtíðarmálunum. Hann lof-
aði hana á ýmsa vegu hér áður. Lýsti
björtum hliðum hennar og sagði, að
hún dreifði stríðsgróðanum. Svo sagði
formaður flokksins, að ef dýrtíðin yrði
hættuleg, væri ekki annað en að strika
undir hana með einu pennastriki. Hvar
er nú pennastrikið? Nú er dýrtíðin orð-
in hættuleg. Hver getur greint penna-
strikið í ávarpi Sjálfstæðisflokksins
núna?
Norðmaður hlustar á
stjórnmálaræður
Iryrir nokkrum árum var haldinn
stjórnmálafundur hér á Akureyri. — Þar
var mættúr þáverandi formaður íhalds-
flokksins. Orrustan stóð milli Framsókn-
ar og íhaldsins eins og svo oft áúur.
Daginn eftir átti eg tal við norskan
mann, er hér var búsettur, og skildi orð-
ið íslenzku mætavel, þó illa gengi hon-
um að tala hana. Honum fórust svo orð:
„Mér fannst formaður íhaldsflokksins
hagá sér á fundinum som en gal Tarf.“
Þessi orð komu í huga minn þegar eg
hlustaði á ræður núverandi formanns
Sjálfstæðisflokksins í útvarpsumræðun-
urn á þriðjudags- og miðvikudagskvöld-
ið. — Máske hefur framkoma hans verið
mannleg og eðlileg, því spakmælið forna
segir að „sannleikanum verði hver sár-
reiðastur." En hvernig er þessu annars
háttað með valið á formanni Sjálfstæðis-
flokksins? — Hefur hann engum öðrum
á að skipa, en þeim, sem eru „som en
gal Tarf“ eins og norski maðurinn orð-
aði það?
Spyr sá er ekki veit.
Kjósandi.
Hvað segja samvinnu-
menn?
Sjálfstæðismenn geta nú ekki lengur
dulið ótta sinn við að tapa þingsætinu
hér á Akureyri. Kenmr þessi ótti fram í
ísk, þar sem þeir hrópa: „Akureyringar
veita ekki fulltrúa K. E. A. sæti á Al-
þingi.“ Sarns kónar blekkingar eru á
borð bornar fyrir Eyfirðinga gagnvart
2. manni á lista Eramsóknarflokksins í
Eyjafjarðarsýslu. Það er torskilið, að
þessir annars dauðhræddu menn skuli
fara að ráðast þannig á öflugustu sanr-
tökin í bænuin og héraðinu, og væri alls
óskiljanlegt, ef ekki væri vitað um hið
rótgróna hatur þessara manna á sam-
vinnustefnunni og sálsjúka þóknun við
braskara og arðræningja almennings.
En hverju svara samvinnumenn?
Hvort er líklegra að þeir fylki sér um
fulltrúa sína, sem af alefli raunu vinna
að velferð alls almennings, eða hina,
sem flokksblöð þeirra yfirlýsa, með stór-
um fyrirsögnum, að muni vinna gegn
samtökum fólksins, gegn hagsmunum
þess? Samvinnumenn á Akureyri og
í Eyjafirði eru orðnir svo fjölmennir,
að það er fullkonrlega tímabært fyrir þá
að senda fulltrúa sína til Alþingis: Bern-
harð Stefánsson og Þórarinn Eldjárn fyr-
ir Eyfirðinga og dr. Kristinn Guðmunds-
son fyrir Akureyringa. Ekkert minna
geta samvinnumenn sætt sig við, (% á
engan verðugri hátt geta þeir svarað
stöðugunr árásum auðvaldsins á samtök
sín. Einhuga sókn að settu nrarki nrun
tryggja sigurinn. N.
Ungt Framsóknarfólk!
Kjörfundur verður settur kl. 10 f. h.
á sunnudaginn. Kl. 9 þurfa allir
þeir, sem ætla að vinna á Kosninga-
skrifstofu Framsóknarflokksins, að
mæta í Gildaskála K. E. A., en þar
verður skrifstofan.
★
Þið, sem kosningarétt lrafið, at-
hugið að kjósa snemma. Ljéikið ykk-
ur af að setja x framan við nafn
DR. KRISTINS GUÐMUNDS-
SONAR á kjörseðlinum. Það auð-
veldar starfið á skrifstofunni.
★
Kosningaskrifstofa Framsóknar-
flokksins á kjördag er á Gilda-
skála K. E. A. Símar 61 og 16 .
Bílsími 479.
Sjálfstæðisfiokkurinn vantreystir þjóðinni og
og efast um dómgreind hennar
Nýlega lilustaði eg á tal Sjálfstæðis-
betju. Orð féllu eitthvað á þessa leið:
Það er óskynsamlegt að etja kjósend-
um út í kosningar á þessum tíiha árs.
11vaðlagazt líka við það? Fjöldi kjósenda
hefur ekkert vit á pólitík og kann ekki
að kjósa, t. d. um helmingur kjósenda
kvenfólk og fæst af því hlustar nokkru
s'inni á stjórnmálaumræður. Hvað skyldu
margir gera sér grein fyrir hvernig á að
bregðast við dýrtíðarvandamálinu? Er
líklegt að kjósendur séu dómbærari á
þau mál en Alþingi og ríkisstjórn? Og
fleira sagði þessi vísi maður. T. d. að
kosningar væru dýrár ekki sízt ef aka
þyrlti kjósendum á sleðurn, á kjörstað.
Hér er ekki farið didt með livað fyrir
Sjálfstæðismönnum vakir með slíku
skrafi. Gefið Sjálfstæðisflokknum meiri-
hlutaaðstöðu á Alþingi’, jrá þurfa kjós-
endur ekki að óttast kosningar, hvorki að
hausti til, eða öðrum tíma árs. Sjálfstæð-
isflokkurinn einn er fær um að leysa
sérhvert vandamál með hag allra stétta
fyrir augum, — segja þeir. Já, hugleiddu
þetta kjósandi góður. Gerðu þér glögga
grein fyrir hvort þú telur heppilegt að
lela Sjálfstæðisflokknum forsjá þína í
einu og öllu, eða hvort jrú vilt sjálfur
leitast við að mynda þér skoðanir á þeim
vandamálum, sem fyrir liggja. Á sunnu-
daginn kemur gefurðu svarið.
Sjálfstæðisflokkurinn gengur
klofinn til kosninga bæði á
Akureyri og í Eyjafjarðar-
sýslu
Sjálfstæðismenn í Eyjafjarðarsýslu, sem
kusu Garðar Þorsteinsson við seinustu
kosningar, muna Stjefáni í Fagraskógi
enn aljar útstrikanirnar.i — Garðar
aftur bannaði sínurn mönnunl slíkt.
Enda eru margir, sem kusu Garðar
ákveðnir í að launa Stefáni gteiðann
með því að kjósa B-LISTANN, þálBern-
harð Stefánsson og Þórarinn Ivr. 'Eldjárn
á Tjörn. Við jrann klofning í sýslunni
bætast svo upplýsingar SvaVars Guð-
mundssonar bankastjóra um upphaf og
stofnun framboðs þeirra Sjálfstæðis-
manna í sýslunni. — Kunnugt er
að Heimdallarliðið, sem stjórnar,
þurfti að fá Bjarna Benediktsson og einn-
ig Sigurð Hlíðar til að halda liðinu sam-
an. Margir eldri og reyndari flokksmenn
hér eru svo sáróánægðir með að senda
Ólafs Thorsdeildarmann á jáng. Ólafur
hefur einu sinni myndað stjórn með hlut-
léysi kommúnista og aftur í samvinnu við
jrá. Ætli ekki geti farið svo í þriðja sinn,
að ólafs línan verði ofan á.
Alþýðuflokkurinn segist
ekki hafa frið fyrir at-
kvæðabetli Sjálfstæðis-
manna
Alþýðumaðurinn í gær kvartar sár-
legá yfir því, að kjósendur Steindórs
Steindórssonar hafi engan frið fyrir út-
sendurum íhaldsins, senr betli ákaft um
aðstoð til jress að fyrirbyggja kosninga-
sigur Framsóknarmanna. Segir Alþýðu-
maðurinn í þessu sambandi: „Sé Sjálf-
stæðið svo aunrt að frambjóðandi þess
sé gustukaskepna annarra flokka á hann
að falla á kjördegi
Utþennslustefna Rússa
meira en orðin tóm
Þegar Alexander zar III réð ríkjum í
rússlandi, var yfirráðasvæði ríkisins
stærst. Þá ríkti rússneski einvaldinn ylir
Póllancli, Finnlandi og miklunr hluta
Norðaustur-Asíu. Þetta á þó aðeins við,
ef leppríkin núverandi eru talin sjálf-
stæð, senr er jró víðs ljarri sannleikanum.
Raunverulega lrefir Stalín jregar yfir-
gengið Axelander III í landvinningapóli-
tíkinni. Fyrsti verulegi árangurinn varð
upp úr heimsstyrjöldinni síðari. Þá lagði
Rússland beinlínis undir sig lönd, sem
eru 274 jrúsund fermílur að stærð, eir í-
búatalan, sem bættist rússneska einvald-
anum, var meira en 24 milljónir. Hér er
engin „auðvaldslygi ‘ á ferð. Landsvæðin
eru Jressi:
Fermílur Fólksfjöldi
Lithaugaland . . 24.058 3029.000
Lettland . . 20.056 1950.000
Eistland . . 18.353 1120.000
Austur-Pólland . . . . . 68.290 O o o .o o
Bessarabía, Búkóvína 19.360 3748.000
Moldavía . . 13.124 2200.000
Karpato-Ukraina . . . . 4,922 800.000
Austur-Prússlancl . .. 3.500 400.000
Finnska Karelia . . . . 16.173 470.000
Petsamo-hérað . . . . . . 4.087 4.000
Tannu Tuva . . 64.000 65.000
Suður-Shakalin . . . . . 14,075 : 415.000
Kúrileyjar . . 3.949 .■ 4.500
237.947 ,24355.00(|
Eftir Jressar aðgerðir hefir Rússland
raunveridega lagt undir sig heil Jrjóðl
löncl, eða Jressi: Pólland, Tékkoslóvakíu',
Rúmeníu, Búlgaríu og Albaníú,- aði ó-
gleynrdu Kína, og helir gért tilrau'n til
Jress að undiroka Júgóslava og Grikki,
en ekki teki/.t til jressa, jrótt ekki sé séð
fyrir endann á Jreirri viðureign emr. Og
svo segja konrnrúnistar, að Jrað sé „auð-
valdslygi“ og ,,Bandaríkjaáróður'‘, ef Jrví
er haldið franr, að rússneski eiirvaldurinn
reki útjrénslu- og landvinningapólitík! —
Hvað skyldi Jrennan úlf nruna um að
gleypa lítið land í viðbót, senr aðeins
telur 138 þúsund íbúa?
Rétfindi konunnar í ríki sósíalismans
Brezk-rússnesk liúsmóðir lýsir ömurlegu lífi „undir ráðstjórn“
Meðlimir kommúnistaflokksins eru orðnir nýr og
Einhver athyglisverðasta bók, sem rituð
hefir verið um ástandið í Rússlandi, kom
út í Bretlandi snemma á þessu ári. Höfund-
urinn er Freda Útley, brezk kona, sem
snemma hneigðist að sósíalisma, kynntist
rússnskum embættismanni á sellufundum
í London, giftist honum og fluttist með
honum til Rússlands.
Þar átti hún heimili í mörg ár, kynntist
af eigin reynd réttarstöðu konunnar og
annarra Jregna „undir ráðstjórn" Stalíns,’
kynntist Jrví, hvernig Jrað er að halda
heimili í Rússlandi, livert atvinnuöryggi
fyrirvinnunnar er og hvernig hinn nýríki
aðall Riisslands, stjórnarembættismenn
og trúnaðarmenn kommúnistaflokksins
hafa varpað fyrir borð liugsjónunum,
sem báru uppi byltinguna, og hugsa mest
um Jrað nú orðið, að halda völdunum og
aðstöðunni, reka landvinningapólitík ut-
anlands og velta sér í allsnægtum og lúxus
heirna fyrir, á meðan réttlaus og kúgaður
lýðurinn sveltur.
KALDUR VERULEIKINN
Freda Utley var í hópi menntaðra
konnnúnista. Hún er háskólaborgari, las
snemma mikið af marxistiskum litterat-
úr, umgekkst menntasnobbana í Bret-
landi, sem töldu Jaað fínt að vera talinn
róttækur í skoðunum og „samferða-
raenn" kommúnistáÁ.
Hún fór til Riisslands, sannfærð um,
að Jjað væri fyrirheitna landið. Hún sett-
ist Jrar að, full af áhuga að verða til gagns
fyrir hið nýja föðurland og liina sósíal-
istisku tilraun til þess að korna á réttlátri
þjóðfélagsskipan. í þessum anda hóf hún
starf í Moskvu, og í Jiessa trú hélt hún
dauðahaldi lengi, rétt eins og kommún-
istar hér á landi halda dauðahaldi í Jrá
trú, að undir stjórn kommúnista sé meira
frelsi og réttlæti en í 1 ýðræðisþj c )ð íél ög-
unum. En Jrað fór fyrir henni éins og
þeim. Smátt og smátt sá hún staðreynd-
irnar. Fyrst urðu Jrað aðeins efasemdir,
senr hún reyndi að hrinda frá sér. Alveg
eins og efinn gréfur nú um sig í huga
korrlmúnistanna hér, sem heyra daglegar
fregnir um yfirgang og kúgun í komm-
únistaríkjunum. En Jrar kom, að kenni-
setningarnar, þótt góðar væru, gátu ekki
hulið staðreyndirnar. Marx varð að láta
í minni pokann fyrir Stalín.
Lokakapítulinn í harmsögu þessarar
konu kom, Jregar rússneska leynilögxegl-
an réðst inn í íbúð þeirra hjóna nótt eina
og handtók eiginmanninn og fyrirvinnu
heimilisins. Hún vissi ekki, hvað honum
var gefið að sök. Og hún fékk aldrei að
vita Jrað. Hiin veit ekki enn í dag, hvort
hann er lífs eða liðinn. En henni tókst,
með hjálp brezka sendiráðsins, að kom-
ast úr landi, heim til Bretlands, vegna
Jress, að hún var brezk kona. Þar settist
hún niður og skrifaði endurminningar
sínar.
HVAÐ SÁ FREDA UTLEY?
Endurminningar þessai'ar konu hafa
vakið mjög rnikla athygli erlendis. Hún
er ein af þeirn fáu manneskjum, sem
verið hafa húsmæður í Rússlandi og hafa
skrifað bók um þá sáru reynslu. Hún var
sannfærður konnnúnisti, þegar hún kom
til landsins. Hafði lengi lesið áróðurs-
pistla foringjanna og verið virkur félagi
í brezka kommúnistáflokknum. Hún var
menntaður þjóðfélagsfræðingur. Hún
hafði ágætt tækifæri til ]>ess að kynnast
stjórnarfarinu, J)\ í að maður hennar var
um tíma háttsettur starfsmaður stjórnar-
innar. Og livað sá Jressi kona? Hún sá í
sluttn máli Jrað, að lýðræði var ekki til
í landinu. Réttaröryggi ekki heldur. Em-
bættismannaklíkan og trúnaðarmenn
kommúnistaflokksins réðu yfir þegnun-
tun, eins og bóndinn yfir.. sauðahjörð
sinni. Prentfrelsi og ritfrelsi var ekki til.
Ekki heldur málfrelsi. í Moskvu þolir
enginn að tala eins og lionum býr í
brjósti. Njósnari getur verið á næstu
grösum. Fólkinu er haldið í fáfræði. En
það er pínt til vinnu. Vérkalýðsfélögin
eru orðin tæki stjóríiariúnar til Jiess að
kúga sem mest afköst út úr verkamönn-
um, en hafa ekkert að segja urn kaup og
kjör né aðbúð á vinnustað. Því ráða emb-
ættismenn kommúnistaflokksins einir.
Vöruskortur í landinu er ægilegur. Og
lífsþægindi, eins og þau, er fólk á Vestur-
löndum Jiekkir, ekki til nema nreðal hins
nýríka aðals, stjórnarembættismannanna
og trúnáðarmanna konnnúnistaflokksins.
En J)eir velta sér líka í lúxus. En jafnvel
þessir menn geta aldrei verið óhultir unr
sig eða heimili sín. Allt stjórnarkerfið er
einn svikavefur, þar sem hver starfsmað-
ur, hvort heldur er í stjórnardeild eða
ríkisfyrirtæki, situr á svikráðum við fé-
laga sína í þeirri von að lireppa embætti
hans og metorð, ef leynilögreglan fengi
grun um að hann væri ekki trúr, og léti
sækja hann einhverja nóttina. Maður
Freda Utley komst í kynni við ])etta ein-
kenni hins „sósíalistiska" skipulags. Og
hann kynntist fleira af því tagi í raun.
Til dæmis ])ví, að ef áætlun um fram-
leiðslu og vörugæði í fyrirtæki stenzt
ekki, er það aldrei viðurkennt, að það
sé að kenna rangri stjórn, rangri frarn-
leiðsluáætlun eða skorti á hráefnum,
tækni, vélum eða öðru. Þegar slíkt kem-
ur fyrir — og J)að er ekki sjaldgæft — þarf
að finna fórnarlamb. Kenna einhverjum
starfsmanni eða -mönnum um „skemmd-
arverk". Þannig eru margar handtökur
tilkomnar. Og á Jressum forsendum eru
menn dæmdir til æviíangrar þrælkunar.
Aldrei er viðurkennt, að stjórnarkerfið
sjálft sé óréttlátt og heimskulegt. Það
gæti varpað skugga á liina alvísu lands-
feður. Allar misfellur eru lægra settum
einstaklingum að kenna. Og Jreir verða
að borga fyrir kennisetningarnar með
frelsi sínu og lífi.
í slíku andrúmslofti verður lífið kvöl
fyrir alla starfsmenn, sem ekki liafa
tryggt sig nægilega vel á bæði borð. Og
hvers konar spilling grefur um sig. Emb-
ættismennirnir óttast hver annan, vita,
að setið er á svikráðum við þá til allra
hliða. Óttast kærur undirmannanna til
leynilögreglunnar. Og óttast mest hin
örlagaþrungnu högg á dyrnar lieima hjá
sér í birtingu einhvern morguninn. Eftir
Jrað fara engar fregnir af Jreini.
HÚSMÓÐURSTAÐAN KVÖL
í bók Freda Utley kemur greinilega í
ljós, að hin rússneska liúsmóðir býr við
meira réttleysi, minna öryggi og lélegri
aðbiið en stallsystur hennar víðast hvar
annars staðar í veröldinni. Fátækt er má-
ske einhvers staðar meiri, en þó ekki víða,
en réttleysið hvergi meira og óttinn um
öryggi heimilisföðurins yfirgefur hana
aldrei. Hún veit aldrei, hvort hann kem-
ur heirn að kvöldi, eða hvort hann fær að
fara til vinnu sinnar að morgni. Höggin
þungu á útidyrnar geta orðið fyrri til.
Húsnæðismálin eru í meira ófremdar-
ástandi í stórborgunum en menn á Vest-
urlöndum geta látið sér til hugar koma.
Margt fólk býr ef til vill í einu og sama
herberginu.
Til Jress að afla n;egilegra vista til
heimilisins þurfti Freda Utley að fara alls
konar krókaleiðir, fá embættismenn til
að fá aðra embættismenn til Jress að nota
klæki og svindl, en til þess að þeir væru
táanlegir til J)ess, þurftu Jreir að fá ein-
hverja umbun í staðinn, einhvern gieiða
tiltekins stjórnarembættismanns. Heirn-
ilistæki voru óþekkt í Moskva, nema á
heimilum nýja aðalsins. Hann velti sér
í lúxus, hélt dýrlegai veizlur, ók í lúxus-
bílum með prívatbílstjórum og talaði
mikið um marxistiskar kennisetningar og
réttindi alþýðunnar.
Freda Utley kynntist ögn „hvíldar-
heimilunum“ á Krímskaga, sem „Verka-
maðurinn“ hér birti stundum myndir af,
og segir vera fyrir fátæka verkamenn.
Freda Utley npplýsir, að Jressi hvíldar-
heimili séu flest lúxushótel, sem engir fái
aðgang áð, nema embættismenn stjórnar-
innar og foringjar úr Rauða hernum.
Enginn rnaður úr aljrýðustétt komi þar
inn fyrir dyr. í Moskva er nýi aðallinn
þegar kominn á það stig, að það þykir
ekki hæfa, að meðlimur í kommúnista-
flokknum taki niður fyrir sig í hjúskap,
þ. e. giffist konu, sem ekki er í flokknum
eða dóttir manns, sem er í flokknum. En
eins og kunnugt er, er aðeins lítið brot
af þegnum landsins meðlimir í kommún-
istaflokknum. Líklega eru ekki í flokkn-
utn mikið fleiri menn en áður voru í
rússneska aðlinum.
GLÖTUÐ HUGSJÓN
Bók Freda Utley lieitir ,,Lost Illusion“,
og mætti kalla hana „Glötuð hugsjón“ á
íslenzku. Frúin trúði eitt sinn á fræði-
setningar kommúnismans. Hún fékk að
reyna framkvæmdina sjálf. Orð hennar
eru alvarlegt umhugsunarefni fyrir alla,
ekki sízt fyrir konur. Margt fer miður en
A
Nokkrir kjarnar úr bók
Freda Utley
„Eg minnist málefnis gamals vin-
ar mannsins mins, gáðlegs Gyðings,
sem liét Kipman. — Það sýnir vel
grimmd og heimsku leynilögregl-
unnar. Hann var handtekinn vetur-
inn 1931, er hann kom aftur til
Moskva frá London, en i London
hafði hann starfað lengi fyrir verzl-
unarsendinefnd Ráðstfórnarinnar.
Hann var sakaður um fjárdrátt.
Vinir okkar voru sannfœrðir um
sakleysi hans. Augljóst var einnig,
að ef hann hefði raunverulega dreg-
ið sér fé, myndi lmnn ekki hafa
horfið heim til Moskvu, þar sem
hann var á sjötugsaldri, heldur hafa
verið um kyrrt i London. Hinsvegar
,,játaði“ Kipman á sig glœpinn . . .
Þegar ég spurði liann að þvi, hvers
vegna hann liefði játað á sig glcep,
sem hann hefði aldrei framið, sagði
hann það vera vegna þess, að leyni-
lögreglan hefði hótað honum að
taka konu hans höndum, ef hann
játaði ekki, en liefði liins vegar löfað
að sleppa honum, ef hann játaði.
Líf Iveggja saklausra manneskja var
þannig lagt i rúst, og dœmi þeirra
er táknrœnt um óteljandi harmleiki
af þessu tagi.
Eg var þegar á leið til þess að
glata trúnni. Maðurinn minn aftur
á móti var staðráðinn i því að trúa
eins lengi og unnt vœri. Eg hafði
starf hjá Komintern. Hann starfaði
hjá Promexport. Á kvöldin lét eg
falla orð um atliuganir minar á því,
hversu þýðingarlaust starf mitt hjá
Komintern vœri, og eg gat ekki ann-
að en hœðzt að dásemdum hinnar
„sósialistisku“ skipulagningar, sem
eg sagði lionum að mcetti frekar
kalla „skij)ulagningu til hungurs“.
Hann lokaði eyrum sínurn fyrir á-
bendingum minum og sökkti sér
niður i störf sín. . . . Á meðan þessu
fór fram, fœrðust ógnirnar nœr og
lóku með sér til fangabúðanna
menn, sem maðurinn minn hafði
starfað með og vissi að voru ósér-
hlifnir og trúir sérfræðingar. Hann
gat'ekki trúað })vi, að þeir vœru sek-
ir um andbyltingarstarfsemi og
skemmdarverk, en hann vildi samt
ekki játa, að handtaka þeirra vœri
meira en tilviljun eða mistök, sem
brátt mundi verða leiðrétt. . . .
Það heimilisstarf, sem var mest
þreytandi, var matvœlaútvegunin.
Að leita að matvœlum búð frá búð,
að standa i biðröðum til þess að fá
brauðskammtinn sinn á hverjum
degi, að prútta við bœndurna á
torginu og skipta við þá á brauði
og mjólk, varð mitt aðalstarf. Bœnd-
urnir, sem voru rœndir korninu og
fóðrinu af rikisstjórninni, þurflu
á brauði að lialda til þess að gela
fóðrar kýrnar. Upp úr þessu spratt
„nýtt, framþróað efnahagskerfi“
undir ráðstjórninni, þar sem bœnd-
ur framleiddu mjólk i skiþtum
fyrir brauð til þess að framleiða
þessa mjólk. Hundruð þúsunda
bœnda í Sovétrikjunum vörðu að
minnsta hosti hálfum deginum til
þess að ferðast til og frá býlum sin-
um og til þess að standa á sölutorg-
um og selja mjólk og litils háttar
grœnmeti. Bannað var að benda á,
að hagkvœmara vœri, að einn seldi
fyrir marga, meðan hinir ynnu bú-
störfin. Þá myndi sölumanninum
hafa verið refsað sem millilið og
spekúlant. Stalín hafði fundið upj)
hagkvœmt kerfi til þess að forðast
atvinnuleysi, með því að neyða
bændurna, sem höfðu mjólk eða
aðra vöru að selja, lil þess að eyða
miklurn hluta tima sins i það að
selja vöruna til neytendanna . . . .
skyldi í lýðræðisþjóðfélögum. En menn
skilja það betur, er ])eir hugsa þessi mál,
hvers virði frelsið er.
Enginn maður, sent ann frelsi, má
leggja kommúnistum lið, ltvar í veröld
sem er. Með J)\ í er liann að aðstoða ])á
við að byggja upp sams konar kúgunar-
ríki alþýðunnar og nú er stofnsett í Rúss-
landi. Leiðin til Jress að lagfæra það, sem
ntiður fer í lýðræðisjrjóðfélögunum, er
ekki sú, að varpa sér í faðm ofbeldis-
flokksins, heldur sú, að taka virkan þátt
í starfi umbótaflokka, sem starfa á lýð-
ræðisgrundvelli. Þannig treysta menn
framtíðaröryggi sitt og eftirkomendanna
bezt.
*
«