Dagur - 20.12.1950, Blaðsíða 3

3
JÓLABLAÐ DAGS
Þættir úr Eyfirðingasögu Haralds Ö. Briem
Með athugasemdum eítir séra Benjamín Kristjánsson
Haraldur Ó. Briem í Búlandsnesi var sonur Olafs
Briem timburmeistara á Grund og konu lians Dóm-
hildar Þorsteinsdóttur irá Stokkahlöðum. Heíur liann
verið kornungur, er hann skrifaði eftiríarándi þtetti
lyrir 90 árum síðan og d\ aldi þá í Saurbæ, líklega við
nám hjá séra Einari Thorlacius.
Er þetta tekið eftir handriti í Landsbókasatninu
(Lbs. 738, 4to) með hendi séra Eggerts Briem á Hiisk-
uldsstöðunr, bróður hans, og eru þar með nokkrir
ritlingar aðrir eftir sama höfund frá líkum tíma, svo
sem brot úr leikriti, sögubrot, ferðasaga, ritgerð um
ráðning lijúa og fornaldarsaga úr Noregi, líkfega sam-
in af H. O. Briem. Til eru og kvæði eftir hann á
Landsbókasafninu.
Haraldur liel'ur verið fluggáfaður eins og þeir
bræður fleiri og hefur hann skrifað Eylirðingasögu
sína eftir sögnum gamals fólks hér í íirðinum. Málið
er fyrnt, líkt og á Árbókum Espólíns, og hefur liann
gert sér til gamans að rita þetta í íslendingasagna
stíl. Upphaflega hefur verið ætlun hans að rita um
ábúendur á hverjum bæ svo langt, sení menn viSsu,
en ekki kemst hann lengra en að rita um nokkra bæi.
Þá gerir hann grein fyrir öllurn ábúendum í Saur-
bæjar- og Miklagarðssóknum 1800.
Af því að þetta
cru mest megnis1
upptalning manna-
nafna' og ættartöl-
ur, hef ég slcppt
hér fyrstU' köffun-
' umi, nema einum,
, sem íekinn er> sem
sýnishorn. Eru það
kaflar 1 og 13—17,
sem lrér eru birtir,
og lýkur þar ritinu.
Málið er fært til
nútíma-stafsetning-
ar. í þættinum af:
Illeiðargarðsskottu
er sumt öðruvísi
en í þætti Sigfúsar
hreppstjóra á Syðra
Laugalandi í Þjóðsögum Jóns Árnasonar, og er því
gaman að athuga þessa gerð sögunnar.
Eormáli H. 0. Briem að ritlingi sínum er á þessa
lcið:
„Ýmislegt fróðlegt og nytsamlegt er skrifað á bók
■ þessa af Haraldi Ólafssyni Briem í Saurbæ 1800. Sér
í lagi skrifast hér, hverjir búið hafi á nokkrum bæjum
hér í firði um lmndrað ár, meir eða minna, einnig
lítið um ættartölur, fatabúnað á þeim tímum, hvað
lært haii verið og um hjátrú fólks. Einnig liverjir sterk-
astir hafi verið og liver hús helzt eða bezt verið hafi,
um skáld, galdramenn og fleira.
Þetta er safn til Eyfirðingasögu, mér’ til> minnis
skrifað."
Höfundurinn hefur aldrei lokið að skrifa um sumt
það, er hann lnigsaði sér í upphafi.
Urn búendur i Yxnafelli
Mann þann kann eg þar fyrst að nefna, er Magn-
ús hét. Han'n var lítilmenni og félítill. Talinn var
hann með gildari mönnum. Hann átti son, er Einar
hét; hann bjó á Möðrufelli. Hans son var séra Magnús
á Tjörn. Dóttir hans hét Ingiríður. ILennar fékk sá
maður, sem Einar
hét. Bjó hann' þar
eftir tengdaföður
sinn.1)
Þar næst bjÓ á
Yxnafelli Indriði
Ásmundsson.-. Var
hann elnamaður og
átti Yxnafell. Hann
var mikill fyrir sér
og gáfaður vel. Ás-
mundur faðir hans
bjc) á Samkomu-
gerði. Indriði átti
son, er Jón hét.
Hann var snemma
nrikill fyrir sér og
vel að sér til munns
og handa. — Faðir
Munkaþverá.