Dagur - 29.11.1951, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Fimmtudaginn 29. nóvember 1951
Dagskrármál landbúnaðarins:
Klipp ing nautgripa
Allir, sem hafa haft einhver
kynni af hirðingu nautgripa,
þekkja ýms vandamál, sem þar
að lúta, þótt lausn vandamálanna
virðist mörgum mjög fjarri.
Yfirleitt má telja, að flestir,
sem hafa hirðingu nautgripa á
hendi, hafa áhuga fyrir því, að
hirða þá vel, halda bæði kúm og
öðrum nautpeningi hreinum svo
og fjósunum. Þetta tekst því mið-
ur oft og tíðum misjafnlega og
skal nú vikið að nokkrum atrið-
um í þessu sambandi.
Fjósin eru stórt atriði. Illa gerð
fjós torvelda jafnan alla hirðingu,
þótt fjósameistari hafi glöggt
auga fyrir umgengni og fullan
vilja á góðri hirðingu. Nú á síð-
ustu árum er að skapast festa í
fjósbyggingar og er það mikið að
þakka Teiknistofu landbúnaðar-
ins, sem unnið hefur markvisst
Eg held, að nautgripnir séu í
raun og veru í eðli sínu ekki
óþrifnari en aðrar skepnur. En
ástæður fyrir því, að nautgripir
eru öðrum dýrum sóðalegri, eru
e. t. v. að miklu leyti mönnum að
kenna. Mér finnst það liggja í
hlutarins eðli að séu kálfarnir illa
hirtir, eins og oft vill verða, og
ekki er óalgengt að þeir séu með
skít í lærum og á kvið frá haust-
degi til vors eða allan innistöðu-
tímann. Skíturinn verður sam-
gróinn kálfinum frá því fyrsta og
þau óþægindi, sem af óhreinind-
unum stafa verða hversdagsleg
og sannast hér án efa máltækið:
„Svo má illu venjast, að gott
þyki.“ Þykir mér ekki ólíklegt að
þessi uppeldisþáttur eigi níikla
sök á þeirri óþrifnaðarnáttúru,
sem fullorðnum nautgripum
virðist í blóð borin.
að því að koma festú í fjósbygg-
ingar og gera þær í senn varan-
legar, hlýjar og auðveldar í allri
umhirðu. Þeim fækkar nú óðum,
sem byggja fjós án þess að fá
teikningar frá Teiknistofunni eða
ráðfæra sig við Þórir Baldvins-
son.
Þeir, sem þegar hafa byggt
gölluð eða óhentug fjós geta oft
gert á þeim einhverjar breyting-
ar, sem ekki eru alltof kostnaðar-
samar, en geta orðið til þrifnað-
arauka. Gömlum fjósum má
einnig breyta án mikils kostnað-
ar, t. d. að stytta bása, koma upp
milligerðum ,loka jötum o. þ. u. 1.
Þá er alþekkt að gripirnir
sjálfir eru mjög misjafnir að
hirða þá. Sumar kýr eru alltaf
hreinar, ganga aldrei aftur í
flór, gera þarfir sínar í flórinn og
leggjast ógjarnan nema þurrt sé
í básum þeirra — eru þirfnar eins
og fjósameistarar segja. Aðrar
kýr eru fullkomnar andstæður og
virðist ómögulegt að sjá að vott-
ur af þrifnaði sé þeim eðlilegur
og í raun og veru virðist það svo
að meginhluti kúnna sé með því
marki brenndur. Verður því að
miða allar hernaðaraðgerðir með
tilliti til þrifnaðar, við þessa teg-
und nautgripa.
Eiginlega má það furðu gegna
að kýr skuli vera svo sóðafengn-
ar, sem raun ber vitni. Svín eru
t. d. langtum þriflegri með legu-
ból sitt eða bása, heldur en kýr.
Hér getur einnig að sjálfsögðu
verið um erfðaeiginleika að ræða,
sem rétt væri að taka tillit til í
kynbótastarfinu.
Þá er að sjálfsögðu ekki sama,
hver hirðir um fjós og gripi, því
að fjósameistarar og aðrir eru að
eðlisfari gæddir misjöfnum eig-
inleikum til umgengni og um-
hirðu, sem þeir ýmist hafa áunn-
ið sér eða fengið að erfðum og er
þar oft „við ramman reip að
draga“, en hér verður ekki að
þessu sinni rætt nánar um þátt
fjósameistai'ans varðandi hirð-
ingu gripa.
Þótt hirðing nautgripa sé í
fyllsta'lagi og óaðfinnanleg, ligg-
ur að baki þeirri umhirðu oft
mjög mikil vinna og árvekni, sem
erfitt er að veita nema þar sem
fáir gripir eru í fjósi. Vil eg nú
hér á eftir benda á nokkur atriði,
sem mundu miða að því, að létta
hirðingu gripa og verður það
einkum vélklippan, sem hér
verður getið og telja má til ný-
unga á þessu sviði.
Allir þekkja gildi þess að binda
upp hala kúnna, enda þótt það
spui-smál sé langt frá því að vera
leyst, nema ef menn aðhyllast þá
róttæku aðgerð að skera halann
af, eins og byrjað var á til reynslu
á Hvanneyri fyrir nokkrum ór-
um.
Það er gott að hafa kálfa á há-
um grindum, ca. 50—100 cm. og
hæfilega gisnum, svo að þeir.geti
ekki gengið aftur í flór, enda
miklu auðveldara að hreinsa
undan þeim.
Hér á landi Hafa mjög fáir
kúaeigendur klippt gripi sína og
aðeins örfáir menn hafa keypt
hinar viðurkenndu ALFA-klipp-
ur, sem hér birtist mynd af og
fást munu nú hjá SÍS og hér á
Akureyri í Véla- og varahluta-
deild KEA og kosta um 460 kr.
Erlendis er það orðin föst venja
hjá þeim, sem stunda mjólkur-
framleiðslu, að klippa kýr og
kálfa strax á haustin, þegar útbeit
er hætt. Þeir, sem hafa mjalta-
vélar geta notað þessár vélklipp-
ur, því að ekki þarf annað en að
setja þær í samband við mjalta-
vélalögnina — báskranana.
Kosti klippingar má telja í
eftirgreindum atriðum: 1. Auð-
veldar hirðingu á gripunum. 2.
Kýr og geldneyti líta betur út. 3.
Gripunum líður betur, einkum
kálfum og ungviði, sem ji^fnan er
mjög loðið að hausti og má með
klippingu losna að mestu við
óhreinidi, sem jafnan sækir. að,
einkum fyrri hluta vetrar. 4. Það
verður auðveldara að losna við
lús og þess konar óþrif. 5.
Klipping auðveldar mjög hrein-
læti í sambandi við mjaltir, því
að klippa má kýrnar að aftan
fram yfir malir, bæði júgur og
kvið. Snögghærðar kýr er ekki
ástæða að klippa meira, en þær
sem loðnar eru má klippa allar.
Eg tel hiklaust, að klipping
nautgripa sé eitt af þeim atriðum,
sem kúaeigendur ættu að gei’a
að föstum lið í hauststörfum, því
að vinnan við klippinguna er lítil
hjá hagræðinu og þrifnaðinum.
Á. 3.
Gólfbón
Handsápa. 2 teg.
Sólsápa
Sápuspænir
Geysis-þvottaduft
Perlu-þvottaduft
Blautsápa
Skrautkerti
i pökkum og lausri vigt.
Krónukerti
Jólakerti
Kaupfélag Eyfirðinga
Nýlenduvörudeild
og útibú.
Tómatsafi
Tómatsósa
Grænmetissúpa
Gaffalbitar
Sulta frá Flóru
Baunasúpa
Kaupfélag Eyfirðinga
Nýlenduvörudeild
og útibú.
BÆNDUR!
Er það ekki hagkvæmast fyrir ykkur
að kaupa góðan þurrkaðan saltfisk? —
Það eru 25 kíló í pakka.
S.endið okkur pöntun með mjólkur-
bílnum, og við afgreiðum fiskinn til
ykkar samdægurs.
Kjötbúð KEA.
Náttkjólar
Undirföt
Nærföt
Sokkabandabelt i
Sokkabönd
Br j ós tahaldarar
L
Vefnaðarvórudeild
Húsmæður!
Hafið þér athugað, að vér seljum
léttsáltað
r ossa
kjöt
á aðeins 9.00 kr. kílóið.
Það verða áreiðanlega ódýrustu kjöt-
kaupin. — Sendum heim.
KJÖTBÚÐ Sími 1714
og útibúið Ráriargötu 10, sími 1G22
L
Þurrkaður saltf iskur
á kr. 5.35 kílóið.
Sendum heim!
KJÖTBÚÐ Sími 1714
og útibúið Ránárgötu 10, sími 1022
ÞAKPAPPI
nýkominn
Lækkað verð
Timburhús