Dagur - 25.01.1958, Blaðsíða 3

Laugardaginn 25. janúar 1958
D A G U R
3
SAUÐÁRKRÓKUR licfnr þá að-
stöðu að liggja við botn Skagaíjarð-
ar og vera miðstöð verzlunár og
margs konar athafnalífs í héraðinu,
enda hefur vöxtur bæjarins verið
stöðugur undanfarin ár og bærinn
breytt um útlit á margan hátt, bygg
ingum fjölgað og velsæld fólksins
vaxið. Þótt fðlksfjolgun hafi ekki
verið nijög ör, þá er hiin þó stöðug.
Einnig er svo.'að nú fer færra fólk
burtu til atvinnuleitar en áður var,
og er í því fólgin mikil liagsbót
fyrir bæjarbúa, enda hefur atvinna
verið meiri hér nú hin síðari ár en
oft áður, jtótt stopul hafi hún verið
á köflum.
Byggingarframkvæmdir á sl. ári
eru allffliklar, eins og yfirleitt hin
siðári ár. Þar ber þó mest á liinu
nýja sjúkrahúsi, sem byrjað var á
]. sept. 1956 og er nú komið undir
þak og fokhelt. Að byggingunni
stendur Skagafjarðarsýsla og Sauð-
árkróksbær með tilstyrk rikisins, svo
sem lög mæla fyrir um. Að flátar-
máli er byggingin 750 ferm., en um
8000 rúifim. og er megiiihlúti henn-
ar þrjár hæðir og kjallari. 1 sjúkra-
húsinu verða rúm fyrir 25 sjúklinga
og 15 gamalmenni auk alls annars,
sem tilheyrir slíkum stoínunum. Er
byggingin á fögnun stað rét’t ihnan
við bæinn, og er víðsýni mikið
þaðan, bæði inn yfir hérað og út
yfir eyjum prýddan Skagafjörð.
Sundlaug Sauðárkróks, sem hefur
verið í smíðum undanfarin ár, var
opnuð til afnota í byrjun júní sl.
Er sundlaugarþróin 8 x 25 m að
stærð, en alls er byggingin urn 416
ferm. að grunnfleti. Mikið átak er
þó ógcrt við þessa byggihgu, þar
sem eftir cr að byggja 130 ferm.
tveggja liæða hús við suudlaugina.
I því eiga að vera m, a. böð og bún-
ingsherbergi, cn þau, sem nú eru
notuð, verða þá tekin til afnota
fyrir íþróttavöllinn, sem liggur suö-
ur af sundlauginni. Auk þess cr svo
liugmyndin að byggja yfir sund-
laugina. Það verður þó sennilega
ekki gert í náinni framtíð. Mikið
liagræði var áð því að fá sundlaug
í bæinn, bæði vegna sundkennslu
skólafólks, sem franikvæmd hefur
verið í Varmahlíð, og einnig vegna
nota almennings af henni. Á sl.
sumri sótti hana fjöldi fólks, bæði
ungra og gamalla-.
Allmörg fbúðarhús eru í smíðum,
og á árinu voru vcitt 19 leyfi til
íbúðarhúsab.ygginga. A undanförn-
um árum, hefur verjð, .byggðufajlQr;
fjöldi íbúðarhúsa, og mun láta
nærri, að bærinn hafði stækkað um
helming að flatarmáli á sl. 10 ár-
um.
Iíirkjan okkar, sem byggð var ár-
ið 1892 af mikilli framsýni, var á
liðnu hausti endurbætt og stækkuð
nokkuð. Kirkjuturninn var orðinn
fúinn, og var því endurbyggður í
svipuöu forrni og hann var áður.
Bæjarbúum finnst gamla kirkjan
ætíð bæjarprýði.
Hjá Kaupfélagi Skagfirðinga
voru rniklar og margvíslegar fram-
kvæmdir á Jiðnu ári, eins og raun-
ar í mörg undaníarin ár. 1 ársbyrj-
un var lokið við að byggja birgða-
skenimu fyrir áburð, og mun hún
taka um 1500 tohn. Notkun tilbú-
ins áburðar fer stórvaxandi með
aukinni ræktun, og hefur áburðar-
verksmiðjan hvatt til bvgginga
slíkra lntsa víða um landið, þar sem
notkunin er mest, til þcss að geta
drcift flutninguhum á lengri tíma
og losnað 'við geymslu á miklum
hluta ársframleiðslu sinnar hjá
verksmiðjunni. Næsta verkefni var
gagngerðar endurbætur á húseign
félagsins við Aðalgötu 16 og var
þar innréttuð sölubúð méð nýtízku
sniði fyrir byggingarvörur, rafur-
magnstæki og skyldar vörur. Var
sii búð opríuð í byrjun júnírriánað-
ar og um svipað leyti var opnuð
önnur vérzlun með varahluti fyrir
bifreiðar og búvélar í húsi Véla-
verkstæðis félagsins. Opnun þessara
sölubúa var mikil nauðsyn vegna
þrengslá í eldri búðunum, þar sem
viðskiptirí aukast hraðfara ár frá
ári. Ýmsar eiidurbætur voru einnig
gerðar á eldri húsurii félagsins. Þá
var byggt 450 ferrn. hús áfast við
slátur- og frystihús félagsíns, og er
hið nýja hús að mestu notað fyrir
gærur ög verkun þeirra. Jafnframt
voru gerðar ýmsiar endurbætur á
. sláturhúsinu og bætt vinnuskilyrði
þar svo og teknar upp nýjar aðferð-
ir við kælingu kjöts. Sláturfjártaka
hjá kaupfélaginu hefur stórhækkað
ár frá ári og var í haúst samtals
33.644 kindur, og má búast við að
enn hækki þessi tala á næstu árum.
Síðastliðið liaust var byrjað á ann-
arri viðbyggingu við frystihúsið. Er
það fiskmóttökuhiis, um 360 ferm.
að flatarmáli, og er nú komið und-
ir þak. Er bygging þessi hluti af
áætlun um að auka afköst hússiris
í hraðfrystingu lisks, þegar ástæður
leyfa. .
A sl. ári flutti Saltðárkróks Apó-
tek í riýt’t og varidað húsnæði, sem
byggt var áfast við garnla húsið. Er
afgreiðslusalurinn liinn glæsilegasti
að öllu leyti og innréttingar allar
mjög haganlegar.
Bæjarbúar múnu sammála um
það, að hitaveitan sé þeirn ómetan-
leg, en þörf cr nú á auknu vatni, og
liefur liitaveitustjóri að uriaarí-
förnu haft í smíðum jarðbor, sem
fullgerður var um miöjan dcsem-
ber sl., og voru þá borunarfram-
kvæmdir liafnar, og viröist borinn
reynast hinn bezti, cn óséð er enn
um árangur hvað lieitu vatni viði
keinur. Er þ'ó vori' manna sú, að
góður árangur náist að þessu leyti.
Hjá Rafveitu Sauðárkróks voru
allmiklar framkvæmdir. Lokið var
við byggingu nýrrar spennistöövar.
Voru 2S hús, sém áður voru á loft-
línukerfi, tengd jarðkerfinu. Öll
hús bæjarins eru nú með jarðheim-
taugar. Götulýsing var og avikin,
og 40% götuljósa eru nú tengd
jarðkerfinu, og cr sá liluti með
kvikasilfursljös.um.
Allstöð GÖrigúskarðsárvirkjunaL
innar er st’aðsett liér í bænum og
veitir honum raforku. Auk þess
hafa línur frá Iienni verið lagðar
á undanförnum árum fram um hér-
aðið. Á sl. ári var lína lögð fram
Sæmundarhlíð, og fengu þar 10
bæir raforku. Sömuleiðis var fram-
lengd línan í BIönduhlíð, frá V’íði-
\Öllu\n afj.SiIfrastþðum, ogríengdir
við þá linu alls níu bæir. Nú munu
um 200 býli í Skagafirði hafa fcng-
ið raforku, sumpart frá Göngu-
skarðsárvirkjun og sumpart írá
Skeiðsfossvirkjun.
Félagslíf var mikið á sl. ári og
meira en oft áður. Ungu fólki er
þörf á mikilli starfsemi á því sviði,
til þess að fullnægjá félagsþörf sinni
og fylla í tómstundir, sem gefast frá
öðrum störfum.
Geta má þess og, að landsmót í
handknattleik kvenna var háð hér
í fyrsta skipti sl. sumar og Norður-
landsmót í skák fór hér fram mi i
haust, og er hvorttveggja þetta ný-
lunda og til örvunar fyrir íþrótta-
og skákunnendur.
Hcr liefur vcrið minnzt á nokkr-
ar framkvæmdir frá sl. ári, en þó
er mörgum sleppt, sem vafalaust
væri vert að geta. Undirstaða allra
framfara og framkvæmda er ]jó að
sjálfsögðu afkoma fólks almennt og
hin raunhæfu framleiðslustörf til
sjávar og lands. Framkvæmdir þær,
scm nefndar hafa verið, og aðrar
liliðstæðar, veita að vísu bæjarbú-
um tckjur og þær allmiklar. Þar
við bætast svo margháttuð störf við
verzlún og viðksipti, svo og ýrniss
konar iðnað, mjólkuriðnað, véla-
verkstæði, sem liér eru rekin, og
trésmiðjur. Slík átvirina er þó eng-
an veginn fúllnægjandi fyrir bæj-
arbúa, sem nú eru um 1100. Það
var því mikil atvinnuaukning að
því, er togarar tóku að leggja hér
upjr fisk til vinnslu. Hér eru nú
starfandi tvö hlutafélög, sem hafa
fiskvirinslu með liondum, Fiskiðja
Sauðárkróks li.f., 'sem Kaupfélag
Skagfirðinga og Sauðárkróksbær
standa að og liefur á leigu fisk-
vinnsluhús og - beinamjplsverk-
smiðju kaupfélagsins, og Fiskiver
Sauðárkröks h.f., sem Sauðárkróks-
bær á að % lilutum.
Hjá Fiskiðjunni voru á árinu
1957 unnir liðlega 23 þús. kassar
af freðfiski og um 7 lestir af skreið
og þar að auki mjöl' og lýsi, og
nániu vinnulaun greidd af fyrirtæk-
iriu vegna þessarar framleiðslu um
1200 þús. krónum.
FiskiverSauðárkróks tók til starfa
í júnímánuði sl., og vpru þá gerðar
ýmsar endurbætur á lnisuni og tækj
um félagsins. Frá því 21. júíií, er
félagið tók fyrst á móti fiski og til
áramóta, hafa verið unnir þar af
frystum fiski 1.352 kassar, 171 tonn
af mjöli, 40 tonn af lýsi, 1.5 tonn
saltfiskur og 1.6 tonn skreið. Á því
tímabili, hafa verið greiddar 928
þús. kr. í vinnulaun vegria fiskverk
unar og anharra framkvæmda á fé-
lagsins vegum.
Af þessu mega allir sjá, hversu
mikils er um það vert, að þessi fyr-
irtæki geti starfað af sem mestilm
krafti og veitt sem ílestum atvinnu,
en erfiðlega gérigur nú um öflun
hráefnis til þcirra.
Nú liin síðari ár hafa bæjarbúar
margir liverjir lagt ínikið - kaþp á
að bæta útlit húsa'sinna að yitan
og umhverfi þeirra. Er þetta góð
þróun, sem þarf að ná lengra mcð
hvcrju ári, sem líður. T. d. lét
kaupfélagið mála flest sín hús utan
með ábérandi litum og setja á þau
ntcrki félagsins á sl. sumri. Hefur
þetta sett sinn svip á bæinn og saffl-
ræmt útlit lniseigna félagsins. Þótt
mörgum finnist ef til vilí áukaat-
riði, hvernig útlit húsa er, þá verð-
ur því naumast á móti mælt, að
mikill munur er á því að liafa fyrir
'atigum fallegt og hlýlegtr uirihverfi
eða gráan 'stein og kalda möl.
G. I.
Allshtrjarþing Sameinuðu þjóð-
anna hefir samþykkt, að endur-
reisnarstarfsémi samtakanna í Kór-
cu skuli lokið í lok júriímánaðár
1958. Tillagan um, að ljúka endur-
reisnarstarfinu var upþháflega bor-
in fram af forstjóra endurreisnar-
stofnunarinnar — UNKRA —, J. B.
Coulter hershöfðingja i efnahags-
nefnd Allsherjarþingsins.
Coulter Iiershöfðingi flutti sjálf-
ur skýrslu sína á fund nefndarinri-
ar. í þessári skýrslu cr að finna mik-
jrin fróðleik um aðstoð. Sameinuðu
þjóðanna við Suður-Kórcu-menn.
Iðnaður lendsins liefur verið byggð-
ur upp að nriklu leyti og reytast
hefur verið við, að endurbyggja
atvinnuvegi landsins í lieild. T. d.
hefir Verið reist mikil sementsvark-
smtðja, glergerð og um 1100 skólar
liafa verið reistar, eða endurbýgðir
síðan styrjöldinni lauk, svo eitt-
hvað sé nefnt.
ISLENDINGUR hefur verið að
gera sér það lil dundurs undanfar-
ið að skattleggja fyrirtæki sam-
vinnumanna hér í bænum, svona
til að sýna lesendum sínum, livað
þeir þyrltu lítið að borga, ef ekki
væru til landslög, svonefnd sam-
vinnulöggjöf. „Útsvarsfríðiiuli" að-
ila þessara skipti þúsundum cf ekki
milljónuiri króna o. s. frv.
íhaldsblaðið segir, að vörusala
KEA árið 1956 neriri 220 millj. kr.
Meðalveltuútsvar samkvæmt regl-
um riiðurjöfnunarnefndar nemi að
mirinsta kosti 0.6%, og hefðu því
einstaklingar orðið að greiða af
slíkri verzluliarveltu kr. 1320000.00
eða nærfellt milljón krónum meira
en allt útsvar KEA nam, svo að
notuð séu orð íslendings.
Skal nú sýnt, hvcrning blað þetta
hagræðir sannleikanum. Þá er iyrst
að athuga 220 milljónirnar.
Síðasti aðall'undur KE.V upplýsti,
að í þessari upphæð umsetningar-
innar væri innifalin sala útibúa í
sýslunni, svo sem á Dalvík, Flrísey
o. s. frv. Ennfremur umboðssala á
landbúnaðar- og fiskafurðum, svö
og umsetning lilutafélagáj séfn cru
að mcstu eða öllu leyti eign KEA.
Nú gerir Islendingur sér hægt
fyrir og margfaldar umræddar 220
milljónir með 0.6% og fær þahriig
útsvarið. Er riú engum ofvaxið að
sjá í gegnum blekkiilgarnar. En
þær eru meðal annars þessar:
1. blekking: Allmikið af þessari
veltu er útsvarslagt hjá viðkomandt
hlutafélögum og útibúum við fjörð-
inn.
2. blckking: Samkvæmt kröfu í-
haldsins á að leggja útsvar á um-
setningu mjólkur- og kjötafurða ot.;
ýiriissá sjávarafurða, sem engri nið-
urjöfnunarnefnd liefúr dottið í huc;
að gera, svo að vitað sé. Hér gerir
blaðið sig enn hcimskara en áðui
ef hægt væri. Með því að leggja á
þessa umsetningu, væri Akureyrar-
bær að útsvarsleggja bændur og;
sjómerin cn ekki KEA. Það kærri.
þannig út, að framleiðendurnir
fengi þeim mun mirina fyrir afurð •
ir sínar en nti er.
Sést af þessu, hvernig útsvarsregl-
ur Islendings eru, bæði utan við og
neðan við lieilbrigða skynsemi, eða
að öðrum kosti alveg óvcrjandí,
vísvitandi ósannindi.
Ekki tekur svo betra við, þegar
íslendingur reiknar út útsvarið á
SÍS hér í bænum. Reiknar hann
þar með 60 millj. kr. umsetningu
og margfaldar svo eftir gömlu regl-
unni.
Islendingur niá liins vegar scgja.
frá því í þessu sambandi, að cinr
og frá er sagt í 39. tölublaöi Dagr.
á fyrra ári um margnefndar 60 mil-
jónir, að pær eru samanlögð sala
allra iðnfyrirlœkja SIS d öllu lánd•
inu.
Verður enn að hryggja íslendinc;
með því að upplýsa þessa blekk-
ingu hans til viðbótar hinum fyrrí.
^Loforðin öo svikin”
Þessa yfirskrift ber greinarkorn
í íslendingi 23. jan. sl., og leynir
sér ekki, að hrollur fer um rit-
stjóra blaðsins við að þurfa að ljá
í'úm skrtftnkenndum stéfnuyfir-
lýsingum flokks síns, og ségir
enda í leiðara, að alltaf geti nú
brugðið til beggja vona um efnd-
irnar, þegar miklu sé lofa'ð. Það
er reyndar lofsvert af blaðinu, að
það skuli vara kjósendur við
Margir af fulltrúunum í efna-
hagsnefndinni fóru viðurkenning-
arorðum um slörf UNKRA í Kör’eu
og þótti scm tekist hefði vel, að að-
stoða Suður-Kóreumenn áð réttu
úr kútnum eftir hörmungar styrj-
aldarinnar. Eulltrúi Sovétríkjanna í
nefndinni var þó á öðru máli.
Hanri hélt því fram, aö miklu meiri
framfarir ltefðu átt sér stað á sama
tíma í Norður-Kóreu og að efna-
hagur þeirra stæði með miklu mciri
blóriia en Suður-Kóreumanna. Sov-
étfulltrúinn, G. P. Arkadicv, sagði
að mikið af aðstoð Sameinuðu þjöð-
anna til Suður-Kóreu liefði verið
notað til vígbúnaðar.
Indverski fulltrúinn, sem sat lijá
við atkvæðagrciðsluna um skýrslu
Coulters hershöfðingja, lét í ljós þá
skoðun, að Sarrieinuðu þjÖðirnar
hcfði ekki átt að einskorða aðstoð
sína við Suður-Kóreu eina, heklur
aðstoða alla Kóreumenn efnahags-
lega.
skrumi flokksbræðra sinna, og
skal það síður en svo lastað.
En svo kemur hann að marg«
tuggnu efni urn hreystiverk fyrr-
verandi þingmanns bæjarins og á
hiriri bóginn svik núverandí.
þingmanna. Oll er málsmeðferðin.
fyrir neðan lágmark venjulegra
blaðamanna. Sem dæmi um það,
skal það dæmið nefnt, sem er
upp sett á einna mest áberandi
hátt og fylgir því mynd af flug-
stöðvarhúsinu nýja. Þar stendur:
..Þannig hefur rauða fylking Ak-
ureyringa á Alþingi staðið við
kosningaloforð sín þar. Flug-
stöðvarhúsinu þokar ekki um fet.
Er ástæða. til að ætla, að betur
verði gert í bæjarstjórn hennar
undir forystu hcnnar.“
Gréinarhöfundi íslendings til
fróðleiks. skal honum bent á, að
Alþingi ákveður fjárupphæð til
flugmálanna í heild hverju sinni.
En Flugráð ákveður hvernig
fénu er varið, hvernig það skipt-
ist milli einstakra staða á land-
inu. Um fyrra atriðið. ákvörðun
Alþingis, er fullvíst, að allir
þingmenn Akureyrar og héraðs-
ins einnig, hafa lagzt á eina sveif
og eiga allir óskipta þökk fyrir.
Kemur þá að síðara atriðinu.
skiptingu þess fjármagns, sem
Alþingi veitir. Henni ræður
Flugráð, eins og' áður er sagt. Ef
flugturninn við Akureyri hefur
(Framhald á 7. síðu.)
B-LISTÍNN er listi FramséknarfIokksins
FRÁMSÓKMRMENN! Kjósið snemma á morguii og fylkið ykkur fast
um B-LISTÁNN. Takmarkið er: Fjórir efstu menn í bæjarstjórn.