Dagur - 05.02.1958, Blaðsíða 2
2
D A G U R
' Miðvikudaginn 5. febrúar 1958
DAGINN
OG VEGINN
FRÉTTIH í STUTTU MÁLI
Bjiirgin við bæjartlvrnar.
Hér er ekki átt við björg, sem
þarf að velta úr vegi, heldur við
'björgina við bæjardyr Akureyr-
inga, síldina,
Fyrir síðustu helgi höfðu um
5500 mál síldar borizt til Krossa-
nesverksmiðju. Þessi síld er smá,
eða hafsíld á vaxtarskeiði. Hvaða
stofni hún tilheyrir skal ósagt
látið. Hvaðan hún kemur eða
hvert hún fer, er líka ókunnugt.
Ilitt lullyrða sjómenn, að magn
hennar sé gífurlegt í Eyjafirði
innanverðum og jafnvel inni á
Pollinum sjálfum. Skip lóða á
ógrynni af síld og enn eru bátar
e.S veiðum. Bæjarbúar eru ekkert
hissa á þessari vetrarveiði. Hún
er að verða svo vanáleg.
Utgerðarmenn munu vera bún-
dr að veiða fyrir um 2,5 millj. kr.
og hásetahluturinn er furðu mik-
511. Og fleiri hagnast vel á þessari
smávöxnu síld. í Krossanesverk-
smiðju er unnið við bræðsluna og
mjÖlið gr þegar komiö á erlend-
an maikað eða á leið þangað. Það
er góð vara. Lýsiö mun óselt.
Margir eru uggandi yfir því að
þessar síldveiðar séu rányrkja af
verstu tegund, þar sem drepin
séu ungviðin. En margt virðist
fcenda til þess að fjarðarbotninn
sé mikilvæg. uppeldisstöð síldar-
innar.
En um leið og menn gleðjast
yfir þessari aukavertíð, ef svo
rnætti að orði komast, vaknar sú
þráláta spurning, hvort ekki sé
hægt að gera veiðina mun arð-
fcærari en nú er. Hefur þetta að
vísu verið gert að umtalsefni áð-
ur hér í blaðinu. Niðursuða eða
frysting tíl útflutnings kemur þá
væntanlega fyrst í hugann. Ak-
ureyl'ingar hafa nokkra reynslu í
þessu efni og gæti hún orðið
dýrmæt við þær athuganir sem
gera þarf.
Ljótt er að heyra.
Sunnanblöðin færa oss þá
fregn að spænski sendiherrann í
London hafi verið kærður af
þekktum bankastjóra þar í borg
og boiinn þeim sökum að hafa
gerzt heldur nærgöngull við
konu bankastjórans jafnvel svo,
að ekki varð lengra gengið. En þá
kom nú babb í bátinn, því að
sendiherrar ei-u friðhelgir og
ekki hægt að draga þá fyrir dóm
eins og hverja aðra lúsablesa.
Sendiherrann bjargaði ákærand-
anum á þann hátt að segja af sér,
svo að hægt væri að kalla hann
fyrir rétt. Sýnist svo, að hann
hafi ekkert á móti því að svara
til saka í málinu. Enn er auðvit-
að allt á huldu um framhaldið.
En ekki verða heimsblöðin, svo
að ekki sé minnst á sunnanblöðin
okkar, fréttalaus, á meðan það er
til dæmis ekki upplýst, hvað oft
samfundir hafi átt sér stað, hver
hafi átt upptökin og hvort þau
muni ætla að framlengja kunn-
ingsskapinn, sendiherrann og
bankastjórafrúin.
Skilyrði fyrir vcitingu.
Vonandi verður mönnum ekki
óglatt af því, þótt minnzt sé með
orfáum orðum á Sjálfstæðis-
menn. Þcir létu það eftir sig sjást
á prenti fyrir kosningarnar, að
líklcga j'rði það gert að skílyrði
fyrir ráðningu Guðmundar Jör-
und.ssonar í framkvæmdastjóra-
starf hjá Ú. A., að hann léti af
trú sinni og gengi úr Sjálfstæð-
isflokknum.
Þessi þvættingur mun til orð-
inn fyrir þá sök Sjálfstæðis-
manna, að hafa valið starfsmenn
að Ú. A. eftir pólitískum lit öðru
fremur, svo að þar varð hið
margumtala „fúla íhaldshreiður".
Nú halda Sjálfstæðismenn, að
andstæðingar þeirra muni fara
Síðastliðinn laugardag (1. febr.)
var öldungurinn Jón Stefánsson
frá Hjarðarholti á Dalvík borinn
til moldar að Völlum samkv.hans
eigin ósk. — Jón fæddist í Dæli
24. nóv. 1863, en anda'ðist 24. jan.
sl. á heimili dóttur sinnar og
tengdasonat', Kristins Jónssonar
oddvita Dalvíkurhrepps, 94 ára
gamall. Foreldrar hans voru
hjónin Stefán Sigurðsson og
Helga Jónsdóttir frá Dæli. Jón
kvæntist árið 1888 eftirlifandi
ekkju sinni, Júlíönu Hallgríms-
dóttur, sem nú er þrotin heilsu,
enda orðin 93 ára gömul. Þeim
varð 5 barna auðið, sem öll eru
á lífi. Börn þeirra Jóns og Júlí-
önu eru: l.Hallgríinur, skósmið-
ur í Reýkjavík; 2. Ebenharð, frv.
bílaeftirlitsmaður búsettur á Ak-
ureyri; Oddur skósmiður á Ak-
ureyri; 4. Solveig Halblaub ekkja,
sem séð hefir um foreldra sína til
rnargra ára; 5. Sigurlaug kona
Kristins oddvita og netagerðar-
manns í Dalsmynni á Dalvík. —
Þau Jón og Júlíana bjuggu all-
lengi hér í dalnum, fyrst á Hofi,
svo á Iljaltastöðum og síðast á
Hánefsstöðum. En árið 1925
fluttu þau til Dalvíkur og hafa
þar verið síðan þá. — Síðustu 10
—12 árin hefir Jón verið alblind-
ur og lengi hefir hann legið rúm-
fastur. Hann kvartaði aldrei,
þrátt fyrir það, um sinn hag, en
var alltaf ljúfur og þakklátur
fyrir allt, sem fyrir hann var
gjört. Að foreldrum sínum báð-
úm, hrumum og háöldruðum
hefur frú Sólveig hlynnt með
mestu prýði. Mun vart hafa verið
hægt að gjöra það betur. Rúm-
nákvæmlega sömu brautina og
þeir fóru sjálfir og meta menn
eftir pólitískum skoðunum frem-
ur en hæfni til starfs. íhaldinu til
huggunar í þessu efni, skal minnt
á það, að víti þeirra í Ú. A. ætti
að verða nægilegt til varnaðar.
Lokun og útrckstur.
Svo að maður vendi sínu kvæði
í kross, hefur það þótt tíðindum
sæta, að suður á hinni fögru
ítalíu er ákveðið að leggja skuli
niður 560 hóruhús og reka 4500
hórur út á guð og gaddinn. En
þessi atvinnugrein hefur áður
verið lögvernduð. ítalska íhaldið
hefur barizt á móti þessum ráð-
stöfunum með hnúum og hnefum
svo og nýfasistar. Telui' það
þennan atvinnuvcg ekki verri en
hvern annan og óttast að þá muni
siðferðinu á götum stórborga
landsins hætta búin ef „húsun-
um“ er lokað.
lcga tvítugur réðizt Jón í það, að
læra á orgel. Var hann mánaðar-
tíma á Akureyri við orgelnám
hjá hinum fræga söngfrömuði,
Magnúsi Einarssyni organleikara.
Að því loknu tók hann organleik-
arastarf að sér í Vallakirkju og
gengdi því starfi í 17 ár, að því
er bezt verður vitað. Hann
kenndi og ungu fólki í nágrenn-
inu söng all-oft. Orgel var keypt
í Vallakirkju 1886 og varð Jón
þannig fyrsti organleikari kirkj-
unnar. — Eg, sem þessar línur
rita, þekkti ekki Jón fyrr en eftir
1944. Þá var hann kominn á ní-
ræðisaldur og mjög sjóndapur.
Hann var þá löngu hættur að
leika á orgel. Þó greip hann einu
sinni í orgel hjá mér og lék
sálmalag, sem hann kunni að
mestu leyti utan að. Fannst mér
mikið til um, hve vel hann lék
lagið þegar alls var g'ætt. — Eg
gjöri ráð fyi'ir, að í móðurætt
Jóns hafi búið miklir söng- og
músíkhæfileikar, þó að ég geti
ekki fullyrt það. Þeir Jón og
Tryggvi Jóhannsson á Yti'a-
Hvarfi, faðir þeirra söngfrömuð-
anna, Jakobs organleikara á Ak-
ureyri og Jóhanns söngkennara,
íöður Þórunnar litlu píanóleikara
voru systrasynir. Eg hefi svo
þessi orð um fyrsta organleikar-
ann í Vallakirkju ekki fleiri, enda
er ég allra Svarfdælinga ófær-
astur að skrifa um Jón Stefáns-
son. — Eg kveð hann með kveðj-
unni fögru:
Hvíldu í friði Drottins!
Blessuð sé minning þín!
Slysavarnafélag Islands 39 ára
Meira en 1000 manns bjargað úr lífsliáska
Slysavarnafélag fslands varð
30 ára 29. janúar sl. Það var
stofnað 29. janúar 1928 af fá-
mennum hóp áhugamanna, undir
forustu Guðmundar Björnssonar,
landlæknis, og Jóns E. Berg-
sveinssonar. Fljótlega tóku allar
stéttir þjóðfélagsins þátt í starfi
féiagsins, og í dag eru þessi sam-
tök orðin fjölmcnnasti félags-
skapur á íslandi.
Eru félagsdeildirnar orðnar 203
að tölu, þar af 22 kvennadeildir,
með yfir 30 þúsund félaga. Björg
unarstöðvar og skipbrotsmanna-
skýli eru orðin 91, og er nú varla
sá staður á landinu, sem félagið
ekki hefur einhvern viðbúnað til
að veita aðstoð. Þegar litið er um
öxl kemur í ljós að þessi fé-
lagsskapur hefur miklu áoi'kað á
liðnum ái'um.
MÖRGUM FORÐAÐ FRÁ
DRUKKNUN.
Skýrslur sýna, að á þeim 39
árum, sem Slysavarnaféiagið
hefur starfað, hefur verið forð-
að frá drukknun eða lífsháska
5683 mönnum. f þessum stóra
hópi eru 1049 menn,scm bjarg-
að hefur verið af björgunar-
sveitum, oft við erfiðustu skil-
yi'ði og úr bráðri hættu. Björg-
unar- og varðskipin hafa á
þessum árum dregið að landi
1623 skip með samtals 10045
manns. Auk þess hafa önnur
skip veitt fjölda skipa aðstoð,
lxefur slík aðstoð verið veitt
þúsundum sjómanna fyrir at-
beina félagsins.
Bjöi’gunarskipið Sæbjöi'g, sem
verið hefur stórvii’kust í aðstoð
við bátaflotann, lét félagið byggja
þegar það var 10 ára, þegar fé-
lagið var 15 ára hóf það fyrir al-
vöru smíði hinna mörgu og
myndarlegu skipbrotsmanna-
skýla, sem nú eru orðin 28 talsins
á eýðisöndum og óbyggðum
andnesjum landsins. Þegar félag-
ið var 20 ái’a hafði það endur-
byggt Sæbjörgu og gert hana að
nýtízku skipi. Litlu síðar var
björgunarskip Vestfjai-ða, María
Júlía, byggt fyrir forgöngu slysa-
varnadeildanna á Vestfjörðum,
og nú á 30 ára afmælinu fagnar
félagið hinu vandaða björgunar-
skipi Albert, sem norðlenzku
slysavarnadeildirnar hafa unnið
að að fá byggt með mikilli fi’am-
takssemi sem og með góðvilja
x’áðandi ríkisstjórna.
SJÚKRAFLUG í FIMM ÁR.
Félagið hefur undangengin 5
ár átt og reldð sjúkraflugvél í
félagi með Birni Pálssyni, mcð
þeim góða árangri sem albjóð
er kunnugt.
Félagið hafði forgöngu um að
reisa í'adíómiðunarstöðvar á
ýmsum stöðum og er hér cin
fullkomnasta radíómiðunai'stöð á
Garðskaga, sem lokið var við að
í’eisa á síðasta ári, þar stærsta
átakið, enda veitti Alþingi til
þess fullan stuðning.
NÝTT BJÖRGUNARIIÚS
REIST í REYKJAVÍK.
í fyrra barst félaginu hin mikla
og góða gjöf, B.B. Gísli J. John-
sen, er Gísli J. Johnsen stórkaup
maður og frú gáfu félaginu, og
sem þegar hefur veitt bátum
mikla hjálp og bjai'gað mannslíí-
um.
Við komu hins nýja báts sýndi
það sig, að ÖrfiriseyjarhúsiS
gat ekki geymt hinn nýja bát, svo
(Framhald á 7. síðu.)
„TOMMY STEELE"
NORÐURLANDA
og JAMES MENN IIANS
halda hljómleika í Nýja Bíói á Akureyri í
kvöld, kl. 5 og 9 e. h.
Sjáið nátiar í götuauglýsingum.
V. Sn.