Dagur - 19.02.1958, Blaðsíða 8

8
Bagum
Miðvikudaginn 19. febrúar 1958
PALL ZOPHONIASSON:
Búskapurinn í EyjaljarSarsýslu
Fréttabréf úr Skagafirði
Frostastöðum, 7. febr. 1958.
Þriðjudaginn 14. jan. sl. hélt
Bændaklúbbur Skagafjarðar
fund í Varmahlíð. Ingi Sveinsson
vélvirkjameistari á Sáuðárkróki
flutti framsöguræðu og sagði frá
för sinni til Bandaríkjanna. En
hann var einn af þeim landbún-
aðarvélamönnum, sem boðið var
þangað á sínurn tíma. Var erindi
hans hið fróðlegasta.
Undir umræðum var hann
spurður að því, hvort hann hefði
ekki séð mikið af tækjum er
komið gætu íslenzkum bændum
í góðar þarfir. Ingi taldi, að hann
hefði að vísu sitt hvað hafa séð,
er hann taldi að henta mundi
hér, en þess bæri þó að geta, að
einstök bú í Bandaríkjunum
væru yfirleitt stærri en á íslandi
og þó væri munurinn einkum sá,
að þar væri búskapurinn miklu
sérhæfari en hér.
Skagfirðingar hafa löngum ver-
ið frægir fyrir stóðeign sína. —
Áhugi á þeirri búgrein fer nú
dvínandi og mjög að vonum. —
Aftur á móti virðist glæðast
skilningur á gildi hrossaræktar.
Erfiðleikar á að fá hross tamin,
er þar þó illur Þrándur í Götu.
Hestamannafélagði Stígandi
rak í nokkur vor tamningastöð
fyrir dráttarhesta og hafði til
þess styrk frá Búnaðarsambandi
Skagfirðinga. Sú starfsemi lagð-
ist þó niður vegna ónógrar þátt-
töku. Markaðurfyrirdráttarhesta
þrengdist stöðugt, vegna vaxandi
dráttarvélanotkunar. Stígandi
hefur nú tekið upp þráðinn að
nýju og rekur nú tamningastöð
fyrir reiðhesta. Er hún staðsett í
Varmahlíð. Munu nú 20 hestar
þar í tamningu, en hartnær jafn
mörgum varð að víst frá, því að
skilyrði voru ekki fyrir hendi til
að taka fleiri í einu. Tamninguna
annast þeir Pétur Sigfússon,
bóndi í Álftagerði og Gísli
Höskuldsson frá Hofstöðum í
Borgarfirði. Þeim til aðstoðar er
svo Páll Sigurðsson í Varmahlíð,
hinn kunni langferðabílstjóri,
hestamaður og gestgjafi. Búnað-
arsamband Skagfirðinga og Stíg-
andi styrkja starfsemina, svo að
kostnaður er ekki þungbær
hestaeigendum.
Tíðarfar hefur verið stirt hér
um slóðir allt frá jólum. Gekk þá
í suðaustan rosa með snjókomu
öðru hvoru. Upp úr miðjum jan-
úar brá til norðanáttar og hefur
hún verið ríkjandi síðan. Færð
er erfið í héraðinu og truflar
mjög mjólkurflutninga. Vegum
hefur þó að sjálfsögðu verið
haldið opnum eftir föngum, en
það gerist nú æ erfiðara, eftir því
sem traðir dýpka. Mjög er orðið
illt til jarðar í vestanverðri sýsl-
unni og' einnig að austan, eftir að
kemur út fyrir Viðvíkursveit. í
Blönduhlíð hefur það verið
(Framhald á 7. síðu.)
Frá Skógræktarfélagi Ákureyrar
18 þúsimd plöntur gróðursettar. - 430 mann í
sjálfboðavinnu. - Stórt átak framunclan í
skógræktarmálum
(Niðurlag.)
7. Hrafnagilshreppur.
Byggðar jarðir í hreppnum
voru 32, en eru nú 33. Meðaltún-
ið var 5 ha. 1920, en er nú 16,3 ha.
og hefur því meir en þrefaldast.
Á meðaljörðinni var heyjað 153
+ 279 = 432 hestar. Nú er hey-
skapurinn á meðaljörðinni 672 +
163 = 835 hestar. Áhöfn meðal-
jarðarinnar 1920 voru 6 nautgrip-
ir, 109 fjár og 6,3 hross, en eru
nú á meðaláhöfn 19,5 nautgr., 76
fjár og 2,9 hross. Nautgripum
hefur fjölgað um 13,5, sauðfénu
fækkað um 33 og hrossum um
3,4. 1920 var heyið í minnsta lagi
handa búfénu, en nú er það til
muna meira, og nægilegt þó all-
harður vetur komi. Utheyskap-
urinn hefur minnkað, og nú má
heita að hætt sé að slá annað
land, utan túns en ágætar engjar,
er Eyjafjarðará ber á árlega.
Hreppurinn á ekkert upprekstrar
land. Hrafnagilskirkja átti upp-
rekstur á Bleiksmýrardal vestan
ár og mun hann dálítið not-
aður úr hreppnum, en erfitt ef
að nota hann, og ekki vel séð af
Fnjóskdælingum, enda ekki lík-
legt að það verði gert til fram-
búðar. Grundarbændur ráku um
skeið fé sitt á Nýjabæjarafrétt í
Austui'árdal í Skagafirði, en heita
má það ógerningur að nota hann
frá Grund eins og nú er. Vaxtar-
möguleiki sauðfjárbúanna er því
Htill eða enginn í Hrafnagils-
hreppi, nema búnaðarhættir eða
aðstaða breytist, jarðhiti er
nokkur í hreppnum og við hann
Smásagnasamkeppni
Tímaritið Samvinnan hefur nú
efnt til þriðju smásagnasam-
keppni sinnar og verða fyrstu
verðlaunin ferð með Sambands-
skipi til meginlandsins og heim
og 2000 krónur að auki. Hefur
þátttaka í hinum fyrri smásagna-
keppnum verið geysimikil, en
Indriði Þorsteinsson vann hina
fyrstu og Jón Dan hina aðra. —
Sögur skulu berast ritinu fyrir
15. apríl næstkomandi, en í dóm-
nefnd sæti þeir Andrés Björns-
son magister, Andrés Kristjáns-
son blaðamaður og Benedikt
Gröndal ritstjóri.
í smásagnakeppninni mega
taka þátt allir íslenzkir borgarar,
ungir og gamlir, hvirt sem þeir
hafa áður birt eftir sig sögu eða
ekki. Handrit skal senda sam-
vinnunni, Sambandshúsinu,
Reykjavík, og skal fylgja nafn og
heimilisfang höfundar í lokuðu
umslagi, en umslagið og sagan
vera auðkennt á sama hátt.
Auk þeirra fyrstu verðlauna,
esm getið var, eru 2. verðlaun
1000 krónur og 3. verðlaun 50
krónur. Þar að auki mun Sam-
vinnan kaupa 10—20 sögur, sem
berast, gegn venjulegum ritlaun-
um.
garðrækt í gróðurhúsum og í
volgri jörð. Hænsnahald er meira
en gerist og egg seld til Akureyr-
ar. Stækkun búanna í Hrafna-
gilshreppi liggur í stækkun kúa-
búanna, aukinni garðyrkju og
fjölgun hænsnanna. Ein jörð hef-
ur minna en 5 ha. tún (3,7), en 25
jarðir hreppsins hafa stærra tún
en 10 ha. og 11 af þeim stærra en
20 ha. Grund hefur verið stærsta
jörðin og haft stærsta búið. 1932
var túnið orðið 21,3 ha. að stærð
og þa var Grund ein jörð. Þá var
búið á Grund talið með stærstu
búum landsins. Af túninu fengust
500 hestar og á Grundarengjum,
sem eru góðar, voru slegnir 1100
hestar. Búið var 18 nautgripir,
350 fjár og 12 hross, og Nýjabæj-
arafrétt var notuð. Nú er Grund
orðin að' tveim jörðum, Grund I
og II. Túnin á þeim báðum eru
64,2 ha. og gefa af sér 2740
hesta, en á engjunum eru heyj-
aðir 900 hestar. Á Grund I og II
eru nú 83 nautgr., 511 kindur og
30 hross, og væri Grund enn ein
jörð, væri þar enn eitt stærsta bú
landsins. En það hafa margar
fleiri járðir í hreppnum breytzt
en Grund, og sumar tiltölulega
meira, þótt Grundar sé hér
minnzt, af því að þar er stærst
bú. Finnastaðir höfðu 5,7 ha. tún
1932, en hafa nú 32,8 ha. tún og
1425 hesta töðu. Áhöfn þar er 40
nautgr., 93 kindur og 5 hross,
fleiri jarðir má segja svipað um í
hreppnum eins og Möðrufell, sem
komin er með 40 ha. tún o. s. frv.
Bæði Finnastaðir og Möðrufell
eru nú að fæða af sér ný býli,
synir feðranna að fá hluta af
jörðunum handa sér og hyggjast
þá reka kúabú fyrst og fremst.
8. Saurbæjarhreppur.
Býggðu jarðimar voru 64, en
eru nú 59 og hefur því fækkað
um 5. íbúarnir voru 567, en eru
nú 375. Meðaltúnið var 5 ha., en
hefur stækkað, og er nú 15,5 ha.
Á meðaljörðinni var heyjað 135
+ 242 = 377 hestar, en nú er
heyjað á meðaljörðinni 613 +
121 = 734 hestar, eða um helm-
ingi meira. 1920 fengust 42 hest-
ar eftir hvern mann búsettan í
hreppnum, en nú 115 hestar, svo
að afköstin hafa aukizt verulega,
þó ekki sé hægt að segja, hvað
margt af íbúendum hvert árið
var vinnandi, né hve margt
kaupafólk var, en saman ber
mönnum um, að það sé færra nú,
og fari fækkandi með ári hverju.
Áhöfn á meðaljörðinni hefur
verið:
1920 voru nautgr. 5,2, sauðfé
100 og hi-oss 6,3, og hefur því
heyið verið í það minnsta. Nú er
áhöfnin á meðalbúið oi'ðin 14,6
nautgr., 112 fjár og 5,3 hross og
enn er heyfóðrið í knappasta lagi.
Beit er þó betri hér að vetrinum
fyrir sauðfé en í hinum hreppum
sýslunnar. Hrossum hefur fækk-
að tiltölulega lítið í hreppnum,
og má undarlegt heita, því að
lestaferðir eru niður lagðar og
notkun hrossa hefur mjög
minnkað, enda virðast hrossin á
einstaka bæjum vera höfð meir
til skemmtunar en til að gefa
tekjur. Á nokkrum jörðum í
hreppnum eru góðar engjar og
má heita að á þeim jörðum sem
þær hafa sé enn heyjað á engjum,
en hætt að slá engjar á hinum
bæjunum, sem ekki hafa nema
lélegar engjar, þótt slegnar væru
meðan fólk var margt og ódýrt.
Af öllum hreppum sýslunnar er
mest undanfæri fyrir sauðfé í
Saurbæjarhreppi, og þar et'
möguleiki til að fjölga sauðfé
töluvert, þegar heyskapur vex,
en fyrr ekki. Sama má segja um
kúabúin, þau geta líka stækkað,
en hvorugt má stækka, fyrr en
samhliða og í samræmi við það
sem túnin stækka og heyskapur
vex. Og þó nokkrar jarðir í
hreppnum hafi erfiða aðstöðu til
stækkunai' túnanna eru útrækt-
unarskilyrði yfirleitt góð og sums
staðar mjög góð. Ein byggð jörð í
hreppnum — nýlega stofnað ný-
býli — hefur ekki enn 5 ha. tún,
en 50 jarðir af þeim 59, sem
byggðar eru, hafa yfir 10 ha. tún
og 11 yfir 20 ha. Margar jarðir í
hreppnum eru með stórbú, eins
og Núpufell er hefur 32 nautgr.,
201 kind og 2 hross. Möðruvellir
er hafa 45 nautgr., 53 kindur og 1
hross, Fellshlíð — sem er nýbýli
— með 24 nautgr., 162 kindur og
10 hross (til hvers?), Saui'bær
með 34 nautgr., 245 fjár og 8
hross, Hvassafell með 29 nautgr.,
231 kind og 10 hross o. s. frv. Ef
til vill er Saurbæjarhreppur sá
hréppur sýslunnar sem á léttast
með að stækka búin, og auka
framleiðsluna.
9. Ongulsstaðahreppur.
Byggðu jörðunum hefur fjölgað
úr 43 í 55, eða um 12. Fólk búsett
í hreppnum var 416 árið 1920, en
er 387 árið 1953. Meðaltúnið var
4,4 ha., en er nú 14,7. Heyskapur-
inn á meðaljörð var 155 + 386 =
541 hestar. Á þetta hey var sett
5,9 nautgr., 115 kindur og 7,6
hross og mátti það ekki fleira
vera. Nú er heyskapurinn á með-
aljörðinni 651 + 192, eða 843
hestar. Á hey er nú sett 18,1
nautgr., 79 kindur og 3,5 hross og
(Framhald á 7. síðu.)
Merkisafmæli
Sextugur varð sl. mánudag
Svavar Guðmundsson bankastj. á
Akuretyri. Blaðið sendir honum
árnaðaróskir í tilefni afmælisins.
Frú Vilhelmína Sigurðardóttir
Þór varð sjötug 14. þ. m. Hún er
Akureyringum og mörgum að
góðu kunn. — Fjölmargir vinir
hennar sendu henni hlýjar
kveðjur á þessum tímamótum.
Á sunnudaginn hélt Skógrækt-
arfyélag Akureyrar aðalfund
sinn. — Formaður félagsins,
Tryggvi Þorsteinsson, flutti
skýrslu stjórnarinnai'.
Á síðastliðnu vori var hafinn
sterkur áróður fyrir sjálfboða-
vinnu við gróðursetningu trjá—
plantna, en með minni árangri en
ætla mátti. Þó voru farnar gróð-
ursetningarferðir í hin ýmsu
skógræktarsvæði í nágrenninu,
og tóku þátt í þeim um 430
manns sem sjálfboðaliðar. Alls
voru gróðursettar um 18 þúsund
plöntur. Unnið var í sumar að
þurrkun Kjarnalands og vél-
grafnir 1600—1700 lengdarmetr-
ar í skurðum og fullþurrkað það
svæði er þurfti.
'—
Eitt af verkefnum félagsins er
að gróðursetja trjágróður í
Brekkuna hér í bæ. Eru þegar
gróðursettar þar 11500 plöntur,
og auk þess hafa margir húseig-
endur í Innbænum fengið
ókeypis plöntur til gróðui'setning
ar, en of margir hafa þó ekki
notfært sér þessa aðstöðu. Hinar
bröttu brekkur, sem ekki verða
byggðar eða nytjaðar á annan
hátt, geta orðið hin mesta bæjar-
prýði, þegar þær hafa allar verið
klæddar skógi.
Vágestir og óvinir skógi’æktar-
innar hér í bænum eru einkum
tveir: sauðkindin og snjórinn. —
Um snjóalög ráðum við ekki, en
skógræktarmönnum finnst hart
að geta ekki unnið að þessum
hugðarefnum sínum vegna
ágangs búfjár í bæjarlandinu. —
Samþykkti fundurinn áskorun á
bæjarráð um þetta efni. Um 10
dagsverk voru nnnin í sjálfboða-
vinnu í Brekkunni.
í unglingadeild eru börn frá
11—14 ára að aldi'i og tóku þau
allmikinn þátt í gróðui’setningar-
fei'ðum. En alls eru í Skógrækt-
arfélaginu 323 manns.
Sæmundur G. Jóhannesson,
Sjónai’hæð, sendi félaginu psn-
ingaupphæð að gjöf.
Ármann Dalmannsson, skóg-
arvörður, sagði frá því, að skóg-
ræktarstöðvarnar í landinu
myndu hafa til sölu á næsta vori
(Fi'amhald á 7. síðu.)