Dagur - 19.03.1958, Blaðsíða 4

4
DAGUR
Miðvikudaginn 19. marz 1958

DAGUR
Ritstjóri: ERLINGUR DAVÍÐSSON
Aígreiðsla, auglýsingar og innheimta:
Þorkell Björnsson
Skrifstofa f Hafnarstræti 90 — Sími 1166
Argangurinn kostar kr. 75.00
Blaðið kemur út á miðvikudögum
og laugardögum, þegar efni standa til
Gjalddagi er 1. júlf
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
KRISTNESHÆLI
NÝLEGA VAR framtíð Kristneshælis til um-
ræðu í bæjarráði Akureyrarkaupstaðar. — Til
grundvallar lágu tvö bréf, frá stjórn Fjórðungs-
sjúkrahússins á Akureyri og yfirvöldum heil-
brigðismála.
Hið fyrra var útdráttur úr fundargjörð stjórnar
sjúkrahússins, dagsetttri 11. marz 1958, undir-
skrifuð af þeim Sigurði O. Björnssyni, Sigríði
Þorsteinsdóttur og Sverri Ragnars og hljóðar svo:
„Vegna erindis hæstvirts Heilbrigðismálaráðu-
neytis í bréfi, dags. 31. des. f. á., samþykkir stjórn
Fjórðungssjúkrahússins svofellda ályktun:
Stjórnin leggur til að bæjarstjórn gefi kost á
samningaumleitunum milli heilbrigðisyfirvald-
anna annars vegar og bæjarstjórnar Akureyrar
hins vegar um þá lausn á berkla- og geðveikimál-
unum hér norðanlands, sem lögð er til í áður-
nefndu bréfi ráðuneytisins.
Vill stjórn sjúkrahússins í því sambandi sér-
staklega benda á, að tauga- og geðveikihæli í
Kristnesi mundi bæta mjög úr brýnni og aðkall-
andi þörf á bættri aðstöðu í þeim þætti sjúkra-
hússmálanna hér norðanlands og reyndar í land-
inu öllu, og telur eðlilegt, að Akureyri Ieggi því
máli lið eftir aðstæðum og ástæðum.
Hins vegar bendir stjórn sjúkrahússins jafn-
framt á, að hér er um viðurhlutamikið og engan
veginn áhættulaust nýmæli að ræða í rekstri
sjúkrahússins og skírskotar í því sambandi til
viðræðufundar bæjarráðs og stjórnar sjúkrahúss-
ins 7. marz síðastliðinn.
Varar stjórn sjúkrahússins eindregið við því, að
gerðar verði af hálfu bæjarstjórnar nokkrar bind-
andi samþykktir um byggingaframkvæmdir í
þessu skyni fyz-r en gengið hefur verið frá fulln-
aðarsamningum við heilbrigðisyfii-völd i-íkisins
um væntanlegan rekstur berkladeildar við
Fj órðungssj úkrahúsið.
sjúkrahússins undir uppástungur
þær, er fram komu í nefndu sam-
tali, en þær voru þessar:
1) Akureyrarsjúkrahús komi
upp 15—20 rúrna sérdeild
fyrir berklasjúklinga. Að
svo miklu leyti sem ný-
byggingar er þörf, hljóti
sjúkrahúsið að sjálfsögðu
ríkissjóðsstyrk til bygging-
arinnar samkvæint sjúkra-
húsalögum.
2) Á meðan þessi berkladeild
verður rekin, launi ríkið að
fullu einn lækni til starfs
við Sjúkrahús Akureyrar,
að því tilskyldu, að hann sé
sérfróður um berklalækn-
ingár, enda annist hann sér-
staklcga berkladcildina og
starfi jafnframt að berkla-
vörnum á Akureyri.
3) Að öðru leyti fari um vist
úrskurðaðra, styrkhæfra
„Ekki sér hann sína mcnn,
svo að hann ber þá líka.“
íhaldinu er það ljóst, að hin
svokallaða „bændai’áðstefna“ þess
reyndist algerlega misheppnuð
leiksýning, þrátt fyrir áratuga
pólitíska þjálfun hins alkunna
Olafs Thoi's, í því að setja slíkar
sýningar á svið. Fjai’stæðu-
kenndar fullyrðingar forsjár-
manna ráðstefnunnar hafa vakið
almennan aðhlátur um allt land.
Úr því sem komið var, átti
íhaldið engan kost góðan, en
þann þó skárstan, að virða sýn-
inguna gleymsku með því að
minnast ekki á hana meir. En
gæfuleysi íhaldsins er þó meira
en svo að þess yi’ði kostur. Eru
öðru hvoru að birtast greinar í
ísafold, þar sem ráðstefna þessi
er talin landssögulegur atburður.
Annai’s er orðbragð greinarhöf-
undar fremur óþrifalegt og
áhuginn fyrir málefninu mjög
takmarkaður.
berklasjúklinga á umræddri
deild eftir sérsamningi við
heilbrigðisstjórnina, og sé
við það miðað, að sjúkra-
húsið beri ekki halla af
rekstri deildarinnar.“
Af ofanski’áðu er augljóst,
hvernig þessi mál standa í dag.
En þau eiga langt í land og ber
margt til.
Saga Kristneshælis er baráttu-
og sigui’saga Norðlendinga. Fram
gangur málsins var því að þakka
fyrst og fremst, að deilumál
framámanna og annaiTa voru
lögð á hilluna, en samhugur og
óskiptur vilji féllu í einn farveg.
Þótt mikið hafi áunnizt í 30 ára
bai’áttu við hvíta dauðann, er enn
langt í land að sigur sé unninn
og tölulegar staðreyndir sýna, að
ennþá er of snemmt aðslíði’avopn
in gegn vágesti þessum. Það er
enn of snemmt að ieggja Krist-
neshæli niður sem bei’klahæli
það sé ekki, því að ella sannar
hann það eitt, að sjálfur er hann
viðbúinn að birta grófustu
blekkingar, svo að ekki sé meira
sagt, málstað sínum til hugsan-
legs framdráttar, til að villa fyrir
þeim, sem illa fylgjast með.
í nefndaráliti Jónasar Jónsson-
ar um byggingar- og landnáms-
sjóð, sem 3 flm. gáfu út á Alþingi
1926, segir svo um fyrii-hugaðar
styrkveitingar til bygginga í
sveitum: „Þessir styrkir mættu
ekki skoðast sem lán. Hann ætti
aldrei að endurgreiðast og um
rentur væi’i ekki að tala. Styi’k-
urinn væi’i sem innstæða, sem
ábúendur nytu mann fram af
manni. Dánarbú eða fráfarandi
skili þessari innstæðu til næsta
ábúanda cða kaupanda, ef býlið
væri selt og aldrei mætti ábúandi
eða kaupandi býlis selja þessa
innstæðu eða veðsetja, liún stæði
jafnan tryggð með fyrsta veðrétti
í eigninni.“
Leggur stjórn sjúki-ahússins til, að bæjarstjói’n
Akureyrar kjósi þi’iggja manna nefnd til slíkrar
samningagerðar eða veiti stjórn Fjórðungssjúkra-
hússins umboð til hennar.“
Bæjarráð afgreiddi þetta mál á svofelldan
hátt:
„Lögð fram fundargerð stjórnarnefndar sjúkra-
hússins, dags. 11. marz 1958, varðandi sérdeild
fyrir bei'klasjúklinga í sambandi við Fjórðungs-
sjúkrahúsið. Bæjarráð leggur tll, að bæjarstjói-n
feli stjórn Fjórðungssjúki’ahússins, ásamt bæjar-
stjóra, að taka upp samninga við heilbi’igðis-
stjórnina á grundvelli samþykkta sjúkrahúss-
stjórnarinnar frá 11. marz sl., enda verði væntan-
legt samningsuppkast lagt fyrir bæjarstjórn til
fullnaðarsamþykktar.“
Bréf ráðuneytisins, áður um getið, sem dagsett
er 31. des. sl., er svohljóðandi:
„Með skírskotun til samtals, er fram fór á Ak-
ureyri á næstliðnu sumri af hálfu heilbrigðis-
stjórnarinnar við forráðamenn Sjúkrahúss Akur-
eyrar, um nauðsynlegar ráðstafanir, er gera þarf,
þegar ekki telzt lengur henta að reka Kristnes-
hæli sem berklahæli og það verður tekið til ann-
arra nota, vill ráðuneytið hér með leita eftir því
við háttvirta stjórn Fjórðungssjúkrahússins á Ak-
ureyri, hverra undirtekta megi vænta af hálfu j
f ísafold frá 11. des. birtist ein
ritsmíðin. Er þar meðal annars
rætt um 17. gr. jarðræktarlag-
anna frá 1936 og þykist greinar-
höfundur heldur betur hafa náð
sér niðri. Þurfi nú ekki framar
vitna við um innræti hinnar há-
bölvuðu Framsóknar. Því að með
17- greininni hafi þeir beinlínis
stefnt að því, að stela jörðunum
af bændum landsins. Tilgangur-
inn með 17. gr. var sá, að þeim
verðmætum, sem framlag ríkis-
ins skapaði á viðkomandi jörð,
yrði nokkurs konar fylgifé jarð-
arinnar, sem gengi frá einum
ábúanda til annars, en yrði ekki
flutt burt við sölu. Og sá tilgang-
ur var tvímælalaust réttur, þótt
vel megi vera, að þeim ákvæðum,
sem að þessu lutu, hefði mátt
koma fyrir á annan hátt og
heppilegri en gert var í 17. gr. á
sínum tíma.
En hefur nú greinarhöfundur
ísafoldargreinarinnar nokkra hug
mynd um, á hverja hann er að
deila? Hans vegna vona eg að
Tveir skrifa undir nefndarálit-
ið með þessum fyrirvara: „að
þeir hallist heldur að því, að ein-
hverjar rentur, t. d. 3%, yrðu
teknar af innstæðum þeim, er
ríkisjóður leggði hverju býli.“
Beri menn þetta nú saman við
17. gr. Vill nú höfundur ísafold-
argreinarinnar bera það á þessa
samherja sýna, að þeir hafi ætlað
að stela jörðunum? Eða heldur
hann, að það sé tízka í sveitum,
að byggingarnar á jörð og jörðin
sjálf, sé selt sitt í hvoru lagi? Eg
held að það sakaði ekki neitt að
hann kynnti sér það mál betur
áður en hann skrifar næstu
grein. Kannski vildi hann líka
vera svo vænn, að líta í lög um
nýbýli og samvinnubyggðir, sem
ihaldið og Bændaflokkurinn
fluttu árinu seinna, þegar þeir
ætluðu að vera góðir við bændur.
Mig minnir nefnilega, að finna
megi ákvæði hliðstætt 17. gr. eða
ef nokkuð er, ennþá strangara.
Magnús H. Gíslason.
Ánægjuleg æskulýðsliátíð í
kirkjunni
Æskulýðshátíðin fór fram í Akureyrarkirkju
fyrra sunnudag. Séra Kristján Róbertsson setti há-
tíðina og bauð alla velkomna. — Ræðu flutti Hann-
es J. Magnússon skólastjóri. Flutti hann Æskulýðs-
félaginu árnaðaróskir og ræddi um gildi trúarinnar.
Sagði hann frá sinni reynslu í þeim efnum og hve
þýðingarmikið það væri, að byggja líf sitt á fagn-
aðarboðskap Jesú Krists.
GUNNL. KRISTINSSON fyrsti formaður ÆFAK.
EINAR GUNNARSSON, núv. formaður ÆFAK.
f kapellumii.
Að því búnu var gengið í kapelluna og setzt að
sameiginlegri kaffidrykkju. — Ávörp fluttu Ásta
Einarsdóttir, Orn Ingólfsson og Ingimundur Árna-
son. — Heiðdís Norðfjörð stjórnaði spurningaþætti
og þar sigraði Björn Arason. — Ennfremur fór
fram getraun, hve mörg brúðkaup hefðu farið
fram á Akureyri sl. ár. Einn kom með rétta tölu,
65. Var það Árni Jónsson.
Afmælisóskir.
Milli ræðuhalda voru sungnir æskulýðssöngvar.
Jóhann Konráðsson söng og talaði af hálfu gest-
anna. — í hófinu voru nokkrir af stofnendum Æ.
F. A. K. Fyrir þeirra hönd flutti Gunnlaugur
Kristinsson ávarp og tilkynnti að þeir gæfufélaginu
vandaðan bikar til sveitakeppní um beztu fundar-
sókn. Ræðumenn bentu á þýðingu þess fyrir æsku-
lýðinn og bæjarfélagið í heild, að félagið hefði vei'-
ið stofnað. Afmæliskveðjur bárust frá Æskulýðs-
félaginu á Siglufirði og Róðrarklúbbnum. Ónefnd
kona færði félaginu 50 krónur og þrír félagar 300
krónur í afmælisgjöf.
Myndasýning.
Hófinu í kapellunni stjórnaði séra Pétur Sigur-
geirsson. Er staðið var upp frá borðum sýndi hann
litskuggamyndir frá æskulýðsmóti í sumarbúðum
lútersku kirkjunnar í Ameríku, en það mót sótti
hann ásamt konu sinni sl. sumar. — Undirleik í
kirkjunni og kapellunni annaðist organisti kirkj-
unnar, Jakob Tryggvason. Hátíð þessi var mjög
ánægjuleg. Formaður afmælisnefndar var Einar
Gunnarsson félagsforingi.
Fuglatalningadagur
Fyrir sl. mánaðamót birti Tíminn bréf frá Krist-
jáni Geirmundssyni á Akureyri. Segir þar m. a.:
„Nú er hér vetur, svipað því sem var í gamla daga,
og sér varla á dökkan díl. Undanfarna vetur hafa
nokkrar rjúpur haldið til í Gróðrarstöðinni og í
trjágörðunum hér í bænum. En nú í vetur hefur
þeim fjölgað mikið og eru nú algengar um allan
bæinn. 13. febr. sá eg heilan rjúpnahóp í Lystigarð-
inum, og var það skrýtin sjón að sjá trén þakin
rjúpum upp í topp. Þar sátu þær og gæddu sér á
tætlum, sem þær slitu af birkinu. Mikið hefur ver-
ið hér af snjótittlingum í vetur. Þó hafa þeir mikið
horfið hér inni í Fjörunni upp á síðkastið og valda
því smyrlar, sem halda til í Gróðrarstöðinni og
herja þaðan á snjótittlingana. Þá hafa branduglur
einnig átt sinn þátt í því að hræða fuglana, en þær
hafa verið að slæðast hér líka. Þá hafa þrír fálkar
verið hér á sveimi og herja þeir á hettumáfa-
hópana hér á Leirunum og verður vel ágengt, og
eru ófeimnir við að rífa þá í sig við nefið á vegfar-
endum og standa fast á bráð sinni.
(Framhald á 7. síðu.)