Dagur - 10.04.1958, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Fimmtudaginn 10. apríl 195S
S E X T U G U R
Gunnlaugur Gíslason, Sökku
Þann 27. marz sl. varð Gunn-
laugur Gíslason bóndi á Sökku í
Svarfaðardal sextugur. Dvaldi
hann þá í Landsspítalanum í
Reykjavík, og áttu sveitungar
Gunnlaugs því ekki þess kost að
þrýsta hönd hans og flytja hon-
um hamingjuóskir, en margur
mun hafa hugsað hlýtt til hans á
þessum tímamótum ævi hans.
Gunnlaugur er fæddur á
Syðra-Hvarfi í Skíðadal, en
íluttist með foreldrum sínum að
Hofi í Svarfaðardal árið 1904. —
Foreldrar hans, þau Gísli Jóns-
son og Ingibjörg Þórðardóttir
kona hans, voru hin merkustu
hjón, bæði gædd miklum kostum
til líicama og sálar, og urðu víða
þekkt fyrir afrek sín á vissum
sviðum.
Á Hofi sleit Gunnlaugur barns-
skónum og bernskuárin liðu þar
við fjölþætt sveitastörf. Heimilis-
faragur á Hofi var ágætur, reglu-
semi mikil og þrifnaður í hví-
vetna'. Ekki voru börn þeirra
hjóna alin upp í leti. Var þeim
haldið til vinnu án þess að
íþyngja um of, enda gafst nóg
tóm til leikja og gleðskapar. —
Margt fólk var jafnan í heimili á
Hofi og mun oft tiafa vei'ið jrar
glatt á hjalla. Vegna liollra heim-
ilishátta, ásamt góðum erfðum,
hefur -Gunnlaugur átt ærið vega-
neáti, þegar hann hleypti heim-
draganum rúmlega tvítugur og
settist í Hólaskóla. Brautskráðist
'hann þaðan eftir tveggja vetra
nám og hvarf þá heim aftur. Árið
1924, á sumardaginn fyrsta,
kvæntist Gunnlaugur Rósu Þor-
gilsdóttur á Sökku, ágætri konu.
Hófu þau búskap á Sökku sama
ár og hafa búið þar síðan. Nú
hefur sonur þeirra tekið við
hluta jarðarinnar.
Búskapurinn á Sökku hefur
jafnan verið til fyrirmyndar.
Jörðin hefur batnað stórum sök-
um ræktunarframkvæmda, hús
öll reist úr varanlegu efni. Bæj-
arhúsin hafa tvívegis verið bj'ggð
í tíð Gunnlaugs. Fyrir rúmum
tveim árum vildi það óhapp til,
að bærinn brann til ösku og allt
irinbú. Var það óhætanlegt tjón.
Eyddust jiar gamlir munir, sem
mikil efthsjá er að. Á brunarúst-
unum er nú risið stórt og veglegt
steinhús.
Búið á Sökku hefur verið ali-
stórt eftir svarfdælskurn mæli-
.kvarða. Hitt skiptir J)ó meira, að
afui>ðir búpeningsins eru miklar,
enda hefur fóðrun verið afburða
góð og aldrei skort hcyjaforða.
Hii-ðusemi og snyrtimennska
eru einkennandi fyrir Sökku-
heimiiið. Hver hlutur virðist á
sínum rétta stað, engin ringul-
reið, ekkert í ólagi og sér það á,
að bóndinn er prýðilega lagtæk-
ur. Alls staðar er hreint og
þrifalegt, jafnt úti sem inni. Það
er alltaf viðkunnanlegt að koma
á svona heimili, ekki sízt ef við-
tökur fólksins eru ekki að sínu
leyti lakari. Á Sökku verður
heldur enginn fyrir vinbrigðum í
þeim efnum. Gestinum mætir
glaðlegt viðmót og hjartahlýja og
hann finnur, að hér er hann vel-
kominn. Já, þau eru samhent,
Sökkuhjónin, að gera garðinn
frægan.
Gunnlaugur á Sökku er hlé-
drægur maður og hefur ekki
seilzt til áhrifa. En jirátt fyrir
það hafa sveitungar hans falið
honum margháttuð trúnaðarstörf
og sýnir það bezt, hve mikið er í
mannin spunnið. Hann hefur
skipað formannsstöðu búnaðarfé-
lagsins hvað eftir annað, setið í
hreppsnefnd mörg ár og oddviti
tvö kjörtímabil, verið í stjórn
sjúkrasamlagsins frá stofnun þess
auk fjölda annarra starfa, sem
hann hefur verið kallaður til. Um
eitt skeið var hann í stjórn Bún-
aðarsambands Eyjafjarðar og lík-
legt er, að hann hefði setið í
stjórn þess enn, ef hann hefði
gefið kost á endurkjöri. Sama má
segja um ýmis önnur störf, að
hann hefur kosið að víkja þeim
af sér, en almenningur ekki tekið
þau af honum. Þetta vitnar
glöggt um það traust, sem Gunn-
laugur nýtur. Það mun líka al-
mæli, að Gunnlaugur hafi ekki
níðzt á neinu, sem honum hefur
verið trúað fyrir, heldur hafi
hann rrekt hvert starf af alúð og
trúmennsku og farið það vel úr
hendi, enda á hann ótal kosti,
sem stuðla að því. Hann hefur
góða greind, er hygginn og gæt-
inn, hirðusemin er honum í blóð
borin. Hann leggur góðum og
nytsömum málum ætíð lið, held-
ur fast á sinni skoðun, en sýnir
jió þeim, sem eru á öndverðum,
lipurð og sanngirni. Ræður hans
eru skýrar og rökfastar og meir
vinnur hann með lagni en ofríki.
Það er ánægjulegt að vinna með
Gunnlaugi. Eg get vart hugsað
mér betri mann í samvinnu.
Gunnlaugur er skemmtilegasti
félagi, glaður og kátur. í sínum
hópi er hann oft hrókur alls fagn
aðar. Hann kann ógrynni af
kímnisögum og lætur þær óspart
fjúka. Er frásögn hans með þeim
ágætum, að bragðlitlar sögur
verða lifandi og kátlegar í með-
förum hans. Það er því aldrei
deyfð, þar sem hann er staddur.
Eg læt hér staðar numið. Þetta
átti aldrei að vera nema örlitil
afmæliskveðja. Eg get mér líka
til, að Gunnlaugi sé lítið um það
gefið ,að langt mál sé ritað um
hann.
Að lokum vil eg þakka þér,
vinur, fyrir ánægjuleg samskipti
okkar, þakka allar skemmtilegu
stundirnar á heimili þínu, og svo
óska eg þér góðs bata og bless-
unar guðs. Helgi Símonarson.
Hinn 6. apríl sl. gekk sumar-
áætlun millilandaflugs Flugfélags
íslands í gildi, en ferðum verður
fjölgað í áföngum fram til 29.
júní í sumar. Eftir það verða tíu
ferðir vikulega til og frá íslandi á
vegum félagsins.
Ferðir verða til Kaupmanna-
hafnar alla daga vikunnar og
tvær á laugardögum. Til Stóra-
Bretlands verða einnig ferðir alla
daga.
Frá 6. apríl verða 5 ferðir viku-
lega frá Reykjavík og heim aftur.
Frá 4. maí verða 6 vikulegar
ferðir. Frá 1. júní verða daglegar
ferðir. Frá 15. júní verða átta
vikulegar ferðir. Frá 16. júní
verða 9 vikulegar ferðir og frá 29.
júní verða tíu vikulegar ferðir
frá Reykjavík og heim aftur.
Eftir að sumaráætlun milli-
lnadaflugsins hefur að fullu
gengið í gildi, hinn 29. júní, verða
daglegar ferðir frá Reykjavík til
Kaupmannahafnar kl. 8 hvern
morgun. Þar að auki fer flugvél
frá Reykj.avík til Kaupmanna-
hafnar kl. 10 hvern laugardags-
morgun, svo að tvær ferðir eru
frá Reykjavík til Kaupmanna-
hafnar hvern laugardag og tvær
ferðir frá Kaupmannahöfn til
Reykjavíkur hvern sunnudag.
Til Stóra-Bretlands verður
flogið hvern dag vikunnar. Þar af
eru fimm ferðir til Glasgow og
tvær til London.
Til Oslóar vei-ða þrjár ferðir
vikulega í stað tveggja í fyrra-
sumar.
Til Hambirgar verða einnig
þrjár vikulegar ferðir.
Sú breyting verður á Lund-
únaferðum frá jiví í fyrra, að nú
verða bóðar leiðir flognar án
viðkomu í Glasgow.
Ilins vegar verður seinni laug-
ardagsferðin til Kaupmannahafn-
ar farin með viðkomu í Glasgow,
og er það gert með tilliti til mik
illar eftirspurnar eftir fari milli
þessara borga, en mörg sæti eru
Jjegar pöntuð á þeirri leið á kom-
andi sumri.
Félagið vill vekja athygli vænt-
anlegra flugfarþega á því, að
tryggja sér far í tíma, og á það
einkanlega við þá, sem ætla að
freðast milli landa á mesta anna-
tíma millilandaflugs í júlí og ág.
Með tilliti til síaukinnar starf-
semi Flugfélags íslands, hafa í
vor verið gerðar, eða eru fyrir-
hugaðar, nokkrar breytingar á
störfum einstakra starfsmanna
hjá félaginu.
Sigurður Matthíassori, sem
undanfarin ár hefur verið yfi'r-
maður millilandaflugs félagsins,
lætur nú af því starfi og verður
fulltrúi forstjóra Flugfélags ís-
lands.
Birgir Þórhallsson, sem sl. sex
ár hefur verið fulltrúi F. í. í
Kaupmannahöfn, flyzt nú heim
til Reykjavíkur, þar sem hann
verður yfirmaður millilandaflug-
deildar félagsins.
Birgir Þorgilsson, sem lengi
hefur starfað hjá Flugfélóginu og
verið hefur fulltrúi jiess í Ham-
borg frá því að félagið hóf þang-
að flug fyrir tæpum þrem árum,
flyzt nú til Kaupmannahafnar og
verður yfirmaður skrifstofunnar
og fulltrúi F. í. þar.
Ilákon Daníclsson, sem um
árabil starfaði hjá Flugfélagi ís-
lands og síðar hjá Loftleiðum í
New York, hefur að nýju ráðizt
til starfs hjá félaginu og er nú
fulltrúi þess og yfirmaður skrif-
stofunnar í Hamborg.
Gwen Terasaki:
Þift land er mitt land
9.
(Framhald.)
Næstu 6 mánuði var okkar
gætt ásamt Þjóðverjum í tveim
hótelum, sem höfðu verið regíu-
leg lúxushótel fyrir stríð. Þau
lágu afskekkt, og var því auðvelt
að gæta okkar vel. Ríkislögreglan
hafði það ætíð hugfast, að yrði
japanskur embættismaður særð-
ur eða drepinn, þá myndu þeir
Bandaríkjamenn, sem kyrrsettir
voru í Japan, strax gjalda þess.
Við reyndum á ýmsan hátt að
„drepa tírnann". Við tókum að
mála, við stofnuðum kór, komum
á málanámskeiðum í spænsku,
ensku og frönsku, horfðum á
kvikmyndir í kvikmyndasal
hótelsins og reyndum að færa
okkur í nyt öll jrau þægindi, sem
hótelið hafði útbúið fyrir hina
fyrri gesta sína. Okkur var ekki
leyft að hafa neitt samband við
umheiminn, og við höfðum enga
hugmynd um, hvenær við færum.
En þjónustuliðið gerði allt hvað
það gat til jiess, að okkur liði
sem bezt. Margir Japananna
höfðu aldrei fyrr lifað við annan
eins lúxus.
Þjóðverjarnir fóru á undan
okkur. Þeir réttu fram beinan
handlegg, er þeir kvöddu, og
öskruðu: „Heil Hitler“, og þeir
Japanar, sem vinveittir voru
„öxlinum11, kepptust við að gera
kveðjustundina sem áhrifarík-
asta. Skömmu seinna var brott-
för okkar ákveðin. Við vorum
send til New York, og þar fórum
við um borð í sænska hafskipið
Gripsliolm.
Við siglum af stað þann 18.
júní 1942. Hið stóra skip var gult
og blátt á litinn, og til jiess að
koma í veg fyrir árásir kafbáta,
hafði verið málað á skipshliðina
orðið „Sendiráðsstarfsmenn“ með
risabókstöfum, og allar nætur
var siglt með fullum ljósum. —
Skipið hefur vafalaust verið með
glæsibrag miklum til að sjá, en
innanborðs voru þrisvar sinnurp
fleiri farþegar en venjulega, og
þjónustuliðið varð að berjast við
því nær óyfirstíganlega erfið-
leika. Vatn var naumt skammtað,
og því nær ekkert var afgangs til
baða. Ekki batnaði ástandið, er
við lögðumst að bryggju í Ríó
eftir 14 daga. Þar bættust við 380
Japanir frá löndum Suður-Am-
eríku.
í allan þennan langa mánuð,
sem við dvöldum á Gripsholm,
spilaði Terry borðtennis við
Mako og bridge við okkur hin, en
eg vissi, að það var honum kvöl,
Hann hafði verið Jijáður og
óhamnigjusamur alla tíð síðan
árásin var gerð á Pearl Harbor.
Hann minntist aldrei á það, en eg
vissi, að hann óttaðist — vegna
skeytisins — um líf mitt og dótt-
ur okkar í Japan.
En þrátt fyrir það gerði hann
sitt bezta til þess að eyða áhyggj-
um mínum. „Gwen,“ sagði hann
eitt sinn, er við stóðum á Jiilfar-
inu og horfðum á kvöldstjörn-
urnar. „Japan dó þann sama dag
og hernaðarklíkan náði völdum.
Við skulum þess vegna ekki
harma svo mjög styrjöldina. Hún
er bara útförin.“ En harin hafði
engan glaðan dag lifað frá stríðs-
byrjun.
Þann 20. júlí komum við til
hinnar hlutlausu hafnarborgar
Liurenco Marqes í portúgölsku
Austur-Afríku, en þar áttu
skiptin að fara fram. Þar biðu tvi>
japönsk skip með bandaríska
sendiráðsmenn innanborðs. Jap-
anarnir á Gripsholm ráku upp
mikil fagnaðaróp, er þeir sáu
fána hinnar upprennandi sólar
blakta við hún á skipunum
tveim, en sjálf varð eg hnuggin.
mjög, því að eg vissi, að um leið-
og eg færi frá Gripsholm, myndi
eg slitna úr öllum tengslum við
Bandaríkin og missa allt sam-
band við ættingja mína þar. Það
varð. Eg fékk nú engar fréttir
þaðan um langt og hörmulegt
árabil.
Þýzki konsúllinn í LourencO'
Marques og sá ítalski héldu nú
,,öxulveizlu“ til heiðurs nokkrum
hinna helztu af sendiráðsmönn-
um okkar, en hún varð ekkert
ánægjuleg. Það voru haldnar
margar ræður, og við dönsuðum
langt fram á nótt, en enginn virt-
ist þó skemmta sér reglulega vel.
Stemningin var þyngslaleg, og
mér fannst greinilega, að gest-
'gjöfum okkar væri í rauninní
lítið um okkur gefið. Eftir því
sem tímar liðu, komst eg svo að
þeirri niðurstöðu, að þetta banda
lag Jjríveldanna væri ekki vin-
sælt hjá neinni þjóðinni. Á þess-
um styrjaldarárum fann eg
glöggt, hve óeðlileg reyndist
Jjýzk-japanska samvinnan, og
stundum varð beinlínis af hrein
óvild. í aðeins eitt skipti á stríðs-
árunum í Japan mátti eg þola
fjandskap fólks. Það hélt, að eg
væri Þjóðverji. En þátt ítala £
bandalaginu lýsti Terry ágæt-
lega, þannig: „Meðal hinna við-
stöddu mátti sjá. . . .“
Á síðasta hluta sjóferðarinnar
á skipinu Asama Maru, færðist
nær okkur óhugnanleiki stríðs-
ins. Við vorum neydd til þess að
halda ræður um ættjarðarást.
Átti með því að þvo heilann
hreinan af óæskilegum, vestræn-
um skoðunum.
Við komum snöggvast við í
Singapore á leiðinni, en þá borg
höföu Japanar nú hertekið. Allar
smáskútur hafnarinnar komu til
að fagna okkur. Þær sigldu
margsinnis kringum skipið, fánar
blöktu við hún, og skipslúðrar
voru Jreyttir. Mako hljóp fram og
aftur um þilfarið, stórhrifin af
Jjessari fjölbreytilegu sjón. Hún
vildi ekki missa af neinu.
En sjálf féklc eg annað um að
hugsa, er eg kom allt í einu auga
á bandarískt eða brezkt flugvéla-
flak, sem var hálft á kafi í fjöru-
sandinum. Ósjálfrátt bað eg í
hljóði fyrir flugmönnunum, sem
(Framhald á 7. síðu.)