Dagur - 11.06.1958, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 11. júní 1958
D A G U R
5
Leikflokkur frá Þjóðleikhúsinu á ferð
um Norðurland
Sýnir sjónleikinn „Horft af brúnni“ eftir A
Miller undir leikstjórn Lárusar Pálssonar
Leiknum frábærlega vel tekið á Akureyri
Þjóðleikhúsið er musteri leik-'
listarinnar á íslandi. Þangað
vilja allir koma, bæði til að sjá
bygginguna, sem er listaverk, og
til þess að sjá, hvað þar fer fram.
En það geta færri en vilja. En nú
kemur Þjóðleikhúsið til fólksins
úti á landi með dramatískan
sjónleik, „Horft af brúnni“, eftir
Arthur Miller, undir leikstjórn
Lárusar Pálssonar. Fyrsta sýn-
ingin hér á Akureyri var sl.
sunnudagskvöld. Leikhúsið var
fullskipað, leikurinn var áhrifa-
mikill og leikhúsgestir fögnuðu
meira í leikslok, en dæmi eru til,
hér á Akureyri.
Harmleikurinn, Horft af brúnni,
gerist á Manhattaneyju á heimili
hafnarverkamanns. En þótt bak-
svið leikritsins sé fátækrahverfi
milljónaborgarinnar, er svið leik-
ritsins alþjóðlegt.
Róbert Arnfinnsson fer með
aðalhlutverkið og gerir það af-
burða vel. Ást hans og ástríður,
hatur og metnaður leika fjórhent
í sál hans, orðum og athöfnum.
Hin miklu örlög Eddie í meðferð
Róberts Arnfinnssonar mun fá-
um úr minni líða. Hér verða ekki
íleiri leikarar gerðir að umtals-
efni, þar sem mikið hefur þegar
verið rætt um leik þennan og
leikarana.
syni. Sagði hann að leikflokkur-
inn færi, að loknum tveim sýn-
ingum, til Húsavíkur og sýndi
þar á þriðjudag og miðvikudag (í
gær og dag), þaðan að Skjól-
brekku á fimmtudag og síðan til
Austfjarða. Þar verða sýningar á
Reyðarfirði, Seyðisfirði og Eski-
firði. Til Akureyrar verður komið
aftur 17. júní og sýnt þann dag
og hafðar sýningar 18., 19 og 20.
júní. Á Siglufirði verður sýnt 21.
og 22. júní og þaðan farið til ísa-
fjarðar og haldnar nokkrar sýn-
ingar á Vestfjörðum, á ísafirði
fyrst, þann 24. júní.
Helgi Skúlason, Kristbjörg Kjcld, Ólafur Jónsson, Aóbert Arnfinns-
son og Regína Þórðardóttir.
Endurnar farnar af Andapollinum
Rottur og rusl komið í staðinn fyrir fuglana
Lárus Pálsson, leikstjórinn,
leggur höfuðáherzluna á hið
mannlega og harmlega í leikn-
um. Leikur þessi er mikill við
burður í þessari listgrein, að
minnsta kosti á norðlenzkan
mælikvarða. Óhætt má hvetja
alla, sem þess eiga kost, að sjá
þennan sjónleik Þjóðleikhússins.
Rlaðið náði sem snöggvast tali
af fararstjóranum, Klemens Jóns.
ÞEIR SEM LEIÐ EIGA að
Andapollinum á Akureyri, en
þeir gerast nú færri en áður, sjá
þar lítið af fuglum, en því meira
af rottum. Meira en tugur al-
géngra íslenzkra andategunda
gáfu Andapollinum sérstæðan og
fagran svip. Endurnar voru að
sjálfsögðu vængstýfðar og því
dvalargestir árið um kring. Jak-
ob Karlsson og Kristján Geir-
mundsson, sem komu Andapoll-
Eddic: Róbcrt Arnfinnsson.
inum upp með eigin framlagi að
nokkru, og Finnur Árnason
ræktunarráðunautur, gerðu þenn
an stað að einum fegursta og sér-
kennilegasta stað, sem nokkurs
staðar var til í íslenzkum bæ. —
Akureyrarbær hefur ekki valdið
því verkefni að hirða staðinn
sómasamlega. — Endurnar eru
flestar farnar, vegna þess að
trassað var að halda girðingunni
við. Hins vegar er þar orðið
fullt af rotturn, svo að viðbjóð
vekur. Hér er þörf skjótra úr-
bóta. Vonandi sjá bæjaryfirvöld-
in sóma sinn í því að láta hinn
fagra og sérkennilega stað ekki
grotna niður af vanhirðu, meira
en orðið er.
- Fokdreifar
(Framhald af 4. síðu.)
svo að tæpast er eftir þeim tekið.
Reynslan er því sú, að bifreiðar
fara leiðar sinnar, hvex-nig sem
á stendur, og sjá allir, hvað af
því getur hlotizt. Auðvitað á að
loka veginum svo að urnferð
stöðvist örugglega og án allra
undantekninga, á meðal flugvél
hefur sig til flugs í átt að vegin-
um eða lendir með aðflugi yfir
veginn.
'
Stúlka,
vön matreiðslu, óskast nú
þegar. Mætti hafa með sér
krakka.
SIGURÐUR LÚTHER,
Fosshóli.
Pétur Jóhannsson frá Djúpárbakka
Afmæliskveðja
Mjög er nú faián að þynnast
fylking þeirra manna, sem mest
komu við sögu Möðruvallaskól-
ans, fyrir og um aldamótin síð-
ustu. Kennarai’nir og annað fyr-
irfólk er fyrir löngu horfið af
sjónai-sviðinu og gömlu Möðru-
vellingarnir týna óðum tölunni.
En „það mikla geymir minn-
ingin.“ Oft er þess getið, hver
glæsibragur var hér á í flestum
greinum, bæði um forustu alla og
nemandaval.
En það voru okki einvörð-
ungu hinir stói’brotnu og merki-
legu kennai-ar Möðruvallaskól-
ans, eða fágætt úrval nemanda af
öllu landinu, sem settu svip á
staðinn á þessum árum. Hér var
líka hin „vinnandi stétt“ á
hverjum tíma, stór hópur kai’la
og kvenna, sem unnu að búsýslu
og öðrum fi’amkvæmdum. Og
óhætt er víst að scgja, að til
þessa fólks var vandað, eigi síður
en hins, sem fyrir fór, valinn
maður í hverju rúmi.
Mjög var og sótzt eftir vinnu-
mennsku á staðnum. Ilúsbændur
voru orðlagðir að rausn og
myndarskap, og jafnan fjölmenni
mikið. En mörgum það girndar-
ráð að setjast að á hinu fræga
menntasetri.
Var því af nógu að taka í þess-
um efnum og mikils kx’afizt. En
sögur ganga enn hér í sveitinni
og víðar um líf það og fjör, sem
einkenndi vinnuhjúin á Möðru-
völlum þessi ár, og nærri ótrúleg
afköst í starfi, bæði úti og inni.
Og nú er þessi fylking einnig
oi’ðin strjál og gisin. En aldui-s-
forseti þeirra örfáu, sem uppi
standa, er vafalaust Pétur Jó-
hannsson, oft kenndur hin síðari
ár við Djúpái’bakka. Hann varð
níi-æður 22. maí síðastliðinn..
Pétur þekkja mai’gir. Og ýmsir
hafa minnzt hans á þessum tíma-
mótum. En skyldast mun, að
hann fái kveðju héðan, svo nán-
um og sterkum tengslum, sem
hann er bundinn þessum stað fi’á
fornu fari og raunar alla tíð.
Pétur er fæddur í Garðshorni í
Glæsibæjarhreppi 22. maí 1868
og voru foreldi’ar hans hjónin
Jóhann Jónsson frá Garðshorni
og Málfi’íður Pétui’sdóttir, ættuð
úr Höfðahverfi, en hún var syst-
ir Pétui-s á Neðri-Dálksstöðum,
föður Guðmundax’, útgerðar-
mapns á Akureyi’i.
Þau foi’eldrar Péturs bjuggu í
Garðshorni allan sinn búskap.
Vai’ð Málfi’íður ekki gömul. Hún
lézt 1893, en Jóhann lifði til
hárar elli, eða ársins 1934, og
hafði þá tvo urn nírætt.
Pétur var á ýmsum stöðum í
uppvextinum, en kom að
Möðruvöllum vorið 1889 og í’éð-
ist þá til Jóns Hjaltalíns, skóla-
stjóx-a, sem nytjaði 1/4 hluta
jarðarinnar, eða svonefndan
Nunnuhólspart. Hafði Hjaltalín
þá fremur lítið bú, aðeins 3 kýr
og 60 fjár, en mjög gekk búið
upp á þeim 5 árum, sem Pétur
var í þjónustu hans, og svo vel
fói’st honum fjái’geymslan, að
í lok þess tíma var féð á 3ja
hundraði. Árskaup Péturs var 70
krónur í peningum og gekk
helmingur þess til uppeldis syst-
ur hans, ungi-ai’, svo að eigi hefur
mikið verið aflögu. En nokkur
fóður hafði hann að auki, og var
vel fjáreigandi, er hann sjálfur
hóf búskap skömmu fyrir alda-
mótin, og jafnan síðan talinn í
beti’i bænda röð.
Þeim Hjaltalín samdi hið bczta,
enda var Pétur honum þarfur um
fleira en fjái’geymsluna. Hann
var afbi’agðs vei’kmaður og lista-
smiðui’, einkum á járn. Mat
Hjaltalín þessa kosti mikils, og
einhvei’ju sinni hafði hann heim
með sér, er hann kom af þingi,
smiðju og smíðatæki handa Pétri.
Stóð smiðjukofinn til skamms
tíma hér suður af hlaðinu, hið
næsta því, er skólinn var.
Og enn er ótalin sú íþi’ótt Pét-
urs, sem bæði Hjaltalín sjálfur
og þá einkum skólastjói’afrúnni,
þótti ekki minnst um vert, en
það var hestamennska hans. Var
hann snillingur í þein'i grein og
átti oft fi’ábæi’a hesta, þó að einn
yi’ði þeiri’a fi’ægastui’, eins og
segir í Horfnum góðhestunx Ás-
geirs frá Gottorp, öðru bindi.
En vegna þessa og annarrar
lipurðar Pétux’s, varð hann mjög
eftii’sóttur ferðafélagi og fylgd-
ai-maðux’. Naut Hjaltalín hans í
þingfei’ðum sínum og seinna
Stefán kennai’i, er hann fór sína
löngu rannsóknai’leiðangi’a, víða
vegu.
En sjálfur hafði Pétur mikið
yndi af þessum ferðum, og svo
nánum kynnum við slíka menn,
sem þeir voru Hjaltalín og Stef-
án. Og vel fi’æddist hann um
land og lýð. En Pétur hefur alla
æfi vei’ið mikill unnandi ís-
lenzki’ar náttúi’u og haldið órofa
tryggð við gamla vini.
Haustið 1896 kvæntist Pétur
Sigríði Manasesdóttur, fallegi’i og
mikilhæfri konu, sem þá var á
Möðruvöllum. Þau bjuggu á
Nunnuhóli, Hallgilsstöðum og
Þrastarhóli hér í sókn, og víðar,
en um möi’g ár á Blómsturvöllum
í Kræklingahlíð og oft kennd við
þann bæ.
Þau hjón eignuðust 5 böi-n, 2
dætur og 3 syni, og eru þau öll á
lífi, Lovísa, húsfi’eyja á Akur-
eyri, Þórdís, húsfreyja á Djúpár-
bakka, Steindór, fyi’rum bóndi,
nú á Akureyri, Guðmundur
Kai’l, yfirlæknir, og Snoi’ri bóndi
á Skipalóni.
Konu sína missti Pétur 1928
og hefur síðan oftast verið með
böi’num sínum, fyrst lengi á
Djúpárbakka, en síðustu árin á
Akui-eyri um vetur, en á Skipa-
lóni á sumrin.
Og þangað sóttu hann heim
vandamenn hans og ýmsir vinir
á afmælisdaginn. Var hanniþá
hx-ess og glaður eins og jafnanjþó
að mjög taki honum nú að förlast
heyi’t og sýn. Er hann léttur á
fæti og kvikur í öllum hi’eyfing-
um, skýr í hugsun og máli, líkt
og ungur væri. En mjög er
skemmtilegt og fróðlegt að eiga
tal við Pétur um liðna daga. —
Kann hann fx’á möi’gu að segja
minnisverðu og eigi sízt ýmsu
því, er snertir gamla skólann og
það fólk, er þar di’ýgði örlög sín
fyrir meir en hálfri öld.
En nú stendur hann nálega
einn uppi af sínum flokki þaðan,
þessi vii'ðulegi öldungur, með
sín níutíu ár að baki, ti-austur
og vammlaxxs fulltrúi sinnar
stéttar, starfsins maður, krýndur
sæmd og heiðri í vinnulok, en
umvafinn ástúð barna sinna og
niðja.
Og vinir hans, nær og fjæi',
senda honum hlýjar árnaðaróskir
á þessum tímamótum.
En pei-sónulega þakka eg Pétri
Jóhannssyni einstaka ti'yggð og
vináttu við mig og mína um 30
ára skeið og fjölmai’gar, ógleym-
anlegar ánægjustundir í starfi og
samfylgd liðinna daga. Og bið
honum blessunar Guðs í bráð og
lengd.
Möði’uvöllum í Höi'gráradal,
2. júní 1958.
Sigurður Stefánsson.