Dagur - 27.08.1958, Blaðsíða 1

U.M.F. Bjarmi í Fnjóskadal 50 ára
Hefir gefið út sveitablað óslitið
Um 12 sjómilna fiskveiðilandhelgina
^ Stærsta skrefið í sjávaríitvegsmálum landsins
Fyrsta september gengur reglugerðin um 12 mílna fisk-
veiðilandhelgina í gildi. Hún hefur ekki enn hlotið fulla við-
urkenningu, og þjóðir J>ær, sem mestra hagsmuna hafa að
gæta í sambandi við hana hafa birt harðorð mótmæli og jafn-
vel hótanir um að hafa ákvörðun íslendinga að engu og senda
herskip á vettvang til að brjóta niður ísl. landhelgisgæzlu.
Sunnudaginn 17. þ. m. minntist
ungmennaféi. Bjarmi í Fnjóska-
dal 50 ára afmæiis síns með sam-
komu í Vaglaskógi. Fyrri hluti
hennar fór fram í Stóra rjóðri. •—
Þar fluttu ræður: Tryggvi Stef-
ánsson, Hallgilsstöðum, formaður
félagsins, sem minntist ung-
mennafélaganna og hlutverks
þeirra í byggðum landsins og
drap á nokkur atriði úr sögu af-
mælisbarnsins, og sóknarprestur-
inn, séra Sigurður Haukur Guð-
jónsson. Karlakór Reykdæla,
12 ný fiskiskip
Þann 18. ágúst var undirritað-
ur í Mijskva samningur um við-
skipta- og greiðslusamning ís-
lands og Sovétríkjanna frá 1.
ágúst 1953.
Samningur þessi gei'ir ráð fyrir
að andvirði 12 fiskiskipa, sem
smíðuð eru í Austur-Þýzkalandi
fyrir íslenzk fyrirtæki, verði
greitt af vöruskiptareikningi ís-
lands og Sovétríkjanna og aukn-
um yfirdrætti í því sambandi. —
Nemur andvirði skipanna 50
milljónum króna.
Pétur Thorsteinsson, ambassa-
dor, annaðist samningsgerðina af
Islands hálíu.
Eyjólfur uppgafst ekki
en fylgdarbáturinn
fór villur vegar
íslenzki s.undgarpurinn, Eyjólf-
ur Jónsson, sem nýlega tók þátt i
kappsundinu mikla yfir Ermar-
sund, gafst ekki upp, svo sem
fregnir hermdu. En hann hætti
sundinu þegar skipstjórinn á
fylgdarbátnum upplýsti, að hann
væri orðinn rammvilltur og hefði
ekki hugmynd um stefnuna. —
Þetta atvik dregur því engan
veginn úr sundmannsheiðri Eyj-
ólfs.
undir stjórn Páls H. Jónssonar,
söng nokkur lög og einnig síðar
um daginn.
Síðari hluti samkomunnar var
baldinn í Brúarlundi. Þar var
kaffisamsæti, ræðuhöld og söng-
ur, og Jón Bjarnason í Garðsvík
skemmti með kvæðaupplestri. Að
síðustu var stiginn dans.
Störf Bjarma eru ekki stór í
sýnilegum framkvæmdum. En
mörgum menningarmálum hefur
hann þó lagt lið, bæði í sveit
sinni og héraði. Félagið hefur
líka, eins og önnui' ungmennafé-
lög sveitanna, haldið uppi
skemmtanalífi og verið' félagsleg-
ur vettvangur unga fólksins. —
Blaðið Snepil, sem ekki kafnar
undir nafni, hefur það gefið út
frá ársbyrjun 1909 og til þessa
dags. Sjálft var félagið stofnsett
4. okt. 1908.
Stofnendur voru 15 talsins og
munu 5 þeirra á lífi. Nú telur fé-
lagið um 70 félaga. Fyrstu stjórn
félagsins skipuðu: Einar E. Sæ-
mundsen, Vöglum, Pétur Einars-
son,-Skógum og Kristján Jónsson,
Nesi.
Núverandi stjórn skipa: Tryggvi
Stefánsson, Hallgilsstöðum, Páll
G. Gunnlaugsson, Veizuseli, og
Jón F. Sigurðsson, Fornhólum.
f fjárlögum yfirstandandi árs,
svo og í fyrra, er heimild til
handa ríkisstjórninni til þess að
ábyrgjast lán, sem tekið yrði til
smíði á nýjum flóabáti við Eyja-
fjörð og nálægar hafnir. Ileimild
þessi hefur enn ekki verið notuð,
þar sem viðkomandi aðiljar. hafa
ckki gengið frá láni til flóabáts-
kaupa, en hins vcgar er blaðinu
kunnugt um, að fjármálaráð-
300 Fergunson-
dráttarvélar
Nál. 300 dráttarvclum r.f gerð-
inni Massey-Ferguson hefur ver-
ið skipað út í Hull í Bretlandi til
flutnings til íslands á aðeins ein-
um mánuði. Er það 100 dráttar-
vélum fleira af þessari gerð en
keypt var allt árið í fyrra.
herra, Eysteinn Jónsson, er
reiðubúinn að nota lieiinild þessa,
þegar er gengið hefur verið frá
láninu.
HEIMILDARGREININ.
í 22. gr. fjárl. fyrir árið 1958 er
eftirfarandi ákvæði: ,,Ríkisstjórn
inni er heimilt að ábyrgjast lán,
sem tekið kann að verða til smíði
á nýjum flóabáti við Eyjafjörð og
nálægar hafnir, gegn ti-yggingum,
sem ríkisstjórnin metur gildar,
þó ekki yfir 2/3 af kostnaðar-
vcrði skipsins.“ (Leturbr. blaðs-
ins.)
DRANGUR ÚR SÉR GENGINN.
Svo sem kunnugt er, gerist nú-
verandi flóabátur, Drangur, aldr-
aður og úr sér genginn, Eru litl-
ar líkur til þess að hann endist
möi’g ár enn til þess hlutverks,
(Framhald á 2. síðu.)
Mál þetta á sér nokkra sögu,
sem vert er að minnast og rifja
upp í stuttu máli, á þeim tíma-
mótum, sem gildistaka reglu-
gerðarinnar um 12 mílna fisk-
veiðilandhelgi íslands tekur gildi.
Verulegur undirbúningur hófst
um stækkun fiskveiðilandhelg-
innar fljótt upp úr síðari heims-
styrjöld. 15. apríl 1948 voru sam-
þykkt frá Alþingi login um vís-
indalega vernd fiskimiða land-
grunnsins. Með lögum þessum
var stefna sú mörkuð, sem síðan
hefur verið farin og aldrei hvik-
að frá.
Á þessu tíu ára tímabili,
sem síðan eru liðin hafa viðhorf
til landhelgismála mjög breytzt
meðal þjóðanna. Áður var ísland
ekki á málaþingum og ráðstefn-
um á alþjóðavettvangi og gömlu
stórveldin voru ráðandi um að
skapa venjur um víðáttu land-
helginnar eins og fyrirfarandi
aldir. Því fer þó fjarri að
íslenzkir stjórnmálamenn o. fl.
hefðu ekki áhuga á þessum mál-
um fyrr, eða að landhelgismál
landsins lægju í þagnargildi.
Afskipti alþjóðasamtaka.
Jafnhliða samþykkt Alþingis
frá 1948 var farið að vinna að
málinu á alþjóðavettvangi. Land-
helgismálin voru eitt af viðfangs-
efnum Sameinuðu þjóðanna, þar
sem ísland átti fulltrúa. Sendi-
nefnd íslands gerði tillögur um
það á Allsherjarþinginu 1949, að
Þjóðréttarnefnd Sameinuðuþjóð-
anna yrði falið að gera tillögur
um landhelgismál, jafnframt því
að gera tillögur um réttarreglur
á úthafinu. Þessi tillaga íslánds
var samþykkt, en hlaut andstö,u
þeirra þjóða, sem mest hafa bar-
izt fyrir þröngri landhelgi. Það,
sem síðan hefur gerzt í landhelg-
ismálinu, er runnið af rótum
þessara tveggja samþykkta. —
Fyrstu reglurnar, samkvæmt
landgrunnslögunum frá 15. apríl
1948 voru reglurnar um nýjar
grunnlínur og fjögui'ra mílna
fiskveiðitakmörk fyrir Norður-
landi árið 1950. Þessar ráðstafan-
ir mættu lítilli andstöðu erlendis
frá.
Visðkiptabann í Bretlandi.
Næsta sporið var sams konar
reglugerð fyrir landið allt. And-
staðan magnaðist nú fyrst fyrir
alvöru af hálfu brezkra togara-
eigenda sérstaklega og var lönd-
unarbannið afleiðing þessa. Við-
skiptabann þetta stóð í fjögur ár,
þar til Bretar létu undan síga og
(Framhald á 2. síðu.)
Fluor í neyzluvatn
Fyrir bæjarráði hefur legið er-
indi bæjarverkfræðings um flu-
orbætingu neyzluvatnsins hér í
bæ. Erindinu var vísað til heil-
brigðisnefndar.
Hér er um þarft mál að ræða,
sem líklegt er, samkvæmt er-
lendri reynslu, að komi að mestu
í veg fyrir tannskemmdir barna
og unglinga, ef framkvæmt verð-
ur. Vísast að öðru leyti til þess,
sem um þetta var ritað hér í
blaðið síðastliðinn vetur.
Banaslys í Fnjóskadal
Á fyrsta tímanum í fyninótt varð það hörmulega slys í
Fnjóskadal, að Jón Forni Sigurðsson, bóndi að Fornhólum,
lenti undir dráttarvél og beið þegar bana.
Jón Förni Sigurðsson var 28 ára gamall, kvæntur og byrjaði
búskap fyrir þrem árum. Fíann var efnismaður liinn mesti og
vinsæll. Er hann því öllum harmdauði. — Ekkja hans er Ing-
unn Arnórsdóttir og áttu þau 2 börn.
Fjármálaráðherra reiðubúinn að ábyrgj-
asl lán lil smíði á nýjum „Drang"
---------------
Abyrgðarlieimild í f járlögum enn ónotuð, þar
sem ósamið er um lán til smíði nýs flóabáts, en
fyrir liggur tilboð frá Noregi um smíði bátsins
og lán til smíðanna