Dagur - 03.09.1958, Blaðsíða 2

2
D AGUR
Miðvikudaginn 3. september 1958
SEXTU GUR:
Brynjólfur Sveinsson
/ menntaskólakennari
Brefar vernda veiðiþjófa
Síðastliðinn höfuðdag átti
Brynjólfur Sveinsson, mennta-
skólakennari, sextugsafmæli. —
Hann hefur haft mikil afskipti af
’bæjarmálum hér undanfarna
áratugi og er fjölhæfur starfs-
maður.
Brynjólfur Sveinsson er Skag-
firðingur að sett, fæddur að Ás-
geirsbrekku í Viðvíkursveit 29.
ágúst 1898. Foreldrar hans voru
hjónin Sveinn Benediktsson og
Ingibjörg Jónsdóttir. Hann ólst
upp við venjuleg sveitastörf í
Skagafirði, en brauzt til mennta
og tók stúdentspróf 1927. Frá
þeim tíma hefur hann stundað
'kennslustörf sem aðalstarf og
lengst af við Menntaskólann á
Akureyri, eða frá 1930. Kennslu-
greinar hans þar eru stærðfræði
og íslenzka, og lætur honum sér-
staklega vel að kenna báðar þær
greinar. Hann lætur sér annt um
Menntaskólann og hefur oft verið J
settur skólameistari.
Brynjólfur Sveinsson er gáfu-
maður. Hann er rökfastur í
hrugsun og sérstaklega fljótur að
átta sig á hverju máli. Það er því
engin tilviljun, að á hann hafa
hlaðist mörg mikilvæg störf auk
aðalstarfsins.
Hann hefur séð um rekstur
Fjórðungssjúkrahússins á Akur-
eyri frá byrjun, og hefur átt góð-
an þátt í því, að það reis af
grunni. Nýtur þar hygginda
Brynjólfs og hagsýni í fjárrnál-
um.
Hann hefur verið formaður
l'ræðsluráðs Akureyrar síðan
1947. Á þeim vettvangi hef eg
átt mikil samskipti við Brynjólf
síðastliðið ár vegna Oddeyrar-
skólans nýja. Er þar skemmst af
að segja, að hann heíur sýnt
þessari ungu .stofnun velvild og
glöggan skijning, sem eg er hon-
um þakklátur fyrir.
Þá hefur hann átt sæti í stjórn
Kaupfélags Eyfirðinga undanfar-
;in ár, og hefur sökum hæfileika
sinna unnið sér það traust í þessu
Tréhestiir á frímcrki?
Póst- og símamálastjórn gefur
út nýtt frímerki 27. sept. næstk.
:með mynd af hrossi. Líklega á
myndin að vera af íslenzka hest-
inum og honum til vegs og dýrð-
ar.
En hrossmyndin er eftir teikn-
ingu Halldói's Péturssonar og ber
hún þess auðvitað merki að vera
ekki af lifandi hesti, en er aðeins
dauð teiknimynd og fremur
óeðlileg.
Auðvitað átti að gera myndina
eftir ljósmynd af fögrum hesti,
en af fögrum hestum er nóg. Með
því móti varð hún sönn, fögur og
eðlileg eins og vera bar.
Af myndinni á frímerkinu
rnætti ætla að íslenzki hesturinn
væri útdauður eins og geirfugl-
inn og myndin gerð eftir minni
eða eftir gömlum tréhesti ofan af
háalofti.
mikla fyrirtæki, að hann var kos-
inn stjórnarformaður síðastliðið
VOl'.
Brynjólfur Sveinsson fylgist
vel með í stjórnmálum og var
bæjarfulltrúi á Akureyri 1942—
1946. Þá er hann einlægur bind-
indismaður og þar góð fyrirmynd
óþroskuðum unglingum.
Brynjólfur Sveinsson ritar svo
fagurt mál að af ber. Hann er og
snjall ræðumaður. Smekklegri og
snjallari tækifærisræður hef eg
sjaidan heyrt en hjá honum. —
Ilann hefur þýtt nokkrar bækur,
séð um útgáfu á öðrum og hafði
um skeiö bókaútgáfu. Þegar litið
er yfir þessar þýddu bækur,
kemur í ljós, að margar þeirra
fjalla um andlegt frelsi mannsins.
Það er engin tilviljun. Fáar hug-
sjónir munu Brynjólfi hugstæð-
ari en að einstaklingar og þjóðir
megi njóta andlegs frelsis.
Brynjólfur Sveinssin er kvænt-
Á hinum mikla degi, 1. sept. sl.
átti Oli Vilhjálmsson, fyrrv. for-
stjóri SÍS í Kaupmannahöfn, sjö-
tugsafmæli. Fæddur er hann að
Brettingsstöðum á Flateyjardal
í Þingeyjarsýslu og að honum
stendur dugmikið sveitafólk í
ættir fram.
Árið 1919 réðist hann til Kaup-
félags Þingeyinga í Húsavík, en
þaðan lá leið hans til Sambands
ísl. samvinnufélaga, en umsvif
þess fóru þá dagvaxandi og mikil
þörf atorkumanna þar.
Árið 1921 fluttist hann til
Ilafnar og tók við fulltrúastörf-
um Sambandsins þar í borg. Árið
1927 opnaði Sambandið skrifstofu
í Ilamborg og tók Oli við for-
stöðu hennar og hélt því starfi
þar til skrifstofan var lögð niður
vegna heimskreppunnar árið
3932. Þá tók Óli Vilhjálmsson við
fyrri störfum í Höfn og var þá oft
í ferðum í ýmsum löndum á veg-
um skrifstofunnar og þótti gæfu-
samur í öllum störfum. Við
Æskulýðsblaðið
ÆSKULÝÐSBLAÐIÐ, 2. liefti þ. á.,
er nýkomið út. — Af efni þess má
nefna: Unga fólkið í fréttunum.
Samtal við sr. Ólaf Skúlason (ásamt
forsíðttmynd af honum), cftir séra
Sigurð Hauk Guðjónsson. Séra Frið-
rik Friðriksson 90 ára, eftir sr. Pctur
Sigurgeirsson. Þýdd grein: Vanda-
málið um dansinn. Esra Pétursson,
læknir í Reykjavík, talar um gildi
kristindómsins fyrir.æskuna. Mynda
saga mcð texta eftir sr. Ivristján Ró-
bertsson. Biblíuþáttur eftir séra
Bragá Friðriksson. Frásagnir cru af
æskuiýðsmótunum í sumar, ásamt
myndum. fón Pálsson tómstunda-
kennari kennir ungum stúlkum að
búa til sporthúfur. Verðlaunakross-
gáta o. fl. — Blaðið fæst í öllum
bókabúðum bæjarins.
ur Þórdísi Haraldsdóttur frá
Rangalóni í Jökuldalsheiði,
kunnri ágætiskonu. Eiga þau
hjón þrjár dætur.
Fjölmennt var á heimili þeirra
hjóna á afmælisdaginn og bárust
Brynjólfi veglegar gjafir frá vin-
um og stofnunum. Þann dag var
bjart yfir þessu fagra heimili.
Eg órna Brynjólfi Sveinssyni
heilla á þessum tímamótum, óska
honum alls góðs í framtíðinni og
þakka honum ágæt kynni undan-
farna áratugi.
framkvæmdastjórn tók hann svo
órið 1937 og vann þar til 65 ára
aldurs. Hafði hann þá verið 34 ár
í þjónustu SÍS.
Óli Vilhjálmsson er hinn
vörpulegastti maður og fríður
sýnum og hvers manns hugljúfi.
í hinum vandasömu viðskipta-
málum á langri og viðburðaríkri
starfsævi, hefur afmælisbarnið
haldið velli með miklum sóma og
unnið landi sínu ómetanlegt
gagn* Snmvinnumenn senda Óla
Vilhjóímsáýni innilégar afmtélis-
kveðjur og þakkir á þessum
tímamótum.
Knattspyrnan
Meistaraflokkur Vals frá Rvík
kom til Akureyrar um síðustu
helgi og háði tvo knattspyrnu-
kappleiki við ÍBA.
Fyrri leikurinn fór fram á laug-
ardag og lauk honum með sigri
gestanna 1 : 0. Dómari var Rafn
Hjaltalín. Síðari leikurinn fór
fram á sunnudaginn. Lauk hon-
um með jafntefli 1 :1. Dómari
var Sveinn Kristjánsson.
Áhorfendur voru margir, sér-
staklega síðari daginn.
Þriðji og fjórði aldursflokkur
siglfirzkra knattspyrnumanna
heimsóttu Akureyringa um helg-
ina.
Á laugardaginn keppti 4. fl. við
jafnaldra sína hér og unnu Ak-
ureyringar með 2 :0. Þann dag
lék einnig 3. fl. gestanna við
heimamenn og sigruðu Akureyr-
ingar aftur með 3 : 1.
Keppnin var endurtekin ó
sunnudag og sigruðu Akureyr-
ingar aftur. í 4. fl. 2 : 0 og í 3. fl.
með 4 : 1.
(Framhald af 1. síðu.)
unarorð: „Varið ykkur á möstr-
unum á þessum fjandans togur-
um — þau eru 15 metrar á hæð,“
og leiðbeiningin var tekin til
greina.
Er komið var yfir Þingeyri í
Dýrafirði mátti greinilega sjá
kolareykinn frá togurunum, og í
sjónauka sáust þeir greinilega. —
Bjartviðri var á miðunum og
hafílöturinn glampaði í sólinni.
Eftir 10 mínútna flug innan úr
miðjum Dýrafirði flugum við inn
yfir flotann. Auðvelt var að kasta
tölu á togarana — þeir voru níu
talsins með 1—2 km. millbili, en
ólengdar beið freigátan Russel.
Einn togaranna var fast upp við
gömlu línuna, hinir í 4—8 mílna
fjarlægð fró strandlengjunni.
Ljótir ryðklafar.
Síðar kom í ljós, að hér voru
staddir níu af þeim ellefu bi'ezku
togurum er 1. sept. hættu sér inn
í íslenzka landhelgi í skjóli her-
skipa. Allar sögur brezka út-
varpsins og erlendra blaða um
100 togai-a, sem sti’eymdu á ís-
landsmið inn fyrir 12 mílna
möx-kin hafa því reynzt rangar og
hafa vafalaust aldrei verið annað
en hótun.
Tveir landhelgisbrjótanna voru
með troll úti. Þetta svæði kölluðu
Bretar „úthaf“ — rétt upp við ís-
lenzka landsteina — við gátum
meira að segja talið bæina uppi á
ströndinni. íslenzkt varðskip,
Albert, sigldi í suðurátt fram
hjá mynni Dýrafjarðar og
vii'tist ekki gefa landhelgisbrjót-
unum neinn gaum.
Á flestum togai'anna, sem eru
hinir mestu í’yðkláfar, var radar-
inn í gangi. Þeir voru greinilega
viðbúnir öllu. Þai-na lá hinn
frægi togai'i „Coventi-y City“ frá
Gi'imsby fyrir akkerum, en þar
er nú staddur fréttaritari Reutei's
og símar fréttir sínar oft á dag út
um heimsbyggðina. Annar land-
helgisbjótur hét hinu virðulega
nafni Churchill.
Standa aðgerðalausir.
Ekki vai'ð annað séð, en að
hreint aðgerðaleysi ríkti ó flest-
um togai’anna og hásetarnir virt-
ust hafa lítið annað að gera en
standa uppi á þilfari og veifa til
næi-staddra flugvéla af lífs- og
sálarkröftum. Viscount Flugfé-
lagsins renndi sér yfir tog'arana í
litilli hæð — sjaldgæf sjón fyrir
togarasjómenn. í aðeins einum
togaranna virtust menn vera við
vinnu — klæddir sjóstökkum.
Frcigáian Russel F—97, scm
hafði það hlutverk að vernda
brezka vciðiþjófa á miðum,
sem lokuð cru öllum íslenzkum
togurum árið um kring, virtist
við öllu búin. Á þilfarinu stóð
fjöldi vopnaðra sjóliða og öll
fallbyssuhlaup voru opin —
loftvarnabyssur voru líka til
taks gegn mögulegri loftárás
íslenzka flughersins — Cata-
línubátsins Ránar.
Sjónauka var beint að okkur, en
slakað á varúðari’áðstöfunum er
sýnt var, að vélin var óvopnuð.
Sennilega hefði verið rétt að
kasta yfir þá svo sem hundrað
eintökum af gi’einargerð íslenzka
utanríkisráðuneytisins um land-
helgismálið. Kannski hefðu þeir
séð það sjálfir við nánari athug-
um þarna rétt upp við landsteina,
að varla var það mikið „útliaf“,
sem þeir voru að verja fyrir hinu
ósvífna hei’veldi, íslandi.
„Styrjöldina vinnum við“.
Eftir 40 mín. hringsól yfir
landhelgisbi’jótunum var snúið
til lands. Vestfjai’ðafjallgarður-
inn glampaði í kvöldsólinni,
Glámu bar hæst, en í suðri reis
fannhvítur Snæfellsjökull.
Flogið var inn Tálknafjörð, en
þar voru smábátar að veiðum. —
Fánar voru dregnir að hún í
sumum vestfirzku sjávax-þorpun-
um. Flogið var yfir Sveinseyri,
Þingeyri, Flateyri og Hnífsdal. f
Arnarfii’ðinum blasti Rafnseyri
við á hægri hönd. Enn var lent á
ísafirði um kvöldmatarleytið. —
Minnisstæð ei'u orð ísfirzka sjó-
mannsins þetta kvöld, sem kvað
mjög mikla ánægju ríkja með
hina algjöru fi’iðun Vestfjarðá-
miðanna fyrir togveiðum:
„Við Vestfirðingar svörum
Bretanum eins og Churchill
gamli gerði á sínum tíma, þeg-
ar Hitler ætlaði að vernda sinn
rétt á „úthafinu“: „Við getum
tapað orrustu, en styrjöldina
vinnum við“.“
Vildi hætta Skrípaleiknum.
Það var búið að draga niður
fánana á Dalvík er flugvélin
okkar renndi sér inn Eyjafjörð-
inn. YfirMoldhaugnahálsi glumdi
í Akui-eyrai’radíói og nú var ekki
rætt urn vindátt, skýjahæð eða
skyggni. „Halldór, Magnús Hall-
dór — hvað er að frétta frá
Dýrafii’ði?" Siðan upplýsti Akur-
eyrarradíó, er í’ennt var yfir
Kræklingahlíð, að einn togar-
anna vesti-a hefði viljað hætta
skrípaleiknum og fara að veiða
dýpra utan nýju línunnar. Frei-
gátan Russel þrjózkaðist við, en
leyfði förina, kæmi togarinn til
baka fyrir rökkur. — Annar vildi
heimsækja Vestfii’ðinga, en þá
var Russel nóg boðið.
Utan úr kvöldrökkrinu heyrð-
ist grcinilega á tal bi’ezkra tog-
ara ó veiðum út af Norðurlandi
utan landhelgi. Þar veiddist þá
branda eftir allt saman, utan við
íslenzka „úthafið11. Hrósuðu skip
stjórarnir happi að hafa losnað
við að taka þátt í skrípaleik
bi’ezku stjói’nai’innar og Farndale
Philipps á „úthafinu" við Dýra-
fjörð. Það heyi’ðist líka í öði’U'm
skipum: þýzkum, belgískum,
norskum og sænskum og veiðin
gekk að óskum.
—o—
Þrátt fyrir ofbeldi hei’skipanna,
sem vex-nda í’yðkláfana fyrir
vestan, hefur minnisstæður sigur
unnizt þegar á fyi’sta degi. — ís-
lenzku landvættirnir hafa enn
staðið ó vei'ði og ekki mun líða á
löngu unz verstfirzki griðung-
ui’inn mun stugga skiphei'ranum
á Russel og landhelgisbrjótum
hans á brott frá íslenzku landi.
Eiríkur Sigurðsson.
SJÖTUGUR:
r
fyrrv. framkvæmrlastj. SÍS í Kaupmannahöfn