Dagur - 24.09.1958, Page 5

Miðvikudaginn 24. sept. 1958
DAGUR
5
Landhelgismálið í erlendum blöðum
Ofbeldisflan Breta gæti orið allri Norðurálfu
örlagaþrungið, ef þeir láta ekki skynsemina ráða
i.
Það er engum vafa undirorpið,
að allmörg erlend blöð — og þá
ekki • sízt á Norðurlöndum —
taka málstað íslands í landhelgis
deilunni við Breta, og hafa jafn-
vel brezk og skozk blöð hvatt til
varfærni í viðkvæmu máli. —
í norska Björgvinjarblaðinu
„Gula Tidend“ er mál þetta tekið
til allrækilegrar og alvarlegrar
íhugunar í tveimur löngum rit-
stjórnargreinum, er blaðinu
höfðu borizt allrækilegar fréttir
af ofbeldisverkum Breta í ísl.
landhelgi fyrstu daga mánaðar-
ins. — Segir þar m. a. á þessa
leið: —
— Sennilega eru stjórnendur
Stóra-Bretlands hreyknir og
miklir á lofti um þessar mundir.
Með valdi og ofbeldi hyggur
Bretland mikla að meina lítilli
fiskveiðiþjóð að ráða yfir sínum
eigin fiskimiðum. Undir herskipa
vernd senda Bretar togaraflota
inn í ísl. landhelgi til að rjúfa
landhelgisákvæðin nýju. . .
.... Ætla mætti að hugsandi
menn og konur í Bretlandi
myndu rísa upp gegn slíku of-
beldisflani, eins og margsinnis
áður, er Bretland hefir beitt ofur
efli í stað skynsemi og réttar. En
hingað til hafa þar fáir látið til
sín heyra, en þó nokkrir all-ein-
arðlega. —-------
Bretar urðu einir um að rjúfa
ísl. landhelgismörkin. En séu
þeir svona „stefnufastir“ um
3ggja niílna mörkin, hví senda
þeir þá ekki togara sína með
herskipavernd til að rjúfa amer-
og valdið því, að nú verður erf-
iðara að ná heppilegri úrlausn
máls þessa, sem almennt er við-
urkennt sé íslandi lífsnauðsyn,
en alls ekki Stóra-Bretlandi. . .
Takist Bretum með þessu
heimsku-flani sínu að spilla vin-
áttunni við ísland, getur það orð-
ið örlagaþrungið bæði Bretum
og öðrum þjóðum Norðurálfu.
II.
Brezka heimsveldið átti marg-
sinnis því láni að fagna að eiga
vitra og dugmikla stjórnendur.
En á síðari tímum hefir það oft
orðið alheimi Ijóst, að stjórnend-
ur þessa hafa eigi borið þá gæfu
að standast prófið, m.a. á milli
heimsstyrjaldanna tveggja, t. d.
þeir Ramsey Mac Donald, Stan-
ley Baldvin og Neville Chamber-
lain, sem gerðu Hitler það fært
að efla vitfirringspólitík sína og
leggja grundvöllinn að síðari
heimsstyrjöldinni. . .
. . . Og nú eigum við að lifa
það á ný, að Bretland, sem ein-
mitt nú hefði átt að taka að sér
forustuna í frjálsri Evrópu, spill-
ir heiðri sínum og sóma með ó-
sæmilegri framkomu gegn sjálf-
stæðri þjóð. Með ráðnum hug
hafa Bretar rofið sjóhelgi íslands,
ákveðna og yfirlýsta, og beitt
síðan hervaldi. —
Brezk herskip meina íslenzkri
lögreglu að rækja skyldustörf
sín, reka ísl. varðskip burt frá
breskum togurum, sem teknir
eru að veiðum í Iandhclgi, og
samþykkir að togarasjómenn
beiti ofbcldi gegn starfsmönnum
ísl. landhelgis-löggæzlu. . .
— Vér vonum innilega, scgir
ritstjóri blaðsins að lokum, að
þetta heimskuflan Macmillans
valdi cigi allri Norðurálfu ör-
Iagaþrunginni hættu. Sambandi
Vestrænu þjóðanna getur verið
bráð hætta búin, cf Bretar neyða
íslendinga til að Ieita hjálpar þar,
sem hún er auðfengin og nægi-
lega sterk fyrir. Þessvegna ættu
Bretar að átta sig í tæka tíð og
láta skynsemi ráða, áður en það
er orðið um seinan. . . .
. . . Bretar hafa haft næg tæki-
færi til að áfrýja þessari land-
helgisstækkun íslendinga til SÞ
eða alþjóðadómstólsins í Haag,
en ekki þorað að hætta á það.
Þess vegna beita þeir nú valdi.
Oss virðist, að nú ættu íslending
ar að kæra þessar sjóræningja-
aðfarir Breta fyrir alþjóðadóm-
stólnum til að fá uppkveðinn
þann úrskurð, að ofbeldi skuli
ekki beitt í réttar-deilumálum ...
Norska ríkisstjórnin ætti að
styðja að því, að ísland fái málið
lagt fram á öðrum hvorum þess
um vettvangi. . . Takmark okkar
ætti að vera að stuðla að því, að
lítil frændþjóð þurfi ekki að
sæta ræningjaárásum brezkra
stjórnmálamanna, sem meta
pundið meira en réttinn. . .
Þetta er aðeins útdráttur úr
tveimur rækilegum ritstjórnar-
greinum blaðsins.
v.
- Bókin, sem allir æffu að lesa
ísku og rússnesku 12-mílna
mörkin? — Þar er áhættan of
mikil. Gagnvart íslandi er minni
hætta á ferðum! ísland er lítið
land, hervarnarlaust og hefir
engar kjarnorku- né vetnis-
sprengjur. Þess vegna geta Bret-
ar verið „stefnufastir“ á þeim
slóðum.
Macmillan boðar nýjan fund
um almenna landhelgi. Skammt
er þó síðan slíkur fundur var
haldinn (í Geneve). Og hefðu
Bretar þá og sumar aðrar þjóðir
verið samvinnufúsari þar, en
raun varð á, myndi þar eflaust
hafa náðst sú niðurstaða, sem
bæði íslcndingar og flestar aðrar
þjóðir hefðu samþykkt. . .
Gerræði er ósæmilegt gegn lýð
ræðislandi og þeim, sein virða og
halda gerða samninga. Þéssháttar
væri annað mál gagnvart Nasser
og öðrunt clinræðisseggjum, en
ckki gagnvart fslandi. — Og
þessu hefðu menn ekki búizt við
af Bretlandi mikla. . .
Væru þessi nýju ákvæði ís-
lands gagnstæð alþjóðai'étti,
væri Bretum hægur vandinn að
leita til Sþ eða dómstólsins í
Haag. En það virðast þeir ekki
vilja hætta á af ótta við að tapa
þar á ný. . . Deilumál landa á
ekki að leysa með vopnavaldi. . .
Bretar hafa nú aflað sér óvildar
margra fyrrverandi vina sinna
(Framhald af 2. síðu.)
höfum við fundið tvö kefli rist
dularfullum, seiðmögnuðum rún
um. Annað þetta kefli er hinn
frjálsi vilji mannsins, bæði illur
og góður — hitt er náð Guðs.
Stundum birtast þessar stærðir,
þessi lögmál okkur þó miklu
fremur sem tveir pólar — tvö
skaut, sem allt annað óhjákvæmi
lega snýst um.
„Leiðin til þroskans“ bendir
inn á djúpmið þessara lögmála.
Það hljótum við að skilja, ef
við lesum vel.
Fegurð þessarar bókar rís hátt.
Andi hennar er andi umburðar-
lyndis og andi réttlætis, þessara
tveggja megin dyggða kynslóð-
anna, sem á yfirborði mannlífs-
ins virðast stundum ósáttar með
öllu, en leita þó án afláts sömu
hafnar í ríki andans, þar sem
kærleikur ríkir og sannleikur
býr. Það mun varla tilviljun, að
þessar myndir, þessar sýnir birt-
ast hér á íslandi og það á þessum
tíma. Örlög einnar kynslóðar er
aðeins neisti af leyndai'dómi allr-
ar tilverunnar. Örlaganet og at-
burðaflækja núlifandi kynslóða
virðast ægilega flókin jafnvel
óleysanleg okkar dauðlegu aug-
um, en íbúar æðri tilveru vita
ráð við þessu öllu saman. En það
er eitt að vita ráð eða beita þeim
með valdi. Valdið er heimska,
hér um bil ævinlega heimska.
Vilji mannsins er máttugur í eðli
sínu. Hann er brot af lögmáli
Guðs. Sé viljinn góður og leiti
samfélags við heilaga, gerast
máttarverk — gerast kraftaverk,
En gerist viljinn vondur og vinni
myrkraverk í skúmaskotum,
getur öngþveitið orðið ægilegt
og örlögin blind. Harmleikur
mannlífsins getur orðið enn ægi-
legri en orðið er. En enginn er að
fullu útskúfaður, því að uppi-
staða lífsins bæði í himnum og á
jörðu hér er náð Guðs. Hún var
og er uppistaða alls lífs, og þræð
ir hennar ljómandi of von og kær
leika liggja niður í allar vistar-
verur „1 húsi föður míns.“
Þessi umrædda bók: „Leiðin
til þroskans“ er „dularfulla blóm
ið“ í heimi hugsjónakonunnar,
sem vinnur fyrir hugsjón sína, en
talar minna um. — Hún býr yfir
þessum undursamlega — stund-
um nálæga — stundum fjar-
læga veruleika, sem við nefnum
gróður og vöxt og þroska, —• sem
vorið, ljósið og frelsið geyma í
faðmi sínum, en umfram allt ást-
úðin er svo auðug af.
Lesið þessa bók, og hugleiðið
efni hennar. Hver einasta manns
sál er stjarna, en til þess að þú
vitir það fullkomlega sjálfur og
samferðamennirnir viti það, verð
ur hver einn einstaklingur að
komast í persónulega — innilega
— lifandi snertingu við Guð
leyndardómanna, Guð kærleik-
ans.
En hún er okkur viti — viti
við sundið, þar sem leiðin er
kröppust milli „skers og báru“.
Hann lýsir vítt yfir sviðin’— inn
í musteri hugsjónanna, inn að
altari þess. Hverjum einasta
manni er sæmd að því að krjúpa
þar niður og biðja — biðja fyrir
sálunum sem myrkvast, stjörn-
unum sem hrapa.
Íiií£e Arnvid Hansen
ANDLÁTSFREGN Inga Hansen
koni ættingjum hans og vinum á
óvart. Hann virtist heili lieilsu að
kvöldi 12. þ. m. og var glaður og
hress að vanda. En morguninn citir
veiktist hann skyndilega á heimili
sínu, Kaupvangsstræti 22 hér í bæn-
um, og andaðist þar nokkrum mín-
útum síðar, rúmlega iimmtugur að
aldri. Astvinir hans og aðrir sam-
ferðamenn voru þennan morgun
minntir á það enn á ný, að líf okk-
ar er stutt og að við lifum öll vissu-
lega „sem blaktandi strá".
Ingi Hansen var fæddur í Osló
í Noregi 19. dag nóvembermánaðar
1907. Foreldrar hans voru þau hjón-
in Hans Hansen, ættaður frá Vest-
lold í Noregi, og Sesselja Stefáns-
dóttir frá Kollugerði við Akureyri.
Hans Hansen var vélsmiður, vél-
stjóri og skipstjóri að menntun.
Sem ungur maður dvaldist hann
| í allmörg ár hér á lándi á vegum
I norskra útgerðarfélaga. Meðal ann-
arra starfa annaðist liann byggingu
fyrstu síldarverksmiðju, er bvggð
var hér á Dagverðareyri. Var hann
hlutháfi í því fyrirtæki og lyrsti
framkvæmdastjóri þess, og fór mik-
ið orð af honum sem frábærum
manni við störf og stjórn.
Árið 1905 kvæntist hann hinni
ungu og glæsilegu heimasætu frá
Kollugerði. Heimili þcirra var ým-
ist hér á íslandi eða i Noregi, vegna
stöðu hans og starfa.
Árið 1913 veiktist Hansen og
andaðist í sjúkrahúsi í Osló frá
konu sinni og l'innn ungum börn-
um. Árið eftir fluttist frú Sesselja
heini til íslands með barnahópinn
sinn, tvær stúlkur og þrjá drengi.
Hún var fátæk að fé, cn ól börn
sín upp í kærleika og trú á fram-
tíðina.
Snemma fé>r Ingi, elzti sonurinn,
að vinna og hjálþá móður sinni af
fremsta megni. Gat hann því ekki
notið nema hinnar almennu barna-
fræðslu, Jrótt þráin til meira nárns
vckti löngum í huga hins ttnga
manns, sem var skarpur í hugsun
og rökvís í athugun mála. Hann
al'laði sér J>ví sjálfmenntunar á ýms-
an hátt, sem reyndist honutn drjúgt
vegarnesti við fjölmörg vandasöm
viðfangsefni, er lífið fékk honum í
liendur. En þessum verkefnum skil-
aði hann ætíð frá sér á J>ann veg,
sem bezt var íyrir þá, sem njóta áttu
verkanna.
Rúmlega 24 ára að aldri réðst
Ingi Hansen til starfa hjá Mjólkur-
samlagi KEA, sem J>á var nýlega
tekið til starfa, en hjá þeirri stofnun
vann hann óslitið um 27 ára skeið,
fyrst við hin algengari störf, en síð-
an sem vélsmiður við mjólkurstöð-
ina, J>ar sent hann, frá hinum fyrsta
starfsdegi til hins síðasta, sýndi
framúrskarandi starfshælni, dugnað
og trúniennsku við hvert það vcrk-
etni og starf, sem hann var kvaddur
til. Ingi Hansen var smiður af guðs
náð. — Auk vélsmíðastarfs síns við
mjé)Ikurstöðina vann hann mörg
aukastörf í þágu fjölda bænda í
héraðinu og einstaklinga hér í bæ.
Allir }>essir menn komust að raun
, um, að }>eir áttu hauk í liorni, J>ar
sent Ingi Hansen var. Hjálp hans
og örugg fyrirgreiðsla var fjölmörg-
um kunn, enda leituðu margir á
hans lund. Ollum vildi hann á ein-
hvern hátt hjálpa. Menn fóru og
jalnan glaðari af hans fundi, }>ví að
í kringum hann ríkti hressandi glað-
værð, og með honum var gott að
starfa og dvelja.
Nú er orðið hljótt og kyrrt á
verkstæði Inga Hansens. Hamarinn
er l'allinn éir öruggri hendi smiðs-
ins og mælistikan rennur ekki leng-
ur léttilega á milli fingra liins verk-
haga snillings, J>ví að nú er hjarta
hans hætt að slá og hönd hans til
hvíldar hnigin, en verkin, sem hann
vann af trúmennsku og snilli, tala
sínu máli um ókomna tíð.
Við samstarfs- og samferðamenn-
irnir munum lengi minnast Itans og
sakna, bæði sem írábærs-samstarfs-
manns og einlægs og góðs vinar, og
við kveðjum hann með hjartans
]>ökk i'yrir hin liðnu ár og liorfnu
daga.
Ingi Hansen var giftur Térmasínu
Vigfúsdóttur, ættaðri írá Seyðisfirði,
mikilli ágætiskonu, er lifir mann
sinn ásamt fjórum efnilegum börn-
um }>cirra. Við iráfall elskaðs eigin-
manns og iöður er }>eim nti sár
harmur í huga, svo og aldurhnig-
inni, sjúkri móður, systkinum og
öðrum ættmcnnum. Ollum ]>essum
aðilum viljum við, samstarfsfólk
lians, liér með votta innilega samúð
og biðjum }>ess, að tíminn, sem í
liönd fer, færi J>eim öllum blessun
og frið. Vin okkar, Inga Ilansen,
kveðjum við einum rórni með orð-
um skáldsins og segjum:
„Flýt þér, vinur, í fegra heim.
Krjúptu að fótum friðarbogans
og fljúgðu á vængjum morgunroðans
metra að starfa Guðs um geim.“
Jónas Kristjáhsson.
Árbók Ferðafélags
Islands
Árbók Ferðafélags íslands er
nýkomin út. Fjallar hún um
Vestur-Húnavatnssýslu. — Höf-
undur er Jón Eyjrórsson og fleiri
aðstoðuðu, svo sem Magnús
Jónsson frá Torfastöðum, Hann-
es Jónsson frá Þóreyjarnúpi og
Gísli Erlendsson á Stað. Enn-
fremur tók Þorsteinn Jósefsson
flestar myndir bókarinnar.
Fulltrúar ísiands á
þingi S. Þ.
Fulltrúar íslands á þingi Sam-
einuðu þjóðanna, sem hófst 16. J>.
m. í New York, eru:
Guðmundut' í. Guðmundsson
utanríkisi'áðherra, Thor Thors
ambassador, Pétur Thorsteinsson
ambassador, Hans G. Andersen
ambassador og Þórarinn Þórar-
insson ritstjóri.
Fimmtugur:
Aðalsteinn Tryggvason
Síðastliðinn sunnudag átti Aðal-
steinn Tryggvason, verkstjóri á
Getjun, l'immt*igsafmæli. Þann dag
heimsótti hanti fjöldi manns, árn-
aði honum heilla og færði honunt
gjalir.
Aðalsteinn er sá af núverandi
starísmönnum Gefjunar, sem lengst
ltefur starfað lijá verksmiðjunni,
eða í meira en þrjá áratugi. Hann
er mjög vinsæll, enda vandaður
maður og drengur liinn bezti. Dag-
ur færir lionum innilegar liamingju-
óskir.