Dagur - 25.10.1958, Side 1

Fylgist með því, sem gerist
hér í kringum okkur.
Kaupið Dag. — Sími 1166.
Dagur
DAGUR
kemur næst út miðviku-
daginn 29. október.
XLI. árg.
Akureyri, laugardaginn 25. október 1958
52. tbl.
Dagur Sameinuðu þjóðanna í gær
í gær var hinn alþjóðlegri dag-
ur Sameinuðu þjóðanna. — Hans
var að venju minnzt um allan
heim. Þá voru liðin 13 ár frá
stofnun þessara samtaka og 10 ár
liðin frá samþykkt mannrétt-
indaskrárinnar.
Þessi samtök er von mann-
kynsins um frið og bræðralag. —
Margt hefur áunnizt fyrir tilstilli
SÞ og þær hafa beinlínis íorðað
stórum styrjöldum með samning-
um og sáttagjörðum. Og á meðan
fulltrúar ílestra þjóða heims sitja
við samningaborð, deila þar um
vandamálin og leita úri’æða, er
von um friðsamleg samskipti í
stað vopnavalds.
íslendingum var veitt inn-
ganga í SÞ árið 1946. Ekkert
hinna mörgu verkefni SÞ snertir
Islendinga jafn mikið og af-
greiðsla þess á réttarreglum á
hafinu, þar með stærð fiskveiði-
lögsögu. Að frumkvæði íslenzku
nefndarinnar eru SÞ og stofnanir
þeirra að vinna að undirbúningi
til lausnar þessu alþjóða vanda-
máli.
Allsherjarþingið sjálft setti
engar reglur um víðáttu land-
helginnar, en vísaði vandanum
til Genfarfundarins, sem haldinn
var á sl. vori. Þótt margt merki-
legt gerðist á þeim fundi, var
hann ekki þess megnugur að af-
greiða reglur um landhelgi og
fiskveiðilögsögu. Er því málið á
ný komið til kasta SÞ og líklegt
að ný ráðstefna verði haldin. —
Engar alþjóðareglur eru til um
víðáttu landhelgi og fiskveiði-
takmörk.
í ræðu þeirra, sem Guðm. í.
Guðmundsson utanríkisráðherra
flutti í útvarp í fyrrakvöld, í til-
efni af degi SÞ, komst hann m. a.
svo að orði:
„Eins og eg gat um áðan, þá
voru það íslendingar, seni fyrstir
allra kröfðust þess, að Samein-
uðu þjóðirnar og stofnanir þess
semdu alþjóðlegar reglur um
landhelgina. Þrátt fyrir harða
andstöðu fengu þeir því fram-
gengt, og íslendingar hafa aldrei
hvikað frá þeirri stefnu sinni, að
alþjóðlegar reglur yrðu settar á
vegum Sameinuðu þjóðanna.Þeir
hefðu kosið að Allsherjarþingið
sjálft afgreiddi nú málið, en sé
jiess ekki kostur munu þeir
fylgja málinu eftir á væntanlegri
ráðstefnu og í engu hvika frá
kröfum sinum og ákvörðunum.
Sem vopnlaus smáþjóð byggj
um við tilveru okkar á lögum og
rétti, en fordæmum vopnavald og
ofbeldi.“
Fyrsti „Fossinn44 leggst að nýju togarabryggjunni
• „ — —.... —
Þessi mynd var tekin í fyrradag, þar sem Goðafoss liggur sunnan við nýju togarabrygguna á Akur-
eyri og fermir fisk á Ameríkumarkað. Unnið var að dýpkun hafnarinnar í sumar. Framskipun gekk
mun fljótar við hinar nýju aðstæð,ur. En ljós vantar ennþá á bryggjuna. — (Ljósmynd: E. D.). —•
Lynge, þingmaður Grænlendinga,
krefst 12 milna fiskveiðilandhelgi
Lynge, þingmaður Grænlend
inga á danska fólksþinginu,
krafðizt þess í vikunni í þing-
ræðu, að 12 mílna fiskveiðiland-
lielgi yrði komið á við Græn-
land.
Lynge hélt því fram, að mikill
fjöldi norskra togara veiddi nú á
miðunum við Grænland og virti
raunar þriggja mílna landhelgina
að engu. Toguðu sjómenn inni á
fjörðum og flóum. Léku þeir sér
að Grænlendingum eins og kettir
að músum, enda vissu þeir að
þeim héldist uppi með að gera
hvað sem væri þar við land. —
Engin varðskip að gagni væru til
eð bægja þeim frá. Fyrsta krafan
væri því að fá öflugri varðskip
við Grænlandsstrendur, jafnhliða
útfærslu landhelginnar.
Tillaga á þingi um almennan lífeyrissjóð
sFramsóknarmenn bera fram þessa tillögu í sameinuðu
Alþingi. - Aðild að sjóðnum eigi bátasjómenn, verka-
menn, bændur, útvegsmenn og aðrir þeir, sem ekki
njóta lífeyristrygginga hjá sérstökum lífeyrissjóðum
Vetur
gengur í garð
í dag er fyrsti vetrardagur. —
AHt fram að þessu hefur tíð ver-
ið mildari í haust, en oftast áður
á þessum árstíma. September-
inánuður var eindæma hlýr og
það sem af er okt. — Jörð er þýð,
tún fagurgræn, blóm standa enn
í görðum og vinna hefur aldrei
tafizt af frostum eða snjó.
Hin ágæta tíð hefur verið
ómetanlegur sumarauki og bætt
mjög úr skuggalcgu ástandi í
sveitunum. Þótt framundan séu
vikur og mánuðir stuttra daga og
langra nátta, er engin ástæða að
kvíða komandi vetri. Við skulum
fagna vetri að fornum sið.
Hlaut bókmenntaverðlaun Nobels
Rússneska skáldið Boris Pasternak var á fimmtu-
daginn sæmdur bókmenntaverðlaunum Nobels
Hinn nýi Nobelsverðlaunahafi
er 68 ára gamall, og var faðir
hans kunnur málari. Pasternak
er frægastur sem ljóðsskáld og
þýðingar hans á öndvegisritum
höfuðskálda yfir á rússnesku eru
taldar frábærar.
Fyrir ári síðan kom svo bók
hans, Dr. Zhivago, út á ítalíu, og
er hún heimsfræg orðin og talin
eiga ríkan þátt í að færa höfundi
sínum hinn nýja heiður.
Talið er að kaupphlaup sé haf-
ið um útgáfu þessarar bókar
milli bókaútgefenda hér á landi
og mun enn ekki séð hver hnoss-
ið hreppir. Margir bíða eftir því
að bókin komi út á íslenzku.
Nýlt varðskio verður smíðað í Álaborg
Á að verða tilbúið til afhendingar síðla árs 1959
Hermann Jónasson forsætis-
ráðherra skýrði frá því á fundi
sameinaðs þings sl. miðvikudag,
að ríkisstjórnin sé að láta smíða
nýtt varðskip í Álaborg í Dan-
mörku. Verður það á stærð við
Þór, en mun fullkomnara. En ■
fremur væri í athugun að kaupa
nýja flugvél til landhelgisgæzlu.
Umræður um landhelgismálin
spruttu af tillögu Sjálfstæðis-
manna um ný varðskip til land-
helgisgæzlu og til verndar báta-
flotanum á komandi vertíð.
Forsætisráðherra sagði, að
ríkisstjórnin gerði sér vel ljósa
nauðsynina í þessum málum og
hefði verið unnið að úrbótum í
samstarfi við yfirmenn landhelg-
isgæzlunnar allt síðan í vor og
gerðar ráðstafanir til þess að
auka skipakost hénnar. Á fjár-
lögum fyrir næsta ár eru og
áætlaðar 6 millj. kr. til skipa-
kaupa á vegum landhelgisgæzl-
unnar. Væri tillaga þeirra Sjálf-
stæðismanna því óþörf með öllu,
og fjallaði aðeins um ráðstafanir,
sem komnar væru vel á veg.
Þessir þingmenn báru tillöguna
fram: Halldór E. Sigurðsson,
Björgvin Jónsson, Sveinbjörn
Högnason, Sigurvin Einarssoon,
Ágúst Þorvaldssin og Eiríkur
Þorsteinsson.
í greinargerð segir m. a. að á
Alþingi 1956—1957 hafi Alþingi
samþykkt tillögu Ólafs Jóhann-
essonar prófessors og sömu flutn
ingsmanna og nú, um svipað efni.
Síðan hafi lífeyrissjóðir togara-
sjómanna og iðnverkafólks verið
stofnaðir, og fleiri hafi samið um
lífeyrissjóðs réttindi. Þá hafi að-
alfundur Stéttarsambands bænda
samþykkt viljayfirlýsingu í þessa
átt. — Því verði naumast móti
mælt, að æskilegt sé að allir
þegnar þjóðfélagsins eigi kost á
viðunandi ellilífeyri. — Með al-
mannatryggingum hafi verið
stigið spor í rétta átt, en ekki
fullnægjandi. Almennur lífeyris-
sjóður hljóti að stuðla mjög að
jafnrétti í þjóðfélaginu.
Tillagan er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar, að skipuð
skuli 5 manna nefnd til þess
að athuga, hvort tiltækilegt sé
að stofna lífeyrissjóð fyrir sjó-
menn, verkamenn, bændur,
útvegsmenn og aðra þá, sem
ckki njóta lífeyristrygginga hjá
sérstökum lífeyrissjóðum, og
gera tillögu um það efni, eftir
því sem rétt þykir að athuguðu
máli. Fjórir nefndarmenn séu
kosnir af sameinuðu Alþingi,
en fimmti nefndarmaðurinn sé
skipaður af ráðherra og sé
hann formaður.“
Hjálpum fötluðu fólki á morgun
Sjálfsbjörg, hið nýstofnaða félag fatlaðra og
lamaðra leytar til bæjarbúa
Á morgun er fjársöfnunardag-
ur þessara félaga og eru þeir
menn úr skrýtnum steini gerðir,
sem ekki vilja styðja fatlaða.
Sjálfsbjörg á Akureyri gengst
fyrir fjölbreyttri dagskrá, auk
merkjasölu.
f Alþýðuhúsinu geta menn
fengið sér Santoskaffi með
vöfflum kl. 15.
Lúðrasveitin leikur á Ráðhús-
torgi, undir stjórn Jakobs
Tryggvasonar kl. 15.30.
f kvikmyndahúsum bæjarins
verða sýndar góðar myndir og
dansleikur verður í Alþýðuhús-
inu með hljómsveit Ingimars Ey-
dal og Oðni Valdimarssyni söngv
ara. — Sama hljómsveit leikur
líka meðan síðdegiskaffið er
drukkið í Alþýðuhúsinu.
Nefndinr aðilar styðja Sjálfs-
björg. Það eiga bæjarbúar líka
að gera á morgun.
Að sjálfsögðu rennur allur
ágóði til hins nýja félags,