Dagur - 05.11.1958, Blaðsíða 2
2
D A G U R
Miðvikudaginn 5. nóvembcr 1958
frá Þverá
MINNÍNGARORÐ
Skothæfni og þekking á meðferð skotvopna
Vandamál lífs og dauða leggst
þungt á oss, Svarfdælinga um
þessar mundir. Ovæntur atburð-
ur, í senn sviplcgur og átakan-
legur, hefur gjörzt hér hjá oss.
Ung stúlka, Halidóra Helgadóttir
frá Þverá í Svarfaðardal, beið
bana á drátbarvél 26. þ. m.
skammt sunnan við Syðri-
Grund, er hún var á leiS heim til
sín.
Það er naumast hægt að verj-
ast því, að manni fljúgi í hug að
máttarvöldin hafi sagt: „Hingað
— og ekki lengra. — Kallið cr
koini®'“ — Svo óvænt gerðist
þetta. — Osjálfrátt kemur gamla
í minningu uin ílall-
dóru á Þvcrá
Enn hefur bleika sigðin höggv-
:ið snöggt og óvænt ungan meið á
giundu Svarfaðardals, og enn
spyrjum við ráðþrota út í tómið:
hvers vegna? Hvers vegna var
Halldóra á Þverá, svo ung að ár-
um, kvödd að heiman? Hvers
vegna er svo ægiþung byrði lögð
á aldraða foreldra, er þó áður
höfðu mætt mótlæti og harmi
lífsins? Hvcrs vegna var enn eitt
barn í Svarfaðardal svipt vcrnd
ástvina? Hver er tilgangurinn,
hvers er réttlætið? Og það er
hæsta mannlegt, hvort sem við
trúum á annað líf og endurfundi
eður eigi, að mótmæla svo hörð-
'um dómi, svo fljótum heimanbún
aði fólks á bezta aldri, er átti svo
margt til að lifa og starfa fyrir.
Á nokkur svo sterka trú við svo
.sncgga brottför ástviriar, að eigi
blæði úr hjarta, eg efast um slíkt,
þótt eg hins vegar viti, að það er
trúin, aðeins hún ein, er veitir
þann styrk, að unnt cr að axla
harminn. Eg efast eigi um trúar-
traust Þverárhjóna, er þau nú í
dag kveðja dóttur sina hinzta
sinni hérna megin landamæra,
og eg bið trú þeirra blessunar
þess almættis er sýnir dýro sína
:i fegurð vors og friðar.
Halldóra á Þverá kveður Svarf
aðardal haustfölvan við vetrar-
komu, við biðjum henni farar-
heilla til landsins ókunna, mun
þar nokkurt skammdegi og
bleikur völlur?
Hún er hvít núna, hlíðin fyrir
ofan Þverá, en það bíður vor
handan vetrarins, og þá mun
Þverárhlíðin enn á ný klæðast
grænum möttli hins unga lífs. —
Ætium við ekki eiít vorkvöldið,
Svarfdælingar, ao fjölmenna á
:fund Þverárhjóna, og falast eftir
reit í hlíðinni fyrir ofan bæinn,
okkur langi til að koma þar upp
trjálundi í minningu um Hall-
dóru, myndi þeim vera óljúft,
Þverárhjónum, að játa bón okk-
ar? Lundur Iialldóru gæti orðið
minnismerki og þá jafnframt
táknmynd þess, að vorið sé vetri
sterkara, að lífið sé máttugra
dauðanum.
Far heil, Halldóra, guð blessi
þig og alla ástvini þína.
Sigurjón Jóhannsson.
spurningin fram í hugann: „Mun
dauðastundin ekki ákveðin fyrir-
fram?“ Margt bendir til þess, að
svo kunni að vera, en erfitt mun
að ganga úr skugga um það með
fullri vissu. Reynslan staðfestir,
að „ungur má, en gamall skal.“
En hvers vegna þeim aldur-
hnignu og vanmáttugu er stund-
urn hlíft, þegar hinir ungu eru
kallaðir, er oss óskiljanlegt.
Manni virðist sem hinir ungu
hafi ærin hlutverk að leysa af
hendi hér hjá oss, sem eldri kyn-
slóðunum eru ofurefli, en máske
þeirra, scm ungir cru kallaðir frá
oss, bíði cnn stærri og mikilvæg-
ari hlutverk handan við móðuna
miklu. — Fær eigi sú hugsun
sætt oss við orðinn hlut?
Vér spyrjum ej lengur. —
Leggjum allt
svo ljúflega’ í Drottins hendur.
Þótt oft sé hér dimmt og yndið
valt,
oss opinn Guðs faðmur stendur.
O, fiýjum í hann, e£ finnst oss
kalt,
er fennir um lífsins strendur.
Halldóra Helgadóltir fæddist
að Þverá 12. júlí 1930. Foreldrar
hcnnar voru hin góðkunnu hjón,
Ilelgi Símonarson, nú bóndi að
Þverá, fyrrum skólastjóri á Dal-
vík, og kona hans, María Stef-
ánsdótiir. — Halldóra ólst upp
hjá foreldrum sínum og mun
jafnan hafa átt þar heima. —
Halldóra var fríð sýnum og
gjörfileg, bjarthærð og ljós yfir-
litum, og að öllu hin geðþekk-
asta. Hún var bráðvel gefin og
vel að sér. Naut hún góðrar
menntunar, bæði í hcimahúsum
og í skólum. Hún var myndvirk
og velvirk, og dugleg að hverju
sem hún gekk. Hún mun hafa átt
óskiptar vinsældir allra, sem
henni kynntust. Þótti jafnan gott
með henni að vera. Hún var létt
í máli að jafnaði, en átti einnig
sínar alvörustundir. Söngvin var
hún og haíði fallega sópranrödd.
— Eg finn glöggt að voru fá-
menna samíélagi cr mikill sjón-
arsviptir að Halldóru, sem nú er
kölluð frá oss. Hennar mun sár-
lega saknað.
„Guð huggi þá, sem hryggðin
slær,
hvort sem þeir eru fjær eða
nær.“
Blessuð sé minning Halldóru
Helgadóttur!
Hvíli hún í friði Drottins!
V. Sn.
Iíeyktjón ai alúm-vinnslu.
í „Degi“ hefur áður verið
skýrt frá því, að reykurinn frá
hinum miklu alúm-verksmiðjum
í Noregi (t. d. Árdal í Sogni og á
Sunnudalseyri á Norðurmæri)
hafi valdið tjóni á skógi og öðr-
um jarðargróðri, svo að allmikl-
ar hætur varð að greiða bændum
og jarðeigendum á þeim slóðum.
Nú virðist hafa tekizt að giröa
fyrir þessa hættu með sérstakíi
reykhreinsunaraðferð,reykþvotti,
sem svo er nefndur. í Mósjó á
Hálcgalandi er ný alúmverk-
smiðja með þessurn útbúnaði,
sem hefur gefizt svo vel, að
engra gróðurskemmda hefur
orðið vart nema lítils háttar í
allra næsta nágrenni.
Ölvunarslys í Þýzkalandi.
Árið 1955 voru ölvunarslys á
vegum Þýzkalands 40% af öllum
umferðaslysum. Og árið eftir
voru 16000 bílstjórar sviptir leyf-
isbréfum sínum, og voru það
25% fleiri en árið áður. En svo
var eftirlit líka orðið strangara
en áður. Um 1/3 þeirra, sem
sviptir voru ökuleyfi, voru á
milli tvítugs og þrítugs.
Dauðslys barna.
í Noregi valda slys um 40% af
tölu dáinna barna og unglinga
allt að 19 ára aldri. Eru þetta
hærri hlutföll heldur en í
nokkru hinna Norðurland-
anna, sem Alheims heil-
brigðismálanefndin hefur not-
áð til samanbui'ðar. — Næst
kemur Danmörk og Finnland
með 37%, og Svíþjóð með 36%.
Lægst er ítalía með 13%. Það
sem veldur því, að slysadauði
barna í Noregi er svo hár að
hundraðshlutföllum, er það, að
heilsuvernd er þar svo góð að
öðru leyti, og þess vegna deyja
miklu færri börn úr veikindum
en t. d. i ítalíu. Slysadauði barna
verður því tiltölulega hæstur í
dánartölu barna í Noregi.
Eins og kunnugt er rekur ís-
lenzk-ameríska félagið á Akur-
eyri bókasafn og lesstofu að
Geislagötu 5, og er það opið á
þriðjudögum og fimmtudögum
frá kl. 7.30 til 10 e. h. og á laug-
ardögum frá kl. 4 til 7 e. h.
Safninu berst rcglulega mikill
fjöldi amerískra blaða og tímarita
og sýnir eftirfarandi listi fjöl-
breytni þeirra:
American Artist — American
Girl — American Modeler —
American Scandinavian Review
— Arts — Atlantic — Atoms
Digest — Better Homes and
Gardens — Boy’s Life — Current
History — Flying — Fortune —
Good Housekeeping — Harper’s
Bazaar — Harper’s — House
Beautiful - Ladies Home Journal
— Life — Holiday — Living for
Young Homemakers — Look —
Mademoiselle — Metropolitan
í Noregi hefur verið stungið
upp á því — og jafnvel verið
krafizt þess í blöðum, að settar
verði reglur og ákvæði um próf í
skotfimi fyrir alla þá, sem á
haustum sækja um veiðileyfi
stórra dýra, svo sem clgs, hjarta
og hreina. Enda hefur verið mjög
mikið um dýr þessi á ýmsum
stöðum í haust. Hafa t. d. verið
tugþúsundir af villihreinum á
Harðangurs-víðáttunum svo-
nefndu. En það er hið.geysimikla
fjallaflæmi á milli Harðangurs-
fjarða að vestan og Haddingja-
dals og Númadals að austan, og'
telzt frá 10—12 þúsund ferkíló-
metrar að öllu meðtöldu. í Sogni,
á Hörðalandi og víðar Vestan-
fjalls hefur hjartardýrum fjölgað
mjög á síðari árum. En elgsdýr
halda sig nær eingöngu í hinum
miklu skógarsveitum Austan-
fjalls. Skyttur verða að fá veiði-
leyfi hjá héraðsyfirvöldum gegn
ákveðnu gjaldi og dýrafjölda. Og
eftirlitsmenn veiðanna eru á
vegum hins opinbcra.
Sveitabændum Vestanfjalls er
afar illa við ágengni veiðimanna
á haustin, sérstaklega þó þeirra,
er smáveiðar stunda á héra,
íkorna, rjúpu og annan skógar-
fugl. Eru þessar veiðar oftast
reknar með veiðihundum, og
þykir bændum þá oft tvöföld
hætta á ferðum fyrir sauðfé sitt
og geitfé. Stundum er það blátt
áfram drepið með „slysaskotum",
en þó er hitt miklu algengara,
í,ð veiðihundar „höfðingja og
heldri manna" gangi lausir og
fara þá alloft „á veiðar upp á sína
fjóra fætur“ og ráðast þá á fyrstu
sauðskepnuna, sem þeir hitta
fyrir og sinna hvorki lögum né
eignarrétti. Auðvitað eru hundar
þessir réttlausir og réttdræpir,
séu þeir staðnir ao verki, en
jafnvel þá er erfitt að koma lög-
um yfir þá, sé eigi skotvopn við
hendina. Hefur alloft komið fyr-
ir, að lausir veiðihundar hafa
Muscum of.Art Bulletin — Mus-
eum of Modern Art Bulletin —
Musieal Ameriea — National
Geogi'ophic — Newsweek —
New Yorker — Popular Mec-
hanic — Pöpular Science —
Pi'oblems of Communism —
Radio & T. V. News — Réader’s
Dígest — Saturday Evening post
— Saturday Review — Sports
lllustrated — Theatrc Arts —
Time — United Nations Review
— U. S. News & World Report—
Vouge — New York Times —
New York Herald Tribune.
Fangaðar 132 dúfur
Herferð er nú hafin gegn dúf-
unurn í bænum. Hófst hún á
föstudaginn með því að farið var
upp í kirkjuturninn og þar fang-
aðar 132 dúfur. Þar var ljótt um-
horfs.
sauðkindur á cinum morgni, og
stundum eru 2—3 saman og elta
búepning bænda miskunnarlaust.
—o—
Síðastliðinn miðvikudag, 22. þ.
m. birti Dagur mjög þarfar leið-
beiningar: „Ohlaðin byssa er
ekki til“! Datt mér þá í hug',
hvernig þessum málum muni
hagað hér hjá okkur. Hvernig sé
með veiðileyfi, hver skilyrði fyrir
sönnun um skothæfni veiði-
manns, og þá eigi síður skilyrði
fyrir kaupum skotvopna og notk-
un. Svo virðist alltoft, sem hver
klaufi, glanni og viðvaningur geti
eignast skotvopn, án allrav þekk-
ingar á meðferð og notkun þess,
og hvað sé að varast á þessum
vettvangi. — Það er ekki alveg
nóg að kunna að „hleypa af
byssu“! — v.
Þakkar bæjarstjórn
þurrar veizlur
Haustþing Umdæmisstúk-
unnar nr. 5.
Haustþing Umdæmisstúkunnar
nr. 5 var haldið á Akureyi'i
sunnudaginn 19. okt. sl. Fundinn
sóttu fullti'úar frá stúkunum á
Akureyri og Siglufirði. Umdæm-
istemplar . er Olafur Daníelsson.
Samþykktar voru á þinginu eft-
irfarandi tillögur:
1. — Haustþing Umdæmisstúk-
unnar nr. 5 felur framkvæmdar-
nefndinni að hlutast til um, að
sem allra flestar stúkur í um-
dæminu verði heimsóttar nú á
öndverðum vetri, og að kapp sé
lagt á að koma þeim öllurn til
starfa.
2. — Haustþing Umdæmisstúk-
unnar nr. 5 felur framkvæmdar-
nefndinni að koma á almennum
kynningar- og útbreiðslufundi
hér á Akurcyri í október eða
nóvember, og verði þá meðal
annars reynt að fá þangað erind-
reka Stórstúkunnar; höfð sé sam
vinna við AfengisvarnanefndAk-
ureyrar.
3. — Haustþing Umdæmisstúk-
unnar nr. 5 lætur í ljós ánægju
sína yfir, ao bæjarstjórn Akur-
eyrar hefur ckki haft áfengis-
.veitingar í veizlum þeim, er hún
hefui' staðið fyrir á þessu ári, og
þakkar þetta góða fordæmi.
4. — Haustþing Umdæmisstúk-
unnar nr. 5 beinir því til stúkn-
anna í umdæminu að minnast 75
ára afmælis Reglunnar í vetur á
veglegan og viðeigandi hátt.
Bazar heldur Kvenfélag Akur-
eyrarkirkju laugardaginn 8. nóv.
n.k. kl. 5 e. h. í kapellu kirkj-
unnar. Félagskonur vinsamlegast
skili munum í síðasta lagi fyrir
fimintudagskvöld til undirrit'
aðra: Aðalheiður Antonsdóttir,
Fróðasundi 3, sími 2068, Helga
Daníelsdóttir, Grænugötu 6, sími
1898, Lára Jónsdóttir, Kringlu-
mýri 29, sírni 2029, Margrét Elí-
asdóttir, Byggðaveg 94, sími 2297,
Sesselja Eldjárn, Þingvallastræti
10, sími 1247, Þórhildur Hjalta-
lín, Grundargötu 6, sími 1196.
sprcngt og rifið sundur 10—20