Dagur - 11.12.1958, Qupperneq 3
Fimmtudaginn 11. descmber 1958
D A G U R
3
Sjáífsævisaga Björns Eysfeinssonar
Nafn Björns hefur lifað á vörum alþýðunnar í
meira cn mannsaldur, mánnsins, sem mikinn þátt
álti í því, að a£ lagðist flóttinn lrá íslandi til Gan-
ada.
Þegar fjöldinn flýði iand til þess að leita betri
iífskjara, fluttist Björn upp í óbyggðir — land úti-
legumannanna — bjó jtar í finun ár og greiddi
þaðan skuldir sfnar við fyrri granna og kom til
baka sem góður bóndi, fékk sér góða jörð og varð
innan fárra ára einhver ríkasti bóndi Norðurlands.
Ymsir töldu Björn Eysteinsson vcra fyrirmynd Kiij-
ans að Bjarti í Sumarhúsuiu, en hvað um það, hann
gaf ýmsurn efandi aftur trúna á landið sitt og trúna
á sjálfa sig.
Björn batt ekki bagga sína sem annað fólk, og
kyrrlátu lífi lifði liann ekki. Hanti var liairthleypa
til munns og hánda, og hafa myndazt um hann
þjóðsagnaketmdar sögur.
Þcrleifur Bjarnason:
Tröllið sagSi
Þessi skáldsaga er lramhald af bóklnni HVAÐ
SAGÐI TRÖLLIÐ? sem vakti geysimikla atliygli
og fékk géiða dóma. Þórleifur Bjarnason lýsir liér
stórbrotnum átthögum sínum á Hornströndúm,
rekur baráttu mannsins við umhverfið og umhverf-
isins við manninn, bregður upp myndum atburða
og þjóðhátta liðins tíma, en íellir in’n í heildar-
mynd náttúrunnar og iífsbaráttunnar örlagaríká
persónusögu liúsbóndans á Hóli, sent hefst úr fá-
tækt og umkomuleysi til karlmennsku, auðs og
mannvirðingar.
$
f*
Elínborg Lárusdóttir:
Leikur örlaganna
Elínborg Lárusdó'ttir er fyrir löngu orðin lands-
þekkt fyrir skáldsögur sínar, en fæstir vita, að lnin
er og vel þekkt langt út fyrir landsteinana.
Fyrsta saga þessarar bókar, „ÁSTl-N ER HE-
GÓM1“, cr til dæmis þegar kontin út á scx tungu-
málum auk íslenzkunnar.
Árið 1954 ákvað New York Herald Tribune að
gefa út smásagnasafn frá þjóðum urn víða veröld
og efndi til samkeppni jjar unt. Alls bárust um
hundrað þúsund sögur, en aðeins 41 var valin til
birtingar, og voru þrjár þeirra eftir íslenzka höl-
unda.
Nokkrar smásögur frú Elínborgar hafa og birzt
í ameriskum tímaritum, og kafli úr fyrri bókinni,
IIAESTEINN MIÐfLL, kom út I ensku tímariti.
Frú Elínborg mun vera afkastamesit kvenrithöf-
undur vor og um leið sá vinsxlasti. Bók þessi mun
verða taliil gott innlegg kvenna á vettvangi ís-
lenzkrar listar.
Björn J. Blöndal:
Örlagaþræðir
Björn J. Blöndal er fyrir löngu orðinn lands-
kunnur fyrir ritstörf sín.
Fyrri bækur hans, Hamingjudagar, Að kvöldi
dags og Valnaniður, bera höfundi sínum fagurt
vitni. Hér leggur Björn J. Blöndal út á nýjar braut-
ir, en samur er hljómurinn, mjúkur og lireinn, og
undirtónninn í hverri setningu gefur birtu, sem
endast mun lesandanum lengi.
Hannes J. Magnússon:
r
Á hörðu vori
Bók ]>essi nær í aðalatriðunum yfir límabilið frá
1914—1924, og gerist fyrsti hluti licnnar heima í
æskunsveit höfunclarins, Skagafirði. Þá færist sögu-
sviðið út, og segir nú frá skólaárum höfundarins og
fleira, og kemur þar margt fólk við sögú.
Þetta er um margt sérstæð bók, og þarna er lagt
inn á nýjar brautir í skráningu endurminninga.
Líkist frásögn liöfundaroins nieir skáldsöguformi
en venjulegum endurminningastíl, jiótt atburðir
allir muni vera raunverulegir, og verður bókin fyrir
þá sök skemmtileg aílestrar.
Höfúndurinn virðist vera bjartsýnismaður mikill
og náttúrubarn. Og þrátt fyrir hið harða vor þess-
ara ára, er létt yfir ailri bókinni. Iiöfundur trúir
á mennina — lífið — og guð.
Benedikt Gíslason frá Hofteigi:
Fólk og saga
fslandssagan og þjóðsagnirnar eru nátengdar
hver annarri. En saga landslýðs er þó hin réttasta
lýsing á lífinu fyrr og nú.
Benedikt Gíslason frá Hofteigi fer ekki troðnar
brautir sagnfræðinganna, og þótt liann e£ til vill
trúi á tröll og hindurvitni, lætur hann j>au ekki
villa sér sýn.
En smælingjarnir eru samt ávallt lionum næstir,
og þegar penni hans segir Irá þeim, þá heyrist ann-
ar og þýðari ómur en frá nokkrunt öðrum.