Dagur - 06.02.1959, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Föstudaginn 6. febrúar 1959
Dagijr
KÍTSTJÓKI:
ERI.IN t; U R D A V í I) S S O X
!• « R K t L 1 lí J 0 It N S S 0 N
SkrifstoCa i llafiianirwi ?M) — Simí lltiti
Árgansrurinn knMar Lv. 75.00
Klaðið kcmiir út a miAiiUutlorum og
laugardögtun. Juijar eíni >umb lil
Gjalddagi rr I. julí
PRENTVEKK OOOS BJÖKNSSONAR H.F.
Flokkurinn, sem alltaf snýst
ÝMSUM SJALFSTÆÐISMÖNNUM verður nú
svimgjamt. Og þeim hclzt, sem einlægast trúðu
hcilindum flokks síns. Þctta er mjög að vonum,
því að Sjálfstæðisflokkurinn hefur skipt um skoð-
un í hverju stórmálinu cftir annað og mcð svo
stuttu millibili, að venjulegir flokksmenn hafa
ckki við að trúa eða ertt hættir því. Skal nú bent
á nokkur dæmi um þctta.
Á mcðan Olafur Thors var við völd, leitaði
stjórn hans erlcndra lána í flestum lánastofnunum
tveggja heimsálfa. En stjórn hans naut ekki álits
og ckkcrt varð ágengt. Þegar vinstri stjórnin var
mynduð varð léttara fyrir fæti í þcssu efni. sem
vonlegt var. En þá gerðust undarlegir hlutir í
herbúðum Sjálfstæðismanna. sem nú voru komnir
í stjórnarandstöðu. Þeir höfðu ekki lengur áhuga
fyrir því, að ríkisstjórnin fengi erlend lán til
nauðsynlegra framkvæmda innanlands. Þeir
höfðu aðeins áhuga fyrir því að fella vinstri
stjórnina og stóðust ekki þá freistingu, að vinna
hrein skemmdarverk. Fræg cru falsskeytin frá
þeim tíma, scm Sjálfstæðismenn dreifðu víða um
heim. Þau gáfu alrangar upplýsingar um vinstri
stjórnina og voru til þess ætluð að spilla Iáns-
trausti þjóðarinnar út á við. Falsskeytin báru að
vísu ekki árangur, þrátt fyrir auðsæjan tilgang.
En þá sncru Sjálfstæðismenn við blaðinu og
nefndu Iánin að vcstan landsal, cn landráð ef þau
voru tekin í gagnstæðri átt. Þcssi heilsnúninngur
Sjálfstæðismanna vakti almenna furðu allra
landsmanna. En hann var þó mjög táknrænn fyrir
það sem á eftir kom.
Vinstri stjórnin ákvað, að færa út fiskveiðitak-
mörkin. Það er citt af þýðingarmestu hagsmuna-
málum þjóðarinnar. Sjálfstæðisflokkurinn snerist
þá á svcif með ósvífnustu andstæðingum þjóðar-
innar. Morgunblaðið flutti nær daglega greinar úr
erlendum andstæðingablöðum, þar sem harðast
var deilt á fyrirætlun íslendinga og hafði engar
athugasemdir við þær að gera. Frá sjálfu sér
bætti það svo þessar erlendu fréttir upp með því
að lýsa því yfir að vinstri stjórnin væri mjög
klofin í þessu niáli, en kommúnistar réðu mestu.
Engar fréttir voru Bretum kærkomnari. Sam-
kvæmt þcim mátti jafnvcl ætla, að meiri liluti
þjóðarinnar væri c. t. v. á bandi Brcta. Víst var
um það, að sterkustu andstæðingar íslcndinga í
landhclgisdcilunni þóttust ciga trygga bandamenn
hér á landi, þar scm Sjálfstæðisflokkurinn var.
Brezkir útgerðarmeenn þýddu greinar úr Morg-
unblaðinnu og birtu, máli sínu til sttuðnings. —
Enginn getur með fullri vissu um það sagt, hvern
þátt Sjálfstæðisflokkurinn á í þeirri ákvörðun
Breta, að senda herskip á íslandsmið og lögbjóða
togurum sínum veiðiþjófnaað í íslenzkri land-
helgi. Það var örfáum dögum fyrir hinn eftir-
minnilcga dag, 1. sept., scm Sjálfstæðisflokkurinn
sncrist í þessu stórmáli og skipaði sér að baki
stjórnarinnar. Það gerði hann þegar einróma sam-
þykktum frá öllum Iandshluttum um, að standa
fast með ríkisstjórninni og láta í cngu undan
síga, hvað sem í skærist, rigndi yfir blöð og út-
varp, svo að ckki hafðist undan að lesa upp og
prenta. Aldrci hefur nokkur stjórnmálaflokkur
verið dreginn upp úr dýpra feni og aldrei getur
Sjálfstæðisflokkurinn þvegið, sig hrcinan af
þessum endemum.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur rist
konmuinistum níð allt frá ný-
sköpunarárunum, talið flokk
þeirra þjóðhættulegan og ckki
neinum heiðarlcgum stjórnmála-
flokki samboðið, að hafa við þá
nokkra samvinnu. Rétt fyrir jólin
grátbáðu þeir Ólafur Thors og
Bjarni Bcncdiktsson kommúnist-
ana í Alþýðubandalaginu að
mynda með sér ríkisstjórn. Allar
fyrri yfirlýsingar og níðskrif
skyldu tafarlaust gleyptar. Þessi
snúningur kom óþægilega við
ýmsa flokksmenn. Enn urðu þeir
að snúast mcð, sem fylgja vildu
flokknum.
Allir muna hvað Sjálfstæðis-
menn sögðu um Alþýðuflokkinn
við síðustu kosningar. Þeir
kröfðust þess að 4 þingmenn AI-
þýðufl. væru gerðir afturreka á
Alþingi, því að kosning þeirra
væri stjórnarskrárbrot og seta
þcirra á Alþingi ólögmæt. —
Skyndilega breyttist þetta. Á
Þorláksdag hét Sjálfstæðisfl.
þessum sömu mönnum fullum
stuðningi og lét þá mynda ríkis-
stjórn. Ekki gátu Sjálfstæðis-
menn gcrt orð sín um kosning-
arnar ómerkilegri með öðru móti.
Á meðan Sjálfstæðisflokkurinn
var í stjórnarandstöðu, gerðist
hann kaupkröfuflokkur, svo scm
kunnugt cr. Hann vann ötullega
að 6—9% kauphækkunum í sum-
ar. Nú hefur hann hins vegar
gert það opinbert, sem stefnumál
flokksins, að kaupið þurfi að
lækka jafnmikið eða meira cn
það hækkaði í sumar. Og þetta
er nú orðið að lögum. Ljóst er af
framansögðuin dæmuin, að eng-
inn stjórnmálaflokkur áíslandi cr
jafn stefnulaus og óábyrgur og
enginn snýzt jafn blygðunarlaust
og hann.
Sínmotandi skrifar:
„LIPURÐ SÍMANS við okkur
notendurna er ekki ákaflega
mikil, enda ekki um samkeppni
að ræða frá öðru fyrirtæki, svo
að öllu er óhætt. Við viljum ekki
án símans vera, en þó finnum við
flest, hvort að okkur snýr lófi
eða handarbak.
Þann 26. hvers mánaðar, fyrri
hluta dags, er lokað þegjandi og
hljóðalaust fyrir símann hjá
þeim, sem gleymt hafa að borga
Ekki veit eg hve margir gleyma,
en ekki trúi eg, að þeir séu mjög
margir. Væri nú ekki m^gulegt
að hringja til þessara manna að
morgni þess 26. og tilkynna, að
síma þeiwa verði lokað t.'d. kl. 4
þann dág, ef greiðsla er ekki
komin fyrir þann tíma? Það er
nefnilega ekki af tregðu, að sím-
reikningar eru ekki greiddir fyr-
ir þennan akvéðna dag, heldur
hreinni og beinni gleymsku. Eg
fæ ekki annað séð en við símnot-
endur séum góðir viðskiptamenn
símans-;-falltaf borgum við honum
og það talsvert stundum, svo að
ofurlitla lipurð mætti gjaxman
sýna okkúr, þegar við erum
gleymnai’i en við ættum að vei'a.
Það kemur sér nefnilega illa,
þegar lokað er skyndilega fyrir
símasamband, ekki sízt þegar það
er nú gert í miðju samtali.
Eg veit um tvö dæmi þess frá í
vetui’, að samband hefur veiúð
rofið vegna vanskila á meðan
samtal fór fi-am, og ekki þykir
mér ólíklegt, að dæmi slíks séu
fleiri, þótt mér sé ekki kunnugt
um. Eg skýri hér frá öðru dæm-
inu. Kona hér í bæ var að í’æða í
síma við vinkonu sína, og skyndi
lega hvarf rödd vinkonunnar í
miðri setningu. Konunni kom
ekki í hug, að þetta var þann 26.;
hún hringdi strax í númer vin-
konunnai’, og enginn svaraði.
Hún hringdi enn, og það fór á
sömu leið. Nú er vinkonan
heilsuveil, og konan vai’ð hrædd
um, að hún kynni að hafa fengið
aðsvif, og þess vegna hringdi hún
á bíl til þess að fara heim til vin-
konunnar og vita, hvort nokkuð
hefði komið fyrir, en sjálf átti
hún ekki heimangengt. Jú, skýr-
ingin fannst. Maður vinkonunnar
hafði gleymt að borga símreikn-
inginn.
Eins og þetta dæmi sýnir, þá
getur þessi fyrirvaralausa lokun
di'egið dilk á eftir sér. Vill síminn
t. d. bera ábyrgð á því, að ekki sé
hægt að hringja á slökkvilið eða
sjúkrabíl?
Eg mælist eindregið til þess, og
þykist mæla fyrir munn margra,
* að símayfírvöldin hætti þessari
fyi'irvaralausu símalokun, og
minni þá gleymnu heldur á, og
þá fær síminn sína peninga. Það
er aldrei nein hætta á, að hann
missi þá. Lokunin er innheimtu-
aðferð, sem að vísu er fljótvirk,
en stofnun ætti ekki að gei'a sér
leik að því að baka sér óvinsæld-
ir þeiiTa, sem hún á að þjóna.
Símnotandi.“
Ikviknanir á Akurcyri
og nágrenni árið 1958
Samkvæmt skýrslu slökkviliðs-
stjóra Akureyrarkaupstaðar ylir
síðastliðið ár til bæjarráðs varð
cldur laus á Akureyri og í nágrenni
lians í samtals 25 skipti árið 1958.
í 8 skipti cr taliö, að upptök
eldsins eigi rót sína að rekja til raf-
lagna og raftækja, í 6 skipti var um
íkveikju að ræða, að því cr skýrslan
hermir, en í 5 skipti vegna óað-
gæzlu með eld. í 3 skipti er ekki
vitað um upptök, tvisvar er starf-
rækslu um kennt og í eitt skipti
valda eldfæri og ljósatæki eldsvoða.
í bænum voru útköll slökkviliðs
28 yfir árið, eitt í sveitum, 3 í báta
og 8 á flugvöll, cða alls 40 útköll.
Af þessum útköllum voru 4 í æfing-
ingarskyni, 31 vcgna cldsvoða, citt
vegna gruns um eld, en 4 gabb.
I 6 skipti kviknagi í íbúðarhús-
um, 5 sinnum í verksmiðjum, 3
sinnum í bátum, 2 sinnum í úti-
húsum og 8 sinnum er skilgreint
undir ýmislcgt.
Tjón af eldi varð aldrei mikið,
samkvæmt skilgreiningu skýrslunn-
ar, einu sinni talsvert. 14 sinnum
lítið og 10 sinnum ckkert.
Raflj ós sem beita
Á fundi fiskveiðideildar FAO,
sem nýlcga var haldinn í Colombo
á Ceylon, var skýrt frá nýrri fisk-
veiðiaöferð, scm þykir liafa gefist
vcl á Miðjarðarliafi og við Ind-
landsstrendur. — Hin nýja aðferð
er fólgin í því, að sérstökum þar til
gerðum rafmagnslampa er sökkt í
sjó á fiskimiði. Fisktorfur sækja í
Ijósið og fiskurinn er Jxá veiddur í
lierpinót.
Það Jxykir kostur við Jxessa ljós-
beitu, að ljósinu cr sökkt í sjó, í
stað Jxess að lýsa yfirborðið, að
lampinn er ódýr, cinfaldur og ör-
uggur.
Eru Rússar að gerbylta síldveiðum
með nýrri flotvörpu?
SIÐAN í nóvember í liaust hafa stórir síldveiðiflotar
Rússa fylgt eftir síldartorlunum undan ströndum Nor-
egs, og einnig undanfarin ár, og stundað J>ar íekneta-
veiðar, saltað síldina á veiðiskipunum og skilað lienni
síðan til birgðaskipanna, sem alltaf fylgja veiðiflotan-
um.
Þá er Norðnxenn hætla síldveiðum á haustin, Jxegar
síldin tekur að fjarlægjast strendur landsins, taka
Rússar við og fylgja síldinni eftir nokkru Utar, norður
með öllum Noregi, norður fyrir Lófót, síðan vestur-
yíir til Jan Mayen, og þaðan suður undir Færeyjar,
og halda sig á Jxeim slóðum mestallan veturinn.
í síldarleit sinni snemma í janúar fór „G. O. Sars“
fram hjá Færeyjum og sá Jxá stóran síldveiðiflota rúss-
neskan Jxar norðurundan. Sáu Jxeir í einu unx 50 skip,
reknetaskip, togara og birgðaskip. Fr talið, að Rússar
hafi að jafnaði 200—300 skip á síldveiðum í Norður-
höfum. í þessari ferð taldi Finnur Devold að veiði
Rússa myndi hafa verið harla lítil um Jxetta leyti sök-
um veðra, er Jxá voru mjög óhagstæð á Jxessum slóðum.
Norskl fiskveiðablað Jlylar nýskeð þá frétt, að Rúss-
ar hafi fyrir skömmu gert stórbyllingu i silclveiðum
sinum með uppfundningu nýrrar tegundar flolvörpu,
sem þeir geti stillt á hvert það dýpi, sem sild fyrir-
finnst á. Og árangur síldveiða Rússa hafi verið svo
göður i haust, að þeir hafi lálið marga af slórlogurum
sinum hcetia þorskveiðum og hefja togveiðar i sildar-
flotanum mikla. Er fullyrt, að Rússar hafi siðan i
haust og fram að áramótum veilt 4—5 miUj. tunnur
stórsilclar á höfum úli.
Norskir síldveiðimenn, sem síðan um áranxót hafa
verið að búa sig undir vetrar-síldveiðarnar að vanda,
þegar síldin tekur að ganga að landi, eru nú mjög
bölsýnir sökum Jxessara rússnesku síldarvörpuveiða.
Telja veiðistjórar, að síldartorfurnar muni verða sund-
urtættar og tvístraðar í Jxessum sífellda eltingarleik
og Jxrotlausri veiði. Reynist fréttir Jxessar um flotvörpxx
Rússa sannar, Jxá eru þeir að búa sig undir að taka að
sér alla síldarleit og síldveiðar 1 Norðurhöfum!
Undanfarinn áratug hefur Jxað oft valdið allmikilli
furðu, bæði nxcðal íslenzkra og norskra síldveiðimanna,
að Rússar skuli hafa lialdið út svona stórunx og ljöl-
mennum síldveiðiflota á fjarlægum höfum og oítast,
að minnsta kosti framan af, með litlum og stundum
sáralitlum veiði-árangri. Og eigi að síður liefur Jxað
vakið furðu, að oft liefur virzt svo, sem herforingjar
hafi stjórnað veiðiskipunum — eða að minnsta kosti
verið Jxar eftirlitsmenn. Hefur Jxví þrásinnis verið gizk-
að á, að Jxessar „flotaveiðar“ Rússa séu aðeins einn
liðurinn í hinú nxikla hervæðingarkerfi þeirra, og að
hér sé verið að alá upp og temja æskulýð liinnar miklu
Jxjóðar til sjósóknar á lierskipa- og kafbátaflota Rússa.
Sé tilgáta Jxessi rétt, er eigi að furða, Jxótt síldveiðileið-
angrarnir séu látnir bera sig, hvernig sem veiðist.
Einnig mun Jxá skiljast betur hin geysimikla víðátta
Jxessara veiðileiðangra Rússa um öll Norðurliöf, alla
leið vestur að ströndum Iíanada og nyrðri hluta Banda-
ríkjanna. Og sennilega verður Jxess ekki langt að bíða,
að Jxeir bregði sér vestur yfir Norðurheimskautið,
undir ísinn! — v.
Vonbrigði húsmæðra
í þeiriá vii'ðingarvei'ðu tilrauix ríkisstiói'narinnar
að stöðva vei'ðbólguna með niðuifærslu verðlags
og launa, velta menn fyrir sér áhrifum hinna nýju
laga á eigin efnahag.
Launin lækka en vöruvex-ðið einnig. Dæmi um
Jxetta er sett upp á ýmsan hátt og ruglar það heil-
brigða yfix'vegun. Ein niðurfærsluleiðin er 5%
álagiiingarlækkun í smásölu og heildsölu. í þi'iggja
dálka fyi'ii'sögn eins sunnanblaðsins, nú í vikunni,
segir: „Vöruverð og Jxjónusta lækkar um 5% næstu
daga.“ Þetta er hreint fals. Vöruverðið lækkar ná-
lega ekkert, eða sennilega um 1% eða Jxar um bil
(niðui'greiddu vörurnar í séi'flokki). Húsmæður
vex'ða fyrir miklum vonbrigðum þegai' Jxær reka sig
á þetta. Það var nefnilega aldrei meiningin að
lækka vöruverðið um 5% heldur aðeins álagning-
ai'Iið vöruverðsins, og er Jxað sitt hvað. Þetta hefðu
stjórnai'blöðin átt að skýra betur til að firra fólk
vonbrigðum.