Dagur - 17.06.1959, Page 1

Fylgizt með því sem gerist
hér í kringum okkur.
Kaupið Dag. — Sími 1166.
Dagu
DAGUR
kemur næst út laugar-
daginn 20. júní.
.mm
XLKI. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 17. júní 1959
33. tbl.
Okkur æflaður minnsfur rétfur
Takmark skammdegisstjórnarinnar er einveldi þéttbýlis á
Reykjanesskaga og undirokun annarra Iandshluta. Þetta á að
vinnast með einhliða fjölgun þingmanna í þeim landshuta og
hvergi annars staðar, en þó cinkum ineð því að koma á hlut-
fallskjöri um allt land. Reyndin mun verða sú, að flokk—
stjórnir í Reykjavík taka að sér einræðisvald um „listamenn“
einnig í dreifbýliskjördæmunum og ráða röð þeirra. Þœr eru
nú þegar farnar að Iofa „sætum“. Þetta er raunar ljóst öll-
um, sem ekki eru haldnir blindu ofurkappi. Þetta er skyndi-
áhlaup á heilbrigða skynsemi þjóðarinnar og stjórnin ætlar
að kúga fyrrvcrandi flokksmenn sína. — Aðcins tæpir tveir
mánuðir eru mönnum ætlaðir til umhugsunar urn það, hvort
gcrbylta skuli þeim grundvelli íslcnzks lýðræðis, sem staðið
hcfur að mestu óhaggaður í þúsund ár.
Sóknin í kjördæmamálinu er nú að linnast. Skammdcgis-
mönnum eru Ijósar óvinsældir þess. Þess vegna vilja þeir nú
lcggja áhcrzlu á dagskrármál líðandi stundar. Þctta er hin
mesta rökvilla. SAMKVÆMT BÓKSTAF OG ANDA
STJÓRNARSKRÁRINNAR EIGA KOSNINGAR NÚ EIN-
VÖRÐUNGU AÐ SNÚAST UM KIÖRDÆMABREYT-
INGUNA.
Kunnugt er, að samvinnuhreyfingin er sterkust í Eyjafirði
og Þingeyjarsýslu. Þar er hennar ættarslóð mcð Akureyri og
Húsavík sem höfuðból. Það er engin íilviljun að þessum hér-
uðum er ætlaður minnstur réttur allra kjördæma í dreifbýl-
inu. Þetta stafar af hinni sterku og alkunnu andúð foringja
íhalds og íhaldsþræla á samvinnustefnunni. Frá þessum hér-
uðum væri helzt að vænta sterkra varna gegn oíurvaldi höf-
uðstaðarins.
JÓN SIGURÐSSON, Yztafelli.
Minnumst orSa Jéns
Stór kjördæmi verða orrustuvöllur
í EINFELDNI sinni eða algerum
rökþrotum bera formælendur þrí*
flokkanna það á borð fyrir hátt-
virta kjósendur, að í stórum kjör-
dæmum verði ást og eindrægni ríkj-
andi í enn ríkara mæli meðal þing-
mannanna en nú er á milli ná-
grannaþingmanna.
Augljóst er Jtó og ætti engum að
vera vorkunn að sjá, að stóru kjör-
dæmin verða orrustuvöllur hinna
pólitísku flokka, sent allir eiga þar
væntanlega sína fulltrúa og munu
nota hvert tækifæri til jiess að
bregða fæti hver fyrir annan, sam-
kvæmt þeim baráttuaðferðum
stjórnmálaflokkanna, sem tíðkast
hverju sinni. Þetta stafar af því, að
hin fyrirhuguðu stóru kjördæmi eru
ekki hugsuð sent heild í neinu öðru
lilliti en hvað alþingiskösningar
snertir.
Breytingin í þessum eina jtætti
hinnar fyrirhuguðu kjördæmabylt-
ingar' verður sú, að Jiar sem ná-
grannaþingmenn unnu áður saman
að Jtýðingarmiklum og sameiginleg-
um framfaramálum, verður nú bar-
izt innbyrðis á hinum nýja orrustu-
velli.
Frammi fyrir kjósendum mun svo
Jeiknum áfram haldið í líkingu við
Jiað, Jiegar margra flokka ríkisstjórn
fer með völd. I-Iver þakkar sér það,
sem vel er gert, og hver kennir öðr-
um það, sem miður fer.
Skyldu menn ekki kannast við
Jiann leik? Vinstri stjórnin er nær-
tækt dæmi.
Þannig munu stór kjördæmi
sundra en ekki sameina, eins og
sumir formælendur Jieirra halda
fram í vandræðum sínum.
í dag er 17. júní, þjóðhátíðar-
dagur okkar íslenainga. Hann
rennur upp á hverju ári, og þá er
okkur hollt að íhuga alvarleg
mál og iðka fleira en dans á
•torgum.
Hvar erum við á vegi staddir,
íslendingar? Stöndum við á brún
hengiflugs í efnahagsmálum með
byrðar sjálfskaparvíta á bakinu?
Erum við á eyðimerkurgöngu á
refilstigum sundt ungar og sjálfs-
elsku eða erum við á hinni góðu
leið, sem liggur fram til bless-
unar?
Bræðslusíldarverð í sumar hefur
verið ákveðið kr. 120.00 málið
Fyrir uppmælda tunnu saltsíldar verða greidd-
ar I6Ö krónur, 10 krónum hærra en í fyrra
Ákveðið hefur verið verð á
bræðslusíld fyrir Norður- og
Austurlandi á vertíðinni í sum-
ar. Verður það 120 krónur eða 10
krónum hærra en í fyrra. Verð á
síld til söltunar hefur verið
ákveðið 160 krónur fyrir upp-
mælda tunnu, en var 150 krónur
í fyrra.
Samkvæmt tillögu stjórnar
Sildarverksmiðja ríkisins hefur
sjávarútvegsmálaráðuneytið á-
kveðið verð á sumarveiddri síld
fyrir Norður- og Austurlandi til
bræðslu kr. 120.00 fyrir hvert
mál síldar.
Reynist síld, sem er afhent
verksmiðjunum til bræðslu
óvanalega fitulítil, er verksmiðj-
unum heimilt að ákveða lægra
verð fyrir hana.
í þessu sambandi hefur ráðu-
neytið ákveðið að Útflutnings-
sjóður greiði síldarverksmiðjun-
um 70% útflutningsbætur á fob-
verð síldarafurðanna.
Þá hefur ráðuneytið heimilað
Gatnagerð á Akureyri. — (Ljósmynd: E.
að Síldarverksmiðjur ríkisins
taki síld til vinnslu af þeim, er
þess kynnu að, óska, og greiða
þá 80% af áætlunarverðinu krón
um 120.00, og eftirstöðvarnar síð-
ar, ef einhverjar verða, þegar
reikningar verksmiðjanna hafa
verið gerðir upp.
Bræðslusíldarverðið í fyrra var
kr. 110.00 hvert mál og er hækk-
unin á verðinu gerð með hliðsjón
af hækkun þeirri, sem varð á
fiskverði til skipta frá því í júní
í fyrra til síðastliðinnar vetrar-
vertíðar.
,Ég þykist standa á grænni
grund,
en
G —*
guð veit, hvar ég stend.“
Legið á greajum
Á þessum árstíma fara
grenjaskyttur á kreik. Þegar
greni finnst má naumast frá því
víkja fyrr en það er unnið. Tek-
ur það oft langan tíma, eða svo
dægrum skiptir. Kaldsamt verk
er þetta jafnan og ekki sízt þegar
illa viðrar.
í gær frétti blaðið um, að fram
á Skjóldal væri legið á tveim
grenjum og ennfremur á Mel-
rakkadal.
Víða virðist tófunni hafa fjölg-
að undanfai-in ár, e. t. v. vegna
mannfæðar við að stunda refa-
veiðar og grenjaleitir.
Kosningasamkoma
Framsóknarfélögin á Akureyri
efna til kosningasamkomu að
Hótel KEA næstk. sunnudag kl.
21. — Ávörp verða flutt. — Góð-
ir skemmtikraftar koma fram, og
að lokum verður dansað, bæði
gömlu og nýju dansarnir. Hin
nýja hljómsveit, sem Hótel KEA
hefur ráðið til sín, Romeo-kvart-
ettinn, leikur fyrir dansi. Nánar
verður sagt frá þessu í blaðinu á
laugardaginn.
En hvernig sem okkur finnst,
að málum sé nú komið, þá hljót-
um við allir að horfa vonglaðir
til framtíðarinnar, annað er ekki
sæmandi á þjóðhátíðardegi, og
við hljótum að minnast frelsis-
hetju okkar, sem fæddist þennan
dpg fyrir hart nær hálfri annarri
öld.
Árið 1911 segir Jón Jakobsson,
þáverandi landsbókavörður, frá
því í bréfi, er Jón Sigurðsson
forseti var hylltur af skólapilt-
um Latínuskólans 13. júní 1875.
Bæjarbúar í Reykjavík héldu
Jóni forseta þá veizlu í húsinu
„Glasgow“.
Jóni Jakobssyni segist svo frá:
„Meðan á veizlunni stóð, kom-
um við skólapiltar í fylkingu frá
Latínuskólanum vestur að
„Glasgow*1, röðuðum okkur fyrir
framan tröppur hússins og flutt-
um honúm kvæði eftir Gest
Pálsson, er útskrifaðist úr skóla
þá um vorið. Kvæðið var 4 er-
indi, og hljóðaði síðasta erindið
svo
„Og kom nú heill að klakabarmi
móður,
þú kappinn dýr, er aldrei þekktir
bönd,
nú fagna Gunnars synir beztum
bi-óður,
sem borinn er á Ingólfs
jökulströnd;
kom heill með styrk að stýra
þingi ungu
og stofna ráð, er Fróni duga má,
kom heill að Jrínu hreystistarfi
þungu
með hetjusál und aldursnjóvgri
brá.“
Söngsveilin stóð næst tröppun-
um, eg var í henni og hafði því
gott tækifæri til að virða gamla
manninn fyrir mér, meðan við
sungum, og síðan meðan hann
talaði. Hann stóð hljóður á
tröppupallinum og bærðist eigi,
meðan á söngvnum stóð, en er
Framhald d 7. stðu.
Frambjóðendur á Akur-
eyri tala í útvarpið
Á mánudaginn fara fram út-
varpsumræður fyrir Akureyri
gegnum Skjaldarvík. Þær hefjast
kl. 8 og verða þrjár umferðir og
ræðutími hvers flokks 50 mínút-
ur samtals. Ekki mun ennþá vera
búið að ákveða röð flokkanna.
Sláttur að hefjast
Hvarvetna berast fréttir af
óvenjulega góðri grassprettu. Á
nokkrum bæjum er sláttur þeg-
hafinn, bæði á Svalbarðs-
ar
strönd og í nágrenni Akureyrar.