Dagur - 17.06.1959, Side 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 17. júní 1959
Daguk
SKrilstola i Ualn-ii sn .uii !)() — Sími I Hili
UITSTJÓUI:
ERLÍN G V R I) A V { I) S S () N
Auglvsin^íisijói it
jÓN SAMl'EI.SSON
ÁiT{anguri«n kostiu' kr. 75.(10
KI.h'in’i kcmur út á niiúsikiiilógnni og
iaugarclöguiu, jrcgar cfni standa til
f.jalililtuji II I. jnlí
PRENTVEKK ODDS IIJÖKNSSONAR ll.F.
Um kosningarnar
DAUÐAÓTTINN hefur tekið sér bólfestu í
hjarta Alþýðuflokksins. Eina ráðið fyrir hann er
að reyna að vinna aftur eitthvað af þeirri tiltrú,
sem hann áður hafði meðal þjóðarinnar. En ekki
virðist hann á þeim vegi staddur eins og nú er, og
straumhvörf eru því miður ekki líkleg í því efni.
Sjálfstæðisflokkurinn mun þó ætla að setja hann
á í sumar. En ekki eru þeir margir Sjálfstæðis-
mennirnir, sem líklega hafa tekið því að kjósa
fulltrúa hans, svo mjög er hann fyrirlitinn. Það
kann því svo að fara, að hann komi engum manni
á þing að þessu sinni og verði liðið lík áður en
Sjálfstæðisflokkurinn sleppir honum úr faðmi sér.
Formaður Sjálfstæðisflokksins, Olafur Thors,
fyrsti flutningsmaður frumvarpsins um kjör-
dæmabyltinguna, lýsti því yfir fyrir hönd flokks-
ins fyrir nokkrum árum, að Sjálfstæðisflokkurinn
mundi aldrei samþykkja að skipta landinu í
nokkur stór kjördæmi með hlutfallskosningum,
og það er enn styttra síðan að annar ráðamaður
flokksins taldi heppilegast að allir þingmenn
væru kosnir í einmenningskjördæmum og færði
fyrir því ýmis rök. Haft er eftir formanni Sjálf-
3tæðisflokksins, að hann hafi vaxið að viti síðan
hann lýsti því yfir fyrir hönd flokks síns, að hann
rmundi aldrei samþykkja það, að skipta landinu í
fá og stór kjördæmi. Það þykir ekki líklegt að vit
Ólafs hafi vaxið á síðustu árum. Hitt mun sönnu
:nær, að Sjálfstæðisflokurinn miðar jafnan stefnu
sína við þrengstu flokkssjónarmið. Allan þann
tíma, sem Sjálfstæðisflokkurinn var í stjórn, frá
1946—1956, beitti hann sér aldrei fyrir breyttri
kjördæmaskipun. í kosningunum 1953 gerði
hann sér miklar vonir um að ná hreinum meiri
hluta á Alþingi með minni hluta kjósenda og
hefði alveg áreiðanlega látið sér slíkt vel líka, sem
marka má af því, að aðalmálgagn hans talaði um
með græðgi, að hefði flokkurinn fengið rúmlega
300 atkvæðum fleira og þau fallið á „rétta staði“
gæti flokkurinn myndað meirihlutastjórn einn og
óstuddur og að því keppti hann. Þá var ekki
minnst á, að það væri óréttlátt að einn stjórn-
málaflokkur fengi meirihluta á Alþingi út á 37%
atkvæða.
Sannleikurinn er sá, að Sjálfstæðisflokkui'inn
var orðinn vonlaus um að vinna þráðan sigur, ef
hann héldi áfram að keppa á jafnréttisgrundvelli.
Það er þess vegna, sem hann nú hleypur frá
þeirri fyrirætlun sinni að berjast til sigurs, enda
auðvitað alveg vonlaust af því að fólkið úti á
landsbyggðinni hefur af langri reynslu hafnað
forsjá hans.
Um Alþýðubandalagið, sem nú lýtur algerlega
yfirráðum harðsoðinna kommúnista, er það að
segja, að fyrir þeim vakir ávinningsvonin og þess
vegna bera þeir sinn hluta af þeirri ábyrgð, sem
felst í kjördæmabyltingunni og í rauninni bera
þeir af þessum sökum líka ábyrgð á núverandi
ríkisstjórn. Ándstæðingarnir segja að Framsókn-
arflokkurinn sé að verja „sérréttindi11. Þetta er
fávizkutal. Allir flokkar hafa sama rétt til að
vinna fylgi kjósenda í kjördæmum landsins eins
og þau hafa verið og eru. Auðvitað á að miða
kjördæmaskipun við þarfir þjóðarinnar, og stað-
hætti, en ekki við hagsmuni neins stjórnmála-
flokks. Stjórnmálaflokkar eru breytilegir, en
landið stendur á sama stað
og íslenzk þjóð heldur áfram að
vera til og lifa í landi feðranna.
Breyta þarf tölu þingmanna öðru
hvoru, eftir því hvar fólkið í
landinu býr. En það er hægt að
gera án þess að svifta kjördæm-
in þingmönnum sínum eins og nú
er stefnt að.
Baldvin Einarsson sagði í „Ár-
manni á Alþingi11 á sínum tíma:
„Þingmenn þurfa að vera tiltölu-
lega margir á íslandi og kjör-
dæmin mörg til þess að Alþingi
hafi sem mesta þekkingu á hög-
um þjóðarinnar.“
Þessi skoðun er jafn sönn enn
í dag. Sannleikur hennar er
helgaður langri og' farsælli
reynslu liðinna tíma , hliðstætt
sjálfum kosningaréttinum. — Á
þessi atriði og mörg fleiri minnti
Bernharð Stefánsson í ræðu
sinni á almennum kjósendafundi
á Akureyri fyrir skömmu.
SJÖTUGUR:
Valdimar Pálss. frá Möðruvöllum
ítalskt hrísgrjóna-salat
10 gr. hrísgrjón — Vatn, salt, hvítur pipar — 3
matskeiðar rifinn ostur — 1 matskeið edik — 3
matskeiðar matarolía — 20 gr. grænar baunir —•
Hvítlaukur.
Sjóðið hrísgrjónin í söltu vatni og kælið síðan.
Bragðbætið með salti, pipar og rifnum osti. Blandið
ediki og matarolíu í skál, hrærið það saman við
hrísgrjónin og bætið grænu baununum út í. Stráið
fínhakkaðri persilju yfir salatið. Þetta salat er gott
með köldu kjöti.
ÞANN 11. þ. m. varð Valdimar
JPálsson, fyrrv. bóndi að Möðruvöll-
um í Eyjafirði, sjötugur.
Hann er Eyfirðingur, fæddur að
Vatnsenda í Saurbæjarhreppi, son-
ur hjónanna Sveins Pálssonar,
bónda þar, og Kristjönu Sigurðar-
dóttur, og hjá þeim dvaldist hann
til tvítugsaldurs. En þá fluttist hann
að Möðruvöllum í sömu sveit, á
heimili fósturforeldra unnustu
sinnar, Guðrúnar Jónasdóttur, sem
hann kvæntist litlu síðar.
Valdimar Pálsson bjó síðan á
Möðruvöllum, þar til Jóhann sonur
hans hóf þar búskap.
Möðruvellir er góð jörð, og
Valdimar var góður bóndi. Snemma
hlóðust á hann margs konar trún-
aðarstörf, eins og oftast vill verða
um gliigga og dugmikla einstakl-
inga.
Valdimar varð hreppstjóri sveitar
sinnar árið 1928 og gegndi því starfi
lil 1958 eða um 30 ára skeiö. í 16
ár var hann cndurskoðandi reikn-
inga Kaupfélags Eyfirðinga, deild-
arstjóri Saurbæjardeildar KEA varð
hann rúmlega tvítugur að aldri og
gegndi því starfi í 42 ár, og varð
sýslunefndarmaður sveitar sinnar
frá 1919 og er enn. Þá var Valdimar
hvatamaður að Samvinnubygging-
arfélagi Eyjafjarðar og einn af
stofnendum þess og formaður þess
í þrettán ár. Sá félagsskapttr lét eigi
ntikið yfir sér cn var hinn þarfasti.
Valdimar Pálsson er nú orðinn
ekkjumaður, missti konu s’ína árið
1955 og hefur siðan búið hjá dóttur
sinni og tengdasyni hér á Akureyri.
Biirn þeirra hjónanna eru þrjú á
lífi: Jóhann, fyrrum bóndi, Möðru-
völlum, nú kaupmaður á Akureyri.
Ragnhelður, gíft Ragnari Ólasyni,
forstjóra Sjafnar á Akureyri, og Ás-
geir, bæjarverkfræðingur á Akur-
eyri. Auk þess misstu þau Ásgerði
dóttur sína, 12 ára gamla, sem var
næstelzt þeirra systkina.
Valdimar er enn vel heilsuhraust-
ur og ekki hefur hann heldur tapað
glaðlyndi sínu, karlmannlegur er
hann á velli, rólegur og háttvís í
framgöngu, rg. nærveru ltans fylgir
iiryggi og hólleg gamansemi.
I félagsmálum var Valdimar bæði
laginn og samvinnuþýður, en gat
þó verið harðsnúinn málafylgju-
maður, ef lillitssemi og lipurð gátu
ekki leyst úr málum. Þessa og aðra
góða eiginleika á Valdimar enn ó-
skerta.
Valdimar Pálsson er skarpgreind-
ur maður og skemmtilegur í allri
viðkynningu. Hann ber með sér
svipmót hins milda og margvísa
sveitarhöfðingja, þótt löng ævi og
starfsöm hafi þar einnig sínar rúnir
rist.
Dagur sendir afmælisbarninu
beztu afmælisóskir og þakkar langa
kynningu og góða. — ED.
Frá Ferðafélagi Akureyrar
Hrísgrjónakaka
15 gr. hrísgrjón — V2 1.
vatn — V2 1. mjólk — 2
egg — 1 teskeið salt —- 2
matskeiðar sykur — 10
rúsínur — 1 matskeið
smjörlíki — Rifinn app-
elsínubörkur eða rifinn
sítrónubörkur.
Sjóðið fyrst hrísgrjónagraut. Hrærið eggin og
blandið saman við, ásamt því sem eftir er. Þetta er
bakað í ofni við meðalhita (225°) um það bil 45
mín. Látið hrísgrjónakökuna aðeins kólna og berið
hana fram með sultu eða saftsósu.
Karrysúpa með hrísgrjónum
IV2 matskeið smjörlíki — 10 gr. hrísgrjón — 1
teskeið karry — 2 stórir laukar — 1 epli — IV2 1.
kjötsoð (teningur) — 10 dl. rjómi — Salt, fín-
klippt persilja.
Skerið laukinn og eplið í bita. Brúnið hrísgrjón,
lauk, epli ásamt karryinu í potti með þykkum
botni. Þetta brúnast þangað til hrísgrjónin verða
Ijósgul. Leysið upp súputeninginn og þynnið út
með honum. Sjóðið súpuna í a. V2 klst., eða þangað
til hrísgrjónin eru orðin mjúk. Látið rjómann út í
og bragðið á. Súpan á að hafa dauft, súrt bragð.
Ilrísgrjón með eplum
15 gr. hrísgrjón — 1 matskeið smjörlíki — 3—4
epli — 4 dl. sjóðandi heitt vatn — 3 matskeiðar
sykur. — % dl. rjómi.
Skolið hrísgrjónin og brúnið í smjörlíki, varist
að brúna þau of mikið. Rífið eplin á rifjárni niður
á hrísgrjónin. Þynnið út með heitu vatni og blandið
sykrinum út í. Þetta er látið sjóða í 20 mín. á pönn-
unni (hafið lok yfir). Þá er rjómanum bætt út í. —
Rétturinn er borinn fram með kaldri mjólk, eða
Ferðafélag Akureyrar er nú í
þann veginn að hefja starfsemi
sína fyrir alvöru og hefur þó
þegar farið tvær fyrstu ferðirnar.
Nú er fyrirhuguð fyrsta vinnu-
ferð í Herðubreiðarlindir næsta
föstudagskvöld — Þá verður
byrjað á því að innrétta hið nýja
sæluhús félagsins þar, sem byggt
var í fyrra og áður hefur verið
sagt frá hér.í blaðinu og gert var
fokhelt á síðastliðnu hausti.
Svisslendingur nokkur, einn
þekktasti kletta- og fjallagarpur
heims, verður með í ferðinni og
mun ganga á Herðubreið ásamt
konu sinni.
Ferðafélaginu hafa borizt
rausnarlegar gjafir til sæluhúss-
ins. Bílasalan h.f., eigendur Kr.
Kristjánsson og Ólafur Bene-
diktsson, gáfu aluminíum á þak
hússins, Sveinbjörn Jónsson
byggingameistari gaf félaginu
efni fyrir tvö þúsund kr., einnig
til hússins, og loks hefur Ferða-
félag íslands lagt til 5 þús. kr. —
Hjalti Sigurðsson trésmíðameist-
ari hefur gefið húsgögn í skrif-
stofu félagsins í Hafnarstr. 100.
Ferðafélagið biður blaðíð að
færa öllum þessum aðilum beztu
þakkir.
Ferð félagsins, sem fara átti
um helgina 27. og 28. júlí fellur
niður, en önnur vinnuferð verður
farin um fyrstu helgi júlímánað-
ar. Væntir félagið góðrar þátt-
töku sjálfboðaliða eins og áður.
Á sunnudaginn reyndi Ferða-
félagið nýjan gúmbát fram í
Eyjafjarðará, að viðstöddum
nokkrum fréttamönnum. Bátur-
inn tekur 6 manns og reyndist
ágætlega. Við brúna hjá Saurbæ
var höfð sérstök æfing, þar sem
maður var látinn síga í bátinn
með taug um leið og bátinn bar
þar fram hjá.
Ferðir, blað Ferðafélags Akur-
eyrar er nýlega komið út og enn-
fremur Árbók Ferðafélags ís-
lands 1959, sem Jóhann Skafta-
son sýslumaður skrifar. Fjallar
hún um Barðastrandarsýslu og
er hin vandaðasta.
saft. — O. Á.
Launamál kvenna
Á sl. ári, þegar Framsóknarflokkurinn fór með
stjórn á fjármálum ríkisins voru launakjör kvenna,
sem starfa hjá ríkinu, leiðrétt verulega.
Allir vita, að þó að jafnrétti eigi að ríkja hér á
landi meðal karla og kvenna, m. a. í launamálum,
skortir enn allmjög á, að fullt jafnrétti hafi náðst í
þessum efnum.
Bandalag starfsmanna ríkis og bæja sneri sér til
fjármálaráðherra Eysteins Jónssonar og fór þess á
leit, að fram yrði látin fara rannsókn á því hvort
misrétti ætti sé'r stað um launaflokkun kvenna hjá
ríkinu.
Var skipuð nefnd, sem fulltrúi frá fjármálaráðu-
neytinu og fulltrúar frá BSRB átti sæti í. Á vegum
þessara aðila fór síðan fram gagnger athugun á
þessum málum, og eftir þá athugun fengu ‘fjöl-
margar konur leiðrétting sinna mála. Voru launa-
kjör allra þeirra kvenna, sem kvartanir báru fram,
rannsökuð, og varð fullt samkomulag um niður-
stöður milli fjármálaráðuneytisins og BSRB.
Framsóknarflokkurinn hefur þannig sýnt í verki,
að hann vill vinna að því, að fullkomnu réttlæö
verði komið á í launamálum kvenna, og flokkurina
mun áfram vinna í þá átt.