Dagur - 19.09.1959, Blaðsíða 8
8
Bagijk
Laugardaginn 19. sept. 1959
Þetta er mynd úr garði þeirra
Guðlaugar Þorsteinsdóttur og
GestS Ólafssonar, Goðabyggð 1,
Akureyrl, sem hlaut verðlaun
Fegrunarfélagsins og frá var sagt
í síðasta tölublaði. Myndin gefur
þó litla hugmynd lun það, sem
einkum gefur garðinum gildi. Þó
sjást á ’myndinni þrjú eplatré,
sem verið hafa þrjú ár á þessum
stað, og plönturnar, sem klifra
upp húshliðina, eru: Villivínvið-
ur, t. h.,. og maríuklukka til
vinstri. Og fast við húsið virðast
rósimar þrífast álika vel og í
gróðurhúsi, en rósaafbrigði eru
um 50 í þessum garði og sérstak-
Iega kröftugar eg fagrar.
FjöIskrúSugur garður.
Garðurinn við Goðabyggð 1 er
ekki nema 6—7 ára eg mikið af
trjám, runnum og fjölærum
plöntum þó miklu yngra. En þar
gefur að líta lofsverða snjTti-
mennsku og ræktunarkunnáttu,
sem skrúðgarðaunnendur ættu
að kjTina sér. Og þar gefur að
líta sjaidgæf tré og runna, sem
virðast mia sér hið bezta.
Sennilegt er, að margir bæjar-
búar hefðu gaman að sjá kastani-
ur, álm, hegg, hlyn, eik, lindatré,
beiki, ask, illi, kirsiberjatré og
plómutré í sama garðinum í ís-
Icnzkri mold. Emifremur stikk-
ilsber, bromber, kattarrunna, sír-
enur, silfurblað, mispil, runna,
muru og snjóber, auk fjölda ann-
arra fjölærra plantna.
Garður þeirra hjóna í Goða-
byggð 1, ber að sjálfsögðu vott
um sérstakan áhuga og mikla
vinnu, cins og allir fagrir garðar,
og kunnáttu að auki. En kunn-
áttan kemur furðu fljótt af
reynslunni, og gróðurmoldin
bregzt fáum, sem treysta hcnni.
Rússneska þrenningin fiefur vakið heimsathygli
Klukkan rúmlega 9 á sunnu-
dagskvöldið gerðist sá einstæði
og stórmerki atburður á sviði
vísindanna, að eldflaug hafnaði á
tunglinu. Hún var rússnesk,
Lunik II. Og þar með. virðist opin
leið manna til annarra hnatta,
þótt mörg vandamál þurfi enn að
ieysa áður en þær ferðir hefiast.
Rússar eru komnir lengst allra
þjóða heims í hinu mikla Mara-
þonhlaupi vísinda í rannsóknum
„hálofta og heimingeims".
En Rússar vöktu athygli á sér
af fleiri ástæðum en hinu vel
heppnaða tunglskoti. Kjarnorku-
knúinn ísbrjótur lagði upp í leið-
angur, og er gizkað á að hann
ætli að sigla til Norðurheim-
skautsins og brjóta ísirih á þeirri
leið, í stað þess að sigla undir ís-
breiðuna, svo sem Bandaríkja-
menn gerðu nýlega.
Þriðja sending Rússanna var
svo forsætisráðherra þeirra, Nik-
ita Krústjoff, sem 'fór til Banda-
ríkjanna í nokkurra daga heim-
sókn, og telja sumir hann einnig
kjarnorkuknúinn.
En engin tilviljun er það,. að
Rússar beindu eldflaug ti]
tunglsins og kjarnoi'kuísbrjót til
norðurhafa, svo sem til að minna
á hið mikla vald þeiiTar þjóðar,
sem stendur að baki hinum
sovézka ráðherra.
lívöldskemmtmi á Húsavík aniiað kvöld
Framsóknarrrienn í S.-Þing-
eyjarsýslu efna til kvöldskemmt-
unar á Húsavík annað kvöld,
sunnudagskvöldið 20. þ. m.
Kárl -Kristjánsson, -alþingis-
maður, setur samkomuna og
stýrir henni, en ræðumenn verða
Gísli Guðmundsson, alþingis-
maður, og Ingvar Gíslason, lög-
fræðingur. Karl Guðmundsson,
leikari, skemmtir og að lokum
verður dansað. Góð hljómsveit
frá Akureyri leikur fyrir dans-
inum.
Forstjóri SIS svarar árásum Mbl.manna
Kurt og Páll í Varmahlíð skoða tennurnar.
Þjóðverjar kaupa norðtenzk hross
r
Attu kaup við Akureyringa á fimmtudagimi
Hingað til Akureyrar komu í
fyrradag tveir Þjóðverjar þeirra
erinda að kaupa nokkra reið-
hesta. Þeir heita Claus Bicker,
hlaðamður og Ijósmyndari, og
Kurt Hilzensauer, bóndi. Gunn-
ar Steinsson var túlkur þeirra og
aðstoðarmaður.
Þjóðverjarnir ætla að kaupa 25
hross hér á landi og m. a. einn
stóðhest og flytja heim með sér.
Þeir hafa þegar keypt allmörg
hross í Skagafirði, bæði hesta og
hryssur, öll tamin.
Fimmtíu krónu veltan
Þeir sem hafa fengið veitu-
áskoranir, og taka þeim, eru
vinsamlegast beðnir uni að
leggja sitt fram til þess að
veltan renni áfram enn um
sinn. — Skrifstofa Framsókn-
arflokksins, Goðafossi, tekur á
móti 50 kr. seðlinum og kemur
frekari áskorunum á framfæri.
Verðið er til jafnaðar um eða
lítið eitt yfir 4000 krónur. En
verðið er að sjálfsögðu samnings-
atriði milli þeirra og eigenda.
Báðir hafa hinir þýzku hesta-
kaupmenn verið hér á landi áður
og meðal annars dvalið á hrossa-
ræktarbúinu að Kirkjubæ, og
Kurt bóndi hefur áður keypt ís-
lenzka hesta, enda hestamaður og
enginn viðvaningur að sitja hest.
Héðan ætla þeir félagar aftur
til Skagafjarðar, fara þar í göng-
ur með Páli í Varmahlíð og
kvikmynda bæði göngur og rétt-
ir. Þaðan fara þeir svo landleið-
ina til Reykjavíkur með hesta
sína.
Þjóðverjamir vilja ekki eldri
hross en 9 vetra og ekki hafa þeir
keypt yngri en 4 vetra.
—o—
Við sölu hrossanna hér á Ak-
ureyri kom fljótt í ljós, að ekki
bar ætíð saman aldur sá, sem
Framhald d 7. siðu
í BLAÐASKRIFUM um útsvars-
mál Sambands ísl. samvinnufé-
laga hefur m. a. verið rætt urn
utanfélagsmannaviðskipti Sam-
bandsins, þ. e. viðskipti við aðra
en Sambandskaupfélögin. í þess-
um skrifum hefur komið fram
tortryggni vegna þess að skatta-
framtal Sambandsins ber með
sér, að á utanfélagsmannavið-
skiptum varð mikill rekstrarhalli
árið 1958. Vegna þessa þykir rétt
að gefa nokkrar frekari nkýring-
ar varðandi þetta atriði.
Árið 1956 keypti Sambandið og
Oliufélagið h.f. m/t. Hamráfell.
Kaupverð skipsins var 46 millj.
króna að viðbættum íslenzkum
leyfisgjöldum, þinglýsingu og
öðrum innlendum kostnaði, að
upphæð 2,2 millj. eða samtals
stofnkostnaður 48,2 millj. króna.
Ei'lent lán fengust til þess að
standa undir kaupvei'ði skipsins,
að upphæð kr. 46 millj. og áttu
þau að greiðast niður á 5% ’ári.
Þegar lögin um 55% yfirfærslu-
gjald gengu í gildi sl. ár hækk-
uðu skuldirnar, sem á skipinu
hvíldu, um 17,7 millj. kr. og bók-
fært verð um sömu upphæð sam-
kvæmt ákvörðun skattayíirvald-
anna. Kaupverð skipsins er því
komið upp í tæpar 65,9 millj. kr.
Um sl. áramót námu skuldirnar,
sem á skipinu hvíldu, kr. 42,8
millj.
Hinn 23. sept. 1956 var íslenzki
fáninn dreginn að hún á Hamra-
fellinu og hinir íslenzku eigend-
ur tóku við rekstri þess. Farm-
gjöld höfðu þá hækkað verulega
frá því að kaupsamningurinn var
gexður í marz sama ár. Reksturs-
afkoman leit því vel út. Skömmu
seinna kom Suez-deilan og farm-
gjöld olíuskipa hækkuðu gífur-
lega. Þá áttu eigendurHamrafells
kost á að tímaleigja skipið erlend
um olíufélögum til 5—7 ára fyrir
mjög hagstæð farmgjöld ogmarg-
ir olíuskipaeigendur notuðu sér
slíka beiha leigusamninga. Ef
slíkt hefði verið gert, hefði ekki
þurft að hafa áhyggjur af rekstri
Hamrafells né að standa undir
hinum erlendu lánum. En slíkt
kom ekki til greina hvað við kom
Hamrafelli af tvennum ástæðum
fyrst og fremst:
1. í upphafi var gert ráð fyrir, að
skipið annaðist fhitninga til ís-
lands og
2. Um þessar hiundir var ástand-
ið þannig í olíuflutningamálum
til landsins, að sú hætta vofði
j’íir að ekki yrði unnt að
trj’ggja nægar olíubirgðir fyrir
komandi vertíð 1957.
f desembermánuði 1956 voru
farmgjöld á heimsmarkaði komin
upp í 220 shillinga á smálest
Svartahaf-RejTkjavík. Samkvæmt
ósk þáverandi ríkisstjórnar og
með samþykki allra þriggja olíu-
félaganna, var samið um, að
Hamsafell sigldi 4 ferðir til
Svartahafs fyrir 160 shillinga pr.
smálest. Aðeins 3 ferðir voru
sigldar fyrir þetta farmgjald. Sú
fjórða fyrir 115 shillinga og það
sem eftir var ársins fyrir sama
farmgjald og rússnesku olíuskip-
in tóku, en farmgjöld fóru þá
lækkandi. — Meðalfarmgjald
Hamrafells á árinu 1957 var 90
shillingar og 6 pens pr. smálest
og var reksturshagnaður skips-
ins það ár 3,8 millj. kr., þegar
búið var að verja til afskrifta eins
og lög gera ráð fyrir.
Á árinu 1958 fóru farmgjöld
Enn er hægt að fá miða á hina
myndarlegu kvöldskemmtun
Framsóknarmanna á Akureyri og
í Eyjafirði, sem haldin verður á
Hótel KEA í kvöld og hefst kl. 9
með ávarpi Ingvars Gíslasonar,
lögfræðings, sem er í baráttusæti
á lista flokksins i októberkosn-
ingunum.
Að ávarpi Ingvars loknu verð-
ur spiluð félagsvist um stund og
verða góð verðlaun veitt. — Þá
flytur Karl Kristjánsson, alþing-
ismaður, ræðu og að lokum verð-
mjög lækkandi á heimsmarkaði
og bæði Hamrafell og rússnesku
skipin sigldu fyrir heimsmarkaðs
taxta. Meðal farmgjöld Hamra-
fells árið 1958 reyndust aðeins
26 shillingar og 7 pence pr. smá-
lest.
Vegna hinna mjög lágu farm-
gjalda 1958 var mikill reksturs-
halli á skipinu það ár. Með full-
um lögleyfðum afskriftum nem-
ui' þessi halli 14,4 millj. króna
eða 7,2 millj. króna í eignarhlut
Sambandsins. Sambandið ákvað
hins vegar að nota sér ekki fulla
íögheimilaða afskrift, sem er 20%
af kostnaðarverði (20% á ári
fyrstu 3 árin, síðan 10% næstu 3
árin). Þess í stað var eignar-
hluti Sambandsins afskrifaður
um 10% eða kr. 3,0 millj. og er
það minnsta afskrift, sem til
greina kemur vegna þejie hve
verð skipsins hefur fallið á
heimsmarkaði. Auk þess varð
svo reksturshalli í hlut Sam-
bandsins 1,5 milljir. Tap af
rekstri skipsins, sem fram kemur
gjaldamegin á rekstursreikningi
Sambandsins árið 1958 er þannig
4,5 millj. kr.
Hér kemur fram skýringin á
tapi Sambandsins af utanfélags-
mannaviðskiptum, þar sem olíu-
flutningarnir eru allir fyrir ut-
anfélagsmann, olíufélögin þrjú,
sem starfa hér á landi, en ekkert
Framhald á 6. siðu.
ur dansað til kl. 2. Góð hljómsveit
leikur bæði gömlu og nýju dans-
ana. — Karl Guðmundsson, leik-
ari, skemmtir með nýjustu eftir-
hermum. — Skorað er á Fram-
sóknarmenn í bæ og byggð að
fjölmenna og taka með sér gesti.
Miðar verða seldir í dag á Skrif-
stofu Framsóknarflokksins, Hafn
arstræti 95, svo og við inngang-
inn. Einnig tekur skrifstofan á
móti pöntunum í símum 1443 og
2406.
Kvöldskemmtun Framsóknar-
manna er að Hótel KEA í kvöld