Dagur - 10.10.1959, Blaðsíða 4

D A G U R
Laugardaginn 10. október 19iS
Laugardaginn 10. október 1959
D A G U R
Dagijr
Skrilslola í Ilaínónli.i'ti !HI — Simi illiG
RITSTJÓRI:
£ R L í N C. II R 1) A V í I) S S () N
Allglýaingast jiiii:
1 Ó \ S A M l' E I. S S O N
Árgangtirinn koslar kr. 75.00
HlaAiA kfinur tit á iniðvikuilí'igum og
laugaritiiguin, |»cgar ctni stamla til
Gjaldtlhgi t-r 1. júli
PRENTVERK OODS UjÖRNSSONAR Il.F.
I
Skroppið í Slátiirliús Kaupfélags Eyfirðinga á Oddeyrartanganum
Þar vinna yfir 100 manns og 1400 fjár lógað á degi hverjum
Hin undursámalega og sjaldgæfa
veðurblíða í haust hefur næstum
látið okkur gleyma því llér á Notð-
urlandi, að sumarið er liðið og senn
kominn vetur. Eu hin árstíðá-
annað, skrapp fréttámaður blaðs-
ius í Sláturhús KE.V á Oddeyri, til
þe'ss áð sjá og heyra hvernig þar
gengur.
Hvað gerist í næstu kaupdeilu?
ÞEGAR SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN
myndaði ríkisstjóm Alþýðuflokksins í vetur,
kom fljótt í ljós, að ekkert hallaðist á í skoð-
unum þessara flokka gagnvart bændastétt
landsins. Þrátt fyrir blíðmælgina og þrátt
fyrir nokkurt fylgi Sjálfstæðisflokksins í
sveitum landsins, unnu þessir flokkar þá
Jiegar nokkur óþurftarverk gagnvart bænda-
stéttinni. Þeir létu Alþingi setja lög sem
sviftu bændur 3,3% launahækkun í verð-
lagsgrundvellinum og blöð þeirra létu sér
sæma að hælast um yfir því, að þarna befðu
þjóðinni sparast allmargar milljónir. Þetta
voru kaldar kveðjur frá nýrri ríkisstjórn og
þeim var svarað með abnennum mótmælum
á Alþingi og annars staðar á opinberum vett-
vangi. Morgunblaðið, sem jafnan talar tung-
um tveim, gaf þegar út yfirlýsingu um, að
auðvitað væri það ekki meiningin að svíkja
bændur landsins, nema rétt í bráðina, þeim
yrði bætt þetta upp í haust.
Og hin nýja ríkisstjóm gerði fleira. Hún
Jækkaði með niðurgreiðslum verð á landbún-
aðarafurðum til neytenda, svo mikið, að filll-
komið óréttlæti varð af því fyrir framleið-
endurna. Munaði þetta reikningslega um 2
þús. krónur, hverjum bónda í óhag, á ári.
Og hinni nýju stefnu núverandi ríkisstjóm-
ar var fylgt með alhliða árás á byggðir lands-
ins með kjördæmabyltingunni, svikum í raf-
orkuframkvæindum og samdrætti í aðstoð
við binar mörgu aðkallandi framkvæmdir
Lim land allt og svo mætti lengi telja.
Jafnframt þessum aðgerðum birtu Sjálf-
stæðismenn öðru hvoru í Morgunblaðinu,
vinmæli til bændanna og báðu þá taka ífram
rétta hönd sína, sem alltaf og ævinlega ynni
fyrir bættum hag þeirra. Of margir bændur
landsins tóku í þessa óhreinu hönd í kosning-
unum í vor. Meðal annars þess vegna þorði
Sjálfstæðisflokkurinn að hætta á það æVin-
týri, að standa að bráðabirgðalögum um
meiri kjaraskerðingu bænda, afneitar síðan
blutdeild sinni í þeim og styður þó Alþýðu-
flokksstjórnina eftir sem áður.
Bændastéttin mótmælir kröftuglega því
gerræði, sem bráðabirgðalögin eru, jafnvel
hálfgerð bandbendi Sjálfstæðisflokksins í
bændastétt landsins, hafa sýnt þann mann-
dóm, að víta framferði Sjálfstæðisflokksins
og er tími til kominn að flokksböndin gefi
ekki fámennri auðmannastétt í Reykjavík
tækifæri til óendanlegra afglapaverka án
nokkurra eftirkasta.
Mörgum neytendum þéttbýlisins þótti
fyrst í stað, sem hér væri málum vel skipað.
En við nánari athugun mun flestum það orð-
j Ið vel ljóst, hvert stefnir, ef svo heldur fram
j sem horfir, að ríkisvaldið grípi inn í deilu-
atriði stétta. Brosið stirðnaði á vörum verka-
manna, iðnaðarmanna og sjómanna, þegar
það rann upp fyrir þeim, að síðar getur röðin
komið að þeim sjálfum og það strax í næstu
kaupdeilu við atvinnurekendur.
Haukur P. Ólafsson
sláturhússtjóri.
bundnu störf verða þó ekki um-
flúin. SlAturtíðin stendur epn.yfir
og þótt slátrun sé ófýsilegri til
íróðléiks og skemmtunar. en flest
DAUÐAHÖGGIN DVNJA.
A leiðinni var ég að hugleiða ör-
lög allra þeirra þúsúnda, sem á
"hverju hausti eru rekin til slátrunar
á þessum stað, og eitthvað töluvert
fannst mér skorta á fagurt mann-
líf. Fjárbíll ekur framhjá, kind
jarmar og brátt er hennar lífi lok-
ið. Frá' sláturhúsinu heyrast dauða-
höggin gegn um opna glugga.
AÐ ÁSTRALSKRI
IVRIRMYND.
. Sláturhús KEA er hyggt eftir
ástralskri fyrirmynd árið 1926 eða
þar um bil, ög þá þegar miðað við,
að það gæti tekið á móti 1200 fjár
á dág. Síðan hefur það tekið ýms-

Féð rennur til fjárréttar sláturhússins. — ('Ljósmynd: E. D.)
Ágúst frá Bási flytur gærur á handkerru. — (Ljósmynd: E. D.).
um breytingum, samkvæmt kröfum
tímans. Fjárréttin er til fyrirmynd-
ar og tekur 900 fjár. Hún er á efri
hæð hússins, björt og þurr. Hún er
fullskipuð á hverju kvöldi. I>ar eru
mörk skoöuð.
SLATURSALA
Á SKÝLDU SVÆÐI
Á stóru steinlögðu og skýldu
svæði fer fram slátursala daglega.

Þórarinn verkstj. (t. h.) ásamt nokkrum ókulvísum starfsmönnum.
Aðalsteinn Jónsson fláningsmað-
ur hefur starfað í sláturh. í 41 ár.
En nú eru það ekki bændurnir
sjálfir, seni selja Pétri og Páli,
lieldur félag þeirra. Hvort sem
miinnum þykir þetta hetra eða
verra, er hitt staðreynd, að með ári
hverju minnkar slátursala í slátur-
tíð um land allt. Það er rétt eins os>
, •
lslendingar séu að hxtta að borða
slátur. Tregða slátursölunnar or-
sakast að verulegu leyti af því, aö
neytendur bæjanna eiga þess kost
nú að kaupa tilbúið slátur allt ár-
iö. líúsmæðurnar vilja héldur
kaupa hálfan sláturkepp í einu, en
að matbúa þau að gömlum og goð-
um íslenzkum sveitasið. ’Urit verð-
ið cr ekki prúttað.
Sömu sögu er að segja um kjöt-
iði Gífurlégt magn er keypt af því,
en svo má heita, að þau kaup séu
jöfn allt árið. Þeim fækkar óðunt,
sem salta í tunnur að haustinu.
Allt er keypt eftir hendinni.
KJÖTIÐ BETRA EN ÁÐUR.
Kjötfrystiklefar sláturhússins
liafa vcrið stækkaðir til mikilla
muna og endurbættir og taka ni't
1500—1600 dilksskrokka. Tveir ný-
ir klefar taka auk þess allt að 2300
skrokka. Þar er frostið 24 gráður og
heldur andkalt finnst manni, en
kjötið geymist þarna mun betur en
áður var og er raunar ekki sam-
bærileg vara, miðað við það, sem
áður var.
SÚ.EINA í LANDINU.
í fjögur ár hefur Sláturhús KEA
starfrækt kjöt- og beinaverksmiðju,
þá einu, sem enn er til á landi hér.
Heita má, að allur úrgangur sé
nýttur og enn fremur hefur verk-
smiðjan unnið úr úrgangi slátur-
afurða o. fl. frá Dalvík, Svalharðs-
strönd og Sauðárkróki og gert úr
því mjög verðmætt fóðurmjöl.
Verksrtiiðja þessi, þótt lítil sé, hefur
vakið óskipta athygli og mjög að
vonum. Eull nýtiug framleiðslu-
varanna er mjög mikilvæg.
MARGSKONAR VINNA.
En fylgjumst nú litla stund með
því, sem fram fer á þessum stað.
Fjárbílar koma og féð rennur af
pálli þeirra upp mjiig hallandi
. gang upp í fjárréttina á efri hæð.
Smám saman hverfur það inn í rot-
klefana. Þar er 33 þús. fjár hígað
í liaust, 1400 dag hverri. Aflífáð er
með ^rotbyssum í þrcmur klefum.
EINS OG í „AKKORÐI '.
Fláningssalurinn er bjartur en
frennir þröngur fyrir alit það fólk,
scnt þarna verður að yiniia. Það.
fyrsta, sem ég tók sérstaklega eftir
á þessuni stað, var {>að, hve kapp-
samlega var unnið. Finimtán flán-
ingsmenri voru þarna að störfum
og þeir únnu af kappi. Vonandi
verður þáð fyrirgefið, að ég spurð-
ist lyrir um, hvort þeir væru i' á-
kvaðisvitinu og sú afsökun tekin
til greina', að svóna framúrskarandi
vinnubrögð hef ég ekki oft séð í
Akureyrafkaupstað. Þessir menn
vinna í þrem deildum, í framhaldi
af jafnmörgum rotklefum, og eru
búriir með 1400 fjár kl. 4.30 e. h.
Roskinn maður sat á hverfisteiui
og dró biturlegar svcðjur starfs-
mannánna og hafði mikið að gera.
Hörður vigtar kjötið til neytenda. — (Ljósmynd: E. D.).
þangað til hann er tilbúinn til
skoðunar. Ekkert veit ég um það,
hvort þessu fólki finnst nóg um
flýti fláningsmanna. Þó má álíta,
éftir auðsxrri vinnugleði, áð nokk-
ur liraði eigi ekki illa við það held-
ur. SttiðugUr vatnsflaumur er á
gólfinu og skolast éihreinindi jafn-
harðan burtu. Hreiniæti er undir-
staða góðra neyzluvara.
SKÓÐAÐ, METIÐ OG VEGIÐ.
Dýralæknir skoðar nú kjiitið
rækilega og stimplar þaö cftir á-
Einar Malmquist
vigtar og færir í bækur.
VINNUGLEÐI.
í fláningarsalnum cr tekið innan
úr skrokkunum og flutt 'i renntfiii
niður á neðri hæð. Piltar og stúlk-
ur vitina að þessu og eru furðu
mörg handtök við hvern kropp.
Þorbjörn
hvessir eggjar
Jónsson
á hverfisteini.
Jón Friðlaugsson
metur kjötið.
kveðnum reglum. en siðar er það
ílutt í lyftum á neðri hæðina. Þar
eru enn trúnaðarmenn að störf-
um. Kjötmatsraaður skoðar hvern
skrokkinn af öðrum og vigtarmað-
urinn vegur þá síðan og skráir í
bækur sínar og enn eru sett merki
á kjötið áður en það er endanlega
sett í frystiklefana. Hvítklætt og
þrifalegt fólk vinnur við kjötið.
FRYST TIL UTFLUTNINGS.
Á sörnu hæð og mat og vigtun fer
fram, eru fjöhnargar stúlkur og
karlmenn að st-örfum. Innyflin eru
aðskilin. Garnir raktaf og saltað-
at og hreinsaðar síðar. Lifur, hjörtu
og iiýru og jafnvel lungu eru sett
í snotrar umbúðir til frystingar og
útflutnings: Ennfremuf verðmætir
kirtlar úr hrútlömlnim. Þar eru og
stúlkur að útbúa hin ýmsu merki
á vörurnar. Stórt pláss ér fyrir kæl-
ingu á ölium innmat.
IvONUR SITJA VIÐ ELDA,
KARLMENN í HELJARKUl.DA.
Og ekki má gleyma blessuðuin
sviðunum. Þrjár konur klippa
hausa og aðrar þrjár svíða í öðrum
vistarvcrum, og unglingar klippa
horn af liausum.
Knáir nienn og lítt kulvísir
yinna i frystiklefunum og enn aðr-
ir við afhendingu og heimsend-
ingu á slátrum, scm afgreidd eru
eftir pöntunum. Uti má sjá menn
með vel hlaðna gæruvagna og fleiri
störf. Þar eru bændur á stjái til að
taka á móti slátrum og bæjarmenn
að verzla. Við vigt eina heljarmikla
stendur Söhimaður og vigtar kjöt
lianda verzlunum þg einstakling-
Um, sem kaupa heila skrokka.
SKIP LIGGUR
VIÐ BRVGGJUNA.
Nú í haust hafa tvö skip tekið
dilkakjöt til útflutnings. Til Sví-
þjóðar fóru 4950 skrokkar eða ná-
lega 69 smálestir og 1700 skrokkar
eða rúntar 23,5 smálestir til Barida-
ríkjanna. — Nokkrir menn uhnu
við útskipun þennan dag og vfir-
kjötmatsmaðurinn fylgdist vel með
því, ao í engu skeikaði.
HUNDRAÐ MANNS.
Haukur P. Ólafsson hefur verið
sláturhússtjóri síðustu 6 árin, vask-
ur maður og vinsæll. Hjá honum
vinna um eða yfir hundrað manns,
og er ekki heiglum hent að komast
hjá hinum venjulegu árekstruin í
■svo stórum hópi verkafólks. En í
því starfi nýtur hann margra úr-
vals verkamanna og þeirra, sem
verki stjórna á hverjum stað.
Sigríður þvær og hæklabindur.
GEYSILEG VERÐMÆTE
Um leið og minnzt er á slátrun
í haustkauptíð, er rétt að benda á,
að verðmæti landbúnaðarfrairi-
leiðslunnar nema árlega hátt í 900
milljönir króna. Örlítill hundraðs-
hluti þessara vara er fluttur út, en
hitt notað innanlands.
Á opnu, sltýldu svæði fer slátursalan fram. — (Ljósmynd: E. D.).
I fláningssalnum. — (Ljósmynd: E. D.).
Kjötið flutt til skips undir umsjón Halldórs Ásgeirssonar. — (Ljósmynd: E. D.).