Dagur - 06.04.1960, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 6. apríl 1960
Skrifstola i Halnarsir.iii M() — Sími lllili
UITSTjÓHI:
E R L f N G II R D A V í l> S S (> N
Auglýsiug.'istjmi:
JÓN SAMÍT.1.S.SON
Á(ganguritui ko.siar kr. 75.00
BlaftíA kcinur úl á iniAvikliiliígmu og
laugarrliiguni, Jugar cliii stamla til
Gjaldflagi ii I. júlí
PRENTVF.RK ODOS BJÖRNSSONAR II.F.
<
TEKJUSKATTURINN
EITT af fyrirheitum ríkisstjómarinnar til
að bæta hag almennings, var það að afnema
tekjuskatt af venjulegum launatekjum
manna. Þetta var harla gott, því af sköttum
þykir meira en nóg. Og nú er frumvarpið
fram komið. Samkvæmt því verður einstakl
ingur með 50 þús. kr. árstekjur tekjuskatts
laus, hjón með 70 þús. kr. árstekjur einnig
ogsíðan dragast frá 10 þús. kr. af tekjum, sem'
þar eru framyfir, fyrir hvert barn á fram-
færzlualdri.
Kvæntur heimilisfaðir með 60 þús. kr. árs-
tekjur og tvö börn á framfæri hefur þurft að
greiða um 1200 króna tekjuskatt. En rnargir
þurfa að láta sér nægja minni árstekjur og
þeir greiða þá auðvitað lægri tekjuskatt. Nú
fellur þessi skattur niður, og hefur margur
þakkað minna.
En hvernig lítur dæmið út þegar liátekju-
menn eiga í hlut? Greiða þeir þá þeim mun
hærri tekjuskatt? Nei, því fer fjarri. Hátekju-
rnaður með 160 þús. kr. árslaun og sömu fjöl-
skyldustærð fær hvorki meira né minna en
16500.00 króna lækkun á sínum tekjuskatti.
Þessi dæmi sýna það glöggt, að hin nýja stefna
frá beinum sköttum til óbeinna, sem ríkis-
stjórnin er nú að innleiða, færir birgðarnar af
bökum hinna ríku, yfir á lierðar hinna fá-
tæku. Tekjur ríkissjóðs minnka auðvitað
vegna lækkunar tekjuskattsins, en þær koma
margfaldlega í gegn um söluskattinn nýja,
sem leggst á allar vörur og þjónustu, að lieita
má, og margfaldlega á sumar þeirra.
Þótt deila megi um beina skatta, svo sem
tekjuskattinn og þá óbeinu, svo sem sölu-
skattinn, dylst engum, að óbeinu skattarnir
eru almenningi, með miðlungstekjur og þar
íyrir neðan, mjög óhagstæðir. Verkalýðsflokk
amir, ekki sízt Alþýðuflokkurinn, hefur talið
óbeina skatta hina ranglátustu skatta sem til
eru, þótt sá flokkur hafi snúið við blaðinu.
Ríkisstjórnin lagði áherzlu á, að með gild-
andi tekjuskatti væri mjög mikið svikið und-
an, skattúrinn væri erfður í innheimtu og
innheimtan kostaði auk þess stórfé og létta
þyrfti álögum af almenningi. Þessu er því til
að svara, að það voru ekki hinir tekjurýru í
þjóðfélaginu, sem sviku undan skatti, heldur
hinir ríku og tekjuháu. Þeir geta haldið því
áfram. Innheimtukerfinu er ekkert breytt og
verður þar því ekki um spamað að ræða.
Hins vegar er einnheimta söluskattsins að
verulegu leyti í höndum þeirra manna, sem
kappkosta allt annað en skila skattpeningum
í ríkissjóð.
Hin nýja skipan í skattamálum, er árás á
lífskjör almennings, en sannkölluð „viðreisn"
fyrir hina ríku.
í sömu átt hnígur frv. stjómarinnar um
útsvör. Upp á að taka veltuskattsfarganið,
jafnvel af félagsmannaviðskiptum samvinnu-
félaga, sem er hið herfilegasta misrétti. Auð-
vitað kemur þessi skattheimta hvergi annars
staðar niður en á almenningi, ofan á allt
annað, sem búið er að leggja á hans
herðar.
Draumurinn hans Gunnlaugs
í Torfunesi.
ÁRIÐ 1940 birti Dagur einn af
draumum Gunnlaugs Þorvalds-
sonar í Torfunesi um „gullöld
íslendinga" og þykir hann hafa
rætzt berlega, svo sem þeir
þekkja, er þetta muna. Dagur fór
þess á leit við Gunnlaug, að hann
segði annan draum, og fer hann
hér á eftir:
„Eins og þú manst, lá gamli
þjóðvegurinn upp með túninu á
Krossum á Árskógsströnd að
sunnan og upp fyrir túnið. En
suður og upp á túninu stóðu
tvenn fjárhús. Ærhúsin voru
neðar og stóðu hlið við hlið og
hlaða á endanum að vestan. Of-
ar á túninu voru lambhúsin og
sneru endum saman með hlöðu
milli, og er það syðra lamb-
húsið, sem hér kemur við sögu.
Dyrnar á því voru að austan, á
hliðnarveg’gnum. Gluggi var á
suðurstafni og var hann ætlaður
fyrir 3 rúður, en glerið var brot-
ið og torfa sett fyrir gluggann í
staðinn. Það var því oftast
dimmt eða skuggsýnt í húsinu,
aðeins skíma niður um stromp-
inn. Milli hlöðu og fjárhúss var
þilstafn.
Og svo kemur þá draumurinn.
Eg var á 12. árinu þegar þetta
bar við, árið 1903. í svefninum er
eg staddur við þjóðveginn fyrir
sunnan fjárhúsin og man eg ekki
hvað eg var þar að gera, annað
en það að eitthvað var eg á gangi
til og frá. Fór eg síðan yfir tún-
garðinn og heim að dyrunum á
syðra lambhúsinu, opna hurðina
og fer inn, án þess að vita að eg
ætti þangað nokkurt erindi. Eg
bjóst við sama myrkrinu og þar
var jafnan. En í stað myrkursins
er þar nú bjart, svo skínandi
bjart, að hvergi bar skugga á.
Birtan skar þó ekki í augun,
þótt hún væri mikil, heldur var
hún mild og fögur. Og allt var
fagurt í húsinu. Garðinn og
garðastokkarnir, þar sem eg
þekkti hvern kvist og fjöl, stoð-
irnar ,lausholtið og raftarnir, já,
jafnvel grjótið og torfhnausarnir
veggjunum var með nýjum
svip — unaðslegum svip, sem
ekki er hægt að lýsa með orðum,
svo mikil var fegurðin í öllu
þessu, að enginn getur ímyndað
sér það og eg fylltist lotningu
fyrir þessari guðdómlegu fegurð.
Eg horfði á allt þetta um stund,
en sá þá, að rúm er inn við
stafninn, meðfram garðanum og
situr karlmaður á rúmstokknum.
Eg færði mig innar eftir krónni
og sá fljótt, að það liggur kona í
rúminu og það var engin önnur
en Anna systir mín, en maður-
inn var Steini á Krossum (Þor-
steinn Þorvaldsson, síðar á
Hellugerðum). Einhvern veginn
fannst mér systir mín öðruvísi
en hún átti að sér að vera. Hún
var föl og mögur, en það fór
henni þó mjög vel og hún var
þjáningalaus að sjá.
En í þessu sé eg hvað þarna
fer fram og þótti ekki fagurt.
Steini er að rekja garnirnar úr
Önnu og fylltist eg þá gremju og
meðaumkun yfir þessari með-
ferð. Gat eg þá ekki orða bundist
og segi í umvöndunartón: Held-
urðu að það sé ekki verra að
draga garnirnar svona. En þá leit
Steini þóttalegk til mín og segir:
Níu álnir þarf eg að fá, og varð
samtalið ekki lengra, en eg fór
út og varð draumurinn ekki
lengri.
Þessi draumur er mér enn í
fersku minni, þótt hann þokaði
úr huga mér tímunum saman
fyrir öðrum umhugsunarefnum.
En hann hefur þó rætzt. En eftir
fullri ráðningu þurfti eg að bíða
í 26 ár. ,
Það liðu fjögur ár frá því að
mig dreymdi drauminn, þar til
þau voru gefin saman í hjóna-
band Þorsteinn og Anna, og hélt
eg, að þeim hefði verið allt ann-
að í huga fjórum árum fyrir gift-
inguna. Svo liðu 22 ár frá brúð-
kaupinu þar til þau hjónin fluttu
suður í Árnessýslu. Það var um
vor og fór Þorsteinn fyrst, um
sumarmálaleytið, að mig minnir,
en Anna gat ekki farið þá, því
að hún var að því komin að ala
barn. Hún fór að Gilsbakka og
beið fæðingarinnar þar hjá hin-
um ágætu hjónum, Soffíu og
Þorvaldi. Þar fæddi hún svo
barn sitt.
Eg bjó í Götu, en fór nokkrum
dögum seinna að Gilsbakka
til að sjá systur mína áður en
hún flytti alfarin suður og
kveðja hana.
En þegar eg gekk að sæng
Önnu, varð mér einkennilega
við. Þar sá eg sömu myndina og
draumnum forðum. Þar sá eg
hina sömu Önnu og fyrir mig
bar í draumi 26 árum áður. Og
hjá henni hvíldi 9. barn þeirra
hjónanna.
Þorsteinn var búinn að fá 9
álnirnar sínar og þær urðu held-
ur ekki fleiri. Ráðningin var
fengin. En þó hef eg hugleitt það
í seinni tíð, hvort þetta sé hin
rétta ráðning, þótt hún virðist
liggja nokkuð ljóst fyrir. Eða var
verið að sýna mér fegurðina
við fæðingu frelsarans. — Þá
kemur mér jólaguðspjallið í hug.
Ekkert rúm var í gistihúsinu.
Hinn nýfæddi sveinn var reifað-
ur og lagður í jötu. Nekt hússins
var nægilega mikil til þess að
framkalla himneska dýrð og feg-
urð við fæðinguna. Margir komu
á þennan stað og vitnuðu með
fjárhirðunum, þeirra á meðal
vitringarnir. Þar sem myrkrið
réð ríkjum, varð uppljómað af
himneskri og óendanlegri feg-
urð, hvort sem hugsað er
þrengri merkingu og jatan höfð
í huga eða víðari merkingu um
hinn mikla boðskap, sem er veg-
vísir kristinna manna.“
Fargjöld og fluggjöld
hækka verulega eins og flest
annað um þessar mundir. Flug-
fél. íslands hefur auglýst 10%
hækkun á fargjöldum og 50%
hækkun farmgjöldum.
Fargjöld með skipum Eim-
skipafélagsins hafa þegar hækk-
að um 50%.
Fyrsta apríl-fréttir
SUNNANBLÖÐIN hafa í seinm
tíð spreytt sig á 1. apríl-fréttum,
og svo var enn hinn fyrsta þessa
mánaðar.
Tíminn sagði frá miklum vín-
birgðum, mjög gömlum, sem hvað
eftir annað höfðu fundist, en
gleymzt jafnóðum. En nú ætti að
selja þetta allt við hóflegu verði
hverjum, sem hafa vildi, og gætu
lagt til ílátin. Rommpotturinn á
52 kr. og portvínið á 15 krónur.
Alþýðublaðið sagði frá alþjóð-
legum glæpamanni, sem kominn
væri til Reykjavíkur. Hann væri
vel vopnaður og þriggja fingra
vant hægri handar. Nafn hans
væri Mikey Ppillane, en hann
þættist heita Jón Jónsson.
Morgunblaðið lét sér ekki
nægja að birta eina 1. apríl-frétt.
heldur tvær. Önnur var sú, að 88
punda lax hefði veiðzt við GrímS'
ey. Hin fréttin var þó mun snið
ugri og bar yfirskriftina: „Aukn
ir skattar hafa ekki verið lagðir
á þjóðina."
Fréftir frá S. Þ.
FRÍVERZLUNARSVÆÐI í M,- OG S.-AMERÍKU
í Montevideo, höfuðborg Uraguay, hafa fulltrúar
sjö ríkja í Mið- og Suður-Ameríku undirritað sátt-
mála um að koma á innbyrðis fríverzlunarsvæði.
í þessum ríkjum búa 70 af hundraði allra íbúa Mið-
og Suður-Ameríku, en þeir eru nú um 200 milljónir.
Sáttmálinn felur í sér hægfara útþurrkun þeirra
viðskiptahafta sem verið hafa í gildi milli umræddra
sjö landa. Búizt er við að þessi sáttmáli verði horn-
steinn enn vítækari sameiginlegs markaðs á þessu
svæði, sem Efnahagsnefnd S. Þ. fyrir Mið- og Suð-
ur-Ameríku hefur lengi unnið að.
Sáttmálinn milli ríkjanna sjö mun hafa í för með
sér verulega aukningu á gagnkvæmum viðskiptum
Ameríku-ríkjanna, sem nú nema alls 800 milljónum
dollara eða aðeins 10 af hundraði utanríkisviðskipta
svæðisins. Búizt er vð að auknar markaðshorfur
mun ýta undir þróun landbúnaðar og iðnaðar og
auka möguleikana á eflendri fjárfestingu.
Á fundi með blaðamönnum í Upplýsingaskrifstofu
Sameinuðu þjóðanna í Buenos Aires sagði Paul
Prebisch, framkvæmdastjóri Efnahagsnefndar S. Þ.
fyrir Mið- og Suður-Ameríku (ECLA), að nefndin
hefði unnið að því undanfarin tvö ár að koma á
slíku efnahagssamstarfi.
Löndin sjö sem hafa undirritað sáttmálann eru
Argentína, Brasilía, Chíle, Mexíkó, Paraguay, Perú
og Urúguay. Bólivía hefur einnig tekið þátt í um-
ræðunum, en hefur ekki enn undirritað sáttmálann.
Þetta ríki hefur hins vegar fengið 4 mánaða frest
til að ákveða hvort það vill'vera einn af „stofn-
endum“ fríverzlunarsvæðisins. Öðrum ríkjum í Mið-
og Suður-Ameríku er heimil þáttaka í Mverzlunar-
svæðinu, og fjögur þeirra sendu áheyrnarfulltrúa
á fundinn í Montevideo: Cólombía, Ecuador, Guate-
mala og Venezúela.
70 RÍKI GEFA ÚT FLÓTTAMANNAFRÍMEFKI
Um 70 ríki hafa tilkynnt að þau muni gefa út sér-
stök frímerki 7. apríl n. k. í tilefna af flóttamanna-
árinu. Forstjóri Flóttamannahjálpar S. Þ., dr.
Auguste R. Lindt, skýrði frá þessu á dögunum. Frí-
merkjunum er bæði ætlað að draga athygli manna
að fjársöfnuninni handa flóttamönnum, sem nú fer
fram um allan heim, og efla áhuga fólks á þessu
mannúðarstarfi, og svo er þeim ætlað að auka sjálf-
ar tekjurnar af flóttamannaárinu. í allmörgum lönd-
um á nefnilega að selja merkin á hærra verði og
láta mismuninn ganga til flóttamannastarfsins, en
önnur lönd muu gefa hluta af venjulegu nafnverði
frímerkjanna til flóttamanna.
IÐNSKÓLI FYRIR PALESTÍNUFLÓTTAMENN
Nýr iðnskóli handa flóttamönnum frá Palestínu
verður byggður fyrir fé sem safnast hefur í ýmsum
löndum í sambandi við alþjóðlega flóttamannaárið.
Er hér um að ræða fjórða skóla sinnar tegundar
fyrir þessa flóttamenn og fyrsta skólan sem byggður
er fyrir fjárframlög í sambandi við flóttamannaárið.
Skólinn mun auka möguleika umræddra flótta-
manna á iðnmenntun um 25 af hundraði. Skólinn
mun rúma 225 nemendur, sem dveljast í heimavist
hans meðan þeir eru að ljúka námi í trémsíði, vél-
virkjun, járnsmíði, pípulagningum o. s. frv..
Bygging skólans mun kosta um 350.000 dollara,
og kostnaðurinn á hvern nemanda er áætlaður 650
dollarar á ári.
í STUTTU MÁLI
Guinea hefur fengið upptöku í Menningar- og
vísindastofnun S. Þ. (UNESCO), og eru meðlima-
ríkin þá alls orðin 82 talsins.
Belgía hefur afhent Alþjóðavinnumálastofnuninni
(ILO) hálfa milljón belgískra franka til að koma í
framkvæmd verkefnum sem eiga að bæta hag og
lífskjör Indíánanna í Andesafjöllum í Ecuador, Bóli-
víu og Perú.
Stjóm Barnasjóðs S. Þ. mun sennilega leggja fram
50.000 dollara til hjálpar hinum nauðstöddu börnum
í Agadir. Fyr'ir þessa fjárhæð verða keypt rúm
handa sjúkrahúsum og matarföng.
Bólusótt er í rénun í heiminum samkvæmt
skýrslu frá Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni
(WHO). Tölurnar taka þó ekki til meginlands Kína.
Á árinu 1958 voru tilfellin alls 242.000, en 1959 voru
þau komin niður í 72.000.
20 sérfræðingar í kjarnageislun og áhrifum henn-
ar á lifandi vefi og önnur líffæri sátu alþjóðlega
ráðstefnu á liöfuðstöðvum Alþjóðakjarnorkustofn-
unarinnar (IAEA) í Vínarborg dagana 2,-—4. marz
s.l.. Þeir i'æddu m.a. áhrif geislunar á selluvefi og
taugakerfi, vandamál í sambandi við mótstöðuafl
líkamans gegn geislun og nýlega þróun í rannsókn-
um á varnarráðstöfunum gegn geislun. Ennfremur
var rætt um geislun á matvælum.
Ráðstefnan var kölluð saman sem liður í við-
leitninni við að samræma alþjóðlegar rannsóknir
sem miða að því að finna líffræðileg eða efnafræði-
leg varnarlyf gegn kjarnageislun.