Dagur - 09.01.1965, Blaðsíða 5

4
5

itelHK*r>iM~l i fr'líiri Vi« -ií Ji.ijrjririi ^
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Síniar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
Fjárlög ríkisins
EITT AF síðustu verkum Alþingis
fyrir jól var að afgreiða fjárlög ríkis-
ins fyrir árið 1965. Kennir þar
margra grasa, og verður að sumu
vikið síðar. Þetta er, eins og kunnugt
er, langhæstu fjárlög í sögu hins
unga íslenzka lýðveldis. Niðurstöðu-
tala innborgana og útborgana hjá
ríkissjóði á hinu nýbyrjaða ári, sam-
kvæmt þessum fjárlögum er 3529.2
MILLJ. KRÓNA eða rúmlega hálf-
ur fjórði milljarður. Hér er þó ekki
öll sagan sögð, því eftir er að sam-
þykkja vegaáætlunina næstu fjögur
ár (1965—1968). Hinar sérstöku tekj-
ur vegasjóðsins af benzínskatti og
bifreiðagjaldi verða ekki undir 200
millj. kr. á þessu ári. Að þeirri upp-
hæð viðbættri er niðurstöðutalan
komin upp í nálega 3730 millj. kr.
Undanfarin ár hafa niðurstöðutöl-
ur fjárlaga verið þessar:
Árið 1958 ........ 882.5 millj.
Árið 1959 ........ 1146.0 millj.
Árið 1960 ........ 1501.8 millj.
Árið 1961 ........ 1588.7 millj.
Árið 1962 ........ 1752.0 millj.
Árið 1963 ....... 2198.1 millj.
Árið 1964 ........ 2696,2 millj.
Árið 1965 ........ 3730.0 millj.
Árið 1958—1959 eru niðurgreiðsl-
ur vara, sem þá koma úr útflutnings-
sjóði, bætt við fjárlagaupphæðina
og árið 1965 sértekjum vegasjóðsins,
til þess að tölur verði sambærilegar.
Hækkunin frá 1958 er nokkuð yfir
300%.
Ríkisstjórnin hefur nú um ára-
mótin lækkað bankavexti almennt
um 1% þannig, að venjulegir inn-
lánsvextir verða 6% í stað 7%,
venjulegir víxlavextir verða 8% í
stað 9% o. s. frv. Vextir af afurða-
víxlum, sem Seðlabankinn endur-
kaupir, eru lækkaðir nokkru meira.
Hér hefur ríkisstjórnin enn einu
sinni neyðzt til að fara inn á þá leið,
sem Framsóknannenn hafa ben.t á
og barizt fyrir að farin yrði, þótt of
skammt sé gengið. Vaxtalækkunin
mun eiga að draga úr óvinsældum
stjórnarinnar út af nýja söluskattin-
um. Af viðreisnarskikkjunni frá
1960 eru nú senn eftir tötrar einir.
í kosningum á Alþingi lánaði rík-
isstjómin Alþýðubandalaginu eitt
atkvæði og kom kommúnistum
þannig í sex trúnaðarstöður, sem
þeir sjálfir höfðu ekki atkvæðamagn
til að fá af eigin rammleik. Margir
telja þetta laglega jólagjöf, og ef
marka skal Morgunblaðið, mætti
ætla, að Sjálfstæðismenn hefðu talið
kommúnista lítt hafa til hennar unn-
ið. En Einari Olgeirssyni muni ætl-
að að sjá um, að gjald komi fyrir á
nýja árinu.
Silungs-aðgerð við Mývatn. (Ljósmynd: E. D.)
Vatnabúamir gela gefið
margfaldar tekjur
með því að hjálpa náttíirunni - rækta stofnana
ÚTGÁFA ALMENNA BÓKAFÉLAGSINS
STRÁKUM þykir gaman að
handsama lontur undir lækjar-
bakka, fullorðnir kaupa leyfi
til að freysta gæfunnar og veiða
lax á stöng og gjalda 1—2 þús
krónur fyrir daginn. Og eins
og það er víst, að strákarnir
halda áfram að veiða lontur,
jafnvel bara hornsíli, kaupa hin
ir fullorðnu veiðileyfin í laxán-
um, hvar sem þau fást og fyrir
hátt verð. Á síðustu árum eru
millj. nefndar í sambandi við
veiðiréttindi. Innlendir menn og
útlendir veiða lax á stöng, hvort
sem það borgar sig eða ekki.
Hér er ekki um tízkusveiflur
að ræða, hvernig menn eyða
tímanum eða skemmta sér. Fyr-
ir því er næg reynzla erlendis.
Og hér á landi er laxveiði á
stöng ekki atvinna heldur sport.
Þótt ár og veiðivötn hafi um
áraraðir verið ræktuð víða er-
lendis, til að auka veiðina og
þar með tekjur hlutaðeigandi,
byggist laxveiðin hér á landi,
svo og sjóbirtingsveiðin, nær
eingöngu á hinum „náttúrlegu"
göngum þessara fiska úr sjó í
freskt vatn. Það eina, sem veru
Iega hefur breytzt, er leigan. Þó
vita menn vel, að það er hægt
að hjálpa náttúrunni til að auka
fiskgengdina, jafnvel margfalt
og jafnvel að gera þær ár góðar
veiðiár sem áður voru „dauðar“.
Auk þessa eru svo möguleik-
arnir til fiskeldisstöðva, þar
sem fljótvaxnar fisktegundir
eru fóðraðar í tjörnum og hafð
ar undir mannshendi eins og
húsdýr.
Hér á landi eru margar laxár
góðar og enn fleiri ár miðlungi
góðar, sem hægt er að rækta
upp og gera miklar veiðiár. Og
enn eru ár, já heil vatnasvæði
„dauð“ og fisklaus e. t. v. vegna
einnar hindrunar á leið laxa og
silunga úr sjó. Það eru dýrar
hindranir og þarf að ryðja þeim
úr vegi.
Hér vantar tilfinnanlega klak
og uppeldisstöðvar, þar sem
lax væri alinn upp fyrstu 2 ár-
in eða í göngustærð. Um 10% af
þeim löxum skila sér aftur í
móðurána, sem stórir og eftir-
sóttir fiskar. Og heiðarvötnin
okkar mörgu! Hve verðmikil
veiðivötn geta þau ekki orðið?
Mörgum þykir lítið til laxveið-
anna koma, kostnaður mikill
og eftirtekjan lítil þegar um
stangaveiði ræðir. Slíkt má til
sanns vegar færa um sport yfir
leitt. En laxinn er þó dýrmæt
vara, þótt sjaldan þyki nóg
veitt. Til gamans má geta þess
um laxveiðina í Borgarfirði, er
um getur í riti kaupfélagsins
þar í haust, að félagið tók á
móti 2820 löxum til útflutnings
árið 1963. Smálax þó ekki með
talinn. Utflutningsverð á 1. fl.
laxi varð kr. 85.00 pr. kg.
ísland er land hinna miklu
möguleika í fiskirækt og veiðum
í ám og vötnum, og enn órækt
að á því sviði.
NÝR „F0SS“
NYTT vöruflutningaskip, sem
Eimskipafélagið á í smíðum hjá
Álaborg Værft í Álaborg, hleyp
ur af stokkunum hinn 10. febrú
ar og er áætlað að smíði verði
að fullu lokið í maí n.k. Fljót-
lega eftir að þetta skip hefur
hlaupið af stokkunum verður
kjölur lagður að öðru skipi, er
Eimskipafélagið hefur samið um
smíði á hjá sömu skipasmíða-
stöð. Áætlað er að smíði seinna
skipsins ljúki í janúar árið 1966.
Bæði þessi Vöruflutningaskip
verða af sömu gerð og stærð,
opin hlífðarþilfarsskip, 2650 D.
N. tonn, með styrkleika til þess
að sigla lokuð. Aðalaflvél verð-
ur 3000 hestöfl og ganghraði
nál. 14 sjómílur.
Nýsmíðar þessar_eru liður í
endurnýjun á skipastóli félags-
ins.
(Frétt frá hf Eimskipa-
félagi íslands).
AF ÚTGÁFURITUM Almenna
bókafélagsins á síðasta ári má
fyrst nefna þær þrjár bækur,
sem komið hafa í hinum vin-
sæla flokki Lönd og þjóðir. —
Þessar bækur eru Mexíkó, eftir
W. W. Johnson, þýðandi Þórð-
ur Orn Sigurðsson, Sólarlönd
Afríku, eftir R. Coughton, þýð-
andi Jón Eyþórsson, og Spánn,
eftir Hugh Thomas, í þýðingu
Andrésar Kristjánssönar. Senni
lega hefur ekkert af því, sem
AB hefur gefið út, náð jafn al-
mennum vinsældum og einmitt
þessi bókaflokkur, og ber þar
hvort tveggja til skemmtileg
frásögn um efni, sem öllum eru
hugleikin, og frábært mynda-
val, en auk þess hefur vinsam-
leg samvinna við upphaflega út
gefendur gert félaginu kleyft að
selja þær við mjög hóflegu verði
Alls eru tíu bækur komnar út í
þessum flokki, en tvær þeirra,
Frakkland og Bretland, eru nú
þegar algerlega uppseldar og
sumar hinna hvað úr hverju
á þrotum. Því miður eru engin
tök á að endurprenta þessar
bækur og koma þær ekki fram
á íslenzkan bókamarkað.
Þættir um íslenzkt mál, kom
út sl. haust. Þar rekja sex ís-
lenzkir málvísindamenn upp-
runa og sögu íslenzkrar tungu
menningarþróun, en ritstjórn
og ræða stöðu hennar í nýrri
bókarinnar annaðist dr. Halldór
Halldórsson. Ekki er því að
leyna, að enn sem komið er hef
ur sinnuleysi almennings um
þessa bók valdið talsverðum
vonbrigðum. Reyndar hafði aldr
ei verið búizt við, að hún yrði
metsölubók, en þegar þess er
gætt, hve verndun móðurmáls
ins hefur mjög verið höfð á
orði að undanförnu, hefði mátt
ætla, að hún yrði kærkomin
fleiri, en í-eynzt hefur til þessa.
Á öndverðu ári gaf félagið út
bækur eftir tvö íslenzk skáld.
Jón Oskar sendi frá sér ferða-
hugleiðingar frá ítalíu og Ráð-
stjórnarríkjunum, Páfinn situr
enn í Róm, og var allmikið rætt
og ritað um bókina. Hin bókin,
Austan Elivoga, er fyrsta ljóða
bók Böðvars Guðmundssonar,
stúdents við norrænudeild Há-
skólans. Oft er talað um, að
ljóð ungra skálda seljist illa, en
ekki er það algild regla, ef
dæma má eftir þessari bók, því
hún má nú heita uppseld. Þá
kom í haust út smásagnasafr^
Svartárdalssólin, eftir þriðja ís
lenzka skáldið, Guðmund Frí-
mann, og er það fyrsta bók
hans í óbundnu máli.
í sumar komu út hjá AB tvær
stuttar skáldsögur eftir erlenda
öndvegishöfunda, Vaðlaklerkur,
eftir Steen Steensen Blicher, í
þýðingu Gunnars Gunnarsson-
ar, og Ehrengard, eftir Karen
Blixen, í þýðingu Kristjáns
Karlssonar. Með þessum bók-
um er hafin útgáfa á nýjum
flokki sem í verða stuttar úr-
valssögur erlendra höfunda.
Þá er komið að þeim bókum,
sem kalla mætti jólabækur AB
Verður þá fyrst fyrir Jómfrú
Þórdís, hin nýja skáldsaga Jóns
Björnssonar. Höfundurinn hef-
ur sótt efni bókarinnar í frægt
sakamál frá öndverðri 17. öld,
hinu myrka tímabili hjátrúar og
hindurvitna, þegar skuggi Stóra
dóms og hins danska konungs-
valds vofir yfir landinu og forn
og nýr átrúnaður áttu í bar-
átlu um sálir fólksins. Allar
fyrri skáldsögur Jóns Björns-
sonar hafa selzt upp og má rriik
ið vera, ef hið sama verður
ekki upp á teningnum með Jóm
frú Þórdísi.
Þá er nýlega komið lokabindi
hins mikla ritverks Kristjáns
Albertssonar um Hannes Haf-
stein. Þarf ekki að fara mörgum
orðum um þetta rit, því senni-
lega hafa engar íslenzkar bæk-
ur vakið jafnmikla athygli, eða
leitt af sér eindregnari viðbrögð,
ýmist til andófs eða hrifningar.
Fyrsta bindið kom út haustið
1962 í 6000 eintaka upplagi, sem
allt seldist upp á tæpum þrem
ur vikum, og varð þá strax að
prenta viðbótarupplag, sem út
kom í fyrra. Af því bindi eru
nú til innan við þúsund eintök.
Annað bindið, hefur einnig selzt
mjög mikið, enda þótt hin svo
kallaða jólasala færist að mestu
fyrir, vegna þess hve lítið af
upp.laginu náðist þá úr bandi af
verkfallsástæðum, og nú, eftir
að lokgbindið er komið út, virð
ist síður en svo hafa dregið úr
áhuga almennings á þessu
mikla ritverki. Að sjálfsögðu
mun enn verða deilt um af-
stöðu höfundarins gagnvart ein
stökum mönnum og málefnum,
en hitt orkar ekki tvímælis, að
aldrei fyrr hefur viðburðarrík-
asta tímabili í sögu íslands ver-
ið gerð ýtarlegri skil en í þess-
ari ævisögu Hannesar Hafsteins
hins glæsilega skálds og þjóðar
leiðtoga.
Bók dr. Sigurðar Þórarinsson
ar um Surtsey er einstætt heim
ildarrit í máli og myndum um ó
viðjafnanlegt jarðsögulegt fyrir
brigði. Hafa menn beðið hennar
með mikilli eftirvæntingu og
fyrirspurnir borizt um hana úr
ótrúlega mörgum löndum. Aldr
ei hefur heldur verið lögð jafn
í desembermánuði sl. var Hóla
kirkja í Eyjafirði raflýst og raf
hituð.
Fyrsta messugjörð eftir fram
kvæmd þessa fór fram á annan
í jólum, og talaði séra Benja-
mín Kristjánsson um dýrð ljós-
anna, ekki einungis þeirra, sem
maðurinn notar við að reka
myrkrið að höndum sér, heldur
og hinna æðri ljósa.
í þessu sambandi voru kirkj-
unni gefnar ýmsar gjafir:
Frá Raforkusjóði Sesselju Sig
urðardóttur kr. 5,000,00. Frá
Kjartani Júlíussyni, til minning
mikil vinna í nokkra bók fé-
lagsins af þessu tagi og Surtsey.
Alls er bókin 112 bls. og auk
teikninga í formála hefur hún
að geyma fimmtíu myndir, vald
ar úr meira en eittþúsund Ijós-
myndum, er helmingur þeirra
litmyndir. Við val myndanna
hefur í senn verið farið eftir feg
urð myndanna og heimildargildi
i
og segja má að þær reki þróun-
arsögu eyjarinnar alit frá upp-
hafi. Einnig er skilmerkileg frá
sögn um gosið í skemmtilegri
inngangsritgerð eftir dr. Sigurð
Þórarinsson, en hann hefur að
sjálfsögðu haft mestan vanda af
þessari bók ásamt Torfa Jóns-
syni teiknikennara, sem hefur
ráðið útliti hennar og uppsetn-
ingu. Kassagerð Reykjavíkur
hefur annazt myndamót og
prentun mynda og hafa starfs
menn hennar lagt frábæra alúð
við verk sitt.
Kvæði og dansleikir er mikið
rit í tveimur bindum eða alls á
níunda hundrað blaðsíður. Er
það fyrsta verkið í safni fs-
lenzkra Þjóðfræða, sem unnið
hefur verið að á vegum AB um
alllangt skeið, og má segja, að
næstu bækurnar í þessum flokki
séu senn tilbúnar undir prent-
un. Að meginhluta taka kvæði
og dansleikir til fornkvæða, sem
svo hafa verið nefnd, vikivaka
og viðlag, en af öðrum efnis-
flokkum má nefna stökur, kviðl
inga, amorskvæði, þulur og
langlokur. Telur AB sér mikið
happ að hafa fengið mag. Jón
Samsonarson til að búa útgáf-
una úr garði. Hefur hann unnið
að henni í nokkur ár, kannað í
því skyni sæg handrita í innlend
um og erlendum söfnum og orð
ir æðimargs vísari eins og bert
verður af hinni miklu og ýtar-
legu inngangsritgerð hans, en
hún ein er um 240 bls. Þetta er
tvímælalaust á sínu sviði veg-
legasta safn þeirra kvæða, sem
orðið hafa til með þjóð vorri á
liðnum öldum, og hefur fæst
af þeim verið tiltækt fyrr en
nú, enda sitthvað ekki áður
komið í leitirnar. Þarf því ekki
að efa, að Kvæði og dansleikir
eignist sæti meðal grundvallar-
rita í þjóðlegum bókmenntum
íslendinga og áreiðanlega er hér
um að ræða mikla námu fróð-
leiks og skemmtunar.
ar um foreldra hans kr. 6.000.00.
Ljósakróna til minningar um
Jón Siggeirsson Hólum gefin af
Geirlaugu Jónsdóttur, ekkju
hans, börnum þeirra og tengda
börnum. Onnur ljósakróna var
gefin af hjónunum í Torfum,
Sigríði Ketilsdóttur og Helga
Sigurjónssyni, til minningar um
móður hans og stjúpföður. —
Einnig fleiri smærri gjafir.
Söfnuðurinn þakkar hjartan-
lega gjafirnar og hlýhug til
kirkjunnar og óskar gefendum
árs og friðar.
Sóknamefndin.
Gjafir þakkaðar

RONALD FANGEN
EIRÍKUR HAMAR
Skáldsaga
CbKbKKbKbKhKbKbS-
Hve hér er allt orðið öðruvísi en í öndverðu. Húsakynnin
voru heldur ekki nærri eins glæsileg, þótt Fylkir hefði þá
þegar allmikið umleikis. — Þá héldu þeir til yfir á Stóra-
torgi í allgömlu húsi og fremur hrörlegu. Fylkir var þá
heldur ekki talinn neitt fínn náungi, en um hitt voru allir
sammála, að hann væri skolli sluiiginn fjármálabrallari, og
menn vöruðust að lenda í deilum við hann. Félagar Eiríks
öfunduðu hann opinskátt, er hann varð fulltrúi Fylkis eft-
ir aðeins þetta eina ár í Akurs Rannsóknarrétti. Já, yfirleitt
hefir þetta gengið sæmilega, hugsaði hann þreyttur, — og
var sljór á ný urn hríð.
Skyndilega áttaði hann sig og tók að velta Fylki fyrir sér
á ný. Hvað vár nú um að vera? Sennilega alls ekkert at-
hugavert við hann. Hann er víst í rauninni sá sami. Það er
því sennilega ég sjálfur.
Eitt var að minnsta kosti áreiðanlegt, að Eiríkur undi sér
ekki við vinnu sína, og alls ekki við sjálft fyrirtækið. Það
var aðeins svo óskiljanlegt, að hann skyldi verða þess var
núna. Ekkert hafði komið fyrir. Og Eiríkur hafði unnið,
og unnið með áhuga og hrifni, allt síðan vinur hans Níels
Bang dó, fyrirfór sér. Það var svo margt furðulegt við þetta,
sem hann hafði aldrei hugsað um síðan, vildi ekki hugsa
um, sem hann vildi losna við. Þessvegna starfaði hann af
kappi eins og hestur.
Þetta var sorgleg saga með Níels Bang. Hann hafði ver-
ið einkavinur Eiríks frá bernskuárum, fíngerður drengur
og gáfaður, en með aldrinum varð hann veiklyndur og laus
í rásinni, lenti í listamannaklíku og óreglu, ætlaði víst að
verða skáld, vesalings pilturinn, en var of lingerður og laus
í fiskinn til þess, að nokkuð gæti orðið úr honum. En mest
hafði Eiríki gramizt, að hann reyndist illa ungri stúlku,
henni Ástríði, sem þó unni piltinum lieitt, annars ágætis
stúlka og elskulegri, og vissulega hafði Eiríkur sjálfur verið
skotinn i henni. Faðir hennar var listmálari, frægur mál-
ari, og þau höfðu víst átt heima í París, öll fjölskyldan. Nú
var svo langt síðan allt þetta gerðist, að hann mundi það
ekki lengur almennilega, — já, þetta var í órafjarlægð. En
honum hlaut þó einhverntíma að hafa fundizt, eins og' hann
hefði brennt sig á því. Þetta var hætta, sem hann varð að
forða sér frá. Hann hafði séð það á Níelsi Bang, hve illa
færi, þegar slangrað væri stefnulaust út í lífið og tilveruna
yfirleitt. Það var víst við jarðarför Níelsar Bang þarna efra
í Vestra Grafarlundi — það var ægilegur dagur, en til allrar
hamingju mundi hann nærri ekkert frá þeim degi — aðeins
að þá hafði hann ásett sér að viniia alveg undir drep. — Það
var vinur hans, guðfræðingurinn Þórólfur Hólm, sem hafði
rausað heilmikið eftir á, og síðan spurt, hvað Eiríkur nú
ætlaði að taka fyrir. Og Jrá hefði hann svarað:
— Ég ætla að vinna! Ég ætla að ljúka prófi á einu ári
frá í dag. Þetta var ekkert smáræðis heit, — en hann hafði
efnt Jrað! Hann tók prófið að ári liðnu með óvenju fallegu
láði. Starfið var honum yfirleitt eins konar kraftaverka-
raun. Hann komst að raun um, að lögfræði var skemmtileg.
Og þessa starfsgleði hafði hann látlaust haft síðan.
Það var auðvitað mikil hvatning að fá þær 15.000 krón-
urnar, sem faðir hans hafði heitið honum, óðar er hann
væri orðinn kandídat. Hann hafði í rauninni ekki lagt mik-
inn trúnað á þetta, en hann fékk krónurnar samt. Og hann
var ekki fyrr kominn aftur til borgarinnar, er hann fékk
aðstoðarstarf sent laust var til eins árs í Rannsóknarrétti
Akursbyggðar. Þetta voru dásamlegir tímar, eða að minnsta
kosti fanns hanum það, að nú saknaði hans eins og var
alltaf ánægður. Hvernig var þá þetta?
' Hann hafði tekið á leigu tvö vistleg herbergi í litlu timb-
urhúsi niður við Skipalæk, og hafði þaðan útsýni yf-ir Byggð-
eyjaflóann. Hann keypti sér húsgögn og ný föt — og kjól.
Slíkt plagg hafði hann aldrei átt áður, — hvað á ég að gera
við Jressháttar snurfuns, hafði hann sagt við föður sinn, sem
eitt sinn hafði boðið honnrn J^essa flík. Nú fékk liann sér
tennis-tæki og lék tvisvar í viku við skólafélaga sinn og sam-
tímis kandídat, sem hét Haraldur Breck. Faðir hans var
ríkur stórkaupmaður og átti skrauthýsi skammt þaðan með
allskyns dásemdum og einnig tennisvöll. Breck var skemmti-
legur tráungi, en nú var hann erlendis og hafði kosið sér
sendiráðsleiðina, enda nægilega vel efnaður til þess, og í
svipinn starfaði hann víst í sendiráðinu í Berlín.
Eiríkur hafði svallað ofurlítið með Haraldi — og með
hans aðstoð náði hann í fyrstu vinkonu sína, sem hét Elsa,
og var hreint og beint skrifstofustúlka hjá pabba stórkaup-
manni. Hún var annars lagleg og snotur, — og í fyrstu lá
við að hann teldi sér trú um, að hann væri ástfanginn,
Jretta var semsé fyrsta ástarreynsla lians. En honum varð
brátt ljóst, að — hamingjan góða — hann kærði sig ekkert
um stúlkuna nema ástarbrögðin ein, — og smátilraunir
hennar að ná fastari tökum á honum, hafði honunr tekizt
að vísa á bug vinsamlega og ákveðið. Honum varð hugsað
til núverandi ástmeyjar sinnar, Edith, — hún yrði ef til vill
erfiðari viðureignar, en hún þyrfti að vera talsvert snjall-
ari og hugvitsamari en hún var í raun og veru, til Jress að
króa hann inni í hjónabandi. Það var að minnsta kosti alveg
víst. Og ann.ars nefndi hún aldrei neitt í Jrá áttina.
Hve honum reyndist þá tíminn drjúgur! Hann las þá
töíuvert, hann snuðraði í bókabúðum og fann Jrar ýmislegt,
sem hann hafði óskað sér, hann langaði til að lesa ofurlítið
heimspeki í smáskömmtum. Sshopenhauer, Nietzsche,-
C.arlyle, nöfh sem hann stijðugt hafði rekizt á. Og frönsku
hafði hann lesið tvisvar í viku í tvö ár. Hann var raunveru-
lega orðinn harla duglegur. Það var sveimér engin vitleysa
að Jressu sinni,
En heimspekingarnir höfðu orðið honum vonbrigði. —
Hann var ef til vill of mikill raunsæismaður, kærði sig
ekkert um ástríðuhugsanir, hann tileinkaði sér allt Jretta á
sama hátt og hann hafði numið lögfræðina. Þetta er Jrá
hugsunarhátturinn, hér eru skilgreiningarnar raktar, en
hann veitti engu af Jressu neitt persónulegt viðnám. — Jú,
auðvitað, hann var lítið eitt hrifinn af spámannstóni
Nietzsches, hryggðist ofurlítið af bölsýni Schopenhauers, og
áköf viðkvænnii Carlyles vakti eins konar guðúð hjá hon-
um — en í rauninni fanst honum allt þetta smáskringilegt,
Jrað snerti hann alls ekki, og hann gat hrist allt þetta af sér
í einni svipan.
Smámsaman hafði annars öll lestrarjiörf hans Jrorrið —
hann las aldrei annað en Jtað, sem hann hafði þörf fyrir í
lögmannsstarfi sínu. Hvað var svo um Jrað að segja, — vafa-
laust fremur þröngt og tilbreytingarlaust, — sú var tíðin,
að Jrað var honum nauðsyn að lifa fjölbreyttu menningar-
lífi, — en fyrst hann mátti nú ekki vera að því — og það
raunverulega truflaði hann? Auk Jress var Jretta almennt
fyrirbæri, Jiað voru aðeins unglingar og konur, sem lítið
höfðu að gera, sem fylgdust með í svonefndu bókmennta-
lífi.
Þetta voru nú annars furðulegar hugleiðingar í vinnu-
tímanum. Og sennilega var Jretta í fyrsta sinn í mörg ár,
að hann hafði orðið fyrir svona fjarhygli og sinnuleysi. Það
var að vefjast fyrir honum, að jafnvel það árið, sem liann
stundaði námið af ofurkappi, alveg undir drep — að hon-
um Joá Jregar hafi fundizt hann hafa gert mikla uppgötvun!,
skyndilega orðið ljóst, að það sem væri um að gera fyrir
fullorðinn mann, sem einhverju vildi koma í framkvæmd,
— Jrað væri athöfn, að starfa vel og hagkvæmt, það er að
segja: forðast ógát og sinnuleysi, rífa upp miskunnarlaust
og skera niður allt það, sem truflað gæti og leitt á afvegu.
Fyrst og fremst var þetta brýn nauðsyn. Og Jrar næst myndi
maður vinna í einbeitni og innsæi Jrað, sem ef til vill færi
forgörðum við fjöljrrif og hversdagslegan útsatnaðan skiln-
ing, hverju nafni sem nefnist. Það var athöfnin, sem um
væri að gera.
Þegar hann var svona langt kominn í heilabrotum sín-
um, var honum Ijóst, að gremja hans gagnvart Fylki væri
á alla vegu honum óhagkvæm. Þeir unnu báðir í sama
firma: Fylkir lögmaður og Hamar hæstaréttarmálaflutnings-
maður.
Eiríkur tók ti! starfa. Þegar um hálftvö leytið hafði hann
lesið og athugað öll reikningsskil Trjávöruverksmiðjunnar
á Eiðsvelli og lesið fyrir áskorunina til aðalfundarins. Því
næst las hann vélritaranum fyrir nokkur bréf, unz Fylkir
lögmaður kom klukkan tvij.
Stundvíslega klukkan tvö fór Eiríkur inn til hans.
Oðar er hann sá Fylki þarna við skrifborðið, vaknaði öll
gamla andúðin í huga hans, og hann varð að þrælbeita tök-
unum á sjálfur sér til þess að varðveita kurteisi sína, svo að
Jrað olli honum líkamlegum kvölum — og hvað gekk eigin-
lega að honum?
Til allrar hamingju leit Fylkir ekki strax við honum, —
hann sat og las í nokkrum skjölum. Og Eiríkur hafði J^ví
allt að því náð sér, er Fylkir leit npp og benti brosandi á
skinnstólinn vinstra megin við skrifborðið.
— Tyllið yður niður. sem snöggvast, Hamar. Eg skal
ekki tefja yður lengi.
Það var enginn mállýzkublær* í tali Fylkis, en það var
auðheyrt, að hann var ekki frá Ósló, eða yfirleitt ekki Aust-
lendingur, en annars var harla erfitt að átta sig á, hvaðan
Framhald.
*) Málblær flestrar sveitamállýzku Noregs — en þær skipta tuga-
tugum — er svo megn, að hann máist sjaldan að fullu, þótt ung-
menni t. d. hljóti æðstu menntun, eða lifi langa ævi fjarri heima-
högum sínum.
c*