Dagur - 23.02.1966, Blaðsíða 5

4
S
Skrifstofur. Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og abyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Stjórnmáíagáta
KUNNUR rithöfundur og ræðu-
maður bregður stundum í útvarps-
erindum fyrir sig þeim gamla sið, að
kasta fram gátum, áheyrendum til
skemmtunar. Einhverjir munu í
hvert sinn spreyta sig á ráðningun-
um, og til þess er leikurinn gerður.
í umræðunum utn stjórnmálin eru
flest önnur ráð notuð bæði í sókn og
vöm, bæði gallharður sannleikur-
inn, hálfsannleikurinn, skammir,
gamanmál, liáð og stundum ósann-
indi. En sumir kveða fastar að orði
um þær umræður.
Hér verður nú varpað frain gátu
til íhugunar fyrir þá, sem gaman
hafa af slíku. En formáli verður að
fylgja og er hann á þessa leið. íhald
og kratar hafa nú stjómað. landinu
í sex ár í vaxandi góðæri til lands og
sjávar. Aflamet hafa verið sett ár eft-
ir ár því sjórinn hefur verið gjöfull
og verð á sjávarafurðum hækkandi
erlendis og landhúnaðarframleiðslan
hefur aukizt. Forsjónin var því hlið-
holl „viðreisnarstefnunni“, sem til
var stofnað í upphafi þessa stjórnar-
tímabils. Stjórnarflokkarnir lofuðu
að stöðva dýrtíðina, láta hin íslenzku
sjónarmið ávallt ráða í utanríkismál-
um, koma atvinnuvegum á heilbrigð
an rekstursgrundvöll, lækka skatta,
auka sparnað hins opinbera, auka
aðstoð ríkisins við menningar- og
framfaramál o. s. frv. Efndirnar hafa
gengið misjafnlega, enda verða
stjórnarstuðningsmenn jafnan nokk-
uð langleitir, stundum jafnvel ofur-
lítið hjárænulegir þegar á þetta er
minnt. Uin dýrtíð og skatta þarf ekki
að ræða því hvef og einn þekkir efnd
ir þeirra mála. íslenzku sjónarmiðin
döpruðust í huga valdhafanna er
þeir leyfðu dátasjónvarpsstækkun-
ina og afsöluðu sér einhliða rétti til
útfærslu landlielginnar. Tuttugu
prósent niðurskurður á aðstoð við
skóla, sjúkrahús, hafnir o. fl., sem
stjórnin veitti sjálfri sér í fyrra, mið-
að við fjárlögin fyrir 1965, þá ný-
afgreidd. Þetta er nú bara uppryfj-
un staðreynda. En þá eru það at-
vinnuvegimir. Hvernig hefur tekizt
að koma þeim á heilbrigðan reksturs
grundvöll? Haraldur Böðvarsson,
Finnbogi í Gerðum, Ólafur í Sand-
gerði o. fl. hafa svarað þeirri spurn-
ingu opinberlega og átakanlega,
hvernig sjávarútvegurinn er á vegi
staddur eftir 6 ára stjórn íhalds og
krata og jafnmörg aflagóðæri. Gunn
ar J. Friðriksson hefur svarað fyrir
hönd iðnaðarins á opnum vettvangi
og iðnaðármálaráðherra hefur opin-
(Framhald á blaðsíðu 7.)
Fólkið veltnr drukkið út úr sam-
komuhúsunum
segir Dúi Björnsson eftirlitsmaður vínveitinga-
liúsa á Akureyri í eftirfarandi viðtali við blaðið
DÚI heitir maður, Björnsson,
og er kirkju- og kirkjugarðs-
vörður á Akureyri, eftirlitsmað-
ur vínveitingahúsa í bænum og
leiðbeinandi skátafélaganna á
Norðurlandi. Má því segja, að í
starfinu kynnist hann æskunni
og ærslum hennar og athafna-
þrá — en fylgir þeim síðan til
grafar, sem gengnir eru —.
Þennan mann kallaði Dagur
til viðtals einn daginn og bað
hann að svara nokkrum spum-
ingum og var það auðsótt mál.
Um störf sín við kirkju og
kirkjugarð óskaði hann þó ekki
að ræða og kvað þær stofnanir
sjálfar tala til fólksins, bæði í
gleði og sorg.
Hvenær varðst þú skáti?
Þegar ég var 12 ára. Síðan
hefur skátastarfið og hugsjónir
skátahreyfingarinnar verið
hinn rauði þráður í lífi mínu.
Maður lifði og hrærðist í þessu
fram á fullorðins ár. Rétt er þó
að taka fram, að ég sneri af
hinum gullna vegi um tíma, tók
þá að stunda drykkju og var ó-
reglumaður um árabil, þótt ég
stundaði vinnu. En ég var stöð-
ugt óánægður með sjálfan mig
og innst inni var ég alltaf skáti.
Svo var það einn góðan veður-
dag, að minn innri maður, skát-
inn, og eitthvað kannske fleira
af því skárra í sjálfum mér
náði yfirhöndinni og ég gat velt
af mér ógæfunni og byrjað að
nokkru leyti nýtt líf. Ég var um
þetta leyti á þvælingi hér og
þar. En er ég settist að hér í
bænum á ný, um 1960, byrjaði
ég að starfa í Skátafélagi Ak-
ureyrar aftur, Og nú hefi ég
verið erindreki Bandalags ís-
lenzkra skáta á Norðurlandi.
Ferðast ofurlítið milli staða,
of lítið þó og leiðbeint. St.
Georgsgildið stofnuðum við
líka, en það eru samtök eldri
skáta og áhugamanna um skáta-
mál. Við stofnuðum skátafélag
á Dalvík og teljum okkur eins
konar fósturfeður þess félags-
skapar.
Telurðu heillavænlegt fyrir
ungt fólk, pilta og telpur að
gerast skátar?
Já, og bezt að gerast skáti
sem yngstur. Það er mín
reynsla. Foreldrarnir mættu
gjarnan kynna sér skátastarfið
meira og styðja það, ef þeim
þykir það vert, að athuguðu
máli. Börnin eiga jafnan margar
frístundir og unglingamir. Það
getur áreiðanlega haft megin-
þýðingu fyrir framtíð þeirra, að
nota sínar tómstundir vel. Mér
virðist auðvelt að nota þær bet-
Ur en nú er gert. Þetta er ekki
síður mál foreldranna. Ég vil
minna á, að því fyrr, þess betra.
Það er of stór hópur barna hér
í bænum, sem í raun og veru
eru útigöngubörn og ekki er
leiðbeint. Þau veltast úti fram
eftir kvöldum og vita naumast
hvað þau eiga af sér að gera.
Það er of seint að hugsa um
þessi mál þegar slík börn eru
orðin vandræðaunglingar. Hér
þurfa foreldrar að hafa vökulli
augu en verið hefur. Auðvitað
er skátahreyfingin ekki sú eina,
sem komið getur að gagni. En
ég bendi á hana, sem dæmi, af
því ég þekki hvers virði hún
er. Átta til tíu ára börn hafa
flest áhuga fyrir skátastarfi, ef
það er kynnt þeim á réttan hátt.
Og á það vil ég líka benda, að
það er börnum á svipuðu reki
ómetanlegt, ef foreldrarnir geta
stöku sinnum farið með þau út
í náttúruna, bæði vetur og sum-
ar, helzt sem oftast, til að taka
þátt í leikjum þeirra og til að
fræða þau um eitt og annað
forvitnilegt í bók náttúrunnar.
Fordæmið er alltaf bezti kenn-
arinn, og það þurfa foreldrar
einnig að hugsa oftar um. Kunn
ingi minn sagði eitt sinn við
mig, að hann krefðist þess rétt-
ar að mega banna syni sínum,
jafnvel refsa honum fyrir at-
hæfi, sem hann leyfði sér að
gera sjálfur. Þetta sjónarmið
mun vera of ríkjandi hjá okk-
ur, og gefur ekki góða raun.
Það fer fullum föður ekki vel
að banna syni sínum að taka
fyrsta staupið, svo dæmi sé
nefnt.
Þú villt ekki kasta uppeldis-
áhyggjum þínum á skátana,
heyri ég?
Nei, alls ekki. Skátarair eiga
erfitt með að skipa kennarasæt-
in hæfum mönnum og mennta
börn og unglinga, eins og þjóð-
félagið krefst — nógu erfitt þótt
foreldrar vanræki ekki sínar
uppeldisskyldur.
Hve lengi ertu búinn að vera
eftirlitsmaður með vínyeitinga-
húsum hér í bæ?
Þann starfa er ég búinn að
hafa með höndum í eitt ár. Vín
veitingahúsin eru tvö hér, Sjálf-
stæðishúsið og Hótel KEA.
Þar hefurðu kynnzt því vanda
máli, sem mjög er um rætt,
einkum í sambandi við ungl-
inga?
Já, en í sambandi við ungl-
ingadrykkju þar, sem er stað-
reynd, verður fyrst og fremst
að sakfella löggjafann. Það er
alveg fáránlegt, að opna vín-
veitingahús fyrir 16 ára ungl-
inga en ætlast jafnframt til þess,
að unglingarnir, þ. e. fólk frá
16—21 árs, fái ekki vín.
V ín veitingastaðina sækja
unglingar að meiri hluta eða
hvað?
Já, oft er 70—80% af gestum
vínveitingahúsanna innan 21
árs aldurs því miður kemst vín
í glös þessa fólks. Of stór hópur
þess ber þess merki hverju sinni
að neytt sé áfengis. Því er hald-
ið fram, að þjónarnir séu hinir
brotlegu í þessu efni, að unga
fólkinu sjálfu frádregnu. En
mér sýnist fullorðnu gestirnir
eiga þarna mesta sök. Það kaup
ir vínið handa — eða fyrir —
unglingana. Ég tel líklegt, að
hiriir eldri gestirnir eigi 60—
80% sök á unglingadrykkjunni,
10% seldi þjónustufólkið og 10
—20% sé stolið af borðunum
eða fengið hjá þeim, sem koma
með vín með sér að heiman.
Þjónarnir munu hafa ágóða-
hlut af seldu víni, eins og sjó-
menn af afla?
Ja, þeir fá vissan hundraðs-
hluta af seldu víni í sinn vasa
Dúi Björnsson.
og örvar það þá mjög til vín-
sölunnar. Má nærri geta hvaða
áhrif það hefur á leyfilega —
og óleyfilega vínsölu í vínveit-
ingahúsunum. Þetta fyrirkomu-
lag er alveg óhæfa. Þá er undan
sláttur og ónákvæmni áber-
andi. Maðurinn er t. d. alveg
að verða 21 árs — húsinu ekki
lokað á réttum tíma — bara
nokkrar mínútur framyfir —.
Trúverðugir menn athuguðu
í vetur eitt kvöld vínveitinga-
stað og töldu 80% gestanna
yngri en 21 árs og þar af 60%
undir áhrifum víns. Getur þetta
verið rétt?
Ekki kemur mér á óvart, að
slíkt hafi átt sér stað, segir Dúi.
Greinilegt er það og augljóst
þeim, er í þessi hús koma, að
stór hópur unglinga er þar við
víndrykkju á hverju kvöldi.
Einn maður ræður lítið við
þetta, þótt reynt sé að fylgjast
með, tala við fólk og gera til-
lögur um nokkrar úrbætur. Vín
veitingahúsin hafa ekki verið
kærð, enda vísa þau allri
ábyrgð á þjónana í þessu efni.
Þjóna hefi ég ekki staðið að
vérki, ekk; heldur fullorðið fólk,
sem útvegar unglingunum
áfengi.
Staðreyndin er sem sagt sú,
að á hverju kvöldi eru tugir,
jafnvel hundruð ungmenna,
sera neyta víns hér í bæ, þrátt
fyrir lög og reglur, þrátt fyrir
fógeta og lögreglu, þrátt fyrir
eftirlitsmann, æskulýðsfélög og
störf bindindismanna. Er unnt
að una slíku, og hvað ber að
gera?
' Fyrst og fremst það, að banna
því fólki inngöngu í vínveitinga
hús, sem vegna aldurs má ekki
hafa vín um hönd. Hvort færa
eigi það aldurstakmark niður,
er svo annað mál og löggjafans
að fjalla um það. Ég teldi það
rétt t. d. í 19 ár. Á sömu kvöld-
um, sem unga fólkið er að velt-
ast út úr Sjálfstæðishúsinu,
sumt dauðadrukkið og ekkert
rúm fyrir það hjá lögreglunni,
er annar álíka hópur að yfir-
gefa Alþýðuhúsið skammt frá.
En þar eru ekki leyfðar vín-
veitingar, svo ekki séu nefndir
fleiri staðir.
Hvað um svarta lista?
Ungt fólk er sett á svartan
lista og fær ekki að koma í
húsið (Sjálfstæðishúsið) um
nokkurn tíma, vegna ölvunar-
brota. Þessu er framfylgt með
aðstoð dyravarðanna. En tilmæl
um mínum við lögreglustjóra,
um að hækka aldurstakmark
gestanna í a. m. k. 18 ár, var
synjað. Snéri ég mér þá til fram
kvæmdastjóra hússins sömu
erinda og fékk einnig synjun
þar.
Fleiri tiltæk ráð til úrbóta?
Ég var nú svo gamaldags í
skoðunum að vona, að kennarar
og aðrir kjörnir leiðtogar unga
fólksins myndu fúsir til sam-
starfs,. fengjust a. m. k. til að
koma á þá staði, sem í mínum
verkahring er að líta eftir, og
sjá með eigin augum hvað er
daglega að gerast í þessum efn-
um. En þeir hafa vikizt undan
því, telja það naumast í sínum
verkahring og vilja ekki taka á
sig neinn siðgæðisstimpil gagn-
vart nemendum sínum. Þetta
urðu mér sár vonbrigði. Þegar
ég var í skóla bar ég virðingu
fyrir öllum mínum kennurum
og þótti vænt um þá. Það er
eins og þetta viðhorf sé orðið
eitthvað á annan veg síðan.
Samt álít ég, að þessir menn
gætu haft mikil áhrif og að þátt
taka þeirra í björgunarstarfi sé
alveg nauðsynleg, hvað sem
stundatöflu og kaupi líður.
Er ekkj nauðsynlegt, sam-
kvæmt framanskráðu að hefja
stóraðgerðir gegn áfengisvarida-
málinu?
Það hefur mér stundum dott-
ið í hug og mætti þá hugsa sér,
að lögreglustjórinn, lögreglan
og tilkvaddir góðir borgarar,
sem vildu ljá góðu máþ lið,
hæfu sóknina. Mér þætti lík-
legt, að það mætti á mjög
skömmum tíma gjörbreyta
skemmtanalífinu til hins betra
og forða með því margvíslegum
lífsverðmætum, jafnvel manns-
lífum frá glötun. Almennings-
álitið þarf að þrýsta á í þessum
efnum.
Telurðu mikinn árangur af
eftirlitsstarfi þínu?
Mér finnst ég stundum vera
í gini ljónsins, annan tíma finnst
mér ég vera að berjast við óvini,
sem mín vopn bíta ekki. En ég
tala við fjölda fólks og reyni að
hafi áhrif með því að blanda
geði við sem flesta. Ég get ekki
bent á svona og svona marga
menn, sem ég hefi dregið á
þurrt. Hins vegar veit ég með
vissu, að þótt ástandið í vín-
málum ungs fólks sé vandamál,
gæti það verið enn stærra vanda
mál. Ég væri hættur að starfa
við þetta ef ég tryði þvi ekki
(Framhald á blaðsíðu 2).
Hvernig býr Húsavík aS unga fólkinu?
Þessari spuriiiiigii svarar Aðalsteinn Karlsson á
Húsavík, formaður kjördæmissambands ungra
Framsóknarmanna í Norðurlandskjörd. evstra
AÐALSTEINN KARLSSON á
Húsavík, formaður í samtökum
ungra Framsóknarmanna í kjör
dæminu, sem nýlega leit inn á
skrifstofur blaðsins, svarar hér
á eftir nokkrum spurningum
blaðsins um bæjarmál á Húsa-
vík, bæði þau, sem einkum
snerta æsku bæjarins og önnur.
En á Húsavík skipa Framsókn-
armenn og Alþýðubandalags-
menn meirihluta í bæjarstjórn
með sína þrjá fulltrúa hvor af
níu manna bæjarstjórn. Bæjar-
stjóri er Áskell Einarsson, for-
seti Jóhann Hermannsson.
Hvernig býr bærinn að æsku-
fólki sínu?
Undanfarin sumur hefur ver-
ið starfandi barnadagheímili.
Bærinn lét fyrir nokkrum árum
byggj a húsið á svokölluðum
Grænavelli, sem hann síðan af-
henti Kvenfélaginu endurgjalds
laust til notkunar yfir sumar-
mánuðina. Hefur dagheimilið
komið í mjög góðar þarfir. Yfir
vetrarmánuðina hefur æskulýðs
nefnd kirkjunnar haft húsið til
umráða einnig endurgjaldslaust,
til tómstundastarfa fyrir ungl-
inga. Barnaleikvellir hafa og
verið víðar í bænum yfir sum-
armánuðina, kem ég að því máli
nánar síðar.
íþróttafélagið „Völsungur"
hefur notið sérstaklega góðrar
fyrirgreiðslu hjá bænum, er hon
um veitt árlega nokkurt fé til
eigin ráðstöfunar, auk þess sem
fé frá bænum er veitt til við-
halds á gamla íþróttasvæðinu á
Höfðanum, skíðabrekku í Skála
mel og þar fyrir utan er eitt
sem vert er að bæði æskufólk
og fullorðið fólk á Húsavík geri
sér fulla grein fyrir og meti að
verðleikum. 'Bærinn lætur
íþróttafélagið hafa íþróttahús
barnaskólans endurgjaldslaust,
auk þess sem hann borgar
gæzlumanni kaup. Þetta er stórt
atriði, sem vert er að minnast.
Menningarfélög hafa öll styrk
frá bænum til sinnar starfsemi,
auk þess sem mörg þeirra hafa
endurgjaldslausa aðstöðu í
barnaskólabyggingunni.
Viltu segja frá framkvæmd-
um í bænum?
Það er alls ekki óeðlilegt þó
að margir álíti að meira mætti
gera og framkvæma fyrir þá
upphæð, sem innheimt er til
bæjarins, en fæstir gera sér
grein fyrir því, að meirihluti
allra útgjalda bæjarins er bund
inn með lögum til vissra verk-
efna. Ýmist beint fyrirskipað
eða mælt fyrir í lögum, er því
ekki að undra þótt ekki sé hægt
að nýta fé bæjarins til fram-
kvæmda að öllu leyti eins og
æskilegt væri. Ég bregð hér upp
nokkrum tölum, sem miðaðar
eru við fjárhagsáætlun fyrir ár-
ið 1965.
Heildartekjur bæjarins voru
áætlaðar kr. 13.333.000. Þar frá
verður svo að draga hin lög-
boðnu og fyrirskipuðu útgjalda
liði, sem með öllu voru kr.
8.548.000 eða 65% heildartekn-
anna. Af þessu sést að bæjar-
sjóður hefur aðeins 35% til
nokkurn veginn frjálsrar ráð-
stöfunar eða kr. 4.785.000. Nú
væri ekki óeðlilegt þó að sú
spurning vaknaði hjá sumum,
hvernig þessu fé sé varið. Þá er
fyrst að nefna götur og ræsi. Á
árinu voru lagðar um 1000 metr
ar af ræsum og um 1200 metrar
lagðir af nýjum vegum, auk end
urbóta á gömlu vegunum. Opn-
uð var ný gata við Sólbrekku,
með átján lóðum, þar af er þeg
ar búið að veita 14 lóðir. Það er
mjög athyglisvert að þetta er
annað árið í röð, þar sem tek-
izt hefur að hafa fyrirfram til-
búnar götur með vatni og frá-
rennsli áður en byggingarfram-
kvæmdir hefjast við þær. Má
hiklaust fullyrða, að óvíða á
landinu hefur náðst jafn góður
árangur. Auk þessa hefur veru
legu fé verið varið til gatnavið-
halds og snjómoksturs. Til við-
halds fasteigna hefur verið var-
ið rúmlega kr. 300.000. Þá var
miklu fé varið til endurbóta á
læknisbústað og er þeirri fram-
kvsómd senn að Ijúka.
Og fleira munið þið hafa á
prjónum?
Já, fé er fyrir hendi til að
ganga að fullu frá lögreglustöð
og fangageymslu og verður
þetta væntanlega tekið í notk-
un á næstunni.
Þá er rétt að geta þess, að
lokið var á árinu síðustu fram-
kvæmdum við barnaskólann og
er nú búið að fullbúa hann tækj
um. Við sjúkrahúsið var unnið
af fullum krafti á síðasta ári og
lagði bærinn fram til þeirra
framkvæmda á árinu kr.
1.456.000 og er stefnt að því að
ljúka við sjúkrahúsið árið 1968.
Við félagsheimilið hefur verið
unnið mjög vel í sumar. Mun
vera áætlun um að taka part
af húsinu í notkun á næsta ári.
Er vonandi að sú áætlun stand-
ist. Einnig-er unnið af fullum
krafti við undirbúning að hótel-
byggingu áfastri við félagsheim
ilið. Er óhætt að fullyrða, að
með þessari ákvörðun er fund-
inn traustur grundvöllur fyrir
Aðalsteinn Karlsson.
rekstur félagsheimilisins og er
því.mikil nauðsyn að á þessum
málum sé tekið með miklum
dugnaði. Mun vera áætlað að
hótelbyggingin verði komin í
notkun árið 1968.
Af starfsemi bæjarfyrirtækja
er það að segja, að í sumar
keyptí tækjadeild bæjarins upp
mokstursvél sem reynzt hefur
mjög þarfleg. Fyrirhugað er að
tækjadeildin kaupi nú í ár nýja
vörubifreið, einnig loftpressu
svo og nýjan krana. Munu
þessi tæki koma til með að
kosta mikið en þau eru engu að
síður mjög nauðsynleg.
Á síðasta ári var að mestu
lokið við verbúðarbyggingu,
sem er mjög vönduð og falleg
bygging. Auk þess var hreinsað
mikið grjót úr höfninni. Á þessu
ári verður lagt kapp á að gera
uppfyllingu við hafnargarðinn
vegna kísilgúrgeymslu og síðar
ar ráðgert að byggja vandaða
smábátakví.
Varðandi æskuna og hennar
mál er fyrirhuguð stækkun á
barnadagheimili, byrjað er á
barnaleikvelli milli Hringbraut-
ar og Höfðavegar og mun hann
verða fullunninn í sumar og
komið þar fyrir skýli fyrir börn
in og eftirlitskonu. Einnig mun
vera fyrirhugaður barnaleikvöll
ur á Hjarðarholtstúni. Unnið
verður af krafti við nýja íþrótta
völlinn og mun vera áætlað að
hægt verði að taka malarvöllinn
í notkun á nsésta ári.
Er það rétt, að bygging gagn-
fræðaskóla sé í undirbúningi?
Hafinn er undirbúningur að
byggingu nýs gagnfræðaskóla,
sem þarf helzt að verða fullbú-
inn eigi síðar en árið 1971.
Frumteikningar liggja nú þegar
fyrir og ætti að verða hægt að
hefja framkvæmdir nú á næsta
sumri. Mjög bráðlega mun koma
áætlun um varanlega gatnagerð.
Mun verða byrjað á Garðars-
braut og er þegar búið að festa
kaup á tækjum til malbikunar.
(Framhald á blaðsíðu 2.)

Rauðhausafélagið
Saga eftir
SIR ARTHUR CONAN DOYLE
2

Ég varð samt sem áður ekki mikils vísari við athugun
mína. Gestur okkar bar þess öll merki, að hann væfi ósköp
venjulegnr brezkur verzlunarmaður, feitlaginn, hátíðlegur
og seinlátur í Easi. Hann var klæddur nokkuð víðum, grá-
köflóttum buxum, svörtum lafafrakka óhnepptum og ekki
alltof lireinu, grábrúnu vesti. Hann bar þunga messingfesti
við úrið. Við hana hékk stungin málmplata til skrauts.
Trosnaður pípuhattur og upplitaður brúnn frakki með
kryppluðum flauelskraga lágu á stól við hlið hans. Hvernig
sem ég starði, sá ég ekkert merkilegt við manninn, nema
þetta eldrauða hár og áhyggju þá og gremju, sem stafaði af
andlitssvip lians og yfirbragði.
Sherlock Holmes tók þegar eftir því, hvað mér bjó í hug.
F.n hann hristi bara höfuðið, þegar augu hans mættu spyrj-
andi tilliti mínu.
— Umfram þá augljósu staðreynd, að hann hefur ein-
hvern tíma unnið erfiðisvinnu, að hann tekur í nefið, að
hann er frímúrari, að hann hefur komið til Kína og að hann
hefur stundað talsverðar skriftir undanfarið, veit ég bók-
staflega ekkert um hann.
Jabez áVilson hrökk upp í stólnum, með vísifingurinn
kyrran á blaðinu, og horfði starandi augum á vin minn.
— Hvernig í ósköpunum getið þér vitað þetta, herra
Holmes? spurði hann. Hvernig getið þér t. d. vitað, að ég
hef stundað erfiðisvinnu? En það er heilagur sannleikur.
Hér fyrrum var ég timburmaður á skipi í úthafssiglingum.
— Hendur yðar, kæri herra Wilson. Hægri hönd yðar er
nokkrum mun meiri en sú vinstri. Þér hafið greinilega beitt
lienni við vinnu, svo að vöðvar hennar eru stærri og efldari.
— F.n neftóbakið og frímúrarareglan?
— Ég vil nú helzt ekki styggja heilbrigða skynsemi yðar
með því að segja yður, hvernig ég tók eftir því, ekki sízt
vegna þess að boga- og sirkil-nálin í slifsi yðar er ekki borin
alveg í samræmi við ströngustu fyrirmæli reglu yðar.
— Ó, auðvitað. Ég gleymdi því. En skriftirnar?
— Hvað annað gæti valdið því, að hægri líningin á skyrtu
yðar er svo gljáandi á fimm þumlunga bili? SVo er annar
gljáandi blettur á vinstri ermi yðar upp unclir olnboganum,
þar sem þér hafið hvílt handlegginn á borðinu.
— Einmitt? En Kína?
— Fiskurinn, sem er tattóveraður rétt ofan við úlnliðinn
á yður, hlýtur að hafa verið flúraður austur í Kína. Ég he£
gert smávegis rannsóknir á hörundsflúri, já, ég hef jafnvel
skrifað svolítið um þau fræði. Það verklag, að lita hreistur
fisksins með þessurn fölbleika lit, hefur hvergi viðgengizt
nema í Kína. Þegar ég svo sé kínverskan pening hanga við
úrfesti yðar, verður málið enn auðveldara viðfangs. ,
Jabe,z Wilson skellihló.
— Ég hef nú aldrei á ævinni heyrt annað eins! Og ég, sem
hélt í fyrstu, að þér hefðuð beitt einhverri óskaplegri snilli-
gáfu. Nú sé ég, að þetta var með öllu vandalaust.
— Ég fer nú að halda, Watson, sagði Holmes, að ég hefði
ekki átt að útskýra þetta. Allt óþekkt miklum við, þú manst,
omne ignotum pro magnefico, heitir það á latínu. Minn
litli orðstír bíður líklega algert skipbrot, ef ég fer að stunda
svona hreinskilni. Funduð þér auglýsinguna, Wilson?
— já, ég er hérna með hana, svaraði gesturinn og hélt
gildum og rauðum fingri sínum á miðri síðu dagblaðsins.
Hérna er hún. Og með henni hófst það. Þér getið lesið sjálf-
ur, herra rninn, hvað hér stendur.
Ég tók við blaðinu og las:
„Til Rauðhausafélagsins. Vegna dánargjafar Ezekiah
heitins Hopkins frá Lebanon í Pennsylvaníu, Banda-
ríkjunum, er nú laus staða, sem veitist rnanni úr félag-
inu. Launin nerna fjórum pundum á viku fyrir þægi-
leat og lítið starf. Allir rauðhærðir karlmenn, heil-
brigðir á sál og líkama og yfir tuttugu og eins árs, koma
' til greina við ráðningu í starfið. Umsækjendur snúi sér
persónulega til Duncan Ross klukkan ellefu næstkom-
andi mánudag í skrifstofu félagsins, Popes Court 7,
Fleet Street.“
— Hvað í ósköpunum þýðir þetta? spurði ég stundarhátt,
þegar ég hafði lesið þessa undarlegU auglýsingu tvisvar.
Niðurbældur hláturinn hlakkaði í Holmes, sem vatzt til
og frá í stólnum, ein^ og vandi hans var, þegar hann var í
reglulega góðu skapi.
— Ja, það verður varla sagt, að við séum beinlínis á troðn-
um slóðum, Watson, sagði hann. En nú köstum við okkur
út í það, herra Wilson. Nú segið þér okkur allt um sjálfan
yður, heimili yðar og hvaða áhrif auglýsingin hafði á yður
og afkomu yðar. En taktu fyrst, Watson, eftir blaðinu og
dagsetningunni.
— Þetta er Morgunblaðið frá 27. apríl 1890. Réttir tveir
mánuðir síðan. ,
— Ágætt. Jæja, herra Wilson?
— Ja, eins og ég var að segja yður, herra Holmes, sagði
Jabez Wilson og þerraði svitann af enninu, þá sttmda ég
lítilsháttar veðlánaviðskipti við Koburg-torgið, nálægt mið-
borginni. Þetta hefur nú aldrei verið í stórum stíl, og nu.
Framhald. ;