Dagur - 24.12.1966, Blaðsíða 23

JÓLABLAÐ DAGS
23
SÆMUNDUR G. JÓHANNESSON:
Jvlinningar mínar um
Davío skála Stefánsson
Margar ern þær minningargrein-
ir, sem ritaðar hafa verið um Dav-
íð Stefánsson, skáldið frá Fagra-
skógi. Þær eru sem blómsveigar,
gerðir úr rósum heitrar vináttu,
fornum stúdentanellikúm fölskva-
lausrar tryggðar. Ég kem aðeins
með nokkur „Gleym mér-ei“ blóm
þeirra minninga, sem fastast hafa
loðað við huga minn.
Hver voru fyrstu kynni mín af
Davíð? Ljóðabók lians „Svartar
fjaðrir". Þar voru ijóð, ólík öllu
öðru, sem ég hafði lesið af ljóðum.
Þau seiddu og löðuðu, eða ólguðu
og ögruðu, skildu eftir þrásækin
áhrif. Ég var um tvítugt, sveitabarn
og náttúrunnar, sem fann svo
vel, hvernig „ritþráin togar hinn
snauða“. Auðvitað voru ljóðin lýs-
ing á manninum sjállum, sem orti
þau, en það skildi eg ekki þá.
Svo var það um sólstöður sumar-
ið 1926. Ég var á leið frá Akureyri
til Hvammstanga með strandferða-
skipi. Þá var Davíð Stefánsson
staddur á skipinu, og var hann með
öðrum manni á leið til Fljóta. Þá
sá ég hann í fyrsta sinn. Eigi fóru
orð á milli okkar, 'en hann hló
hlátur mikinn að svari, sem ég gaf
íörunaut hans. Maður sá var ölv-
aður og áreitti mig í orði.
Vorið 1929 fluttist ég hingað til
Akureyrar. Örskannnt var á milli
Amtsbé)kasafnsins, þar sem Davíð
var bókavörður, og Sjónarhæðar.
Gat því eigi farið hjá því, að við
mættumst á götu og sæjumst í safn-
inu, ef ég kom þar. Oft sá ég hann
ganga framhjá, er ég var að ein-
hverju sýsli úti við, svo sem vinnu
í kartöflugarði. En ég efast um, að
orð hafi farið okkar á milli fyrri
en það, að Gullna hliðið kom út.
Ég heyrði fólk ræða um leikritið,
svo að ég fékk það að láni og las
það. „Sízt er vort mark, að særa þá
er trúa“. Þannig l'órust höfundi orð
í forspjalli leikritsins. Því marki
hafði eigi orðið náð, þrátt fyrir
ósvikinn ilm af íslenzkri tungu.
Sem þeim trúmanni, sem ég er,
'féllu mér illa grófyrðin, er það var
á köflum auðugt af. Fannst mér
þau mundu engum verða til sálu-
bótar, er sæju þau eða heyrðu.
Fannst mér þau prýða leikritið
álíka mikið og strigabætur vefnað.
Út yfir tóku þó endalokin. Þar
varð ég einu sinni enn að kjósa,
hvort ég vildi fremur fylgja Kristi
eða mönnum. Jesús Kristur sagði
skýrt og skorinort: „Enginn getur
séð Guðs ríki, nema hann endur-
fæðist.“ En leikritið lætur kerling-
una. kasta skjóðunni með sál Jóns
inn í himnaríki. Þar inni endur-
fæðist hann, verður nýr maður,
„hvítur eins og mjöll“.
Þetta fékk ég eigi staðizt. Ég
skrifaði ritdénn og birti hann í
Norðurljósinu, blaði Arthurs
Gooks. Eylgdi ég þar dæmi skálds-
ins, að skeyta hvorki um skömm eða
heiður, því að ég vissi mæta vel, að
ekki mundi þetta auka hróður
minn.
Skömmu eftir það, að blaðið kom
tit, mætti ég Davíð á götu, og var
Aðalsteinn Jónatansson í fylgd með
honum. Aðalsteinn var áskrifandi
Norðurljóssins langa hríð, unz
hann lézt. Nokkuð var liðið af dag-
málum, en auðséð var, að Davíð
hafði vakað og verið við skál um
nóttina. Hann veik að mér o°-
o
mælti á þá leið, að hann hefði ver-
ið að lesa ritdóm minn um nóttina,
skemmt sér vel og hlegið mikið að
honum.
Líklega var það um þetta leyti,
að ég sá Davíð á götu og mælti við
hann: „Ég get vel skilið, hvernig
þér farið að yrkja um éistir og vín.
Hitt get ég eigi skilið, hvernig þér
farið að yrkja um reynslu trúaðra
manna.“ Ég hafði lesið kvæði hans
um Haliberu abbadís, og fannst
mér mikið til um það.
Er ég ávarpaði höfundinn þann-
ig, var sem hann færi ofurlítið hjá
sér, roðnaði lítið eitt og mælti frem-
ur feimnislega: „Það kemur ein-
hvern veginn þannig."
Nú er þess að geta, að maðurinn
Davíð Stefánsson var mér enn lítt
kunnur, þótt skáldið þekkti ég