Dagur - 04.01.1967, Page 4

5
4
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akuréyri
Símar 1-1166 og 1-1167
Ri(stjóri og ábyrgðarmaður:
ERJLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar hi.
Áramót
VIÐ ÞESSI áramót er margs að
minnast. Enn einu metári í afla-
brögðum er lokið og góðu atvinnu-
ári alls þorra vinnufærra Islendinga.
Náttúruhamfarir, sem oft hafa verið
þungar í skauti, hafa ekki yfir dun-
ið og viðskipti við útlönd hafe geng-
ið greiðlega. Hinar ytri aðstæður
voru mjög hagfelldar fyrir þjóðfélag-
ið í heild og ýmsu hefur þokað í
rétta átt. Hinsvegar hefur ymislegt
úr skorðum gengið í stjórn landsins.
Mitt í góðærinu og í lok margra ára
samfellds góðæratímabils, hefur
ríkisstjómin neyðst til að senda út
neyðarskeyti. Kompás „viðreisnar-
innar“ var frá upphafi ónothæfur og
leiddi þjóðarskútuna í ógöngur.
Þessum gallagrip var kastað fyrir
borð og em bæði mánuðir og miss-
eri síðan. Sumir standa enn þá í
þeirri trú, að eftir honum sé stýrt
enn í dag. En fólk ætti bara að líta í
leiðabókina, öðru nafni viðreisnar-
bókina frægu, sem gefin var út á
kostnað ríkissjóðs og send á hvert
heimili landsins. í jreirri bók vom
ráð við hverjum vanda, jafnvel því
að kveða niður drauga, svo fullkom-
in var bókin og svo ráðsnjöll ríkis-
stjórnin. En dýrtíðardraugurinn
hafði betur og nú sannar fjárlaga-
fmmvarpið, að hann etur 700 millj.
kr. af ríkistekjunum í alls konar upp
bótum og niðurgreiðslum þetta árið,
eða er áætlað það fóður fram á næsta
liaust.
Óskabömin, svo sem hafnir, vegir,
skólar og aðrar þjónustustofnanir
gjalda þessa mjög tilfinnanlega, því
að þau em afskipt. Neyðarskeyti
ríkisstjómarinnar lieitir verðstöðv-
un. Á sama tíma og það er sent út,
sem lög frá Alþingi, hækka álögur á
landsfólkið, sem því ber að greiða
til ríkissjóðs, um 1000 milljónir
króna. Má af þessu sjá, hvert stefnir
í stöðvunaráttina. Hin nýja stöðv-
unarstefna kemur sjö ámm of seint.
Atvinnuvegr landsmanna era svo
grátt leiknir eftir „viðreisnina", að
ekki verður lengur dulið. Fiskverk-
unarstöðval gefast upp að óbreyttu,
gmndvöllur þorskveiða er brostinn,
togaraútgerðin dauðadæmd og ýmiss
konar iðnaður dregst vemlega sam-
an. Dýrtíðardraugurinn hefur
etið of mikið frá atvinnuvegunum.
Auðvitað er verðstöðvun nauðsynleg
og ber að styðja hana á raunhæfan
hátt, jafnt fyrir kosningar og eftir
þær. En menn óttast það vegna bit-
urrar reynslu af þessari ríkisstjóm,
að hér sé um að ræða dálítið sniðuga
kosningabrellu. Það er a. m. k. ekki
ónýtt að hampa stöðvunarfmmvarp-
inu framan í verkalýðsfélögin ef
þeim skyldi detta kauphækkanir í
hug.
Snjólaug Flóventsdóttír
MINNING
ÞANN 11. des. sl. andaðist á
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akur
éyri Snjólaug Flóventsdóttir
fyrrum húsfreyja að Auðnum
í Svarfaðardal og var borin til
grafar að Urðum 17. s. m.
Snjólaug var fædd að Þverá
neðri í Svarfaðardal 25. maí
1896. Móðir hennar Sigríður
Hallgrímsdóttir var þá vinnu-
kona þar.
Árið 1899 fluttist Sigríður
ásamt dóttur sinni að Tjöm.
Sigríður hafði áður verið vinnu
kona um alllangt skeið hjá
þeim presthjónum þar. Að
þessu sinni dvaldi hún þar óslit
ið þar til Snjólaug var 16 ára.
Þá giftist Sigríður og fluttist
burtu og dóttir hennar með
henni.
Snjólaug ólst því upp á Tjörn,
yngsti borgarinn í þeim stóra
og glaða hópi ungmenna, barna
og fósturbarna þeirra prest-
hjóna Kristjáns Eldjárn og
Petrínar Soffíu Hjörleifsdóttur.
Á því heimili gekk allt jafnt
yfir alla það er heimilið mátti
veita.
Ég sem þessar línur rita hefi
því alla tíð litið á Snjólaugu
sem uppeldissystur mína og svo
var um okkur systkinin öll.
Árið 1918 giftist Snjólaug
Ágústi Jónssyni frá Göngustöð-
um hinum vaskasta manni. Mis
eldri þeirra hjóna var all mikið,
en kom þó eigi að sök, því
hjónaband þeirra reyndist hið
bezta og traustasta.
Þau hjónin voru fyrstu árin
í húsmennsku að Þorleifsstöð-
um, en fengu þá byggða jörðina
Auðnir skömmu síðar og reistu
þar bú og bjuggu þar allan sinn
búskapartíma. Höfðu þau þá
fengið jörðina keypta. Á Auðn-
um dó Sigríður hjá dóttur sinni,
er reyndist henni afburðavel í
langvarandi og erfiðri bana-
legu.
Þau Auðnahjón eignuðust
fimm börn. Fjórar dætur og
einn son. Tvær dæturnar misstu
þau í frumbemsku, en elztu
dótturina, Sigurnönnu 16 ára
gamla. Tvö yngstu börnin kom
ust til fullorðinsára, Jón og
Petrína, er bar nafn móður
minnar, en hana taldi Snjólaug
allajafna sína aðra móður.
Á Auðnum farnaðist þeim
hjónum vel þó að jörðin væri
lítil, og vinátta nábúa sinna
áttu þau }' ríkum mæli, enda
sjálf hjálpfús og vinföst.
Síðustu búskaparár þeirra
hjóna var Ágúst blindur og því
óvinnufær, en Snjólaug hélt þó
búskap áfram með aðstoð bama
sinna. Jón þá orðinn fulltíða
maður.
Árið 1952 í fardögum létu
þau hjón af búskap og fengu
jörðina og búið í hendur syni
sínum, en hann var þá heit-
bundinn Rannveigu Valdemars
dóttur vopnfirzkri konu. For-
eldrar hennar voru Valdemar
Jóhannesson og Guðfinna Þor-
steinsdóttir (Erla skáldkona).
Rannveig var glæsileg kona
og gáfuð, svo sem hún átti ætt
til. Blasti því framtíðin glæst
við, og framtíðarvonir miklar
við bundnar fyrir gömlu hjón-
in, að lifa í skjóli sonar síns og
væntanlegu tengdadóttur. En
örlögin hugðu þetta á annan
veg og gripu inn í líf fjölskyld-
unnar með örlagaríkum og
ógnvekjandi hætti.
Föstudaginn langa 1953 féll
snjóflóð á bæinn svo hamrammt
að sópaði burtu bæjarhúsi, pen
ingshúsum öllum ásamt bú-
peningi utan 2 hestum er með
einhverjum hætti brutust út úr
flóðinu. Fjórum eða fimm kind-
ur fundust síðar lifandi. Fólkið
allt grófst í snjóinn. Þennan dag
var blindstórhríð, fannfergi
gríðarlegt og sást ekki milli
bæja, urðu nábúarnir ekki
strax varir við hvað skeð hafði.
Talið er líklegt að flóðið hafi
fallið kl. 3 e. h.
En um fimmleytið leit bónd-
inn á Hóli út um glugga og sá
þá að rofaði til örstutta stund,
Snjólaug Flóventsdóttir.
en sá þá eigi Auðnabæinn. Þótti
þetta kynlegt og vildi vita hvað
ylli og brauzt út í hríðina til
Auðna. Aðkoman var ægileg.
Símað var samstundis til nábúa
og síðan um sveitina og til-
kynnt hvað skeð hafði.
Skjótt var við brugðið og
drengilega. Brotizt í blindhríð,
veðurofsa, myrkri og ófærð á
slysstaðinn og læknir tilkvadd-
ur. Allt tók þetta fleiri klukku-
tíma og var ekki háskalaust
ferðalag.
Eigi hafði lengi verið grafið
í flóðinu er Jón og Snjólaug
fundust og voru bæði lifandi.
Höfðu lent ofarlega í snjónum,
en gátu sig hvergi hreyft. Snjó-
laug hafði orðið fyrir líkamlegu
áfalli er hún fékk aldrei bætt.
Ágúst fannst all nokkru síðar,
dáinn, og unga konan eigi fyrr
en undir morgun, dáin. Hafði
lent neðst í flóðinu en það var
geysiþykkt.
Þetta er mikil sorgarsaga.
Ægilegt áfall fyrir að verða, það
þarf ofurmannlegt þrek og
hugró til að brotna ekki undir
slíkum ofurþunga sviplegra
örlaga.
Mönnum var áður Ijóst að
Snjólaug var mikil kjarkkona
og æðrulaus. Átti sterka og
örugga guðstrú, nú reyndi á
þessa eðliskosti, og henni brugð
ust þeir ekki. Hún æðraðist
ekki og lét ekki hugfallast. Hér
væri aðeins við iDroltinn að
deila, hans væri valdið og því
valdi væri ætíð beitt til góðs,
þó að við skildum það eigi ætíð.
Um þetta skyldi enginn vera í
efa. Og ég er ekki heldur öllu
svipt. Börnin mín tvö lifa. Ég
er því engin einstæðingur.. Það
er þessi lífsskilningur, sem er
hinn heilagi vígði þáttur og
öflugasti máttur í mannlegri
sál til að mæta þungum harmi
og vonbrotum þessa jarðneska
lífs.
En Snjólaug átti eftir að lifa
það að vera enn harmi slegin.
Sonur hennar Jón er hún unni
MINNING
Jóhann Krisfjánsson,
byggingíundsteri, Auðarstræti 17, Rvík
heitara en eigin lífi varð bráð-
kvaddur 9. febrúar 1966. Snjó-
laug var þá sjúklingur á Sjúkra
húsi Akureyrar er henni bár-
ust þessi sorgartíðindi, mun þá
mest hafa reynt á þrek hennar
að gefast ekki upp. En svarið
var hið sama. Allt er í guðs-
hendi, hví skyldi ég þá mögla,
og enn er ég ekki öllu svipt.
Petrína mín lifir og guð tekur
hana ekki frá mér. Ég er enn
ekki einstæðingur. Og vissu-
lega var hún ekki einstæðingur.
Unga dóttirin Petrína helgaði
móður sinni allt sitt líf. Var
henni líknarengill, þar til yfir
lauk. Betur en hún gerði mun
naumast unnt að rækja dóttur-
skyldu sína. Það er mikil gæfa
að eiga þann vitnisburð með
réttu.
Snjólaug Flóventsdóttir var
vel gerð kona, dugmikil, þrifin,
hagsýn, glaðlynd og hjartahlý.
Skaprík nokkuð og ákveðin, en
drenglynd og fljót til sátta. Hún
var vinsæl og kiHStii vel að
meta þann vinahug er að henni
streymdi í sorgum hennar og
andstreymi.
Þess er vert að minnast og
má sízt undan draga, að geta
hinnar almennu þátttöku er
Snjólaugu var auðsýnd í þreng
ingum hennar og náðu langt
útfyrir raðir þeirra er af henni
höfðu persónuleg kynni. Skal
því hér fyrir hennar hönd flutt
hjartanlegt þakklæti öllum
þeim stóra hóp, er þar komu
við sögu. Hún biður þeim öll-
um blessunar guðs.
Auðnir voru ekki byggðir
upp að nýju. Fjölskyldan flutt-
ist til Akureyrar og settist Snjó
laug að hjá æskuvinkonu sinni
og uppeldissystur Sesselju Eld-
járn og þar dvaldi hún um 8
ára skeið. Ekki þarf í efa að
draga hver stuðningur Snjó-
laugu var sambýli við þá hjarta
hlýju og stórbrotnu konu sem
nú ein af uppeldissystrunum er
enn á lífi og fylgdi henni til
grafar. Um það skulu eigi fleiri
orð höfð til þess er Sesselja
mér of nákomin.
Ég vil enda þessar línur með
því að færa Snjólaugu hjartan-
legar þakkir fyrir allt frá
bernskukynnum og þess er ég
naut frá hennar hendi síðar á
ævinni er ég um árábil var um
tíma á ári hverju heimagangur
á heimili hennar við barna-
kennslu. Þar átti ég alltaf syst-
ur að mæta.
Dótturinni Petrínu færum
við vinir Snjólaugar hamingju
óskir með skyldurækni þá og
ástríki er hún sýndi svo ræki-
lega í verki. Við óskum henni
gleðilegra jóla er nú fara í
hönd og hamingjuríkrar fram-
N ÁMSFLOKK AR AKUREYR
AR munu starfa eftir áramótin
með svipuðum hætti og fyrri
hluta þessa vetrar.
Ráðgert er að kennsla hefjist
11. janúar. Auk ensku, dönsku,
vélritunar og myndlistar, er
gert ráð fyrir að kennsla verði
veitt í algebru og skrúðgarða-
rækt.
Aðalgeir Pálsson verkfræð-
- Söngur og leiklist
(Framhald af blaðsíðu 8).
Tveh- nýliðar fóru með allstór
hlutverk og ber öllum saman
um það, að þeir hafi gert þeim
góð skil. I ráði er að sýna leik-
inn á Akureyri fljótlega úr ára
mótum. Leikfélagið er þegar
farið að hugsa fyrir nýju verk-
efni síðar í vetur. B. S.
HANN andaðist á sjúkrahúsi í
Reykjavík 18. des. sl. eftir lang-
varandi og erfið veikindi tæp-
lega 63 ára að aldri. Með hon-
um er fallinn í valinn bezti
drengur, góður heimilisfaðir,
dugmikill framkvæmdamaður
meðan kraftarnir entust og góð
ur Eyfirðingur, sem síðar verð-
ur vikið nánar að, kær vinur
minn og frændi í ættir fram.
Sama er að segja um foreldra
hans.
Jóhann Kristjánsson var
fæddur 4. febrúar 1904 að
Bakka í Oxnadal. Þar áttu þá
foreldrar hans heima, Kristján
Kristjánsson og Helga Bjarna-
dóttir. Ekki voru þau auðug að
fé en komust þó jafnan vel af.
Bjuggu þau á ýmsum jörðum
í Öxnadal og skiptu oft um bú-
staði og stundum voru þau í
vistum m. a. hjá bróður mínum
fyrsta búskaparár hans. Jóhann
sál. var einbirni og fylgdi jafn-
an foreldrum sínum í æsku. Hef
ég þekkt hann svo að segja frá
fæðingu hans. Ég var og kenn-
ari hans bæði á barns- og
•unglingsaldri.
Þegar Jóhann var á unglings
aldri gerðu menn sér ekki neitt
glæstar vonir um framtíð hans.
Eln hann reyndist því betur sem
lengra leið á ævina, var alla
ævi vaxandi maður og hrein
hetja í síðustu veikindunum og
dauðastríðinu. Það er gott að
minnast slíkra manna, sem efna
jafnan meira en þeir lofa og af ’
þeim er vænzt, en slíkur maður
var Jóhann Kristjánsson.
Að lokinni stuttri dvöl í ungl
ingaskóla heima í Öxnadal, sem
þó truflaðist af veikindum sem
hann varð fyrir, réðist hann til
trésmíðanáms hjá Eggerti Guð-
mundssyni trésmíðameistara á
Akureyri. Jafnan síðan lauk
hann miklu lofsorði á Eggert og
taldi hann meðal þeirra, sem
hann ætti mest að þakka. Jafn-
framt smíðanáminu gekk hann
í Iðnskólann á Akureyri, en í
þá daga urðu iðnnemar að hafa
iðnskólanámið í hjáverkum.
Námi sínu lauk Jóhann með
prýði og hóf svo lífsstarfið.
•Vann mest við húsabyggingar
og varð byggingameistari. Af
verkum hans hér fyrir norðan
má nefna, að hann byggði bama
skólahús í Flatey á Skjálfanda
og bæina í Flateyjardal, þó til
lítils kæmi því jarðimar þar
ingur mun annast algebru-
kennsluna, og Jón Rögnvalds-
son garðyrkjuráðunautur sér
um skrúðgarðanámskeiðið. Á
garðræktamámskeiðinu verða
kennd til að byrja með undir-
stöðuatriði garðyrkju, svo sem
undirbúningur og vinnsla garð
lartds og sýnikennsla verður á
sáningu matjurta og blómafræs.
Einnig verður leitast við að leið
beina þátttakendum við að lag-
færa óg skipuleggja lóðir og
velja hæfilegar plöntur til gróð
ursetningar. Ef til vill verður
hæ'gt að útvega þátttakendum,
er þess kynnu að óska, fræ og
plöntur eða að minnsta kosti
benda á, hvar hægt sé að út-
vega þessa hluti. Skuggamynd-
ir verða einnig sýndar af görð-
um og skipulagi þeirra bæði
hérlendis og erlendis.
(Fréttatilkynning)
eru nú komnar í eyði sem kunn
ugt er. Svo lá leiðin til Reykja-
víkur. Þar starfaði hann að
húsabyggingum. Hef ég sann-
spurt að hann þótti manna sann
gjamastur í þeirri stétt. Stefna
hans var að selja með sannvirði,
en gera sér ekki viðskiptamenn
ina að féþúfu. Síðasta starf hans
á þessu sviði var að hafa um-
sjón með framkvæmdum við
stórbyggingu Utvegsbankans.
Jóhann Kristjánsson.
Ég sagði í upphafi, að Jóhann
sál. hefði verið mikill Eyfirð-
ingur, en þó var hann alla ævi
fyrst og fremst Öxndælingur.
Hann bar órofa tryggð til heima
byggðar sinnar og gamalla vina
þar. Það reyndi ég m. a. af hon-
um alla tíð. Ég held að hann
hafi hvergi kunnað jafn vel við
sig og á Þverá í Öxnadal. Þar
hafði hann oftar en einu sinni
átt heima í æsku, þar hafði
hann stundað nám á unga aldri
og þar hefur nú lengi búið
æskuvinur hans og félagi. Þeg-
ar Eyfirðingafélagið var stofnað
í Reykjavík 1939—40 gerðist
Jþhann brátt félagi þar og í
mörg ár má segja að hann hafi
verið lífið og sálin í þeim félags
skap, enda lengi formaður þess
og enn lengur í stjórn þess. Var
honum það hjartans mál, að
Eyfirðingar í Reykjavík héldu
saman um að styðja heima-
byggð sína á ýmsan hátt og
auka veg hennar. Vonandi tek-
ur nú einhver við hinu fallna
merki.
Jóhann sál. var tvíkvæntur.
Af fyrra hjónabandinu átti
hann 2 böm, sem nú eru bæði
gift og eiga börn. Þau eru Hauk
ur smiður og Helga húsfreyja.
Síðari kona Jóhanns var Krist-
rún Guðmundsdóttir og lifir
hún mann sinn. Þeim varð ekki
barna auðið en eiga kjördóttir,
Erlu að nafni, innan við tvítugt.
Kristrún kona Jóhanns annað-
ist hann eftir því sem hún gat í
veikindum hans af mikilli ástúð
og umhyggju, enda var Jóhann
bjartsýnn til hinztu stundar og
æðrulaus.
Bæði ég. sjálfur og fjölskylda
mín kveðjum nú Jóhann Kristj
ánsson hinztu kveðju með
kærri þökk fyrir órofa vináttu
allt frá æsku hans, gestrisni á
heimili þeirra hjóna, og svo
margt og margt. Ég kveð hann
líka í nafni æskuvina hans í
Öxnadal með kærri þökk fyrir
liðnar samverustundir.
Kristrúnu ekkju Jóhanns og
dóttur þeirra, háaldraðri móður
hans, bömum hans og bama-
börnum sendum við okkar inni
legustu samúðarkveðju.
Bernharð Stefánsson.
tíðar.
Þórarinn Kr. Eldjám.
Frá Námsflokkum Akureyrar
Um „Hvalsögu á Svalbarðssirönd
rr
GESTKOMANDI á bæ, sl.
haust, varð mér litið í Árbók
Þingeyinga 1964, og leit þar rit
gerð er nefnist „Hvalsaga af
Svalbarðsströnd“. Höfundur er
ritstjórinn Bjartmar Guðmunds
son. í inngangi getur hann þess
að greinin sé samin til leiðrétt-
ingar á ritgerðum er birzt hsifi
í blöðum um mál þetta. Til
heimildar telur hann, annars
vegar: mikla ritgerð í handriti,
er Benedikt Baldvinsson á Efri-
Dálksstöðum, hafi samið í des.
1945, eftir munnlegum heimild-
um manna, er mundu vel alla
atburði og eru sjö menn til-
nefndir. Hins vegar styðst hann
við dómsmálabækur og skjala-
safn Þingeyjarsýslu. Svo sjá
má að hann er vel vopnum bú-
inn.
Frásagnir af hvalmáli þessu,
hefi ég sem þetta rita, skrifað
í tímaritið „Vinnan“ fyrir um
tuttugu árum og „Sunnudags-
blað Tímans“ fyrir um tveimur
árum. Hafi fleiri skrifað um
mál þetta hefir það farið fram-
hjá mér og skiptir það litlu.
Hvalmál þetta var á hvers
manns vörum á Svalbarðs-
strönd um áratugi og vart mun
nokkur atburður, er þar hefir
gerzt verið svo umtalaður. Eins
og nærri má geta urðu sagnirn-
ar all frábrugðnar hver annarri,
enda meir eða minna mótaðar
séráliti þess er frá sagði hvert
sinn og sumt þoku hulið.
Það getur alltaf orðið álita-
mál hvernig tiltekst að vinna
samfelldan söguþráð úr slíku
efni. Bjartmar Guðmundsson
þykist bæta hér um með þess-
ari ritgerð sinni. Vil ég þó yfir-
fara ritgerð þessa nokkuð og
drepa á það helzta er mér finnst
að ekki geti talizt til leiðrétt-
inga.
Á bls. 133—4 er kafli með
yfirskrift „Finnandinn: Jónatan
á Þórisstöðum." Þar er sagt að
Jónatan hafi búið á Þórisstöð-
um um 10 ár á helmingi jarð-
arinnar, er hafi verið hans eign.
Á móti honum hafi búið Jón
Guðmundsson á öðrum helm-
ingi jarðarinnar og átt þann
helming.
Jón þessi er óþekktur. Skýt-
ur þar nokkuð skökku, ef hann
er sá Jón Guðmundsson, er
flutti 1879 úr Höfðahverfi, í
Sveinbjarnargerði og bjó þar
óslitið til æviloka 1928. Þetta
ár bjó Jónatan einn á Þóris-
stöðum til vors, að Valves Finn
bogason flutti þangað á % hluta
er hann mun hafa keypt á ár-
inu 1880. Að öðru er í grein
þessari lýsing á hvalfundinum
og er hún lífmikil með köflum.
Þar er sagt að hvalurinn hafi
sprengt íshelluna af þvílíku afli
að jakarnir hafi þeytzt í allar
áttir út um ísinn í kring og
voru sumir jakarnir þriggja
álna þykkir. —
Er nú þetta ekki einum um
of ?
Á bls. 134 er haft eftir Einari
í Nesi „að hvalurinn hafi blasað
að vlð augum af hverju bæjar-
hlaði á Svalbarðsströnd.“ Við
þessa fjarstæðu er engin at-
hugasemd gerð.
Á bls. 135 segir að Baldvin á
Svalbarði hafi átt hlut í há-
karlaskipi og komið fyrstur
manna með bönd og blakkir úr
skipi sínu.
Það vissi hver maður á Sval-
barðsströnd að Baldvin átti
hluti í tveimur hákarlaskipum
og var útgerðarstjóri þeirra,
eins og hann setti upp skip sín
og annarra á Svalbarðseyri og
átti til þess tæki eins og bezt
þekktust þá hér um slóðir. En
það er líklega trúlegra að bönd
og blakkir tilheyrandi segla-
búnaði skipanna, hafi verið
notuð til að lyfta hvalnum á ís-
skörina, heldur en skipasetn-
ingatæki hans hafi verið fengin
til þess.
Á bls. 136—7 eru taldir upp
eigendur jarða þeirra er kröfur
gerðu til hvalsins. Eru þar sagð
ir sömu eigendur að Þórisstöð-
um og á bls. 133, en Valves
Finnbogason talinn eiga Svein-
bjamargerði. — Jón Guðmunds
son hefir átt Sveinbjarnargerði
hálft, en hinn helminginn Eirik
ur Halldórsson eða Hildur móð
ir hans og hefir Einar í Nesi
haft jafnt umboð fyrir þann
hluta og Garðsvík. Valves var
húsmaður í Mógili þetta ár til
vors.
í sömu grein á bls. 137 segir,
„og er svo að sjá að engin mæl-
ing hafi farið fram á þvi. í
sjálfu sér sýnist það harðla
ólíklegt, og raunar óhugsandi.“
Er hér átt við fjarlægð hvalsins
frá fjörum, og síðar segir: „f
Norðanfarafréttinni er talað
um hér um bil 220—260 faðma.
Auðséð er að þetta hefir aldrei
verið mælt nákvæmlega,“ og
áfram er haldið í sama dúr.
Mælingar munu þó hafa far-
ið fram, er fiskhelgin var próf-
uð og töldust þá 220 faðmar í
Gerðisgil, en 260 í Garðsvíkur-
nes og Brúnku.
Var ekki vafi á því að hval-
urinn var innan 300 faðma frá
landi. En menn efuðu gildi 300
faðma fiskhelgi og er það lög-
lærðra manna að skera úr því.
Á bls. 141 segir um fiskhelgi-
prófið: „En með framburði
hinna dómkvöddu manna fengu
landeigendur þó mikil rök við
að styðjast í viðskiptum sínum
við hvaltökumenn.“ Þó var fisk
helgiprófið þeim neikvætt. —
Skyldi það ekki heldur hafa
verið mælingarnar sem hafa
uppörvað þá.
Á bls. 142 er reikningur sem
Einar í Nesi hefir samið og á
að sýna hvers virði hvalurinn
var. Eina athugasemdin sem
gerð er við þann reikning er,
að Einar ætlar skurðarmönn-
um !4 í hlut en þeir unnu fyrir
% hlut af hvalverði. Á hitt er
ekki bent að Einar reiknar spik
vættina á 12 kr., en hún var
seld á 4 kr. vætt af rengi reikn
ar hann á 8 kr., en var seld á
kr. 2.66. Ekki lítur út fyrir að
Einar hafi ætlað sér að verða
vægari í viðskiptum en þeir
- Nýr sjúkdómur
(Framhald af blaðsíðu 1)
meðöl erlendis og tafði það
lækningu.
Nú er mjög nauðsynlegt, að
þændur fylgist vel með heil-
brigði kúnna og láti dýralækna
tafarlaust vita ef einkenna veik
innar verður vart. Að sjálf-
sögðu er nautgripirnir sjáliir
mestu smitberarnir og verða
bændur að haga sér samkvæmt
því. Sjúkdómur þessi er mjög
hvimleiður og því ber að kosta
kapps um það, að hefta út-
breiðslu hans nú þegar.
Þrír menn hafa tekið veikina.
Því miður vann einn þeirra við
sauðfjársæðingar. Að sjálfsögðu
þurfa þeir, sem óttast að hafa
tekið veiki þessa, að leita lækn-
is þegar í stað, bæði sjálfs síns
vegna og þess fólks, sem þeir
umgangast. Lækning tekur
styttri tíma og er auðveldari,
ef fljótt er við brugðið.
Stefán og Jóhann. Enda fellur
Einar síðar alveg frá þessum
útreikningi sínum.
Ef Einar og sýslumaður hefðu
verið þess vissir, að þeir fylgdu
réttum lögum í kröfum sínum,
er ólíklegt að þeir hefðu gert
þá óhæfu að ryðjast inn að
rúmi hjartabilaðs manns og
þjarma honum með hótunum til
samninga um mál sem þeir
vissu að hann var búinn að af-
henda öðrum til meðferðar.
En mikið má Einar hafa verið
hróðugur, er hann fékk þeim í
hendur sínar 200 kr. hvorum
stórbokkunum, Eiríki Halldórs
syni og Tryggva Gunnarssyni.
Efnahagsörðugleikar Jónatans
voru tilkomnir áður en hval-
fundurinn varð og var því máli
óviðkomandi. Eins og efnahag
hans var komið hefði hann ekki
getað borgað þessar 400 kr. að
viðbættum óvægilega reiknuð-
um málskostnaði. Hlýtur það
að hafa borgazt af hvalverðinu.
Þegar svo dregizt hefir frá því
sölukostnaður, innheimtur og
vanhöld á greiðslum, hefir lík-
lega lítið orðið afgangs. Hver
sem skipt hefir þvi upp, er þeim
vel trúandi til, hverjum um sig:
sýslumanni, Einari og Skafta,
að taka sinn skerf ríflegan.
Hvalbragurinn, sem Davíð
Kristjánsson þrumaði yfir Stef-
áni í Sigluvík, segir á bls. 151,
að hafi verið ortur af Sigurði
bróður Davíðs. Almennt var
bragur þessi eignaður Davíð.
Ekki fullyrði ég að sá almanná
rómur hafi verið réttur, en ýtar
legra sannana mun þörf til að
hnekkja svo almennu áliti.
Júlíus Jóhannesson.
Orlofskonur í Löngumýrarskóla
LAUGARDAGINN 24. sept. s.l.
vorum við samankomnar á
Löngumýri í Skagafirði orlofs-
konur, sem höfðum dvalið á
undanförnum árum, í boði frk.
Ingibjargar Jóhannsdóttur. —
Flestar voru konurnar norðan-
að, frá Akureyri og þar úr nær
sveitum. Stjórnandi þeirra var
frú Laufey Sigurðardóttir, Ak-
ureyri.
Það var bjart yfir þessum
degi, í orðsins fyllstu merkingu,
veður ágæ'tt, bjart og fallegt
um að litast. Þó mátti sjá, að
haustið var að heilsa, blóma- og
trjágróður var byrjaður að
fölna, en tún voru ennþá græni
Nálægt miðjum degi voru allir
gestir komnir að Löngumýri.
Ingibjörg bauð okkur velkomn-
ar með fallegri ræðu. Sagði hún
m. a. að komin væri góð dís
í heimsókn og væri það gleðin,
og vonaðist hún til, að vel yrði
tekið á móti henni. Það var líka
sannarlega gert, hún var þar í
hávegum höfð, því að allir voru
innilega glaðir og skemmtu sér
með ágætum.
Fyrst var setzt að kaffiveizlu,
sem mjög fallega var framreidd
og rausnarlega. Undir borðum
flutti frú Laufey Sigurðardóttir
ágætt erindi, þar sem hún rakti
að nokkru sögu orlofanna að
Löngumýri, þakkaði þá fram-
kvæmd og einnig þetta rausn-
arlega boð nú. Fimm voru þeir
orðnir árgangamir af orlofskon
um, sem þarna höfðu dvalið,
svo að hópurinn, sem sótti þetta
boð, var eðlilega nokkuð stór
og hefur þó efalaust einhverja
vantað.
Eftir að staðið var upp frá
borðum, flutti séra Jón Kr. ís-
feld, prestur á Bólstað í Aust-
ur-Húnavátnssýslu erindi um
uppeldismál, en hann var þama
gestur ásamt konu sinni: Erind
ið var bæði gott og skörulega
flutt. Á eftir því var sunginn
sálmurinn: Ó, faðir gjör mig
lítið ljós. Og það var mikið
sungið þarna og almennt stjórn
aði söngnum frú Pála Pálsdptt-
ir í Hofsósi, af miklum skör-
ungsbrag. Þá fór fram upplest-
ur. Frú Jórunn Ólafsdóttir frá
Sörlastöðum las upþ fa'lleg
frumsamin Ijóð og frú Ástþrúð-
ur Sveinsdóttir Akureýri, sögu,.
hvorttveggja við góðar undir-
tektir. Frú Laufey ;Sigurðardótt
ir afhenti skeyti, blóm Og gjafir
til veitanda, með þökkum og
fallegum ávarpsorðum. Séra
Jón Kr. ísfeld las tvær gaman-
sögur, sem vöktu mikla kátínu
og almennan hlátur áheyrenda.
Ut var einnig unaðslegt áð
koma, veður milt og blítt og
garðurinn hennar Ingibjargar
fagurlega skreyttur með raf-
ljósum. Minnti mest á ein-
hvern ævintýraheim.
Um kvöldið var setzt að
veizlumáltíð, ríkulega frambor-
inni. Meðan á máltíðinni stóð,
las Eyþór Stefánsson á Sauðár-
króki upp Ijóð eftir Davíð skáld
frá Fagraskógi svo vel og fal-
lega, að allir urðu stórhrifnir,
en Eyþór og kona hans voru
þarna meðal gesta.
Mót þetta tókst, að mínum
dómi, með miklum ágætum,
allir skemmtu sér vel og voru
innilega glaðir, skemmtiatriðin
vel valin og ágætlega flutt. Veit
ég að konurnar allar og aðrir
gestir hafa farið glaðir og
hressir til -síns heima. Er eng-
inn efi á því að orlofin og mót
sem þetta hafa mikið gildi og
margþætt. Konurnar fá tæki-
færi til að kynnast og blanda
geði saman, fara í smá ferðalög
um fögur héruð, skoða fallega
staði, mannvirki og merkar
söguslóðir.
Gleðimót þetta að Löngumýri
var frábært að gestrisni og
rausn, þar mættu allir sömu
hlýjunni og góðvildinni.
Að endingu flyt ég innilegar
þakkir til allra þeirra, sem að
þessu móti stóðu: Ingibjörgu,
Björgu og Laufeyju, starfsfólki
öllu, þeim, sem þarna skemmtu
og stuðluðu þannig að aukinni
ánægju og svo orlofskonunum
öllum, sem þarna mættu, —
kveðjur og þakkir til ykkar
allra. Guð blessi ykkur og störf
ykkar.
Gunnhildur Björnsdóttir,
Grænumýri.
LEIÐRETTING
ÞAÐ var gaman að hægt var að
notast við samsetning minn um
piltana á Heljardalsheiði í síð-
asta jólablaði Dags, en því mið-
ur urðu nokkur prentfeil í grein
inni sem mig langar til að leið-
rétta.
í byrjun frásagnarinnar, í 6.
línu frá upphafi, hafa fallið úr
2 orð og verður setningin þess
vegna ólæsileg. Þar stendur
.... uggvekjandi til þess ....,
en á að vera „uggverkjandi og
bendir til þess“. Á bls. 12, mið-
dálk, 17. línu að ofan, stendur
„sannkristinn", en á að vera
samkristinn. Á sömu bls. aftasta
dálk, í 13. línu að ofan, er rang-
prentað föðurnafn bóndans á
Köngustöðum. Hann var Ingi-
mundarson, en ekki Ingimars-
son. Þá er að síðustu skakkt
fæðingarár Þórðar Grettisson-
ar, í 20. línu að ofan í aftasta
dálk „1786“ í stað 1686 og staf-
ar sú villa frá misritun minni.
Stefán Aðalsteinsson.