Dagur - 22.05.1967, Blaðsíða 5

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðamiaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
„FRJÁLSRÆÐISSTEFNA“
SJÁLFSTÆÐISFLOKKSINS
í LEIÐARA sínum laugardaginn 6.
maí sl. segir Morgunblaðið:
„Sjálfstæðisflokkurinn heitir því
að halda áfram þeirri frjálsræðis-
stefnu, sem upp var tekin 1960 og
skapað hefur atvinnuvegum lands-
manna frelsi og svigrúm og neytend-
um fjölbreytt vöruúrval og mikla
velmegun.“
Frelsi er fallegt orð, sem lætur að
sjálfsögðu vel í eyra. Allir menn
vilja vera sem frjálsastir. En til þess
að njóta frelsis þarf jafnréttisaðstöðu
innan þjóðfélagsins — og vernd fyrir
jafnréttisaðstöðuna.
Á árum lieimsstyrjaldarinnar og
krepputímunum var gripið til
skömmtunar í verzlun og viðskipt-
um í því skyni að vernda jafnréttis-
aðstöðuna í þrengingum þeirra
tíma. Korna í veg fyrir yfirgang
hinna sterkari, þegar takmarkað var
til skipta.
Slík höft eru vitanlega mjög óæski
leg, þótt gripið sé til þeirra, sem
neyðari'irræða. I»au eru ákaflega
vandmeðfarin í framkvæmd. Menn
eru yfirleitt misvitrir og hreyskir
skömmtunarstjórar. Jafnvel móður-
ástin getur gert yfirsjónir í skiptingu
milli barna sinna.
Sjálfstæðisflokkurinn veit vel, að
Iiöft eru óvinsæl og hamrar nú sí-
fellt á því í ræðum og ritum, að þau
rnuni upp tekin, ef núverandi stjórn
arflokkar missi meirihluta sinn í
kosningunum 11. júní n.k.
Hræsnin og falshyggjan eru þar á
háu stigi. Þeim flokki ferst ekki um
frjálsræðisstefnu að tala. Menn
hljóta að muna, að einmitt Sjálfstæð-
isflokkurinn var liandhafi skömmt-
unar og hafta í fyrri tíð — og klígjaði
ekki við því þá (sbr. formennskuna í
fjárhagsráði).
Og hvað er svo um „frjálsræðis-
stefnu“ Sjálfstæðisflokksins að segja
á aflametárunum síðan 1960 — og
hinum góðu söluárum íslenzkra vara
erlendis á þessu tímabili?
Hefir ekki stefnan einkennzt af
hinum illkynjuðustu höftum: láns-
fjárhöftum, vaxtaokri, bindingu
sparifjár?
Höftin hafa skipt um heiti og hús-
næði. í stað biðraða við dyr fjáirhags-
ráðs áður, eru nú biðstofur bank-
anna þéttskipaðar bónleiðu fólki
með óskir um lánaúrlausnir til at-
hafna. Og ekki hrósar þetta fólk, þeg
ar það gengur út úr bönkunum,
frjálsræðinu og jafnréttinu, sem rík-
ir um þessar mundir.
(Framhald á bls. 7)
Norðlenzk héruð búa yfir
landgæðum, orku og auði
segir JÓNAS JÓNSSON ráðunautur
frá Yztafelli
FJÓRÐA SÆTIÐ, baráttusæt-
ið, á lista Framsóknarmanna í
Norðurlandskjördænii eystra
skipar nú glæsilegur fulltrúi
yngri kynslóðarinnar, Jónas
Jónsson frá Yztafelli. Jónas er
fæddur á Yztafelli árið 1930,
sonur merkishjónanna Jóns Sig
urðssonar og Helgu Friðgeirs-
dóttur. Tæplega þarf að kynna
æskuheimili Jónasar frekar, því
að þar hafa þeir frændur gert
garðinn frægan um langt skeið,
svo að Yztafell hefur verið
þekkt sem eitt lielzta menning-
arheimili landsins, allt frá dög-
um Sigurðar Jónssonar ráð-
herra, sem var afi Jónasar.
Jónas Jónsson tók stúdents-
próf frá M. A. 1952, og næsta
vor lauk hann prófi frá Bún-
aðarskólanum á Hólum. Því
næst stundaði hann nám við
landbúnaðarháskólann í Ási í
Noregi í fjögur ár og lauk þar
prófi 1957. Árið 1957—1962 var
hann kennari við Bændaskól-
ann á Hvanneyri, að því undan
skildu, að hann var við fram-
haldsnám í Englandi 1961—62.
Síðan starfaði Jónas um skeið
við Atvinnudeild Háskóla ís-
lands, en í fyrra gerðist hann
jarðræktarráðunautur Búnaðar
félags íslands í Reykjavík.
Jónas er kvæntur Sigurveigu
Erlingsdóttur frá Byrgi í Keldu
hverfi og eiga þau fjögur böi-n.
Eins og vænta má, er Jónas
vel kunnugur atvinnumálum
landsmanna, og þó sérstaklegá
landbúnaðarmálum. Hann hef-
ur nú að undanförnu ferðazt
mikið um kjördæmið, og Dagur
notaði tækifærið, þegar hann
átti leið um Akureyri nýlega og
lagði fyrir hann nokkrar spum
ingar.
— Þú hefur væntanlega orð-
ið margs vísari á ferðum þínum
að undanfömu?
— Við Stefán Valgeirsson
höfum komið á nokkra fundi
síðustu vikumar, allt frá Ólafs-
firði og austur á Þórshöfn. Við
höfum komið í flestar sveitir,
en þó hafa fáeinar enn orðið
útundan.
— Og þið hafið kynnzt fjölda
fólks og margvíslegum mál-
efnum?
— Að sjálfsögðu hafa þessar
ferðir verið bæði lærdómsríkar
og skemmtilegar, enda hefur
meiningin einmitt verið að
kynnast sem flestu fólki og sem
flestum áhugamálum þess. Kjör
dæmið er mjög stórt og fjöl-
breytileikinn mikill innan þess,
ekki síður í atvinnuháttum en
landslagi.
Það, sem mest einkennir kjör
dæmið, er hversu miklir mögu-
leikar eru hér frá náttúrunnar
hendi bæði til lands og sjávar.
Landbúnaðarhéruð eru góð,
þótt þau séu breytileg frá Eyja
firði, sem er að mörgu leyti
einna bezt fallið allra héraða
landsins til mjólkurframleiðslu
og garðræktar. í Fram-Eyja-
firði eru sumur hvað bezt á
landinu, og fáar sveitir eða eng
ar standa sig að jafnaði betur
að því er varðar kartöflurækt
en Svalbarðsströndin.
— Þetta breytist nokkuð, þeg
ar austar dregur?
Jónas Jónsson.
— Austar og norðar er veðr-
áttan vissulega nokkru ómild-
ari. Þar verður jarðræktin fyrir
meiri áföllum og þurrkar eru
oft minni á sumrum, svo að
sumir telja þar ekki eins vel
byggilegt. Þá kemur það hins
vegar til á móti, að sauðlönd
eru svo góð, t. d. í Þistilfirði og
víðar, að þar fást árlega vænir
dilkar og yfirleitt mjög góðar
afurðir eftir hverja á, aðeins ef
vel er fóðrað.
— Og þá finnst þér líklega
ekki minna til um möguleikana
til sjósóknar?
— Möguleikarnir til öflunar
sjávarfangs eru ekki síður mikl
ir. Verstöðvarnar við Eyjafjörð,
Skjálfanda og Þistilfjörð búa
allar við góð fiskimið, þótt þær
liggi ef til vill misvel við. Ein-
kennandi fyrir útgerðina á þess
um stöðum öllum nema Akur-
eyri er mikil smábátaútgerð,
sem er tekjudrjúg fyrir staðina
allt árið í kring og þess vegna
ómissandi atvinnugjafi. Er þessi
tegund útgerðar öruggari fyrir
heimafólk en útgerð stærri
báta, sem verða að leita burtu
mestan hluta ársins.
Þá skila þessir ’bátar mjög
góðu hráefni, og heyrði ég það
á mörgum, að þeim finnst verð-
ið, sem þessir sjómenn fá fyrir
fiskinn, engan veginn nógu
hátt.
Nú í vor er mjög góður afli
a. m. k. á Húsavík, Raufarhöfn
og Þórshöfn. En ég heyrði það
á mörgum sjómönnum, að þeim
finnst stóruggvænleg sókn
brezku togaranna í ungfiskinn
rétt fyrir utan, og telja þeir þá
auk þess oft hafa sópað frá
þeim aflanum. Sjómennirnir
þóttust jafnvel hafa orðið varir
við betri afla þegar ísinn friðaði
grunnin fyrir tveimur árum.
— Og enn mundi mega nefna
fleiri tegundir landgæða?
— Já, ef á það er litið, þá
virðist mér, að enn önnur gæði
finnist ekki síður í þessum
landshluta en í öðrum, og þó
jafnvel meiri hér. Má þar fyrst
nefna jörmunefldan Dettifoss,
og samanlögð orka Jökulsár á
Fjöllum, Laxár og Skjálfanda-
fljóts er óneitanlega mjög vænn
skerfur í orkusjóði landsins.
Þessi orka verður örugglega
hagnýtt í framtíðinni eins og
orka annarra fallvatna, en það
skiptir miklu máli fyrir þróun
byggðarinnar í landinu í hvaða
röð fallvötnin verða virkjuð.
Þá eigum við mikla hvera-
orku, og er þá meðtalið gufu-
aflið og möguleikar á vinnslu
ýmissa efna úr því. Loks ber að
nefna kísilgúrinn á botni Mý-
vatns. Hverasvæðin eru stærst
í Námaskarði og á Hveravöllum
í Reykjahverfi, og er þar um
að ræða ómentanlegar auðlind-
ir. Margt getur komið til greina
í sambandi við nýtingu þeirra,
og þarf þar að koma til bæði
hugkvæmni og ýtarlegar rann-
sóknir.
— Einliverjar liugmyndir
bafa þegar komið fram?
— Ein hugmyndin er sú, sem
nokkuð lengi hefur verið á
prjónunum, að reist verði gras-
mjölsverksmiðja í Reykja-
hverfi, sem geti nýtt hverahit-
ann til þurrkunar. Yrði þá
hvort tveggja hagnýtt, hinir
miklu ræktunarmöguleikar í
Reykjahverfi og varmaorka
hveranna. Raunar er það verk-
fræðilegt atriði, sem leysa þarf
og örugglega er hægt að leysa,
hvernig nota megi hverahitann
á hagkvæman hátt til hrað-
þurrkunar á grasi. Allar venju-
legar grasmjölsverksmiðjur
nota olíukyndingu við þurrkun
ina og miklu hærra hitastig en
hveraorkan gefur, og því fást
ekki vélar til þess nema vanda-
málið verði tekið fyrir og leyst.
Yfii-leitt má ótal margt tína
til um landkostina, en höfuð-
einkenni á kjördæminu er, að
hér standa grundvallaratvinnu-
vegirnir þrír, landbúnaður, sjáv
arútvegur og iðnaður, föstum
fótum og eiga örugglega glæsi-
lega framtíð, ef vel er að þeim
búið.
— f iðnaðinum er Akureyri
þá í fararbroddi?
— Já, Akureyri er auðvitað
hlutfallslega langmesti iðnaðar-
bær landsins, og auk hins gamal
þekkta iðnaðar samvinnuhreyf-
ingarinnar er margt annað sem
Akureyringar reka með prýði.
Til dæmis þykir mér merkilegt
að sjá stálskipasmíðina í Slipp-
stöðinni, en þar er verið að
smíða 550 smálesta skip af full-
komnustu gerð. Ég skil ekki í
öðru en þar liggi stórkostlegt
verkefni fyrir íslenzkan iðnað,
að við smíðum öll okkar fiski-
skip sjálfir. Ég held einnig, að
ríkið ætti tvímælalaust að láta
smíða skuttogara hér og hefjast
strax handa um það.
— Hvað fannst þér markverð
ast af því, sem kom fram í tali
heimamanna á hinum ýmsu
stöðum í sambandi við þessa
fundi og ferðalög?
— Það bar auðvitað margt á
góma, og þó furðu líkt, hvar
sem var. Yfirleitt voru menn
heldur uggandi um framtíðina
og töldu hana óráðna, og jafn-
vel að samdráttar eða kreppu
væri þegar farið að gæta. Flest-
ir töldu, að stjórnin leyndi hinu
raunverulega ástandi efnahags-
málanna vísvitandi fram yfir
kosningar.
Þá var mörgum lánsfjárskort
urinn mjög ofarlega í huga. Var
þar m. a. um að ræða bændur,
sem stóðu í framkvæmdum, eða
menn, sem ætluðu að hefja bú-
skap. Við heyrðum þess þó
nokkur dæmi, að menn gátu
fengið jarðir með mjög góðum
kjörum, en það, sem strandaði
á, var það, að hvergi fæst það
lánsfé, sem þarf til bústofns-
og vélakaupa. Þá töluðu sjó-
menn um það, að þeir þyrftu að
endurnýja báta sína, en hins
vegar reyndist mjög erfitt að
afla þess fjár, sem setja þyrfti
til tryggingar svo að smíði gæti
hafizt.
Kaupfélögin, sem mjög hafa
getað styrkt menn, sem standa
í byggingum með því að lána
þeim efni, eiga nú einkar óhægt
um vik, þar eð skorturinn á
lánsfé og rekstrárfé kemur
mjög hart niður á þeim. Ekki
trúi ég því þó, að nokkur vilji
þessum héruðum svo illt, að
kaupfélögin verði gerð óstarf-
hæf, því að víða eru þau einu
aðilarnir, sem veita margs kon-
ar lífsnauðsynlega þjónustu.
— Hvað segja menn um sam
göngumálin?
— Kvartanir yfir ófullkomn-
(Framhald á blaðsíðu 7.)
DAGAR I STOKKHOLMI
Ólafur Gunnarsson.
VORIÐ kom snemma í Svíþjóð
að þessu sinni. Fyrstu dagana í
marz fór að hlýna og síðan hefur
veðráttan verið notaleg þó ein-
stöku sinnum hafi komið frost-
nætur. Eiginlegur vetur var í ár
aðeins liðlega tveir mánuðir. Við
eldhúsgluggann hjá okkur var
mesta frostið 29 stig. Sl. vetur
mældist 45 stiga frost aðeins 1
km frá heimili okkar. I slíku
frosti myndi tæpast vera farandi
út í Reykjavík, en hér er oftast
logn og loftið þurrt. Frost, sem
er minna en 15—20 stig, veldur
tæpast neinum verulegum óþæg-
indum hér.
Eg kom til Stokkhólms með
lestinni kl. 21 þann 28. apríl.
Konan mín hafði farið með morg
unlestinni og tók hún á móti
mér á járnbrautarstöðinni ásamt
Kristjáni Sturlaugssyni, trygg-
ingafræðingi, sem fór með okkur
beina leið til Continental, sem
talið er hafa beztan mat allra
veitingahúsa í Stokkhólmi. Á
þessu gistihúsi búa einkum vell-
auðugir Bandaríkjamenn. Ferða-
menn annarra þjóða eru sjald-
séðir á þessum stað og sama
máli gegnir um Svia sjálfa. Á
þessu veitingahúsi kostar einn
úrvalskjötréttur 18 kr. sænskar,
auk þjónustugjalds, og aðrar
veitingar eru eftir því. Matar-
gæði eru eins og bezt verður á
kosið, svipað því sem gerist í
Grillinu á Sögu í Reykjavík, en
beztu íslenzku veitingahúsin eru
í toppflokki hvað matargæði
snertir, enda hafa Islendingar,
auk allra kjötrétta, sem hér eru
fáanlegir, bezta dilkakjöt Evrópu
sem þeir hafa ekki enn lært að
selja öðrum þjóðum og geta því
notað sjálfir fyrir ótrúlega lítið
verð.
Við sátum yfir borðum á
Continental fram undir eitt og
gengum síðan heim á gistihúsið
Excelsior á Birger Jarlsgatan.
Til þess að komast þessa leið
gangandi urðum við að fara um
hluta af Kungsgatan, en þar eru
vafasamari öfl borgarinnar oft á
ferli. Ótrúleg kyrrð ríkti yfir öllu
og stakk borgarblærinn mjög í
stúf við það sem gerist í mið-
bænum í Reykjavík eftir mið-
nætti um helgar.
Svíar hafa enn ekki lært að
hefja skemmtanir seint og njóta
þeirra langt fram eftir nóttum.
Ólæti sænskra unglinga virð-
ast mér vera meiri í blöðunum
en í raunveruleikanum. Gagn-
stætt Islendingum ræða Svíar
| mikið og í fullri hreinskilni það,
sem miður fer og telja enga goð-
gá, þótt blöð annarra þjóða birti
fréttir af því sem gerist í Svíþjóð,
* jafnvel þótt sumt standi þar enn
til bóta.
Þessa daga voru réttarhöld
þau, sem kennd eru við brezka
heimsspekinginn heimsfræga,
Bertrand Russel, mjög á dag-
skrá. Alls konar sérfræðingar
streymdu til Stokkhólms og var
Erlander, forsætisráðherra Svía,
ekki meira en svo hrifinn af
komu þeirra, en taldi fráleitt, að
banna samkomu þeirra, þar eð
slíkt hefði ekki haft neina stoð
í sænskum lögum eða lýðræðis-
venjum.
Vitað er, að Olof Palme, sem
samkvæmt nýgerðri skoðana-
könnun, má telja öruggan eftir-
mann Erlander, sem foringja
Jafnaðarmanna, hafði ekkert við
réttarhöldin að athuga á sænskri
grund. I ræðu, sem Palme hélt
í Gautaborg hinn 1. maí, dæmdi
hann gerðir Bandaríkjamanna í
Vietnam mjög hart og harmaði,
að þessi volduga lýðræðisþjóð
skyldi, með framkomu sinni,
vera að glata almennu trausti
sínu, samtímis því, sem hún vek-
ur hatur á hvíta kynstofninum
meðal þjóða með annan hörunds-
lit.
Klukkan 15 á laugardag fórum
við í Stadsteatren til þess að sjá
Viet Rock eftir bandarísku skáld-
konuna Megan Terry. Stads-
teatren heldur til í Folkets Hus
í Stokkhólmi, en einmitt í þvi
húsi áttu réttarhöldin að fara
fram. Ihaldsstúdentar höfðu boð-
að kröfugöngu gegn réttarhöld-
unum þennan dag og töldum við
eins líklegt, að tormerki yrðu á
því að komast að húsinu. Við
ætluðum okkur því góðan tíma
til þess að komast í leikhúsið en
ekki var um neinn farartálma að
ræða. Við hittum þrjár íhalds-
stúdínur á mjög stuttum pilsum,
svo íhaldssemin virtist ekki vera
almenn hjá þeim. Stúlkur þessar,
sem ekki skildu stakt orð í ensku,
afhentu okkur prentaða miða,
þar sem íhaldsstúdentar hétu
Erlander fylgi sínu og hefði
stundum þótt saga til næsta bæj-
ar.
Leikritið Viet Rock er nýjung
í leikritagerð. Aðalefni þess er
sríðið í Vietnam og hlýtur leik-
ritið að vekja jafnvel hægt hugs-
andi fólk til umhugsunar.
Við töldum, áður en við fór-
um í leikhúsið, að fátt nýtt gæt-
um við Iært um þetta hörmulega
stríð, eins mikið og um það hef-
ur verið ritað og rætt. Við kopi-
umst þó brátt á aðra skoðun. Sá,
sem séð hefur leikkonurnar í
Stadsteatren, ýmist sem mæður,
unnustur, vitni í yfirheyrslum,
hermenn Suðurvietnamstjórnar,
mellur í Saigon eða komnar beint
frá Bandaríkjunum til þess að
leita að sonum sínum á her-
OLAFUR GUNNARSSON
sálfræðingur frá Vík í Lóni,
sem skrifar hér greinina „Dag-
ar í Stokkhólmi" starfar um
þessar mundir sem skólasál-
fræðingur í Svíþjóð. Ólafur
vann sem sálfræðingur hér á
landi áður en hann fluttist til
Svíþjóðar, og m. a. vann hann
mikið starf í sambandi við
starfsfræðsludagana, sem hann
skipulagði bæði í Reykjavík
og úti um land, og þóttu tak-
ast mjög vel. \
Sænska blaðið Falu-Kurir-
en skýrði fyrir skömmu frá
störfum Ólafs í Svíþjóð, en
Falu-Kuriren er aðalblað Dal-
anna í Sviþjóð. Segir blaðið
frá því, að Ólafur starfi sem
skólasálfræðingur í Verma-
landi og aðalbækistöðvar em-
bættis hans séu í Hagfors-
borg. I umdæmi Ólafs eru alls
um þrjátíu þúsund manns í
nokkrum sveitarfélögum, en
til aðstoðar við störf sín hef-
ur Ólafur 12 manns, en hann
tók við embættinu 1. janúar
1966.
Þess má að lokum geta, að
í september viðurkenndi sér-
fræðinganefnd sænska s4I-
fræðingasambandsins mennt-
un Ólafs, og að hún jafngilti
sænskri licentiatmenntun. —
Hefur hann því hlotið rétt-
indi til að gegna hvers konar
sálfræðistörfum í Svíþjóð. □

mannasjúkrahúsi, hljóta að sjá,
að stríð getur aðeins leitt til óum-
ræðilegrar ógæfu. Engin her-
stjórnarfrétt, jafnvel þó reynt
væri að gera hana rétta, segir
nema ófullkominn sannleika um
þær skelfingar, sem ganga yfir
fátæka smáþjóð í Vietnam. —
Litlu Ijósari eru lýsingar á ævi
bandarískra ungmenna, sem rek-
in eru út í stríð, sem þau skilja
ekki hvers vegna er háð og vilja
helzt forðast.
Franski rithöfundurinn Sartre
sagði við opnun réttarhaldanna
í Stokkhólmi, að ekki stæði til
að dæma neinn, en hins vegar
ætti að sanna sekt þeirra, sem
ráðast á aðra. Áður fyrr, m. a.
að lokinni síðustu heimsstyrjöld,
hefðu sigurvegarar dæmt um
sekt þeirra, sem töpuðu. Nú yrði
fjallað um sekt hinna sterku, án
þess að þeir, sem það gerðu,
hefðu vald á bak að bakhjarli.
Þeir, sem þátt taka í réttarhöld-
unum eru þannig eins konar sam-
vizka heimsins og íbúum hans er
i sjálfsvald sett, hvort þeir vilja
hlusta eða ekki.
Þetta með að hlusta á það sem
er skynsamlegt og rétt minnir
mig á atvik, sem gerðist í Reykja
vík fyrir nokkrum árum. Norð-
maður, sem kominn var á eftir-
laun, var fenginn til þess að
segja Reykvíkingum, að þeir
þyrftu ekki svo mjög að óttast
kjarnorkustyrjöld, því kjallarar
í borginni væru svo traustir. Ekki
væit ég, hversu margir leituðu að
fölsku öryggi í kjallarahugsunar-
hættinum, en eitt er víst. Enn
víkur fjöldi fólks sér undan því,
að taka afstöðu til styrjaldarinn-
ar í Vietnam á þeim forsendum,
að það viti ekki nóg um hana.
Klukkan 19.30 á laugardag
fórum við í Dramaten og sáum
Kirsuberjagarðinn eftir meistar-
ann mikla, Anton Tjechov. Vera
má, að áhrifin frá Viet Rock hafi
verið of sterk til þess, að við
gætum notið annars leikrits sama
daginn. Eitt er víst, að Kirsu-
berjagarðurinn varð okkur mikil
vonbrigði og skorti þó hvorki
góðan leik né sviðsútbúnað.
Þess má geta í sambandi við
leikhús hér í Svíþjóð, að þau
hafa aldrei orðið almenningseign
á sama hátt og Þjóðleikhúsið i
Reykjavík. Athugun, sem gerð
var s.l. vetur, leiddi í ljós, að það
er aðeins fólk með ákveðna fé-
lagslega aðstöðu, sem sækir leik-
hús í Sviþjóð. Leifar af gamalli
stéttaskiptingu hafa einnig sitt
að segja.
Að undanskildum nokkrum vin-
um og vandamönnum söknum
við hjónin ekki neins í Reykja-
vík eins og Þjóðleikhússins. Þar
haldast í hendur list og menning,
þannig, að öllum, sem á annað
borð fellur við þessar systur, má
til unaðar verða.
Á sunnudagsmorgun þann 30.
apríl bauð Kristján Sturlaugsson
okkur í ökuferð til konungshall-
arinnar í Drottningsholm og síð-
an í Millesgárden. Mikil nátt-
úrufegurð er kringum konungs-
höllina í Drottningholm og allar
byggingar þar glæsilegar. Minn-
isstæðari verður okkur samt
Millesgárden.
Sennilega má telja Milles
mesta meistara Norðurlanda á
sviði höggmyndalistar þótt læri-
sveinn hans, Ásmundur Sveins-
son, fylgi þar fast á eftir og eins
Altonen hinn finnski.
Einna hæst mun hugmynda-
auðgi og rismikil snilld meistar-
ans rísa í Mármiskan och Pegasvs
þar sem andi mannsins er látinn
brjóta þyngdarlögmálið og rétt
tyllti ristinni á væng skáldfáks-
ins.
Þar eð við erum þarna stödd
daginn fyrir Valborgarmessu er
eðlilegt að nema staðar við lík-
neskjuna af gríska sjávarguðin-
um Poseidon. Sami guð hét
Neptunus hjá - Rómverjum og
Njörður hjá norrænum þjóðum.
Þegar frá leið hættu norrænar
þjóðir að mestu að blóta Njörð
en Freyr tók sæti hans. Freyr
var guð frjóseminnar og þeir,
sem lifað hafa mikinn frosta- og
snjóavetur í Svíþjóð eiga hægt
með að skilja, hversu mikilvæg
frjósemin var þessari gömlu land-
búnaðarþjóð. Engin undur, að
hofgyðja var látin aka Frey frá
Uppsölum til annarra héraða í
Svíþjóð, þegar vora tók. Það er
einnig í samræmi við frjósemina,
að Norðmaður nokkur, sem leit-
að hafði halds og trausts hjá hof-
gyðjunni, gengi á eftir vagni
hennar og Freys. Þannig ferðuð-
ust þau þrjú saman unz sá norski
fór að þreytast á göngunni. Tók
hann þá líkneskju Freys og
skildi eftir við veginn en settist
sjálfur við hlið hofgyðjunnar.
Nokkru síðar veittu S\úar því
eftirtekt að hofgyðjan var farin
að þykkna undir belti og Iétu
menn sér það vel líka, enda
komu þá mikil frjósemiár.
Nú eru blót i gömlum sið
horfin frá Uppsölum, en eins
konar arftaki vorblótanna eru
vorbátíðir, sem hvergi eru meiri
en í Uppsölum. Nú eru þar eng-
ar vorgyðjur, sem ganga Frey til
handa og sé einhver guð blótað-
ur er það Baccus en ekki Freyr
eða Oðinn. Þannig breytast nöfn
guðanna, en mannlegt eðli stend-
ur að mestu leyti í stað. Væru
engar vorhátíðir í Svíþjóð myndi
frjósemin enn minnka og hver
myndi æskja þess í eins víðlendu
og tiltölulega fámennu landi.
Með kvöldlestinni þann 30.
apríl héldum við til Karlstad og
þaðan ókum við í okkar eigin
bíl heim til okkar um nóttina.
Fyrsti maí var runninn upp áð-
ur en við kcmumst í háttinn og
Svíar farnir að undirbúa kröfu-
göngu gegn stríðinu í Vietnam
og valdaráni herforingjaklíltu í
Grikklandi.
En yfir öllu þessu vakir eilífur
andi Milles, eins og hann birtist
okkur í list, sem enginn gleymir,
sem séð hefur.
Vermalandi þann 3. maí 1967.
Ó. G.

Þessi stytta er í Mjllesgarðinum, og nefnist hún Mánniskan och
Pcgasus.
Vilja frjáisan innflutning veiðarfæra
NÍTJÁN togaraskipstjórar hafa
sent ríkisstjórninni eftirfarandi
áskorun:
„Vegna feriginnar reypslu
margra togaraskipstjóra óskum
við þess eindregið áð ríkisstjóm
in hindri ekki innflutning á
þeim veiðarfærum, sem bezt
reynast á hverjum tíma.
Reynslan hefur sýnt að Hamp
iðjunetin hafa ekki líkt því
sama styrkleika í notkun og
portúgölsk net, sem togararnir
hafa almennt notað undanfarið.
Við erum ekki á móti því að
um i afla að togararnir hafi þau
net, sem bezt reynast á hverj-
um tíma.
Samþykkt í maímánuði 1967,
Virðingarfyllst:
Hans Sigurjónsson, Auðun
Auðunsson, Arinbjöm Sigurðs
son, Magnús Ingólfsson, Hall-
dór Ilalldórsson, Sverrir Er-
lendsson, Kristján Rögnvalds-
son, Magnús Jóhannsson, Gunn
ar Hjálmarsson, Markús Guð-
mundsson, Halldór Hallgríms-
son, KetiII Pétursson, Sigurður
íslenzkur iðnaður sé styrktur, ■ Ámason, Áki Stefánsson, Sverr
en mótmælum því eindregið að ir Valdimarsson, Kristján
það sé gert á kostnað togaranna, Andrésson, Ingi Hallgrímsson,
þar sem það getur skipt milljóai Jens Jónsson, Ásgeir Gíslason.