Dagur - 23.08.1967, Blaðsíða 5

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAYÍÐSSON
Auglýsingar og afgrei'ðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
VERÐBÓLGAN
HEFNIR SÍN
MINNT var á það í síðustu viku, að
sérstök nefnd, sem kynnti sér báta-
smíðar innanlands og utan á sínum
tíma, hefði komizt að þeirri niður-
stöðu, að það hefði verið 7% dýrara
árið 1961 að smíða bátana innan-
lands en kaupa þá erlendis. Nú er
þetta hlutfall breytt og íslenzkum
bátasmíðum í óhag. Hér er verðbólg-
an enn einu sinni að verki. Þrjátíu
lesta bátur, þar sem smíði var nýlega
boðin út var 70—80% dýrari sam-
kvæmt innlendum tilboðum en er-
lendum. Þetta er eitt dæmi af mörg-
um um afleiðingar verðbólguþróun-
arinnar hér á landi. Hún hefur gert
samkeppnisaðstöðu íslenzka iðn-
greina erfiða eða jafnvel alveg úti-
lokaða, ekki aðeins í báta- og skipa-
smíðum, heldur mörgum öðrum
einnig.
Það voru viturleg orð, sem Ólafur
Thors mælti 1962, er hann sagði, að
ef ekki tækist að stöðva verðbólguna,
væri allt annað unnið fyrir gýg. Eftir
maður hans og flokkur hans fór þá
leið, sem Ólafur Thors varaði mest
við, og verðbólgan ógnar nú hverri
iðngrein í landinu, og ekki aðeins
þéirn heldur öllum þeim atvinnu-
greinum, sem efnahagur þjóðarinn-
ar hvílir á. Það er nánast glæpsam-
legt athæfi ráðamanna, að byggja
efnahagskerfið á eyðslu, verðbólgu
og trú á stöðugt hækkandi verðlag
erlendis og árleg fiskveiðimet. En
þetta er það, sem gert liefur verið og
afleiðingarnar segja til sín á alvar-
legan hátt áður en varir. Allir sjá
hin dökku ský á „viðreisnar“-himn-
inum og minni spámennimir í hér-
búðum stjómarflokkanna eru famir
að tala um kreppu og liöft! Það var
annað hljóð í strokknum fy:rir kosn-
ingar. Þá hvíldi allt á traustum
grunni „viðreisnarinnar“, að sögn
sömu blaða og aðvaranir, sem að
vísu eru sjaldan skemmtilegar, hróp-
aðar niður með skrumi og hreinum
blekkingum um traust efnahagslíf
og batnandi hag landsmanna. Enn
er verð á síldarlýsi og freðfiski hærra
en 1962. Það verð þótti allgott þá en
hrekkur nú ekki til að mæta aukn-
um framleiðslukostnaði liér innan-
lands. Á góðæristímabilinu í afla-
brögðum og stöðugt liækkandi af-
urðaverði, sem stóð fram á mitt síð-
asta ár, nagaði verðbólgan undir-
stöður atvinnuveganna svo að at-
vinnufyrirtækin eignuðust ekki vara
sjóði, svo sem eðlilegt liefði verið og
nauðsynlegt. Standa þau því höllum
fæti jafnskjótt og verðlag og afla-
magn haldast ekki í hendur við óða-
verðbólguna. □
Allir |ieir eru skáld, sem hafa Ijófi-
ræna sýn í lífi og starfi
segir HALLDÓR LAXNESS í viðtali við Dag
HALLDÓR LAXNESS rithöf-
undur og Nóbelsverðlaunaskáld
frá Gljúfrasteini hefur dvalið á
Akureyri nokkra undanfama
daga og tók hann þeirri mála-
leitun blaðsins vel að svara
nokkrum spumingum þess, en
viðtöl við hann hafa ekki verið
rúmfrek í blöðum, sem út eru
gefin úti á landsbyggðinni. Hall
dór Laxness er léttur á fæti,
hressilegur viðmælandi og alúð
legur, er enn sístarfandi og e. t.
v. sjaldan eða aldrei afkasta-
meiri en hin síðustu árin. Ann-
ars er óþarfi að hefja viðræður
við skáldið með inngangsorðum
um jafn þekktan mann, innan-
lands og utan.
Erindi yðar hingað norður að
þessu sinni?
Erindi mitt hingað var fyrst
og fremst fundarseta í stjórn
Norræna hússins, sem stjórnar
ráðið bað mig að vera fulltrúa í.
Hlutverk Norræna hússins?
Með byggingu Norræna húss
ins í Reykjavík eru 'hinar skand
inavisku þjóðir að sýna okkur
mikla vinsemd og virðingu með
því að gefa okkur jafn voldugt
og fallegt 'hús yfir hugsanlega
og mögulega menningarlega sam
vinnu Norðurlandanna. Þetta
hús er risið af grunni þótt það
sé ekki fullsmíðað. Þarna eiga
allskonar menningarlegar at-
hafnir að fara fram og viðskipti
milli þessara þjóða. í húsinu
verður bókasafn, þar verða
haldnir fundir og þing o. s. frv.
Nákvæm áætlun hefur ekki ver
ið gerð, en starfsemin í smáat-
riðum verður að nokkru að fara
eftir þörfum stundarinnar.
Hvemig finnst yður að vinna
að ritstörfum á Akureyri?
Mjög gott, ég dvaldist hér á
Akureyri mikinn hluta úr
sumri eða hér um bil allan slátt
inn, sem siður var að telja átta
vikur, og setti þá saman bókina,
Hið ljósa man. Það var, að mig
minnir árið 1943. Þá hafði ég
herbergi á Goðafossi, hjá Jón-
innu og það var sérstaklega góð
ur staður, vel hugsað um gesti.
Ég á yndislegar endui-minning-
ar frá þeirri dvöl. Aðbúnaður-
inn var sérstaklega góður þótt
hótelið væri einfalt. Þar var allt
kyrrt og menningarlegt og mik.
ill heiður fyrir Akureyri að
hafa hótel, sem hafði svona há-
ar hugmyndir um, hvernig á að
taka á móti gestum. Það er líka
gott að vera hér á Hótel KEA
og öll þjónusta með menningar
brag.
Hvaða nienn eru yður minnis
stæðastir frá þeim tíma?
Ég var mikill vinur Sigurðar'
skólameistara og var oft gestur
hans. Annar ágætur vinur minn
var Sveinn Bjarman sem vann
hjá Kaupfélagi Eyfirðinga, þá
kynntist ég menntamönnunum
hérna við Menntaskólann, svo
sem Sigurði Líndal Pálssyni,
sem kunni ógrynni af skemmti-
legum sogum. Síðast en ekki
sízt nefni ég skáldið frá Fagra-
skógi, Davíð Stefánsson. Við
vorum alltaf kunningjar. Hins
vegar vorum við aldrei nánir
félagar, en alltaf glaðir og
ánægðir yfir því að hittast.
Nokkur stórtíðindi meðan á
Akureyrardvölinni stóð?
Ekki það ég man. Enda er það
þannig, að þegar maður fer á
svona stað til að skrifa bækur
í ró og næði, er maður að forð-
ast stórtíðindi og ánægðastur ef
engin stórtíðindi gerast. Hins
vegar er mér eftirminnilegast
hið fagra sumar hér við Eyja-
fjörð og það ágæta fólk, sem ég
átti samskipti við, þótt fátt sé
talið. Ég á sælar endurminning-
ar um þennan stað. Ég 'hafði þá
ekki eins mikið ónæði af ýmsu,
svo sem seinna varð, en samt
þótti mér gott að vera laus við
'hinar ýmsu truflanir, sem fylgja
búsetu rithöfundar í Reykjavík.
Hvað finnst yður um varð-
veizlu Davíðshús hér á Akur-
eyri og að gera það að heim-
boðshúsi fyrir aðkomandi skáld
og rithöfunda?
Það var mjög myndarlegt af
bænum og vel til fallið að varð
veita hús þessa ástsæla skálds.
Þetta var fallega gert, virðulegt
og við hæfi. En um það atriði,
hvort þar sé hægt að koma fyr-
ir innlendum eða erlendum gest
um, skáldum eða rithöfundum
t. d. eins og talað hefur verið
um hefi ég enga sérstaka skoð-
un. Skáld og rithöfundar á
ferðalagi eru ekki of góðir,
fremur en aðrir menn, að borga
fyrir sig sjálfir, þar ,sem þeir
gista. Ekki þarí að mylja sér-
staklega undir þá með ókeypis
dvöl og heimboðum. Ekki 'þar
fyrir, til eru skáld, sem lifa við
þröngap kost. Það er fallegt að
styðja þau og styrkja, eins og
aðra menn, sem þurfa þess með.
En hvort Davíðshús ætti að
vera einskonar heimboðsheim-
ili, hefi ég engar tillögur um og
læt liggja milli hluta.
Er það erfiðara fyrir ung
skáld nú en það var yður fyrir
40 árum, að brjóta sér rithöf-
undaleið?
Samanburður á þessu er erfið
ur. Það hefur alltaf verið svo,
að sumir menn eru framúrskar
andi góð skáld bæði í nútíman-
um og eftirtímanum þótt þeir
séu engir hæfileikamenn í því
að ná árangri á veraldlega vísu.
Sumir keppa ekki eftir neinum
veraldlegum hróðri en yrkja
sér til hugarhægðar og láta svo
ráðast hvort menn vilja sinna
þeirra verkum. En fslendingar
hafa verið góðir við sín skáld.
Þannig var mín reynsla þegar ég
var ungur. Ég hafði trú á mér
til ritstarfa og sinnti aldrei nein
um öðrum störfum, og ég gerði
aldrei neina samninga við heim
inn um annað en að verða rit-
höfundur. Þetta mun hafa stuðl
að að því, að mér farnaðist
svona sæmilega vel. Ég geri ráð
fyrir, að sama máli hafi gegnt
um Davíð Stefánsson. Hann var
skáld alveg í gegn og gat aldrei
orðið annað. Um eldri skáld, er
það' að segja, að það var oft
gert ákaflega vel við þau, eftir
þeirrar tíðar hætti hér á landi.
Ef maður fer að reikna, kemur
t. d. í Ijós, að það var gert betur
við Matthías af opinberri hálfu'
en nú er gert, miðað við verð á
peningum. Skáldin fengu, á öld
inni sem leið, oft hin beztu
embætti landsins. Þjóðin hefur
oftazt gert vel við sín skáld þótt
þau hafi stundum verið í dálitlu
stríði við þjóðfélagið.
Er sósíalisminn slík liugsjón
lengur, að liami leysi skáldskap
úr Iæðingi?
Fyrir 30—40 árum átti maður
bjartar vonir í sambandi við
, sósíalismann og hér voru unnir
margir sigrar á sósíalistiskum
grunni. Þessi ár voru á margan
'hátt vakningar- og uppbygging
arár fyrir alla þjóðina. Sósíal-
isminn er ekki neinn rétttrún-
aðui', beinlínis, enda er hann
margskonar og menn fram-
kvæma hann og skilja á ýmsan
'hátt. En hann mun naumast
vera skáldum það, sem hann
HALLDÓR LAXNESS,
rithöfundur.
var fyrrum. Harðsvíraður og
mjög þröngsýnn sósíalismi á
ekki eins miklum vinum að
fagna nú eins og stundum var
á þessum baráttuárum fyrir
þrem til fjórum áratugum. Bar-
áttan var oft hörð og það hefur
kannski ýmislegt unnizt á í
þeirri baráttu, þar sem menn
voru einbeittir og stundum
þrönsýnir. Síðan hefur lenzka í
landinu töluvei't breytzt vegna
vaxandi velgengni á ýmsum
sviðum. Það er kominn fram
töluverður endurskoðunarkeim-
ur í sósíalismanum.
Er hægt að skapa íslenzkar
bókmenntir á alþjóðamæli-
kvarða, án þess að uppistaða
þeirra sé ranuníslenzk?
Mjög litlir möguleikar eru á
því, að íslendingar geti brotið
sér braut á alþjóðamælikvarða
og má segja, ef það gerist, að
það sé undir heppni komið og
ýmsum ytri ástæðum, sem ekki
er hægt að gefa neinar formúl-
ur fyrir.
Samt hefur þetta komið fyrir
og einstaka manni hefur tekizt
þetta. Ég mæli ekki með því við
unga íslendinga, að þeir fari að
skrifa bækur t. d. um staðhætti
og sálarlíf manna í öðrum lönd-
um. Ég held þeir geti það ekki.
Ég þekki ekki slík rithöfunda-
efni. Jón Sveinsson, hér frá Ak
ureyri, var í þeirri sérkenni-
legu aðstöðu að hafa fengið
menntun í Mið-Evrópu og
kunni svo góð skil á a. m. k.
þrem tungumálum, að hann gat
notað þau jöfnum höndum til
að rita á. En hann skrifaði alltaf
um bemsku sína hér á Akur-
eyri og við Eyjafjörð og ég held
að það hafi verið orsök heims-
frægðar hans. En slíkur rithöf-
undasigur næst þó naumast
nema fleira komi til. Kunnátta
hans í tungumálum var ekki
nóg og rithöfundahæfileikar
hans hefðu e. t. v. ekki heldur
nægt. En hann var kristmunk-
ur og það er sterkur bakhjall,
sem enginn annar rithöfundur
á íslandi hefur átt. íslendingar
þurfa að vera íslenzkir í sínum
verkum til þess að komast
áleiðis. Annars eru ekki til nein
ar reglur um það, hvemig menn
eiga að vinna að ritverkum, né
heldur hvemig menn sigra á
því sviðL íslendingar hafa allt
frá fyrstu tíð 'hlustað eftir því,
hvað gerðist í menningarheimin
um og notfært sér það eft-
ir beztu getu, eftir því sem
hægt var, innan íslenzka ramm
ans.
Komið þér oft á barinn, hér
á Hótel KEA?
Drykkjuskapur á íslandi er
einn höfuðsjúkdómur þjóðarinn
ar og hefi ég ekki farið dult
með það. Áður fyrri blómstraði
lúsin í öllum opinberum heil-
brigðisskýrslum. Þar voru ýmis
konar vísitölur yfir þennan
sjúkdóm. En það er alveg hátíð
að vera lúsugur hjá því að flækj
ast fyrir hunda og manna fótum
í drykkjusjúku ástandi. Ég get
ekki nógsamlega lýst viðbjóði
minum á slíkum sjúkdómi. En
sjálfur er ég ekki goodtemplari
og vandist snemma á það í
Evrópu og surðurlöndum sér-
staklega, að dropi af áfengi er
álitinn eins sjálfsagður með’mat
eins og pipar og salt. Ég vara
mig á því um fram allt og læt
það ekki koma fyrir, að ég
drekki svo mikið, að ég sé ekki
fullkomlega klár í kollinum. En
á mínu borði í Gljúfrasteini hefi
ég ekki haft vatn á borði í þau
20 ár, sem ég héf verið þar. En
þar hefur aldrei sézt drukkinn
maður. Ég kem ekki mikið á
barinn héma nema ef það kem-
ur fyrir að ég bjóði gesti þar
létt vín í glas. Ég bý stundum á
hótelum tvo mánuði á vorin og
aftur á haustin í ýmsum lönd-
um. Þar kem ég oft á bar til að
drekka flösku af bjór eða því-
umlíkt. Á slíkum stöðum, við
bar á góðum hótelum, er löng-
um hljótt, nærri eins og maður
væri kominn í kirkju. En svo
eru til drykkjukrár og ýmsir
staðir þar sem menn láta öllum
illum látum. Það eru einskonar
sjúkdómsbæli sem ekki er kom
andi nálægt.
Sumir þeir nienn, sem ekki
njóta lesturs bóka yðar, sleppa
engu tækifæri til að hlusta á
yður Iesa þær í útvarpi?
Það er svo mikið í viðtöku
skáldskapar meðal almennings,
sem ekki byggist á eintómri
hrifningu og orðalausri játun
alls, sem skáldið segír, heldur
það, sem því veldur að menn
bæði gerir sárt og klæjar. Þessi
viðtaka er ekki innifalin í því
að segja alltaf: Já, djöfull er
þetta gott, heldur bæði að segja
já og nei við því sem maður
heyrir. Sá skáldskapur er held
ég einhvers virði, sem getur
vakið menn til játunar og neit-
unar og til þess að hugsa sjálfa.
Er erfiðara að vinna að rit-
störfum eftir að hafa hlotið
Nóbelsverðlaun?
Ég veit ekki hverju svara
skal. Það er alltaf erfitt að
semja bókmenntaverk, ef mað-
ur hefur náð þolanlegum
árangri. Þá er maður bundinn
af þeim árangri, þannig, að mað
ur má ekki gera lakar en áður.
Hins vegar getur máður breytt
um aðferðir og sjónarmið, eftir
því sem tíminn segir manni fyr
ir um og alltaf breytist. En til
glöggvunar get ég sagt, að síð-
an 1955 þegar mér voru veitt
Nóbelsverðlaunin í Stokkhólmi,
hefi ég ekki fundið neina til-
hneigingu til þess að setjast í
helgan stein. Ég held að síðan
hafi ég skrifað einar 12—14
bækur. Viðurkenningin verkaði
því ekki á mig sem nein stífla.
Þar af hafa verið tveir stórir
rómanar, fjögur leikrit, ritgerða
söfn, æviendurminningar, smá-
sagnasöfn o. s. frv.
Finnst yður siðir manna hafa
breytzt mikið á síðari árum?
Sið fræði fátækra manna, svo
sem bænda og tómthúsmanna,
á íslandi áður fyrri hefur eigin-
lega gleymzt vegna breyttra lífs
kjara. íslendingar hafa sínar
venjur og siði eins og hverjir
aðrir. Annað er það, að almenn
háttvísi hefur kannski ekki
verið nægilega brýnd fyrir börn
um og unglingum sem hugsjón
og e. t. v. of litlar reglur að fara
eftir. En það þarf að gera eitt-
hvað í því að auka fagra fram-
komu manna, því hún er hluti
af lífinu. Annars vísa ég þessu
til uppalendanna. En það verð
ég að segja, að þégar ég kem
upp til sveita og 'hitti bændur
og þeirra fólk, bregst þeim
aldrei kurteisin og háttvísi í
öllu dagfari. Annars væri ekki
hægt að búa í sveit. Þetta finn
ég alltaf þegar ég kem út á
landsbyggðina. En umgengnis-
menningu í bæjunum er mjög
ábótavant, enda er allt annað,
sem þarf til þess að umgangast
fólk í bæjum en sveitum. í
Lundúnaborg er mikill troðn-
ingur af fólki, mikil örtröð og
manngrúi hvar sem komið er.
Það væri ekki hægt að lifa þar
ef fólk væri ekki alltaf að brosa
hvort framan í annað, biðja af-
sökunar, víkja, rýma til og tala
í skaplegri tónhæð. Þar er ekki
hægt að gaspra og veifa hönd-
um og láta öllum látum, eins og
drykkjusjúklingar og ruddar,
sem maður sér svo oft á al-
mannafæri.
Hverjir eru þeir á íslandþ
sem ekki eru skáld?
Þetta er dálítið slungin spurn
ing og vandi að svara henni, seg
ir skáldið og verða svipbreýt-
ingar margar. Ég tel ekki, að
skáld séu þeir einir, sem rita
bækur eða yrkja ljóð, heldur
þeir sem 'hafa ljóðræna og skáld
lega sýn á hlutunum í sínu lífi
og geta skilið þá me'nn, sem
leggja það fyrir sig að túlka
heiminn á skáldlegan hátt. Ég
spurði einu sinni geðveikra-
lækni á þessa leið: Eru ekki all
ir miðlar brjálaðir? Þá segir
hann: Jú, og ekki eru aðeins
allir miðlar brjálaðir, heldur
líka allir þeir menn, sem hafa
tilhneigingu til þess að fara á
miðilsfund. Ég segi þessa sögu
sem fyndni eða til gamans. En
í samræmi við þetta má segja,
að ekki séu aðeins þeir skáld
sem yrkja og túlka tilveruna í
skáldlegu ljósi, heldur séu þeir
menn líka skáld, sem hafa
ánægju af að hlusta á skáld-
skap og gera sér far um að
skilja hann og sjá veröldina í
því ljósi, sem birtist í bókmennt
um.
Viðtalinu er nú lokið og skáld
ið bregður á léttara hjal, ryfjar
upp skemmtileg atvik og önnur,
sem hér verða ekki endursögð
og þeirra á meðal hvað eitt orð,
ef niður fellur í viðtali, getur
snúið við merkingunni eða gert
málsgrein að endileysu. í von
um að svo verði ekki að þessu
sinni þakka ég viðtalið og ágæta
samverustund. E. D.
' ANNA
SIGURBJÖRG
MAGNÚSDÓTTIR
F. 22. október 1957
D. 24. niaí 1967
KVEÐJA
frá afa og ömmu
á Akureyri
Er vorsins máttur vetur sigrað fær
og vekur líf og kveikir Ijósin skær,
þá hnígur þú til foldar fagra blóm
— við fáum ekki skilið slíkan dóm.
Og erfitt mun að ganga grýttan veg
þá gleðja ei framar bros þín yndisleg,
og vermir ekki Ingur lítil hönd
þá lúnu mund, sem hnýtir þennan vönd.
Við fellum tár og leggjum lilju sveig
á lítinn hvílubeð. — En með þér hneig
sú Ijúfa von, að leiddi gæfan þig
um langan, bjartan, gróðri prýddan stig.
Þú færir okkur blómailm og blæ
og blíðu vors og vaktir sofnuð fræ.
Við lásum þína dreymnu dularrún
og drógum fóna glæstra vona að hún.
Nú annar fáni liylur hálfa stöng
og harminn greina má í vorsins söng.
En minning þín mun Iifa og lækna sár —
og láta brosið skína í gegn um tár.
Við minnunist þín á meðan bjartað slær,
við minnumst þín, er lauí á meiði grær.
Við minnumst þín, er kyssir leiðin lyng
og Ijósin vorið tendrar allt um kring.
Nú rekkju þína reifar fagurt lín
og röðulgeislar signa sporin þín.
Með englum guðs þú ferð um Fögrubrú
— við fylgjum þér í heitri þökk — og trú.
í TYROL
í FJALLADAL í Tyrol 3. ágúst,
um 900 m. yfir sjó, á leið frá
Miinchen til Bollenvatns. Gist-
um á þrifalegum sveitabæ,
byggðum úr óvönduðum, stór-
um múrsteinum og grófpússað
yfir. Þakið rautt og slútir langt
útfyrir. Rauðmálaðar trérimla-
veggsvalir útskornar og raðað á
blómaklösum með albrómguð-
um pelagóníum og begoníum.
Svona er byggingarstíllinn í
Tyrol og víða í Bæjaralandi. Ef
húsin eru há eru þar 2—3 raðir
af veggsvölum og éru blómin til
mikillar prýði. Sumstaðar eru
og málaðar fagrar myndir utan .
á veggi, sögulegar — eða úr
biblíunni og stundum af at-
vinnuháttum. Engir akrar eru
hér í alpadalnum, en nokkrir
berjarunnar, ávaxtatry og mat-
jurtir í görðum. Túnin eru all-
stór og hvít af kerfli o. fl. skyld
um jurtum, sem hér eru ill-
gresi, líkt og sóleyjar á íslandi.
Mjaltatíminn nálgast, kúa-
scali með topphúfu í stuttbux-
um og með langan staf rekur
kýrnar heim og heyrist bjöllu-
hljómurinn langar leiðir því að
forystukýrin (og stundum
fleiri) bera bjöllu á hálsi, festa
í leðuról. Skömmu síðar hlióma
kirkjuklukkurnar í þorpinu, en
þorp eru hér mörg og gnæfir
kirkjuturninn jafnan yfir byggð
ina. Margar eru kirkjurnar
mjög fagrar bæði utan og innan.
Kapellur standa víða hátt í hlíð
um og jafnvel upp á fjöllum, oft
rétt við hrikaleg gljúfur eða á
öðrum hættulegum stöðum.
Fara menn þangað til að vera
einir um stund og fá frið í sál-
ina, segir fólkið. — Við fengum
gott herbergi og kostaði gisting
in með morgunmat um 134 ís-
lenzkar krónur. Morgunhress-
ingin er jafnan kaffi eða te með
hveitibrauðsnúðum með smjöri
og sultu. Er oft borðað úti á
svölum eða í garðinum — og
situr fólk þar löngum á kvöld-
in. Greniskógar vexa í hlíðum
hátt upp eftir, en efst eru gras-
blettir og sá í einstaka smáskafl.
Fyrrum var heyjað þarna uppi,
en þykir ekki borga sig lengur.
Við vöknum við þægilegan
árnið og þar dunar í járnbraut-
arlestum, sem þjóta hátt í hlíð-
inni á móti. Sumstaðar eru svif
brautir og renna kláfar með
fólk og flutning hátt upp í fjöll.
Er einkennilegt að sjá kláfanna
svífa og mætast hátt uppi í loft
inu. Víða standa bæir innan um
skógarlundi, langt uppi í hlíð-
um í svo miklum bratta að
óhugsandi er að koma þar við
nok'kurri vélavinnu. Slá menn
þar grasblettina á gamla — ís-
lenzka vísu, en orfin eru öðru-
vísi, þ. e. efri hællinn er alveg
á enda og snýr öfugt.
Við komum til borgarinnar
Innsbruck, sem stendur við jök
ulána Inn í hinum breiða og
frjósama Inndal, sem er alsett-
ur örkum, borgurn og þorpum.
Margar brýr eru á ánni og er
hin stærsta fornfræg, enda er
borgin mjög gömul og sérkenni
lega falleg. Útsýn er stórkost-
leg, því að há, Ijós og hrikaleg
kalkfjöll bera við himin öðru
megin, en allt öðruvísi flögu-
bergsfjöll á hina hliðina. Mikill
greniskógur hvai-vetna í hlíð-
um skýlir byggðinni og gefud
smíðavið. Þarna eru allstórir
maísakrar og sýna þeir hve milt
loftslagið er. Hey sézt víða á
hesjum, ýmist löngum eða hey-
toppar í röðum, flestir á ein-
staka staura. Trén svigna und-
an ávöxtum. Þetta er allt næsta
ólíkt íslandi. En nú er stefnt til
fjalla, ekið upp úr Inndal og
lagt á háfjallaleið. Byggðin
strjálast, skógarnir lækka, veg-
ir mjókka og brátt erum við
komin í því nær Öræfajökuls-
hæð og upp fyrir skógarmörk
í fjallajurtabeltið. Geitur koma
fast að bílnum til að snýkja sér
brauð, teygja jafnvel haúsinn
inn um gluggann og það glymur
í bjöllum þeirra. Fjöldi kúa er
á beit. Efst á fjallveginum er
allstórt vatn, tvö stór ferða-
mannahótel og fjöldi ferða-
manna af ýmsum þjóðernum.
Vatnið hefur verið stækkað
með stíflu, virkjað og vélbátur
flytur fólk fram og aftur. Ferða
fólkið skoðar kýrnar og geiturn
ar, lítur á grös og tekur myndir
í sífellu, m. a. af fjallalækjum'
og af fönnum sem hér eru sum-
staðar skammt frá Veginum.
Héðan sézt til háfjalla í Sviss
og eru þau hæstu um 3.300 m.
Hér uppi v-tíxa mörg sömu blóm
og á íslandi og taldi ég 30—40
„íslenzkar“ tegundir. Þarna
vaxa fíflar og sóleyjar, stórir
snarrótartoppar o. s. frv. Þetta
var eins og að koma heim. Veg-
ir eru víðast steyptir og bíla-
umferðin á þessum fjallaleiðum
raunar miklu meiri en heima.
Þó var verið að endurbæta mal
arvegi á kafla og einar 3 tré-
brýr fórum við yfir á fjallinu.
Þarna er tekinn vegatollur og
notaður til vegabóta í Ölpunum.
Hinu megin, þegar neðar dró,
sá niður í dali djúpa og vaxna
þéttum og dimmum skógi. Á
vegátöflu stóð að 25 beyjur
væru þar í dalbrekkunum.
Þetta reyndist satt og voru sum
ar mjög krappar. Við fengum
okkur nestisbita i brekk'u við
fjallalæk og tíndum þroskuð
aðalbláber milli ti-jánna. En
skorkvikindi reyndust áleitin
og stungu sum talsvert, einkum
stór, langvaxin fluguteguncL
Þama sveimuðu líka stór fiðr-
ildi, sum snjóhvít önnur fagur-
lega brúnflekkótt. Við gistum á
sveitabýli, sem lá mitt í stórum
aldingarði. Konan hafði aldrei
séð íslending fyrr og þurfti
margs að spyrja, t. d. hvei-nig
við gætum haldið uppi ríki svo
fámenn þjóð, og hvort kýr gætu
lifað á íslandi. Þegar hún
heyrði að konan var dönsk,
varð henni að orði. Og þú flutt
ir á þessa úthafseyju, æ, já, mik
ið gerir ástin. Næsta dag var ek
ið yfir Rín og kringum Bódens-
vatn og þá ferðast um þrjú ríki;
Þýzkaland, Sviss og Austurríki
á einum degi. Við heimsóttum
eyjuna Mainan, sem Bernadott
arnir sænsku eiga og er talin
hlýjasti blettur Þýzkalands og
er klædd hálfgerðum hitabeltis
gróðri, þ. á. m. pálmum og
fjölda annarra suðrænna trjáa
og runna. Er þarna mjög fagurt.
Stórir víngarðar liggja á strönd
inni móti Sviss. Á útiveitinga-
stöðum í Mainan, ganga stúlkur
í sænskum þjóðbúningum um
beina þó að ætternið sé þýzkt.
Heyrðust þar öll möguleg tungu
mál. Á heimleiðinni skall á
mesta hellidemba sem ég hefi
séð — og það alveg skyndilega.
Á svipstundu flóði vatnið um
götuna í allri hennar breidd, en
ekki bai'a í jöðrunum eins og
heima. Hefur hún eflaust
skemmt korn á ökrum, slegið
það niður. Versta haglél í ára-
tugi hafði komið í Mainan í júní
og skemmt mikið enda stærstu
högglin á stærð við hænuegg.
Það kemur víðar óveður en á
íslandi og ekki eíu slíkar skor-
dýraplágur þar, sem hér syðra.
Og hér þarf allsstaðar leyfi til
að stíga út fyrir veg. En skipu-
lögð eru víða tjaldbúðarstæði
og þar er sannarlega búið þétt,
tjald við tjald. Á heimleið til
Múnchen var ekið um búsæld-
(Framhald á blaðsíðu 7).