Dagur - 17.09.1969, Blaðsíða 5

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Síniar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
UPPLAUSNIN
Á ÞESSUM áratug hafa átök á vinnu
markaðinum og meira eða minni
vinnustöðvun við framleiðsluna orð-
ið nærri árviss atburður. Þessir at-
burðir hafa endurtekið sig nærri ann
aðhvert ár vegna gengisfellingar og
hitt árið af öðrum ástæðum. Það er
flókið mál að gera sér grein fyrir
niðurstöðum slíkra átaka fyrir vinn-
andi fólk eða fyrirtæki, en einfalt
mál, að þjóðarbúið tapar. Það tapar
afköstum vinnunnar og afköstum at-
vinnutækjanna. Þetta hefur verið ár-
visst tap. En atvinnurekstur og vinna
liefur einnig tapast af öðrum ástæð-
um en vinnudeilum. Stundum hefur
stöðvun átt sér stað vegna þess, að
greiðsluþol atvinnuveganna brast í
verðbólgunni, á meðan stjórnvöld
voru að gera það upp vig sig, hvort
stundin til opinberra aðgerða væri
komin og hvort þær aðgerðir ættu að
vera gengisfelling eða eitthvað ann-
að.
Vöxtur höfuðborgarsvæðisins á
kostnað landsbyggðar hefur haldið
áfram á þessum áratug, og nú er það
orðið stórborg með meira en 100
þús. íbúa eða rúmlega helming þjóð-
arinnar innan sinna vébanda. Þang-
að er nú orkulindum landsins veitt í
vaxandi mæli og erlendu stóriðju-
fjármagni. Hin blindu lögmál stjóm
leysisins láta ekki að sér hæða. En
nú dregur á loft nýja bliku, sem ekki
stóð í neinni hagfræðilegri veðurspá.
fslenzkt fólk er farið að flytja úr
landi í það ríkum mæli, að það þyk-
ir tíðindum sæta. Sagt var frá því í
blöðum að á 25 ára afmæli lýðveldis-
ins hefði stór hópur íslenzkra inn-
flytjenda til Ástralíu komið saman í
kanadískri borg, þá staddir þar. Stór-
ir hópar trésmiða og járnsmiða, flest-
ir úrvalsmenn, hafa verið við vinnu
í Svíþjóð á þessu ári og nú er talað
um, að múrarar fari til Þýzkalands.
Hætt er við að þessir menn komi
ekki allir aftur.
Það kostar erfiði og áhættu að
leita sér og sínum staðfestu í fjar-
lægum löndum. Hér er alvara á
ferðum. Annað hvort er að losna um
tengsl ýmsra hér við land og þjóð
eða hér er á ferðinni vantrú á ís-
lenzkt stjómarfar og getu íslenzkra
atvinnuvega til að veita þjóðinni
„mannsæmandi kjör“, nema hvort-
tveggja sé. í góðærinu voru gefnar
út þjóðhagsskýrslur, sem innrættu
þjóðinni, að hún væri ein af ríkustu
þjóðum heims og tekjuhæstu. Tíma-
bundnar fiskigöngur og verðliækk-
anir sjávarvara erlendis voru túlkað-
ar sem hagvöxtur og leiðin til bættra
lífskjara átti að vera vörðuð með
„viðreisninni“. Þessar skýrslur vom
(Framhald á blaðsíðu 2)
VINNAN VEITIR MANNI DÝPSTU GLEÐINA
Rætt við Stefán Rögnvaldsson áttræðan
SVARFDÆLINGAR vóru jöfn
um höndum bændur og sjó-
menn, réru frá Böggvisstaða-
sandi haust og vor og fóru í
hákarlalegur. Hin tvíþætta at-
vinna gaf góða björg í bú og
var um leið allharður skóli og
þroskavænlegur hraustum
mönnum. Böggvisstaðasandur
var verstöð án fastrar búsetu,
liggur fyrir opnu hafi og ókyrru
en oft er stutt á góð fiskimið.
Fyrir áttatíu árum fæddist
Rögnvaldi bónda Jónssyni á
Skeggstöðum í Svarfaðardal og
konu hans, Sigurlínu Stefáns-
dóttur, sveinbarn er hlaut nafn-
ið Stefán. Litlu síðar varð
fyrsta barnsfæðingin á áður-
nefndum Böggvisstaðasandi, en
þá hafði þangað flutt fjölskylda
til fastrar búsetu, sú fyrsta á
þessum stað, sem nú heitir Dal-
vík, er sérstakt sveitarfélag með
meira en þúsund íbúa. En
sveinn sá, er þar leit dagsins
Ijós fyrst barna varð síðan
kunnur kaupmaður þar á staðn
um, Sigurður Jónsson.
En víkjum nú aftur fram í
dalinn til litla bændabýlisins,
Skeggsstaða, þar sem Stefán
Rögnvaldsson og þau systkini
uxu úr grasi og nutu umhyggju
foreldranna. Þrettán ára gamall
missti Stefán föður sinn, sem
fórst með hákarlaskipinu Krist-
jáni og þeir tólf saman úr sömu
sveit í vikunni fyrir hvítasunnu.
Þá tók alvara lífsins við. En nú
hittum við Stefán sjálfan að
máli á heimili hans, Karlsbraut
25 á Dalvík, að nýafstaðinni
mikilli afmælisveizlu í tilefni
áttræðisafmælis hans, 4. sept-
ember.
Stefán er stæltur og hvikur,
teinréttur, fremur holdskarpur,
hár vexti, glaður og léttur í
máli, skjótur til svars og vel
máli farinn, sjóndapur orðinn
en að öðru leyti eru lítil elli—
mörk á honum að sjá. Maður
getur vel ímyndað sér þennan
ósérhlífna atorkumann á bezta
aldri, hve fjarlægt það hefur
verið honum þá, að hætta við
hálfnað verk, eða að ganga
syfjaður til vinnu sinnar, og
eflaust hefur honum einnig ver
ið það óljúft, að láta á sig halla
ef deilt var, eða láta sinn hlut
eftir liggja þegar keppt var á
vettvangi starfs og lífs.
Tókstu við búi með móður
þinni er faðir þinn andaðist?
Já, við bræðurnir, Jón, sem
var eldri og ég. Við fórum að
róa á Böggvisstaðasandi eins og
margir aðrir og vildum vera
menn eins og þeir þótt ungir
værum að árum, fengum lánað-
an árabát og rérum til fiskjar.
Við öfluðum en veiktumst báð-
ir af skæðri lungnabólgu, sem
þá gekk hér og lagði marga í
gröfina. Við fórum gangandi
heim, sárlasnir. Jón dó en ég
skrimti og þá var ég fjórtán ára
og við mamma héldum búskapn
um áfram. Ég átti að heita fyrir
vinnan, með hjálp guðs og
góðra manna. En síðar leigði
mamma jörðina en við áttum
þar þó heima og ég fór á ný að
stunda sjóinn.
Þú varst lengi formaður. Hve
gamall varstu þegar þér var
trúað fyrir bát?
Ég var á átjánda árinu þegar
ég varð fyrst formaður á bát
Kristjáns frá Ufsum og hét bát-
urinn Jón og var ég tvö vor á
honum. En alls var ég formaður
á tólf vélbátum.
Og þeir flutu allir hjá þér?
Já, ég missti aldrei bát og
ekki heldur mann og var ég þó
glanni og er enn. En ég held
að guð hafi verið við stýrið með
mér alla tíð.
Trúðir þú á handleiðslu hans,
sem ungur maður?
Já, frá barnsaldri, þótt ég
hefði það lítið að umræðuefni
og það hefur verið mér ómetan-
legur styrkur. Ég átti þetta með
sjálfum mér.
Hvernig var aðstaðan hér á
Dalvík á þínum fyrstu formanns
árum?
Bryggjur voru eiginlega eng-
ar, laus bryggja, sem skotið var
fram og fiskurinn borinn upp í
kassabörum. Fyrst þurfti mað-
ur að kasta honum upp á þilfar
með berum höndunum, síðan að
bera hann upp að söltunarskúr-
unum. Og þá voru engin spil á
bátunum svo maður þurfti að
draga allt á höndum og það var
erfitt verk þegar lagt var á
djúpu.
Mér er sagt að þú hafir verið
með hraustustu mönnum?
Þótt ég sé kominn á raupsald
ur og það fyrir löngu, verð ég að
segja það, að ég var aldrei neitt
sérstakt hraustmenni, í hæsta
lagi seiglingsmaður. Á meðan
ég átti heima frammi í sveit
lagði ég stund á það, að auka
líkamshreysti mína því mig
langaði mikið til þess að verða
vel að manni. Æfði ég hlaup og
lyftingar kappsamlega og hef
líklega haft gott af því, og svo
var ég þannig gerðm-, að ég
hafði jafnan áhuga á því, sem
ég var að gera.
Þú munt vera búfræðingur,
Stefán?
Já, ég fór á Hólaskóla, var þar
tvo vetur og útskrifaðist 1910.
Þá var Sigurður Sigurðsson
skólastjóri og þar var gott að
vera. Ekki gekk mér sérlega vel,
hefði átt að læra betur. Dvöl
mín i Hjaltadal var þó ekki
árangurslaus, því hvað sem
náminu leið réði ég mig vetrar-
mann á Skúfsstöðum þrem ár-
um síðar og þar kynntist ég
konuefninu mínu, Rannveigu
Jónsdóttur, heimasætunni á
bænum og giftum við okkur
1914 og fórum að búa á Skeggs-
stöðum og eignuðumst átta
börn, þrjár dætur og fimm syni.
Tengdaforeldrar mínir voru Jón
Sigurðsson og Guðrún Ásgríms
dóttir.
Þegar ég gifti mig orkti Jón
hagyrðingur, stundum kallaður
sælor, þessa vísu.
Friður, ást og eining sanna
ykkur jafnan falli í skaut,
vinátta guðs og góðra manna
gjörvöll flýi mæða og þraut.
Drottinn ungan svein og svanna
signi og blessi á lífsins braut.
Varð ekki fljótlega þröngt um
ykkur á Skeggsstöðum?
Jörðin er lítil og ómegðin óx
fljótt, en þó hefðum við haft þar
nóg að bíta og brenna, eins og
þar stendur. En sjórinn lokkaði
mig, það var alltaf verið að
biðja mig að taka þennan eða
hinn bátinn og ég fór að stunda
sjóinn. Þá fannst mér of erfitt
fyrir konuna að annast búið
langtímum saman og tók það
ráð að flytja. Fór ég fyrst í Fell,
það var ofurlítið kot hjá Hóli,
hérna norðan við Dalvík og er
nú í eyði. Síðan var ég á Litla-
Hóli, skammt frá, í tvö ár. En
þótt ég væri bátsformaður þessi
árin var afkoman heldur erfið,
og framtíðin ekki sem glæsileg-
ust. Þá var það eitt vorið, að við
Jóhann Jóhannsson leigðum
okkur lítinn mótorbát, Skíða, í
félagi og gerðum hann út, en
bátinn átti Þorsteinn Jónsson.
Skíði var 7 tonna bátur og ég
aflaði sæmilega um vorið, svo
ég gat keypt sement í húsið
hérna, sem við erum í, sagði
Stefán brosandi. Já, ég man
þann dag þegar ég tók skófluna
á öxlina og konan spurði hvað
ég ætlaði að fara að gera. Grafa
fyrir húsgrunni og síðan að
byggja hús, svaraði ég. Þá
hristi hún höfuðið og spurði
hvort ég væri alveg að tapa vit-
inu. En hún sagði þetta þannig,
að það örvaði mig fremur en
hitt, og svo gróf ég grunninn.
Þetta gekk eins og í sögu og
steypumölina bar ég í fötum
upp á sjávarbakkann og ók
henni svo á litlum sleða á sjálf-
um mér um veturinn, að hús-
grunninum. Ur steini skyldi það
vera og á bjargi byggt, eða a. m.
k. á öruggum grunni. Næst var
að ráða tvo smiði og höfðu þeir
aldrei áður byggt hús. Sjálfur
hrærði ég alla steypuna og vann
með þeim eftir því sem ég gat.
Þetta hús nefndi ég Brúarland
því brúin á Brimnesá er hérna
rétt norðan við, en nú heitir það
Stefán Rögnvaldsson.
Karlsbraut 25, því fínt skal það
vera og með borgarbrag. En þá
var hér fátt húsa og Dalvík
smáþorp og vantaði eiginlega
allt til alls.
Svo sýnir Stefán mér húsið,
og er það hið snyrtilegasta og
mjög vel við haldið, þótt það sé
bráðum orðið 40 ára. í þessu
kemur unglingspiltur inn og
kallar í afa sinn utan úr dyrum
og spyr, hvort hann sé ekki að
koma. Má ekki vera að því, seg_
ir sá aldraði og bætir við: Og
hertu þig við að koma heyinu
saman.
Varstu að hugsa um að fara
í heyskap?
Það stóð til að fara fram í
sveit og hirða ofurlítið af heyi,
en það munar nú kannski ekki
mikið um mig, núorðið. Sjónin
er orðin mjög léleg þótt ég fari
minna ferða í björtu um næstu
götur. Ég gæti gengið til vinnu
ef sjóndepran væri ekki, og ég
sakna þess að geta ekki tekið til
hendi því nóg er að starfa.
Ég hef heyrt þær sögur um
jarðabótavinnu ykkar Kristjáns
Halldórssonar frá Klængshóli,
að þið hafið afkastað ótrúlega
miklu?
Við unnum dálítið hjá bænd-
um og vorum þá á góðum aldri.
Kristján er einhver sá dugleg-
asti maður, sem ég hef þekkt.
Hann var bókstaflega ódrepandi
þrekmaður. Jú, við unnum víst
sæmilega og það man ég fyrir
víst, að þá var ég oft þreyttur
að kveldi og var þó fremur seig
ur, en þá gat Kristján leikið sér.
Hann er nú 82 ára og gengur
að slætti eins og forkur enn í
dag.
Þú vannst töluvert að verka-
lýðsmálum á árum áður?
Ofurlítið, en ég hef alltaf ver-
ið þeirrar skoðunar, að heil-
brigðara sé, þegar því verður
við komið, að vinna ákvæðis-
vinnu og greiða laun eftir af-
köstum, fremur en vinnustunda
fjölda. Já, og vinnumiðlun sá ég
um. Samkvæmt kenningunni
um ákvæðisvinnu, tók ég að
mér að flytja jarðsímarúllur
upp á Heljardalsheiði, í félagi
við Sigurð Þorgilsson. Rúllurn-
ar voru 1500 pund hver, 5 tals-
ins og þær voru fluttar í bíl
fram að Hóli í Svarfaðardal. Við
vissum lítið hvað við vorum að
taka að okkur. Rúllurnar flutt-
um við svo á sleðum upp að
Stóruvörðu. Yfir gilin komum
við þeim með talíum. Þetta
gekk, en við sáum það þegar við
vorum að vinna þetta erfiða
verk, að tilboð okkar var hrein
vitleysa, en þá var of seint að
iðrast og ekki að okkar skapi.
Við fengum 80 aura á tímann
og lögðum hart að okkur.
Lentir stundum í vondu á
sjó?
Já, auðvitað, en það varð
aldrei slys. Ég get sagt þér eina
sjóferð í góðu veðri, sem þó
gekk nærri þreki mínu. Svo bar
til í sláttarbyrjun heima á
Skeggsstöðum, er ég var að
hamast að slá, að til mín kom
Jóhann í Sogni, kunningi minn,
útgerðarmaður á Dalvík og
lengi útibússtjóri KEA þar á
staðnum. Hann sagði þær frétt-
ir, að nú væri ágætur afli, en
sig vantaði formann á Kveldúlf,
fjögurra lesta bát með fjögurra
hestafla Dan-vél. Báturinn var
búinn að standa uppi í fjöru á
annað ár sunnan við Sagn.
Hann bauð mann í staðinn fyrir
mig til að. slá og hann kom svo
máli sínu, með sínum kunnu
viðræðuhæfileikum, að ég
stóðst ekki mátið og lofaði að
koma og róa nokkra róðra. Tók
ég svo tvo góða nágranna mína
með mér, þá Tryggva á Hvarfi
og Gunnlaug Sigurðsson frá
Hofsárkoti, og héldum til Dal-
víkur. Þar var þá verið að beita
línuna í fyrsta róðurinn og
einnig verið að setja Kveldúlf
á flot. Mér sýndist báturinn
ekki álitlegur og líklegt fannst
mér að hann væri orðinn gisinn
af að standa ómálaður svo lengi
upp í fjöru. Hann lak þó ekki
mikið og við fórum í róðurinn,
lögðum línu okkar út af Töng-
um, fram af Siglufirði og lágum
yfir í blíðskaparveðri. En þegar
við förum að draga er fiskur á
hverjum öngli, eins og maður
kallar og lestin fylltist von bráð
ar og svo kippuðum við á dekk,
það ég þorði. Svo var haldið
í land. En þegar báturinn fór að
síga, jókst lekinn ískyggilega
mikið og þurfti einn stöðugt að
vera við dæluna og mátti halda
sig vel að til að hafa undan.
Dan-vélin hikstaði öðru hverju
og var með ýmiskonar óþægð,
en ég gat þó haldið henni gang-
andi. Ég hlífði mér ekki við dæl
una og ekki lá Tryggvi heldur
á liði sínu, en Gunnlaugur var
heilsuveill og var því ekki hægt
að ætlast til eins mikils af hon-
um. Jæja, bilar þá ekki dælu-
skömmin á miðri heimleið og
hún var lífæð okkar. Fór ég þá
niður í vélari'úm með fötu. Seg-
ir ekki af fei'ðum okkar fyrr en
við lögðumst að bryggju með
mikinn afla. En þá var svo af
mér dregið, að ég var studdur
upp á bryggjuna og hef ég ekki
orðið þreyttai'i í öðrum fiski-
róðri. Stundum hugsaði ég um
það síðar, hve fyi'ii'hyggja okk-
ar var lítil, að athuga bátinn
ekki betur áður en farið var í
sjóferðina. Ég skammast mín
fyrir það, en guð gaf okkur gott
veður og við komumst að landi.
Svo þéttist báturinn og það var
líka bi'ætt í hann og fórum við
nokkuð marga róðra og fiskuð-
um sæmilega.
Áttirðu góða hesta á mcðan
þú varst við búskap?
Bleikur minn var talinn bezti
hesturinn í Svai'faðardal á þeim
tíma. Hann var mikill gæðing-
ur og gaman að ferðast á honum
á ísilagðri Svai'faðardalsá.
Aldrei brotnaði ísinn?
Jú, undan bifreið, sem ég hafði
og notaði til flutninga á möl í
byggingu eina hér á Dalvík,
er fói' niður um ísinn, því möl-
in var tekin handan ár. Þá hjálp
aði mér maður einn, Jóhannes
að nafni, um langt skeið mið-
stöðvarlagningai'maður hjá
KEA á Akureyri. Hann náði
bílnum upp og tók ekki eyri
fyrir. Það var gullmaður og gat
tekið til hendi.
Eru börn þín flogin út um
hvippinn og hvappinn?
Konan mín andaðist 1964 og
tvo drengina okkar missti ég
fyrir nokki-um árum, sama dag-
inn. Þá þurfti ég að beita mig
hörðu til að falla ekki saman en
standa uppréttur. Hin böi-nin
eru öll búsett hérna rétt í kring
um mig. Mér þykir afar vænt
um þau og barnabörnin mín,
því þau hafa öll reynzt mér svo
vel og breiða faðminn á móti
mér í hvert sinn er þau sjá mig
og vilja allt fyrir mig gei-a. Og
eitt barnabarn, di'engur, hefur
vei'ið hjá mér frá því hann var
lítill snáði og okkur kemur vel
saman. Það var þessi, sem leit
hérna inn áðan, uppkominn
piltur að vei'ða og nú í vinnu.
Ekki veit ég til þess að ég eigi
mér óvildarmann og er sáttur
við alla, enda hafa Svai'fdæl-
ingar og Dalvíkingar reynzt
mér vel frá fyrstu tíð.
Hvað um framtíð Dalvíkur?
Ég hef sagt Jóni mínum það
(Jón Stefánsson oddviti á Dal-
vík) að mér þyki óvai'lega farið
í framkvæmdamálum sveitar-
félagsins. Tímarnir eru óvissir
og er krónan gott dæmi um
það, og það er verið að seig-
drepa þjóðina með gífurlegum
erlendum lántökum og veikja
með því eignai-rétt okkar á
landi okkar. En þróunin hér á
Dalvík hefur verið farsæl og á
ýmsum sviðum er hér bæði
myndarskapur og manndómur.
Hvernig líkar þér við unga
fólkið?
Vel og góð og blessuð er
menntunin, sem svo mai-gir
njóta nú, þegar hún er notuð á
réttan hátt og manndómui'inn
eykst með henni. En auðvitað
bíta mai'gir unglingar á, þegar
hinir eldi'i egna fyrir þá og
vilja ná af þeim peningum. Mér
sýnist rætast vel úr fyrir flest-
um þótt einhverjar snurður
hlaupi á þráðinn á viðkvæmasta
aldrinum, og unglingarnir eru
góðir, þrátt fyrir allt, sem um
þá er sagt.
Viltu gefa þeim heilræði?
Já, það heihæði vildi ég öðr-
um fremur gefa þeim og öðrum,
að í sveita þíns andlits skaltu
þíns brauðs neyta. Þetta þurfa
allir að hafa hugfast, þ. e. að
menn verða að vinna fyrir sér.
Við gömlu mennirnir áttum
ekki annars kosts og það var
gott á sinn hátt. Vinnan þi'oskar
og hún veitir hina dýpstu gleði
að hverju vel unnu dagsverki
loknu, segir hinn aldni heiðurs-
maður að lokum og þakka ég
viðtalið, um leið og ég ber fram
þá afmælisósk, að honum megi
til æviloka endast hinn bi-enn-
andi áhugi á framtíðarmálum er
til heilla horfa og hin litríka
skapgerð hans „fölni ekki fyrr
en fellur stofn“. Einnig er þess
óskandi, að hin fríða sveit,
Svai'faðardalur, megi enn um
langa tíð fóstra syni og dætur,
sem að atorku og manndómi
líkjast hinum átti'æða, en sí-
unga Stefáni Rögnvaldssyni.
Hann er einn hinna mörgu
Svai'fdælinga, sem byggðu eitt
(Framhald á blaðsíðu 7)
Enn um Einarsstaðamótið
HÉR í blaðinu kom fyrir
nokki'u athugasemdir frá Guð-
mundi Snorrasyni um fjórðungs
mót hestamanna að Einarsstöð-
um, og er þar rætt um hvort
aðstaða og völlur hafi verið 1.
flokks eða ekki. Guðmundur
deilir þar á Sigfús mótsstjóra
fyrir viðtal er við hann var haft
og telur hann ekki fara með
rétt mál. Ekki vil ég blanda mér
í þeii'ra deilur, en ég persónu-
lega tel að aðstaða og fram-
kvæmd þessa móts hafi verið
með þeim sóma, að við Norð-
lendingar höfum ekki haft bet-
ur skipulagt og fi'amkvæmt
mót. Hins vegar hvort hlaupa-
braut hafi verið nógu góð, þá
tel ég að Guðmundur sé á réttri
leið að ekki sé nóg bindiefni
látið með vikurmölinni. Og svo
eru það nú hnútur Guðmundar
út í val dómnefndar góðhesta.
Þar finnst honum einkennilegt
að fara út fyrir fjórðunginn til
að fá dómnefnd. Ég aftur á móti
tel að þar sé að flestu leyti ver- ,
ið að gera rétt, þá kemur síður
til kunningsskapur og klíka og
líklegt að dómar vei'ði raun-
hæfir og sanngjarnir, og er það
mitt álit að þessi ski'if Guð-
mundar séu frekar af pei'sónu-
legi'i rót runnin, sem ræða ætti
annai's staðar en í blöðum.
Og það að fara út í þá sálma
að yfii'fara einkanir og bera
saman, þá hefði mátt fai-a út í
þá sálma fyrr, t. d. eftir Húna-
versmótið 1964. Og ég er þeirr-
ar skoðunar að dóma á mótum
eigi ekki að gera að blaðamáli,
vegna þess að það er til í því
sambandi til svolítið sem heitir
persónuleg skoðun og smekkur,
og einum finnst gott það sem
öðrum ekki finnst, þannig að
vafasamt hlýtur að vera að rísa
upp í blöðum eftir mót og ætla
að kveða upp hinn eina og rétta
dóm á hverjum hesti. Og ég
sýndi sjálfur hesta á þessu móti,
og hefi gert á nokkrum undan-
förnum mótum og tel þessa dóm
NORÐIIRLANDSKJÖRDÆMI EYSTRA:
Fordæmir dráff á birfingu Norðurlandsáæfiunar
ÁLYKTUN UM BYGGÐA-
JAFNVÆGI OG NORÐUR-
LANDSAÆTLUN.
Kjördæmisþingið áréttar fyrri
ályktanir sínar um nauðsyn
þess að stuðla að jafnvægi í
byggð landsins og þakkar Fram
sóknarflokknum í heild og ein-
stökum mönnum innan hans,
ekki sízt Gísla Guðmundssyni
alþingismanni, fyrir skelegga
baráttu fyrir viðurkenningu á
nauðsyn þessa máls. Er svo
komið, að æ fleiri gera sér ljóst,
að byggðajafnvægismálið —
þróun og efling landsbyggðar —
er eitt brýnasta verkefni þjóð-
arinnar nú og í næstu framtíð.
Telur kjördæmisþingið, að upp-
byggingu allra meginþátta þjóð
lífsins á sviði atvinnu- og menn
ingarmála beri að framkvæma
út frá því sjónarmiði, að stuðlað'
sé að jafnvægi í byggð landsins.
Miðsóknarafl höfuðborgarsvæð-
isins er þegar orðið allt of mik-
ið, og tími til kominn að stemma
stigu fyrir frekari þróun í þá
átt, enda verður það að teljast
liöfuðborginni sjálfri fyrir
beztu.
Á jniklu veltur, að Norðlend-
ingar sýni samliug sinn í verki
að því er tekur til skipulegrar
uppbyggingar í Norðlendinga-
fjórðungi, og er eðlilegt, að norð
lenzk sveitarstjórnarsamtök
verði efld svo, að þau geti haft
meginforgöngu um framkvæmd
byggðaáætlana fyrir Norður-
land. Hvetur kjördæmisþingið
til þess, að stofnað verði eigin-
legt samband norðlenzkra sveit
'l'arfélaga og komið verði upp
ráðgefandi fjórðungi fyrir Norð
urland.
Kjördæmisþingið átelur harð
lega þann drátt, sem enn hefur
orðið á því, að samin verði og
birt Norðurlandsáætlun sú, sem
byrjað var á að undirbúa árið
1965 og heitið var, að birt yrði
- NORRÆNA SUNDKEPPNIN
(Framhald af blaðsíðu 8).
syntu aðeins 2045, svo að við-
bótin er góð. En ánægjulegt var
það, að sjá viðbrögð fólksins að
lokum og heyra á möi'gum, að
það hefði verið unaðslegt að
svamla í þessu hreina, hlýja
vatni og finna hug á að sækja
nú af auknum krafti í okkar
ágætu sundlaugar. Og í því
væi'i vissulega fólginn beztur
árangur af keppninni, stærsti
sigurinn.
Di-egið var á miðnætti um
síðustu vinninga happdrættis-
ins, en þakka ber þeim, sem af
góðum hug og íþróttaáhuga
gáfu rausnarlega til happdrætt-
isins. — Þessir keppendui' hlutu
vinningana:
nefnd hafa komizt mjög vel frá
þessu erfiða stai-fi, og rná þar
þakka að mínu áliú starfstil-
högun dómnefndar og hvað
þeir foi'ðuðust allai' sviptingar á
hestbaki. Og það að ræða um
einstaka hesta ætla ég ekki að
gera, nema að leiðrétta Guð-
mund með það sem liann segir
um topphestinn Létti frá Sauð-
árkróki, að ef Guðmundur
leggði nú saman einnkanir
þessa hests, í þessu plaggi sem
hann tekur tölur sýnar upp úr,
þá á hann að geta séð í hendi
sér að talan 5 fyrir brokk er
prentvilla heldur á þetta að
vera 7.0, og er ég hræddur um
að ef nánar væri farið út í þessa
umræddu grein séu víðar skakk
ar útkomur.
Þar sem greinin kemur inn á
að einnkanir séu of lágar tel ég
hins vegar rétt hjá greinarhöf-
undi, en það breytir engu um
röð hestanna.
Að lokum vil ég taka fram að
ég fer ekki út í neinar blaða-
deilur við neinn, hvorki G. S.
eða annan út af hrossadómum,
en ég er hins vegar tilbúinn að
ræða þessi mál á öðrum vett-
vangi, sakir þess að ég tel blöð-
in ekki vera það. Þessi grein er
einungis skrifuð sakir þess að
mér finnst vera veitzt óverð-
skuldað að dómnefnd fyrir störf
sín.
Reynir Hjartarson.
- Ágætur afii
í Grímsey |
(Framhald af blaðsíðu 8).
leysið hér í eynni og eru nú
engar áætlunarferðir til okkar
og frá, hvorki á sjó eða í lofti
og veldur það okkur miklum
erfiðleikum. Drangur átti að
hefja ferðir til okkar á ný í
október, en einnig það bregst
og verður enn dráttur þar á.
S. S.
MINNING
Karl Helgi Jónsson
bóndi, Keldunesi.
Fæddur 13. febr. 1904 - Dáinn 28. júní 1969
MIG setti hljóðann, er ég frétti
lát Helga í Keldunesi. Að vísu
hafði ég áður frétt, að hann
lægi á Sjúkrahúsinu á Húsavík,
en það mun hafa verið fjarri
öllum, að það væri hans bana-
lega.
fyrir árslok 1967. Þingið telur
geðþóttaráðstöíun ríkisstjórnar
á lánsfé undir yfirvarpi Norður
landsáætlunar viðsjárverða og
varar við því að gera þetta
áætlunarverk, sem unnið er
fyrir almannafé, að áróðurs- og
leyniplaggi einstakra ráðherra,
pólitískra vonbiðla og annarra
stuðningsmanna ríkjandi stjóm
valda. Krefst kjördæmisþingið
þess; að meðferð þessa máls
verði opinber og undanbragða-
laus. □
1. Loftvog: Óli Sæmundsson,
Geislagötu 39. 2. Myndavél:
Fanney Jónsdóttir, Kringlu-
mýri 17. 3. Hangikjötslæri:
Reynir Brynjólfsson, Harðangri.
4. Værðarvoð: Bergþóra Sölva-
dóttir, Grænhól. 5. Kollur (eða
borð): Eygló Kristinsdóttir, Ása
byggð 16. 6. Vekjaraklukka:
Guðmundur Gíslason, Strand-
götu 35. 7. Borðlampi: Björn
Sigurðsson, Skólastíg 11. 8.
Ferðataska: Björn Gunnarsson,
Norðurbyggð 27. 9. Yfirhöfn:
Valgerður Valdimarsdóttir,
Norðurbyggð 29. 10. Mynd í
ramma: Björn Arason, Skarðs-
hlíð 16. 11. Eyrnalokkar: Þor-
móður Einarsson, Byggðavegi
91.
Framkvæmdanefndin.
Jón Guðmundsson, faðir
Helga, var ættaður frá Svert-
ingsstöðum í Kaupangssveit í
Eyjafirði, en móðir hans, Ingi-
björg Jóhannesdóttir, var frá
Bimingsstöðum í Ljósavatns-
skarði. Þau Jón og Ingibjörg
bjuggu á ýmsum stöðum í Suð-
ur-Þingeyjarsýslu, auk Svína-
dals í Kelduhverfi, áður en þau,
árið 1920, fluttust að Keldunesi
með sex börn sín uppkomin,
þrjá syni og þrjár dætur.
Þeir tvíburabræður, Karl
Helgi og Sigtryggur, fæddust að
Múla í Aðaldal 13. febrúar 1904
og var Helgi því aðeins 65 ára,
er hann lézt.
Helgi og Tryggvi, en svo hafa
þeir bræður jafnan verið nefnd
ir, tóku við búi í Keldunesi 1940
og hafa síðan rekið þar félags-
bú. Hefi ég mikið heyrt látið af
prýðilegri samvinnu þeirra.
Foreldrar þeirra voru á heimili
þeirra meðan þau lifðu.
Þeir bræður munu hafa verið
með þeim fyrstu þar um slóðir,.
sem áttu vörubíl og féll það í
hlut Helga framan af að annast
aksturinn, en eftir að hann
kvæntist Þóru Stefánsdóttur frá
Arnarstöðum í Núpasveit árið
1940 varð verkaskipting þeirra
bræðra önnur og annaðist Helgi
eftir það meira um búskapinn.
Helgi heitinn hafði mjög sér-
stæða skapgerð. Léttlyndi hans
og spilandi kátínu var við
brugðið. Það var unun að, að
sjá Helga blanda geði við unga
sem aldna. Hann var ávallt
hrókur alls fagnaðar. En létt-
lyndi var þó aðeins einn þáttur
skapgerðar hans, alvara og
samúð með náunganum var þar
líka fyrir hendi í ríkum mæli
og munu þau hjónin Helga og
Þóra hafa átt þar einlæga sam-
leið, sem og í öllu öðru í þeirra
hjónabandi.
Á heimili þeirra Þóru og
Helga var allur bragur mjög til
fyrirmyndar og gestrisni þar
svo sjálfsögð og myndarleg, að
hverjum manni var sæmd í að
þiggja. Ég fæ aldrei fullþakkað
þær ánægjulegu og minnis-
stæðu stundir, sem ég og mitt
skyldulið hafa átt hjá þeim.
Helgi kvæntist, eins og áður
segir, eftirlifandi konu sinni
árið 1940 og eiga þau sex mann-
vænleg börn, þrjú þau eldri
búsett í Reykjavík, en þau
yngri eru enn í föðurgarði.
Megi guð og gæfan fylgja þeim
og móðir þeirra á ókomnum
árum.
Helgi var búmaður í bezta
lagi, mikill verkmaður og ósér-
hlífinn og er sveitinni mikil
eftirsjá í slíkum mönnum.
Við sem þekktum Helga, sjá-
um mikið eftir honum, en fjarri
væri það skapgerð hans að við
syrgðum hann. Við munum
minnast hans með virðingu og
miklu ~ þakklæti fyrir allar
ánægjustundir, sem við urðum
aðnjótandi með honum.
Helgi var jarðsettur að Garði
í Kelduhverfi 5. júlí síðastliðinn
og var jarðarförin svo hugnæm
og fjölmennið sem fylgdi Helga
síðasta spölinn svo mikið að
ógleymanlegt er öllum sem þar
voru viðstaddir. J. S. jj