Dagur - 17.02.1981, Blaðsíða 5

BM3ÖE
Útgefandi: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
Skrifstofur: Tryggvabraut 12, Akureyri
Ritstjórnarsimar: 24166 og 23207
Sími auglýsinga og afgreióslu: 24167
Ritstjóri (ábm.): HERMANN SVEINBJÖRNSSON
Blaðamaður: ÁSKELL ÞÓRISSON
Augl. og afgr.: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
Prentun: Prentverk Odds Björnssonar hf.
Atvinnuleysi og
búseturöskun?
Eins og fram hefur komið í fréttum
nýverið er atvinnuástand á Norð-
urlandi eystra erfitt um þessar
mundir. Þannig var tæplega þriðj-
ungur atvinnuleysisdaga í janúar
á Norðurlandi eystra, eða rösk-
lega 6 þúsund, en skráðir at-
vinnuleysisdagar á landinu öllu
voru tæplega 19 þúsund í janúar.
Atvinnuleysisaukning var mest á
Norðurlandi eystra og atvinnu-
leysisdagar voru þar nærri 2 þús-
und fleiri en í janúar og desember
á síðast liðnu ári. Þetta kom fram í
skýrslu vinnumáladeildar félags-
málaráðuneytisins. Þegar á heild-
ina er litið var atvinnuleysi nánast
í meðallagi miðað við síðustu 5 ár.
Það hlýtur hins vegar að vekja ugg
meðal Norðlendinga, hversu hlut-
ur þeirra í atvinnuleysisdögum
hefur aukist miðað við aðra
landsmenn.
í skýrslu vinnumáladeildar fé-
lagsmálaráðuneytisins segir að
atvinnuástand á Akureyri og á
Húsavík valdi að mestu atvinnu-
leysinu á Norðurlandi eystra. Á
Húsavík hafi ástandið skánað
nokkuð, en sé enn erfitt á Akur-
eyri. Þar sé fyrst og fremst um
samdrátt að ræða í útivinnu,
vegna veðurfars, en einnig veru-
legan samdrátt í byggingariðnaði
og starfsemi tengdri honum.
Nú er það svo með byggingar-
iðnaðinn, að hann er nokkur
mælikvarði á afkomu almennings
og fyrirtækja. Ef illa árar í at-
vinnulífinu kemur það tiltölulega
fljótt fram í samdrætti í fjárfest-
ingum. Lakari lánakjör sem eru til
komin vegna aðgerða til að draga
úr þenslu og verðbólgu í landinu
ráða vafalítið all miklu um sam-
drátt í byggingariðnaði um þessar
mundir, en sá samdráttur og
fjölgun atvinnuleysisdaga ætti að
koma fram jafnt á öllu landinu.
Norðurland sker sig hins vegar úr
að þessu leyti og það er áhyggju-
efni.
Áskell Einarsson, fram-
kvæmdastjóri, Fjórðungssam-
bands Norðlendinga sagði íviðtali
við Dag fyrir nokkru: „Nú virðist
óðum vera að hægja á þeirri bú-
setuþróun sem verið hefur síðustu
árin og búseturöskun á lands-
byggðinni gæti farið að koma í Ijós
á nýjan leik. Sú atvinnuuppbygg-
ing sem kom samhliða skuttog-
arakaupum á síðasta áratug hefur
nú að mestu hætt og við blasir
stöðnun, nema stórátak verði gert
í atvinnumálum. Það sem okkur
vantar er iðnþróun í stórum stíl,
því iðnaðurinn verður að skapa
þau tækifæri sem gætu viðhaldið
búsetuþróuninni, þannig að fólk
fari ekki að flykkjast til Suðvest-
urlandsins í stórum stíl, lands-
mönnum öllum til tjóns.“
pisp:
lliiiili
I
httti.ii hiM
fíiaiiijm
Wyiijifllíi,
i ífAj K.
jr >nL . ■ Æii ZM (v j JBE amm - -W X : : & ■ J
Þátttakendur á námskeiðinu létu sig hafa það að fara út f frostið og láta taka af sér mynd á tröppum Hótels KEA.
námskeiðinu og varð Rut Ófeigs-
dóttir fyrst fyrir svörum. Hún
sagðist vita af mörgum komim sem
ekki þorðu að láta innrita sig á
þetta námskeið, þar sem þær hafi
talið það vera fyrir fáa útvalda, sem
ætluðu sér að læra að sýna föt. Sjálf
sagðist Rut ekki hafa haft mikla
hugmynd um hvað væri á ferðinni
og forvitni ráðið mestu um að hún
lét innrita sig. Hún sagði að þarna
væri á ferðinni almenn fræðsla og
mikil áhersla hafi verið lögð í að
rækta innri mann. Lögð væri áh-
ersla á að laða fram það góða í
manneskjunni. Undir þetta tóku
þær Þóra Berg og Sæbjörg
Richardsdóttir. Þær tóku fram að
mjög mikið skorti á að umgengnis-
venjur fólks væru eins og best væri
á kosið. Þyrfti helst að kenna fólki
rétta umgengnishætti í skólunum.
í stuttu spjalli við Maríu Sigurð-
ardóttur, Valgerði Sveinsdóttur og
Helgu Magnúsdóttur kom fram, að
þær hefðu farið í þetta til að lífga
„Ungar konur á öllum aldri“
Módelsamtökin með námskeið á Akureyri
f síðustu viku héldu Módelsam-
tökin námskeið fyrir „ungar
konur á öllum aldri“ á Hótel
KEA. Af nafni samtakanna sem
að þessu standa mætti ætla að
námskeiðið væri fyrir verðandi
sýningarstúlkur, en svo er þó
ekki, enda tæpast grundvöllur
fyrir 42 sýningarstúlkur á Akur-
eyri, en það var einmitt sá fjöldi
kvenna sem námskeiðið sótti og
komust færri að en vildu.
Að sögn Unnar Arngrímsdóttur,
sem námskeiðinu veitti forstöðu,
var kennd almenn framkoma og
ræðumennska, þá var kennd snyrt-
ing, sem Þórunn Pétursdóttir ann-
aðist, og Hermann Ragnars, dans-
kennari og eiginmaður Unnar,
kenndi borðsiði og fleira því að
lútandi. Námskeiðið stóð frá
sunnudagskvöldi og lauk s.l. föstu-
dagskvöld með smátískusýningu á
fötum frá Sporthúsinu og skóm frá
Leðurvörum. Mætt var tvisvar á
dagalla dagana, þ.e. klukkan 5 e.h.
og aftur klukkan 10 á kvöldin.
Módelsamtökin reka skóla í
Reykjavík, en áður hefur slíkt
námskeið verið haldið í Vest-
mannaeyjum, og við því að búast
að annað námskeið verði haldið á
Akureyri að ári.
Dagur ræddi við þátttakendur á
upp á hversdagslífið og hitta fólk,
jafnframt sem þær lærðu eitthvað.
Þær sögðu að þetta námskeið hafi
verið afskaplega skemmtilegt og
komið mjög á ávart. Auk þess að
læra meðferð snyrtivara, rétta
framkomu og umgengni væri lögð
mjög mikil áhersla á það jákvæða í
manneskjunni og umburðarlyndi
gagnvart náunganum. Þær sögðust
nær vissar um að karlarnir þeirra
þekktu þær ekki fyrir sömu mann-
eskjur að námskeiðinu. loknu.
Með vonarglætu
í pússi sínu
Leikfélag Akureyrar:
Skáld-Rósa
Leikrit í þremur þáttum
eftir
Birgi Sigurðsson.
Leikstjórn:
Jill Brooke Árnason.
Leikmynd:
Steinþór Sigurðsson.
Búningar:
Freygerður Magnúsdóttir.
Lýsing:
Steinþór Sigurðsson og
Viðar Garðarsson.
Það var velunnurum leiklistar á
Akureyri verulegt fagnaðarefni,
að uppfærslan á Skáld-Rósu
tókst vel og að verkið er þess
eðlis að aðsókn ætti að geta
orðið góð. Það hefði orðið meiri
háttar áfall fyrir þessa sömu
aðila, ef ekki hefði tekist vel til.
Á undanförnum árum hefur
L A. verið gagnrýnt fyrir leik-
ritaval, en þetta verk ætti öllum
að líka. Það er áhrifamikil ör-
lagasaga en jafnframt
skemmtileg og spennandi. Til-
svör eru fyndin á köflum og
njóta sín einkar vel í uppfærslu
Leikfélags Akureyrar. Þegar á
heildina er litið er sýningin
snurðulítil og ákaflega
skemmtileg á að horfa. Ekki
skaða góðir búningar og
skemmtilega útfærð leikmynd
og frumleg, sem bæði þjónar
sem baðstofa á heldrimanna-
heimili, kytra fátæklinga, torf-
þök útihúsa og grasi vaxinn
hóll. Lýsing var góð, en leik-
hljóð óraunveruleg vegna lélegs
tækjabúnaðar og ranglega stað-
settra hátalara. Það er allt í lagi
að heyra hrafnakrunk og ann-
arra fugla söng koma langt að
ofan, eins og af himnum, en
verra þegar barnsgrátur kemur
úrsömu átt.
Leikur er að öllu jöfnu góður,
en því er ekki að neita, að það er
tvennt ólíkt að horfa á þaulvana
atvinnuleikara og áhugafólk.
Nokkur afgerandi hlutverk fyrir
framgang leiksins eru í höndum
óreyndra leikara og eru það
veikustu hlekkir sýningarinnar.
Heildarútkoman er hins vegar
eins góð og við er að búast
vegna þessa. Þeir sem reynsluna
hafa komast vel frá leik sínum
og einstaka aukaleikarar sína
snilldartakta.
Veigamesta hlutverkið er í
höndum Sunnu Borg. Þó má
segja að hlutverkið bjóði ekki
upp á mjög mikil tilþrif, þar
sem Rósa er oft á tíðum eins
konar andlag í leiknum. Það er
hún sem verður fyrir áhrifum
frá öðrum og því hlýtur leikur
Sunnu að nokkru að takmark-
ast af því hvernig mótleikurum
hennar tekst upp. Á frumsýn-
ingunni var nokkur deyfð yfir
fyrsta þætti, það lagaðist í öðr-
um þætti og í þriðja þætti eftir
hlé virtist allt komið í réttar
skorður. Sama má að nokkru
leyti segja um leik Sunnu. Hann
var bestur þegar líða tók á og
þegar halla fór undan fæti hjá
Rósu. Eitt atriði í leik Sunnu
stakk mig svolítið, en það var
þegar Rósa var að því komin að
sýna ofbeldi. Þar vantaði sann-
færingarkraftinn, sem má e.t.v.
að einhverju leyti skrifa á leik-
stjórann.
Um leikstjórn Jill Brooke Árna-
son má að öðru leyti segja það, að
henni tekst furðuvel að móta það
misjafna hráefni sem hún hefur og
gefa sýningunni góðan heildarsvip.
Hún lætur fremur vanleika en of-
leika, ef svo má að orði komast, og
fyrir vikið verður sýningin trúlega
áfallalausari.
Theódór Júlíusson, sem leikur
Ólaf, kokkálaðan eiginmann Rósu,
gerir það með miklum ágætum.
Leikur hans er sterkur og að því er
mér hefur skilist með allt öðrum
hætti en í uppfærslu Leikfélags
Reykjavíkur á sínum tíma: Þar var
Ólafur í litlausara lagi, en í upp-
færslu L.A. Njóta fyndin tilsvör
Ólafs sín vel í túlkun Theódórs.
Gestur E. Jónasson kemst mjög
vel frá sínum hlut sem Natan Ket-
ilsson, ófyrirleitinn kvennagosi,
bitur út í samtíð sína, sem leyfir
honum ekki að njóta hæfileikanna
sökum upprunans. Orðaskipti nat-
ans við Björn Blöndal, sýslumann,
eru með því fyndnasta í verkinu og
tilsvör Natans oft ærið skopleg.
Gesti tekst vel að lýsa þeirri fyrir-
litningu sem Natan hefur á áliti
annara á sér.
Þessi þrjú eru í veigamestu hlut-
verkum leikritsins, en nokkur
smærri hlutverk eru mjög eftir-
minnileg. Þórey Aðalsteinsdóttir er
beinlínis frábær í hlutverki Agnes-
ar og tekst vel að lýsa þeirri innri
baráttu sem hún á við að etja og
leiðir til óhæfuverks. Af orðum
Agnesar fæst enn frekari vitneskja
um ófyrirleitni Natans í siðferðis-
sökum og er það atriði skémmti-
lega leyst af hendi höfundar.
Kristjana Jónsdóttir sýnir mjög
góðan leik í hlutverki kotkonu.
Heimir Ingimarsson mætti vera ör-
lítið slægari í hlutverki Blöndals
sýslumanns, þegar hann býður
Natani að versla með refsingu sem
sá síðarnefndi á yfir höfði sér.
Marinó Þorsteinsson er eftirminni-
legur í hlutverkum hreppstjórans
og slæma mannsins.
Of langt væri að fjaila um
frammistöðu allra leikaranna, en
rétt að geta í lokin ágæts leiks Árna
Vals Viggóssona,sem Ásbjörns,
sem birtist í leikslok með vonar-
neista í farangrinum, þegar öll von
um betra mannlíf virðist úti.
Áhorfendur gengu af frurrisýningu
með einhverja svipaða vonarglætu
í pússi sínu, varðandi framhald
öflugs leikhússlífs á Akureyri.
H.Sv.
4•DAGUR
Svona þegar á heildina væri litið,
mætti segja að þetta væri mann-
bótanámskeið og mjög gagnlegt.
Greinilegt var að þátttakendur á
þessu námskeiði voru mjög
ánægðar með það og lofuðu það
einróma. Nokkrar sögðust hafa
orðið varar við fordóma í þeirra
garð vegna þátttöku í námskeiðinu,
en þegar fólk hafi fengið vitneskju
um á hvern veg þessu væri háttað,
hefði viðhorfið breyst.
Rut Ófeigsdóttir, >óra Berg og Sæbjörg Richardsdóttir.
Myndir: H. Sv.
María Sigurðardóttir, Valgerður Sveinsdóttir og Helga Magnúsdóttir.
Ole Lindquist:
Verndum rústir Gásakaup-
staðar og umhverfi þeirra
Hér upp á síðkastið líður ekki langt
á milli þess að minnst er á
uppbyggingu meiriháttar iðnfyrir-
tækja og e.t.v. hafnar út með Eyja-
firði, einkum vestanverðum.
Strandlengjan frá svæðinu sunnan
við Hörgána og út að Hjalteyri er
oft nefnd í þessu sambandi.
Seinast skrifaði DAGUR, þann
12. þ.m., í fyrirsögn á forsíðu og
hafði það eftir Orkustofnuninni:
STÓRIÐJA ÖÐRU HVORU
MEGIN HÖRGÁRÓSA. í grein-
inni er lauslega sagt frá umfjöllun
ákveðinnar skýrslu Orkustofnunar
og m.a. aðeins drepið á náttúru-
verndarmál í þessu sambandi. En
þar — eins og í allri annari um-
fjöllun seinustu mánuðina um
staðsetningu meiriháttar iðnfyrir-
Jakobá
Breiðumýri
orti Bárðar-
dalsvísur
Karl Sigurðsson á Hjalteyri hafði
samband við blaðið út af grein
Glúms Hólmgeirssonar sem bar
nafnið: „Hver orti Bárðardalsvís-
ur?“ og birtist í Degi 10. febr. s.l.
Sagði hann þá getgátu rétta, að
Jakob Pétursson, umboðsmaður á
Breiðamýri, hafi ort vísuna og væri
það staðfest í bókinni „Horfnir úr
héraði" eftir Konráð Vilhjálmsson.
Samkvæmt þeirri heimild væri vís-
an hins vegar ekki rétt, eins og hún
birtist í áðurnefndri grein. Rétt
væri hún þannig:
Fljótsheiðar ég flóann óð,
fatalaus um dausinn,
svo var djúpt á seimaslóð
að sást ei nema hausinn.
Þess má svo geta, að Jakob á
Breiðumýri var langafi Laufeyjar
Stefánsdóttur á Hjalteyri, eigin-
konu Karls Sigurðssonar.
tækja og annara mannvirkja þeim
tengd — gleymist (viljandi eða
óviljandi?) að einmitt í Hörgárós-
um, eða nánar tiltekið á Gáseyri, er
að finna einn af allra merkustu og
fegurstu fornminjastöðum á land-
inu. Kaupstaðarústirnar á Gáseyri
eru friðlýstar og hafa verið lengi. Á
það hefur hingað til lítið sem ekkert
verið minnst í sambandi við
nýjustu stóriðjufarsóttina sem mér
sú kunnugt.
Fyrir hönd núlifandi og komandi
kynslóða verður að gera þær kröf-
ur, að ekki verði reist iðnaðar- og
hafnarmannvirki nálægt þessum
foma frægðarstað, þannig að nátt-
úrulegu umhverfi hans verði ekki
heldur raskað meira en þegar er
orðið. Það er sár reynsla margra
þjóða, sem þannig, vegna stundar-
hagsmuna, hafa raskað umhverfi
fornminja sinna, að slíkur skaði
verður seint eða aldrei bættur. Það
hefur sýnt sig, að fyrr eða seinna
iðrast menn þannig skammsýni,
ekki síst vegna þess að slík röskun
leiðir almennt til enn meiri rösk-
unar í formi enn fleiri mannvirkja,
þrátt fyrir fögur loforð um hið
gagnstæða.
Hverskonar nýrri mannvirkja-
gerð verður að halda eins mikið
utan sjónmáls frá Gáseyri og næsta
nágrenni kaupstaðarrústanna og
unnt er og leyfa þó ekki undir
neinum kringumstæðum slíka
mannvirkjagerð innan þriggja til
fjögurra kílómetra fjarlægðar frá
hinum forna kaupstað þ.e.a.s. til
suðurs og norðurs með ströndinni
og upp með Hörgánni til vesturs.
Ef íslenska þjóðin getur ekki
vemdað nokkrar frægustu forn-
minjaar sínar með þessum hætti, á
hún ekki skilið að kallast menn-
ingarþjóð. Raunverulegur auður
og ríkidæmi mælast í öðru en ný-
krónum!
Akureyri, 14. febrúar 1981
Ole Lindquist
Mennlaskálakennari.
Stelpur úr KA
Isl.meistarar
Um helgina var haldið í Reykja-
vík, meistaramót íslands í
frjálsum íþróttum innanhúss.
Undanfarin ár hafa KAmenn átt
marga sigurvegara í þessu móti,
en nú var einhver deyfð í frjáls-
um íþróttum hjá KA, og þegar
úrslita var getið í mótinu kom í
Ijós að KA hafði aðeins fengið
einn fslandsmeistaratitil. Það
voru KAstúlkur sem sigruðu í
fjórum sinnum þriggja hringja
boðhlaupi.
Mótið fór fram í Laugardals-
höllinni.
Stórmót
á (safirði
Akureyrskir skíðamenn tóku
þátt í stórmóti á ísafirði um
helgina, og stóðu sig mjög vel.
Best var þó Hrefna Magnús-
dóttir, en hún vann svigið og
varð önnur í stórsvigi og varð
því sigurvegari í Alpatví-
keppni.
Keppt í fótbolta
innanhúss
Góður
árangur
Haraldur Pálsson.
Um helgina var meistaramót
17 ára og eldri í fimleikum í
Kennaraháskóla fslands í
Reykjavík. Frá Akureyri fóru
tveir keppendur, Haraldur
Pálsson og Aðalgeir Sigurðs-
son. Haraldur náði öðru sæti í
keppni á tvíslá og þriðja sæti í
keppni í hringjum.
Árangur Haraldar er
athyglisverður fyrir þá sök að
mótherjamir hafa æft fimleika
svo árum skiptir, en það er sutt
síðan Haraldur fór að gefa sig
að þeim. Haraldur og Aðalgeir
eru 18 ára gamlir. Þjálfari
piltanna er Herbert Halldórs-
son.
Fimmti flokkur KA varð Akureyrarmeistari í innanhússknattspyrnu 1981. Mynd: Ó.Á.
Fyrsti flokkur Þórs, Akureyrarmeistarar I innanhússknattspyrnu 1981, ásamt þjálfara slnum Árna Njálssyni.
Mynd: Ó.Á.
Um helgina var haldið Akureyr-
armót í innanhúsknattspyrnu,
og var mótið á vegum KRA. Alls
var leikið í níu flokkum, og voru
fimm leikir á föstudagskvöldið
og síðan fjórir á laugardaginn.
f fjórða flokki urðu Þórsarar
sigurvegarar en þeir sigruðu í
tveimur leikjum, A-liðið vann
með fjórum mörkum gegn
einu, og B-liðið vann með fimm
mörkum gegn þremur. í þriðja
flokki sigruðu Þórsarar í A -
flokki með tveimur mörkum
gegn engu, en I B-flokki vann
KA með fjórum mörkum gegn
þremur.
I öðrum flokki sigraði KA
með fimm mörkum gegn þrem-
ur, og í fimmta flokki sigraði
KA í spennandi leik með
þremur mörkum gegn tveimur.
Þór vann stórsigur í fyrsta flokki,
með tíu mörkum gegn þremur.
í Old-boysflokki rneð Jón
Stefánsson og Marra Gísla sem
fyrirliða sigruðu KA-menn ör-
ugglega með níu mörkum gegn
sex. Aðalleikurinn var síðan í
meistaraflokki en þar voru
KA-menn í miklu stuði og unnu
örugglega með fimmtán mörk-
um gegn fimm.
DAGUR•5