Dagur - 28.01.1983, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
RITSTJÓRNARSlMAR: 24166 OG 24167
SlMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
BLAÐAMENN: EIRÍKUR ST. EIRlKSSON, GYLFI KRISTJÁNSSON
OG ÞORKELL BJÖRNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI. JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Kjördæmamálið
og landsbyggðin
„Ég er fyrst og fremst fylgjandi þeirri gerð
stjórnarskrár sem tryggir eins og unnt er að ís-
land verði áfram þjóðríki en ekki borgríki á
suðvesturhorni landsins," sagði Tómas Árna-
son, viðskiptaráðherra og þingmaður Aust-
firðinga, í viðtali við Tímann. Tómas útskýrir
sjónarmið sín með eftirgreindum hætti:
„Ég álít að kosningarétturinn eigi að vera
eins jafn og hagur þjóðarinnar og staðhættir
leyfa. Ég álít réttlátt og nauðsynlegt að
strjálbýlið hafi hlutfallslega fleiri fulltrúa en
þéttbýlið. Það sjónarmið er lagt til grundvall-
ar í gildandi stjórnarskrá og kosningalögum.
Ef menn á annað borð telja að vægi atkvæða
eigi að vera meira úti á landsbyggðinni en í
þéttbýlinu á suðvesturhorninu, þá leiðir af því
að flokkur sem fær tiltölulega meira fylgi úti á
landsbyggðinni hlýtur að hafa tiltölulega fleiri
þingmenn. Annars væri verið að útþynna þau
réttindi landsbyggðar að hafa tiltölulega fleiri
þingmenn.
Það er sjálfsagt, eins og verið hefur, að
stjórnarskráin ákveði að Alþingi, ríkisstjórn og
forseti hafi aðsetur í Reykjavíkurkjördæmi, en
af þessu ákvæði leiðir staðsetningu mjög um-
fangsmikillar opinberrar sýslu og opinberra
stofnana í höfuðstaðnum. Þessi mikilvægu
réttindi hafa önnur kjördæmi ekki, samkvæmt
stjórnarskránni, og þess vegna er meðal ann-
ars réttmætt að Reykjavík og næsta nágrenni
hafi fleiri kjósendur á bak við hvern þing-
manna en annars staðar tíðkast. Annað væri
óréttlæti.
Fjölmargar þjóðir haga þessu þannig. í Nor-
egi hefur t.d. kjördæmið Finnmörk sex til sjö
sinnum færri íbúa á bak við hvern þingmann
heldur en kjördæmið í Osló. í Bandaríkjunum
hefur fylki með um milljón íbúa jafnmarga
öldungardeildarþingmenn og fylki með 40
milljónir íbúa og þetta eru aðeins dæmi,"
sagði Tómas Árnason.
Tómas sagði ennfremur að formenn Al-
þýðuflokks, Sjálfstæðisflokks og Alþýðu-
bandalags legðu aðaláherslu á að ná algerum
jöfnuði á milli núverandi stjórnmálaflokka.
Þeir væru með öðrum orðum að fást við það að
setja kosningafyrirkomulag og kjördæmaskip-
an fyrir stjórnmálaflokkana, en ekki fyrir land-
ið og þjóðina.
Þeim sjónarmiðum hefur hvað eftir annað
verið haldið fram hér í Degi að ekki mætti ein-
blína á atkvæðisréttinn þegar rætt væri um jöfn-
un aðstöðu milli landsbyggðarinnar og þétt-
býlisins á suðvesturhorninu. Fólk á lands-
byggðinni hefur mjög átt undir högg að sækja
og sá aðstöðumunur, sem valdið hefur því að
fólk hefur beinlínis mátt til með að flytja til
Reykjavíkur, jafnvel gegn vilja sínum, mun
aukast ef gengið verður of langt í jöfnunarátt
hvað varðar atkvæðaréttinn. Landsbyggðar-
fólk verður að halda vöku sinni og sýna sam-
stöðu í þessu máli, hvar í flokki sem það
stendur.
í Svíþjóö er
gert rád fyrir
aÖ krakkarnir
læri í skólanum
Má nemandi í skóla á íslandi
skara framúr bekkjarfélögum
sínum? Má nemandi með mikla
námshæfileika láta þá njóta sín?
Ef horft er á grunnskólakerfið
þá er augljóst að meðal-
mennskan er látin ráða ríkjum
með þeim árangri að gott náms-
fólk er dregið niður, það verður
að fylgja þeim sem lítið geta.
0 Pað eru til mýmörg dæmi
sem sanna þessa staðhæfingu en
auk þess eru líka mörg dæmi
þess að meðalmennskukerfið
tekur á sama hátt ekki nægjan-
legt tillit til þeirra sem búa ekki
yfir nægjanlegri námsgetu.
Stuðningskennslu er víða ábóta-
vant svo mjög að smám saman
missa nemendur trú á sig og sína
getu með þeim árangri að þeir
hinir sömu verða oft baggi á
þjóðfélaginu. Kennsla á sviði
verknáms er látin sitja á hakan-
um. Hún er raunar talin óæðri af
hvaða ástæðu sem það nú er.
0 íslendingar þóttust góður
þegar þeir öpuðu núverandi
grunnskólakerfi eftir frændum
sínum á Norðurlöndunum. Peir
tóku upp nýtt kerfi án þess þó að
hafa nægjanlega yfirsýn, án þess
að gera sér grein fyrir því að á
því kynnu að vera ýmsir ann-
markar. í dag er svo komið að
t.d. frændur vorir Svíar, sem
hafa verið sem leiðarljós í skóla-
málum íslendinga, eru farnir að
víkja mikið af þeirri leið sem
boðuð er hér á landi í dag. Þeir
sáu að það frjálsræði og nýjung-
ar í skólamálum, sem þeir voru
hvað hrifnastir af fyrir nokkrum
árum, bauð vandamálum heim í
stórum stíl. En áfram halda ís-
lendingar og ef fram heldur sem
horfir verður innan skamms
búið að gera íslenskt skólakerfi
að slíkum hrærigraut að enginn
veit hvað snýr upp eða niður.
0 Hér að framann var minnst á
þá nemendur sem vilja og geta
lært bóklegar greinar. Nú sitja
þeir í bekkjardeildum með getu-
litlum jafnöldrum og heilu og
hálfu tímana sitja þeir nánast
aðgerðarlausir á meðan félagar
þeirra rembast við að komast
álíka langt og þeir. Bekkirnir
eru líka alltof stórir, en það mun
vera algengt að í einni deild séu
rösklega 30 nemendur og það
sér hver heilvita maður að einn
kennari, hversu góður sem hann
kann að vera, getur engan veg-
inn sinnt hverjum og einum eins
og skyldi.
0 Það fyrirkomulag sem ríkti í
íslenskum skólum fyrir tíð
grunnskólans var án efa að
mörgu leyti gallað, en tæpast
hefur það verið jafn ruglað og
grunnskólakerfi nútímans. En
spurningin er sú hvort ekki væri
rétt að endurskoða gamla
kerfið, fara að raða nemendum
niður í bekkjardeildir eftir getu,
auka stuðningskennslu og leggja
meiri áherslu á verkmenntun.
Það þýðir ekki að láta meðal-
mennskuna ráða ríkjum, slíkt
býður aðeins hættunni heim.
0 Ungur piltur, sem hefur
stundað nám í sænskum grunn-
skóla undanfarna vetur, kom
heim fyrir rösku ári og situr nú í
8. bekk skóla nokkurs á Norður-
landi. Hann hafði haft nokkur
kynni af grunnskólakerfi Frón-
búa áður en foreldrar hans héldu
til Svíþjóðar fyrir nokkrum
árum svo maðurinn ætti að vera
sæmilega dómbær á ástandið.
Þessi ungi piltur sagði einfald-
lega: Það er ekkert lært í íslensk-
um skólum, það er allt svo illai
skipulagt. Maður þarf bókstaf-
lega ekkert að gera. í Svíþjóð er
gert ráð fyrir að krakkarnir læri í
skólanum og skili einhverjum
árangri. Hér er bara vaslað á
milli stofa og farið í fótbolta þess
á milli.
0 Þegarunglingarnirerusjálfir
farnir að finna veilurnar í kerf-
inu er kominn tími til að dusta af
því rykkið og endurbæta það
sem illa hefur verið gert. Og nú
ætti að vera lögð á það áhersla
að fá í endurbæturnar fólk sem
er með báða fæturna á jörðinni,
en láta skýjaglópana út í
kuldann.
- Þórður
4 - DAGUR - 28janúar 1983