Dagur - 11.02.1983, Blaðsíða 8

DAOUR
V«a»w «H tvísvw i œáa-
uAi oí> koílar 2 kr. írg.
(Ijaldd. 1. júll.
AfOREIÐSLU-
og lnnh*imt«m4ð«í;
RWbÖ«lí« 'J.
Urusf.Mst. TÍlslmi 31.
Ritsljriri: Iitgimar Eydal.
Akureyrt 12. lebniur 1918.
Ti! lesendanna.
Tl) skAtnms tlma hafa likmlingsr
sklpast I stjómmálaftoklui rílir af-;
«ððu þeirra tíl UeiluraíUuna við
Dasti. Á Js«m dögum stóðu *am-
haudsmál og stjórnarskrirtuál efst á
blaði hjá forgöngumönnum flokk-
amia.
Á {sessu bcfir orðið breyting á
?¥ allra síðustu árum. Pó að gömlu
flokkanöfnln sjeu «m við Ifði.bí eru
þaa ckki annað en dauður hókstaf-
ur, tr cnga þý«1ingu hefir fyrlr
sijórjunálalífið I Undinti, Oðmlu
dtáluraálín cm úr sögunnl, að minsta
fcosii fyrst si'n sinn.
fyrir rá$ viðhtwðónna er það
vtrslunftfiDátíð f víðustu merklngu,
sem öðrum málum frcmur cr orðíð
aö þungamlöju I rarðu og rHL f’að
máf sýnist æfla að verða gnmdvólt-
ur nýrrar flokkaskipunar f landiuu,
þó cnn sjcu þcíf Hokkar ekkf form-
fega fastir.
Að npkkru leyti cr það styrjðld-
In mikla, mrr þessu veldur. Lands-
verilunin, þeíta nauðsynlcga bráða-
hirgða fyrirkomulag. er til varð að
grípa á ncyðartlmum, er ein
«f 3flcíðingura ólriðafinv
t rarn og> veiu erti ekki nema
tveir ílokkar hjcr í landf nlí sem
stendur. Arnamega:- cru ffestir
kaupmenn og jacirra fyigifisksr f
skoðunum, «cm cr ílía við lands-
vcrslunina og í aöp við samvinnu-
slefnuua.
)Lnunicgín cru þcír, er teJja lands-
vcr.'lunína þjöðarna.fðsyn, meðan
itríðinu ekki s’t.-lar, og þeir sem
uuua aamvinnuhugsjóníuni.
Hcssar tvær óiíku hugarslclour,
scm hjer heílr vcríð víkíð að, setja
mót sitt á meðfcrð og framkvæmdir
flcstia uiála á þessum tímum, þó
þau heyri ckkl bcini undir vcr&lun-
armálið. Má þar til nefua dýrtiðar-
ráðstafanlr og margt flcíra.
Einhvurnvcginn hcfír það atvik-
ast þamiig, «ð flest blððin hafa
haeígst tíl fyjgis víð ka«p«nmna-
sfefnuna. í*ar á mcðat cru b*ðf
Akui-cyrarblððin.
Ýmsir ahugasamir mcnn hjcr
norðanlands, 6Ctn ekkl geta fdt sig
víð Jiugsunarhátt kaupmamwsmna,
haía lundið sárt Hl þcss, hvc b3ga
lcgt J>að vivri að elga ckkl ráð á
blaði hjer á Akurcyri, er þeir gætu
birt skoðattíf sbiar f. Hcfir þeím
fumlist þcir stacðti varrurlauíir gegp
árásum á dtcftJU þá, er þcír aðhyll-
ait. Samtðk liafa myndast í þvi skyni
að ráða hót á þcssu. Árangur þdrra
saoitato cr blað Jwð, er hér birtist
f*að er ckkt litlum vamlkvæðum
,bundið að ráðast I útgálu blaðs á
| þcSMJin tfmum. Verðfdl peníiigamia
kc-mur níður á blöðunum ckki afð-
«r e« annarssiaðím Pappírog iweob
tm hafa stigiö griðarlCga í verði cins
og vajnla iná. Tíl þcrSS uð reisa sjer
ckki hurðarás um ðxl, hdir það ráð
vci ið tekið að láta biaðið fyrst um
sinn koma út i liádsmánaðar frrsti
og liafa þ3ð i líUu fornd, Mcgn
pappfísskortur veldur þð ekki minstu
hj.’r um. Ganga má nð því vísu, aö
margir xnum tneðai aonars finna
það að þcsau blaði, hvað átgáfa
þess aje i smáum slil, Itn vol «ru
boir söinu bcrðnir ■ að 'athuga erfið-
leikana, scm hjer or dreplð á. Bcðnir
ctu mentt Ifiia að rninnast blaðanna,
er út voru gcfJtt hjnr á íandi fyrir
tkkt Icngri tíma en 20 Hl 30 árom.
I*á voru þau cfckf mlkil fyrirferðar
og Ijctu mcnn sjcr þó raegja. Menn
vcrða fið tcmja sjer rargjusemi nd
á þcssum erfiðu timuro. Nukkur.
huggun fdö þoð Ifica að vera ies-
endum blaðsins, að diihvernvegítui
lcgst það f aðstandcudur þcss, að.
kaupmenu finni ekkf hjá sér ' sterfca
hvðt fil að sfyðja J)áð með auglýs-
ingum, svo að rtbu Jlcss oiun að
tnestu upp iekið ef aliuennu lesraáii.
Með Jjeestt er þó alls dtki gefíð í
skyn, að tílgangur þessa blaðs sje
sá að sýna fcaupmannastjcttiom ncinn
rjandekap, þvf það vil! r*ða hvcrt
tnát r.fsalaust, en þó með fullrí hrclit-
skftnl og elourð, hver ectn f hlut á.
Tekið skal það hjer Jratn, að svo
vlrðist scm landstjóru só, cr nó sit-
ur eð vöídum, veröl á ftuudum fyrír
mjfig óraergadtmm, óraildum og
jafyiyg! atgcriega rðngmn doraum og
ásfikunura úr ýmsum áttum, fyrir
íramkvæmdir sfoar og riðatafenir.
Peiía verður að tcfjoat illa farió, og
mun því blað þctta bera hðnd fyrir
hófuð stjómaritmar, þegar hún er
hðfð lyrir rsngrl söfc eða gerðir
henoar rangterðar eöa lasðar út á
verrí veg, l’n átaiíð ntun á hínn
bóginn það, er henni ferst óhönd-
uiega.
Að öðm ieyti skal hjcr ekki fjöl-
yrt um etefnu blaðsins. Hún kemur
smásaman i Ijós I grcimtm þeim,
er biaðið flytor. Lesscndum mun tíka
skíijast aí þvf, sem tui er fram fek-
ið, hver stcfnnn muní vew um b»ð,
er fleaUim þykir rr.esU: mált skífla
nú sem stcndur.
þ?.ð gefeir að skilja, að idm biaði-
ins lcyfir ckfci að flytja langár rit-
Miklar breytingar hafa orðið á útliti Dags frá því hann kom fyrst
út, eins og sjá má ef þessi mynd af fyrsta tölublaðinu er borin
saman við blaðið eins og það lítur út í dag. Efnismeðferð hefur
einnig breyst verulega, ein og hjá öllum öðrum blöðum sem eiga
sér langa sögu. Áður byggðist blaðið upp af tiltölulega löngum
ritgerðum og greinum um menn og málefni. Nú byggjast blöð
meira upp á þvi að ná til lesenda sinna með tiltölulega stuttum
fréttum og myndum sem oft segja meira en mörg orð.
Jónas Þorbergsson.
Haukur Snorrason.
Hermann Sveinbjömsson.
Ingimar Eydal.
landsmálablaða
- örstutt ágríp af sögu Dags í 65 ár
Nú eru 65 ár liðin síðan fyrsta
tölublað fyrsta árgangs Dags
kom út, nánar tiltekið 12.
febrúar 1918. Mikið vatn hefur
runnið til sjávar og miklar
breytingar hafa orðið í fjöl-
miðlun síðan þetta var. Útvarp-
ið olli byltingu í fréttaflutningi
á sínum tíma og síðar kom sjón-
varpið til skjalanna. Þrátt fyrir
þessa sókn Ijósvakafjölmiðl-
anna hafa blöðin haldið velli.
Þau hafa tekið breytingum og
ný tækni við gerð þeirra hefur
haldið innreið sína. Því er hald-
ið fram að þau muni halda velli
enn um hríð, jafnvel um
ókomna framtíð, þó form
þeirra og frasagnarmáti muni
vafalaust halda áfram að breyt-
ast með breyttum tímum. Það
er eins og fólki nægi ekki að
horfa og hlusta, það vill hafa
eitthvað á milli handanna.
í upphafi var Dagur ekki stórt
blað, fjórar síður, helmingi minni
en þær eru í dag, og kom út tvisvar
í mánuði. En Dagur barðist fyrir
stórum hugsjónum og hann varð
til af brýnni þörf. „Ljettvægu
ljóðarugli og langlokum um dána
menn verður ekki veitt rúm í
blaðinu“, sagði m.a. í fyrsta tölu-
blaðinu. Lýsa þessi orð Ingimars
Eydal, fyrsta ritstjóra blaðsins,
því vel hversu mikilvægt og stórt
hlutverk hann og aðrir aðstand-
endur blaðsins ætluðu því. Dagur
varð málgagn samvinnumanna.
Framsóknarflokkurinn varð
málsvari samvinnuhugsjónarinn-
ar og því tengdist Dagur þeim
flokki. Hann varð málsvari fólks-
ins á landsbyggðinni.
Það mun hafa verið Jónas
Jónsson, frá Hriflu, sem fyrstur
reifaði hugmyndina um að Fram-
sóknar- og samvinnumenn í
Norðlendingafjórðungi þyrftu að
eignast málgagn, en flest blöð í
landinu voru á þessum tíma höll
undir svokallaða kaupmanna-
stefnu. Hann var fyrsti hvatamað-
ur þess að ráðist var í útgáfu
Dags.
„Víst er þess ekki að dyljast, að
ýmsir voru óánægðir yfir því,
hvað útgáfa blaðsins væri í smáum
stíl, og ekki trútt um að andstæð-
ingarnir gerðu gys að þessu blað-
kríli og litu á það með fyrirlitn-
ingu eins og hverja aðra ómerki-
lega dægurflugu,“ sagði Ingimar
Eydal í 25 ára afmælisriti Dags
árið 1943. Andstæðingarnir voru
einkum Akureyrarblöðin íslend-
ingur og Norðurland. Blaðkrílið
óx og dafnaði og hefur nú algjöra
sérstöðu meðal landsmálablaða.
Raunar varð vöxturinn ör frá
byrjun því eftir aldarfjórðung
hafði það 7-faldað útgáfuvöxt
sinn og var þá stærsta blað sem
gefið var út utan Réykjavíkur.
Ingimar sagði af sér ritstjórn í
árslok 1919 og lá útgáfa blaðsins
niðri fram í apríl 1920 er Jónas
Þorbergsson tók við ritstjórn
blaðsins. Hófst útgáfa blaðsins á
nýjan leik með meiri myndarbrag
en áður og Dagur naut starfs-
krafta Jónasar til haustsins 1927
er hann tók við ritstjórn Tímans
af Tryggva Þórhallssyni, sem þá
varð forsætisráðherra. Þórólfur
Sigurðsson, bóndi í Baldursheimi
í Mývatnssveit, tók við ritstjórn til
bráðabirgða fram f júní 1928 en
þá tók Ingimar Eydal aftur við rit-
stjórn sem hann gegndi allt til árs-
ins 1945 er hann hætti vegna
aldurs. Árin 1928-1930 var Frið-
rik Á. Brekkan meðritstjóri Ingi-
mars, sem jafnframt ritstjóra-
störfum annaðist kennslu. Sigfús
Halldórsson, frá Höfnum, var
meðritstjóri árið 1934.
Um áramótin 1941-1942 var
Dagur enn stækkaður og útliti
blaðsins breytt og varð þar með
stærsta blað utan Reykjavíkur.
Jóhann Frímann var þá ráðinn
meðritstjóri og Haukur Snorra-
son, verslunarmaður, tók að sér
að afla blaðinu útlendra og inn-
lendra frétta. Haukur tók síðan
við ritstjórn blaðsins árið 1945 og
efldist það mjög sem fréttablað
meðan hann starfaði við það, sem
var til áramóta 1955-1956, er
hann gerðist ritstjóri á Tímanum.
Við ritstjórn af Hauki tók Er-
lingur Davíðsson, en hann kom
fyrst til starfa við blaðið árið 1950
og annaðist fyrst afgreiðslu
blaðsins. Erlingur var ritstjóri
óslitið til ársloka 1979 er Her-
mann Sveinbjörnsson tók við
ritstjórn, eða í 24 ár. í ársbyrjun
1978 kom Áskell Þórisson til
blaðsins sem fastráðinn blaða-
maður og starfaði við það allt til
ársloka 1982. Árið 1978 fór blaðið
að koma útreglulega tvisvar í
viku, en það hafði verið reynt
áður án þess að framhald yrði á.
Var það mikið framfaraskref.
Á árinu 1980 var útgáfa blaðs-
ins aukin nokkuð með tilkomu
Helgar-Dags sem fyrst í stað kom
út einu sinni í mánuði. Fastráðnir
starfsmenn á ritstjórn blaðsins
urðu þrír með ráðningu Gylfa
Kristjánssonar árið 1981. Frá ára-
mótum 1981-1982 hófst föst út-
gáfa þriggja blaða í viku, auk þess
sem blaðsíðufjöldi var aukinn
verulega. Nam aukningin tæplega
85% frá árinu áður.
Seint á árinu 1982 var Þorkell
Björnsson ráðinn í hlutastarf til
að vinna að fréttaöflun og greina-
skrifum á Húsavík og nýlega hef-
ur Ólafur Jóhannsson verið ráð-
inn til svipaðra starfa á Sauðár-
króki. Þá tók Eiríkur St. Eiríks-
son við störfum blaðamanns um
síðustu áramót er Áskell Þórisson
hætti og Áslaug Magnúsdóttir
annast prófarkalestur og fleiri
störf.
Það skipulag var upp tekið
strax við stofnun Dags að af-
greiðslu blaðsins annaðist sér-
stakur maður. Fyrstu tvö árin
hafði Lárus J. Rist þetta starf með
höndum, síðan Jón Þ. Þór í mörg
ár, þá Jóhann Ó. Haraldsson, sem
jafnframt varð auglýsingastjóri,
og við af honum tók Sigurður Jó-
hannesson, en auk þess annaðist
Árni Jóhannesson innheimtu fyrir
blaðið í mörg ár. Marinó Péturs-
son tók síðan við starfi afgreiðslu-
og auglýsingastjóra, þá Erlingur
Davíðsson, Þorkell Björnsson,
Jón Samúelsson og Jóhann Karl
Sigurðsson frá 1972. Frá ársbyrj-
un 1982 hefur Frímann Frímanns-
son verið auglýsingastjóri
blaðsins, útbreiðslustjóri var þá
ráðinn Jóhannes Mikaelsson og
afgreiðslustörf og skrifstofuhald
hefur Aðalsteinn Óskarsson
annast, en hann hóf störf við Dag
árið 1979. Frá ársbyrjun 1982 hef-
ur Jóhann Karl Sigurðsson gegnt
störfum framkvæmdastjóra Dags

Dagur keypti húsið Tryggvabraut 12 í árslok 1976 og þar var aðsetur blaðsins
frá 1978 og fram á árið 1981.
og Dagsprents hf. sem stofnað var
árið 1981 til að annast prent-
smiðjurekstur í tengslum við út-
gáfuna.
Eigin prentsmiðja Dags hóf
starfsemi sína um áramótin 1981-
1982 og með tilkomu Dagsprents
hf. og voru fullkomin tölvusetn-
ingartæki keypt. Fyrstu tvö árin
var Dagur prentaður í prent-
smiðju Björns Jónssonar en frá
1920 til ársins 1981 annaðist
Prentverk Odds Björnssonar alla
prentvinnu við blaðið. Dagur
eignaðist eigin prentvél milli 1940
og 1950 og var hún staðsett í
POB. Nýtísku blaðaoffsetprent-
vél eignaðist Dagur 1976 og var
hún tekin í notkun í febrúar 1977 í
húsnæði POB. Viðbót við prent-
vélina var keypt sumarið 1980 og
þá var unnt að hefja litprentun í
blaðinu.
Fyrsta húsnæðið sem Dagur
eignaðist var Hafnarstræti 86 og
var það keypt 1973. Blaðið var þó
aldrei starfrækt þar en var lengst
af til húsa í Hafnarstræti 90. Það
flutti starfsemi sína í nýtt húsnæði
að Tryggvabraut 12 í febrúar
1978, en það hafði verið keypt
tveim árum áður. Það hús var lát-
Fyrsta húsnæðið sem Dagur eignaðist var Hafnarstræti 86 en lengst af hefur blaðið haft aðsetur i þessn húsi,
Hafnarstræti 90.
ið í skiptum fyrir Strandgötu 31.
Þegar byggt hafði verið við það
hús og það innréttað í samræmi
við þarfir blaðsins og prent-
smiðjurekstursins var starfsemin
flutt um áramótin 1981-1982. Má
því segja að árið 1982 hefjist nýtt
skeið í sögu blaðsins við aðstæður
eins og þær gerast bestar í blaða-
útgáfu á landinu í dag og með
stóraukinni útgáfu sem vonandi
sér ekki fyrir endann á.
Dagur hafði miklu hlutverki að
gegna þegar í upphafi og svo er
enn. Hann er eina blaðið utan
höfuðborgarsvæðisins sem eitt-
hvað verulega kveður að og hefur
það einkennt nokkuð skrif blaðs-
ins. Þau hafa verið mótvægi við
nokkuð einhliða málflutning
fjölmiðlanna á höfuðborgarsvæð-
inu.
Því miður hafa blöðin í strjál-
býlinu ekki notið sambærilegra
kjara frá hendi hins opinbera og
dagblöðin sem gefin eru út í
Reykjavík. Dagur nýtur ekki
þeirra beinu og óbeinu styrkja
sem dagblöðin njóta, þó hann sé
tvöfalt stærri en minnsta dagblað-
ið í Reykjavík, en með einum út-
gáfudegi færra í viku. Það er rétt-
lætismál að Dagur fái viðurkenn-
ingu og fyrirgreiðslu sem hálft
dagblað, miðað við núverandi út-
gáfu, en því miður virðist það mál
ekki auðsótt. Öðrum augum virð-
ist litið á blaðaútgáfu ef lögheimil-
ið er í Reykjavík. Segja má að
þetta sé dæmigert fyrir baráttu
fólksins á landsbyggðinni fyrir
auknum rétti og réttlæti til jafns á
við íbúa höfuðborgarsvæðisins.
Þó unnt sé að gefa út dagblað í
Reykjavík og hafa aðeins fáa
áskrifendur, gengur það ekki úti á
landsbyggðinni. Dagur þyrfti að
njóta sama skilnings og velvilja og
fá sömu viðtökur hjá opinberum
aðilum og hann nýtur hjá lesend-
um sínum og viðskiptavinum.
Síðarnefndu aðilunum eru færðar
þakkir fyrir samskiptin með þeirri
ósk að fljótlega verði hægt að
koma enn frekar til móts við þá
með enn stærra og enn betra
blaði.
Hermann Sveinbjörnsson.
sem gætu komið í góðar þarfir á þínu heimili.
Fataskápar frá Haga henta hvar sem er.
Gott verð — stuttur afgreiðslufrestur - góðir
greiðsluskilmálar. Nú er einmitt tíminn til að
skella sér á skápa
tiACI
■_i Verslun/sýningarsalur
• ' Háaleitisbraut 68 Reykjavík
r Sími (91) 84585
Verslun/sýningarsalur
Glerárgötu 26 Akureyri
Sími (96) 21507
Verslun/sýningarsalur
Brimhólabraut 1 Vestmanna-
eyjum Sími (98) 1195
Umtxfðsmaður
áVopnafirði:
Steingrímur Sæmundsson
Nýi hreini
appelsínusafinn
Blanda
er kominn í veislanir
Mjólkursamlag S.A.H., Blönduósi.
8 - DAGUR -11. febrúar 1983
11. febrúar 1983 - DAGUR - 9